Een gedachte kun je niet pakken
i
PZC
Lezingen over Britse componist Purcell
De enige autoriteit
Objecten van Harry Hutjens
Von Brucken Fock
in de herkansing
Boeiende vertelling,
in Spaanse traditie
kunst cultuur
13
Peter Terhorst in galerie Van den Berge
)d
exposities
199!
VRIJDAG 10 NOVEMBER 1995
van onze verslaggever
MIDDELBURG - Het is dit
jaar drie eeuwen geleden dat
de Engelse componist Henry
Purcell (1659-1695) is overle
den. Hij wordt tot de belang
rijkste componisten van de
tweede helft van de zeventien
de eeuw gerekend, maar is
merkwaardig genoeg ook een
van de onbekendste. De laat
ste jaren pas komt een groot
gedeelte van zijn oeuvre be
schikbaar voor de muzieklief
hebber. Ter gelegenheid van
het Purcell-jaar houdt de Mid
delburgse musicus en muziek
criticus Leen de Broekert op
de vrijdagen 17 en 24 novem
ber in de Zeeuwse Bibliotheek
in Middelburg twee lezingen
over het werk van de Engelse
componist.
Over Purcells levensloop is
weinig bekend. Zeker is dat hij
in roerige tijden leefde en werk
te in Londen, op een steenworp
afstand van Whitehall en West
minster Abbey. Hij maakte de
beruchte pestepidemie mee, de
grote brand van 1666 en de re
geringsperioden van Charles
H, James n en de Nederlands/
Engelse koning Willem Hl. In
twintig jaar tijd componeerde
hij een indrukwekkend oeuvre.
Leen de Broekert studeerde
piano en orgel aan het Konink
lijk Conservatorium in Den
Haag en bekwaamde zich te
vens op klavecimbel en forte
piano. Hij is organist van de
Koorkerk in Middelburg, do
cent aan de Zeeuwse Muziek
school en recensent voor de
PZC.
In zijn lezingen besteedt
hij aandacht aan Purcells reli
gieuze muziek, odes welco
me songs, opera en semi-ope-
ra's, theatermuziek en instru
mentale muziek. De lezingen in
de aula van de Zeeuwse Biblio
theek worden gehouden op
vrijdag 17 en 24 november om
20 uur.
idoor Nico Out
77» en losse gedachte noemt Peter Ter-
Cj horst zijn tentoonstelling in Gale
rie Van de Berge in Goes. De titel geeft
het thema aan dat hem steeds opnieuw
tot zeer uiteenlopende werken voert.
Niet dat denken hetzelfde is als los
zand, maar het kan vele vormen aanne
men. Is het denken over het denken
niet het werkterrein van filosofen?
Wat kan een kunstenaar daar nu over
te melden hebben?
Sinds het begin van de eeuw is het aan
tal thema's dat kunstenaars aanpak
ken gegroeid, net als de vormen waarin
hun visie gieten. De visuele werke
lijkheid, opvattingen over leven en
dood, schoonheid, gevoelens en erva
ringen zijn niet meer de enige onderwer
pen. Kunstenaars bezinnen zich over
alles wat zich voordoet. En omdat de
mens zich juist door zijn vermogen om
te denken onderscheidt van andere le
vende wezens, is dat thema van wezen
lijk belang.
Hoewel, wat voegt Terhorst toe aan
lijn gedachten over het denken? Waar
leidt dat toe? Denken is toch gewoon...?
?ja, en dan blijf ik het antwoord schul-
lig. Terwijl ik het toch dagelijks doe.
!en logische redenering opzetten? As-
lociëren, combineren, deduceren? Ik
reet het: denken is leren begrijpen,
iaar, sommige mensen denken wel,
tonder de intentie om te begrijpen,
•enken is zoeken naar argumenten
oor het eigen standpunt.
Stilstaan
jTerhorst zet alleen door zijn thema al
kan stil te staan bij een dagelijkse be-
jzigheid. Wat hij toevoegt? Ik bekijk een
Ifotoreeks. Negen foto's van vage beel
dden. Het lijken foto's van een TV-
lscherm met storing. Er valt geen touw
[aan vast te knopen. In het midden on-
Iderscheidt zich één foto van de rest. In
tiet grijs is een vaag beeld zichtbaar:
teen achterovervallende vrouw. Deze
■verbeelding van gedachten wijst op het
Jproces: uit de ruis in ons hoofd kan plot-
■seling iets ontstaan. Maar wat moet ik
met een vallende vrouw? Daar heb ik
Eén van de vlocrbeelden van Peter Terhorst die bij Galerie Van de Berge te zien zijn.
toch niet om gevraagd? Ik veronderstel
dat Terhorst aangeeft dat gedachten
zich kunnen aandienen, zonder datje er
bewust om vraagt.
Vervolgens houd ik mij bezig met veer
tien vierkante platen die op de vloer lig
gen. Op elke plaat is iets te zien. Eén is
er voorzien van steenkool, een andere is
oranje geschilderd en dient als drager
voor een uitgehold brood. Er zijn ook
vierkanten zonder plank. Een hoopje
fijn zand, met twee minuscule pop
petjes. Een verzameling kiezels met
beeldje van een op haar buik liggende
zonaanbidster. Op enige afstand van
haar ligt een plastic spin. Elk vierkant
eilandje is verschillend. Het beeld heet:
'Ik denk aan jou en aan niets anders'.
Nu valt alles op zijn plaats. Op de vloer
ligt de verbeelding van de onmogelijk
heid een gedachte vast te houden. En
tegelijkertijd komt de vraag op wat het
'denken aan jou' eigenlijk inhoudt. Als
we aannemen dat de liggende vrouw
wordt bedoeld, gaan de gedachten dan
uit naar haar lichaam, de mens die zij is,
een met haar gevoerde conversatie (en
welke conversatie dan?), een gezamen
lijke wandeling, de chocoladepoppen
die ik met haar opsnoepte of onze
droom om samen verre reizen te maken.
Of volgen al de gedachten elkaar op?
foto Willem Mieras
Ik zet mij op een bankje, waarnaast aan
beide zijden een sinaasappelboompje
staat. In mijn blikrichting zie ik een
blok was op een dun metalen frame
staan. Over het blok hangt een gordijn,
dat de voorzijde vrijlaat zodat een vage
afbeelding van een landschap zicht
baar is. Was is kneedbaar als gedach
ten. Uit die onbenoembare massa
doemt dan dat landschapsbeeld op.
Maar het gordijn van de tijd kan op elk
moment de gedachte weer verhullen.
Misschien is denken toch meer te verge
lijken met los zand dan ik dacht. Door
zijn beelden heeft Terhorst mij verder
gebracht. Zonder dat ik mij heb ver
diept in de filosofische scholen die in
zijn werk Sprach Insel via de getekende
monden van hun geïsoleerde vertegen
woordigers worden aangeduid. Er is
niet betoogd, niet uitgelegd. Denken is
iets wat iedereen kan, mits hij de tijd
neemt zijn hersens te gebruiken. Stil
staan bij het denken leidt tot het rela
tiveren van standpunten. Als gedach
ten kunnen vervliegen is dat dan ook
niet zo met waarheid? Dat weet ik nog
zo net niet. U wel?
Behalve de solo-expositie van Peter
Terhorst toont Van den Berge in de ach
terzaal Momentopname. Een selectie
van werk van vier kunstenaars die re
gelmatig in de galerie tentoonstellen.
Door Roel Achterbergs gezeefdrukte
teksten over alledaagse en verheven
onderwerpen schemeren vlekken heen.
Het geschilderde fond lijkt net zoals de
conversatie een moment uit een
stroom. Achterberg etaleert wat men
sen zeggen (en denken) en verwijst zo
wel naar complexiteit als naar onbenul.
Zijn licht cynische spiegel bevalt mij.
Net als de landschappen van Mark de
Weijer. Het zijn stereotiepe composi
ties. Maar de huid van het schilderij
leeft. Zijn werk roept de vraag op naai
de aard van een schilderij. En juist om
dat een standaard compositie zo'n fraai
doek oplevert geeft hij ook antwoord:
het gaat (hem) om het schilderen. Mar
cel van Eeden's tekeningen, altijd op
een staand formaat van 19 bij 14 cm, to
nen lijnen en vlakken. Subtiel en krach
tig getekend, zijn het beelden van her
innering. Van Eeden tekent immers al
tijd naar andere afbeeldingen. Hij
maakt zich daarmee een verleden ei
gen, dat hij desondanks niet kan (be-
tgrijpen. Ton van Kints gezaagde en ge
niete tekeningen, er hangt er één, zijn
een synthese van destructie en con
structie. De puzzelstukken zijn met
nietjes weer aan elkaar gezet. Eenvoud
en raffinement gaan in zijn werk hand
in hand.
Peter Terhorst, 'Een losse gedachte'. 'Mo
mentopname', werk van Roel Achterberg,
Marcel van Eeden. Ton van Kints en Mark de
Weijer. Galerie van den Berge. Goes. Tot en
met 25 november.
rrtijdens de Week van het Zeeuivse Boek laat de PZC
T dagelijks een schrijver aan het ivoord over de rol
die Zeeland speelt in zijn of haar werk. Vandaag:
Meindert Inderwisch, schrijver te Vlissingen. In 1985
debuteerde hij met zijn poëziebundel Romantische ge
dichten Nijgh Van Ditmar). Vier jaar later kioam,
nadat hij was verhuisd naar uitgeverij Contact, zijn
volgende dichtbundel Het comfort van een vertrouwde
minnaar uit. In 1992 volgde de novelle De discipline
van de leugen, een jaar later de verhalenroman Ellen
dige Sex. Inderwisch werkt momenteel aan zijn derde
prozawerk Ontrouxv.
Mijn bundel Romanti
sche Gedichten begint
Aan Zee, waarmee ik mijn
sterkste invloed meteen
neerzet. Het water, het
strand, de lucht is een décor
dat mij zeer bekoort. Ik heb
bijna altijd in Vlissingen ge
woond, de zee past bij mij.
Toen ik in Tilburg studeer
de, vermoedde ik zee achter
de bossen. Ik ben nu een
maal geen bos- en hei-type.
Het mooie van de zee is dat
het water geen beperkingen
kent, alles is nog open.
Lucht en zee suggereren
grenzeloosheid.
Mijn gedichten zijn overwe
gend zwaarmoedig, maar
dat heeft met mezelf te ma
ken. niet met het décor. De
kustlijn van Walcheren -
nou ja, laten we de grens bij
Dishoek trekken - is één van
de mooiste plaatsen op de
wereld. Een gebied dat me
adem schenkt. Ik heb ergens
gelezen dat de zee geen ge
heugen heeft, wat ik bijzon
der aangenaam vind want
dat maakt haar elke dag op
nieuw vrij voor een nieuwe
interpretatie. De zee is - als
ik me laat meesleuren door
de golven - de enige autori
teit die ik accepteer. Omdat
de zee niets met mij voor
heeft en mij ook niet lastig
valt.
In Het comfort van een ver
trouwde minnaar en De dis
cipline van de leugen speelt
Zeeland geen rol, des te meer
in Ellendige Sex, de roman
die de negatieve zijde van
mijn seksuele ontwikkeling
schetst, en in mijn nieuwe
boek Ontrouw. Ik leef in Vlis
singen, ben nu eenmaal een
autobiografisch schrijver,
dus waarom zou ik plaatsen
en namen wijzigen? Je moet
schrijven over dingen waar
over je kan meepraten, niet
teveel bedenken. Natuurlijk
vraag ik de mensen die in
mijn boeken voorkomen of
ze bezwaar hebben tegen het
gebruik van hun naam. Als
ik daar geen zin in heb, geef
ik ze automatisch een pseu
doniem. Mensen in mijn om
geving moeten er wel reke
ning mee houden dat ze op
mijn bladzijden kunnen be
landen. Overigens ben ik in
mijn werk het meest genade
loos voor mezelf, maar het is
de verantwoordelijkheid
van anderen wat ze tegen me
zeggen en hoe ze zich tegen
over mij gedragen.
Meindert Inderwisch.
Een object van edelsmid Arno Hutjens.
foto Willem Mieras
Goese edelsmid exposeert in Arnhem
van onze verslaggever
GOES - Niet elke edelsmid is ook een kunstenaar,
vindt Harry Hutjens. Niet alleen omdat de wet be
paalt dat een kunstenaar onder meer een erkende
opleiding heeft gevolgd, is aangesloten bij een
vereniging van kunstenaars èn van zijn werk
leeft, maar vooral omdat niet iedere edelsmid ob
jecten maakt waar een idee achter zit. Hutjens,
edelsmid in Goes, doet dat wel. „De vox-men die ik
maak zijn niet zomaar uit de lucht gegrepen."
Vanaf volgende week neemt hij deel aan een expo
sitie van draagbare objecten in het Sonsbeekpa-
viljoen in Arnhem.
Hutjens' edelsmederij is gevestigd in het centrum
van Goes. Een klein, exclusief juwelierswinkeltje,
zo lijkt het op het eerste gezicht. Dat er ook het
atelier van een kunstenaar is gevestigd, komt bij
niemand op. „Mensen denken vaak aan het rin
getje en het oorbelletje", verklaart Hutjens. „Maai
er zit meer achter. De meeste kunstwerken maak
ik in opdracht en die zien de mensen niet. 'Doe je
nog wel eens wat?', vragen ze me dan. want ze zien
alleen de winkel."
Hij volgde een opleiding als goud- en zilversmid
aan de Vakschool in Schoonhoven en doorliep de
kunstacademie in Maastricht. Hutjens maakt wat
hij zelf noemt objecten. Soms zijn het overduide
lijk sieraden en spreekt hij bijvoorbeeld van 'hals
objecten' of 'schouderobjecten'. Andere keren zijn
het eerder sculpturen, soms twee meter hoog,
waarvan wel zijn vaardigheid als edelsmid op een
of andere manier is af te lezen.
Associaties
Zijn werk is duidelijk herkenbaar, vindt hij zelf.
door de fijne, fragiele vormen, vaak driehoekig of
langwerpig, die tegelijkertijd een sterke indruk
maken. Het zijn vaak associaties op bestaande af
beeldingen. Zo is zijn sieradenserie 'Whisper' - die
landelijk bekend is en dus ook veelvuldig geko
pieerd - gebaseerd op de dwarsdoorsnede van een
tand. Voor andere ontwerpen was een kruisboog,
het schilderwerk van Piet Mondriaan, of de licht
val op een Citroen het uitgangspunt.
Regelmatig werkt Hutjens samen met anderen.
Volgende week zaterdag begint in het Arnhemse
Sonsbeekpaviljoen een tentoonstelling met werk
van dertien Nederlandse edelsmeden en vormge
vers, waarvoor hij samenwerkte met de Goese kun
stenaar George Schade. Als thema koos Hutjens
voor ritme. Zijn ontwerpen laten herhalingen van
vormen zien, onderbrekingen en variaties in leng
te, net als het ritme in een muziekstuk. Voor de
presentatie maakte Schade bijbehorende karton-
reliefs, waarin de vorm van het sieraad terugkeert.
Ook andersom bestaat een wisselwerking. Voor de
expositie Is dat een sieraad?, die in januari in Al
melo begint, werkt Hutjens aan een verbeelding in
zilver en goud van de vormprincipes die Schade
hanteerde bij het maken van zijn kunstseries Time
en New York.
Foto's
In Almelo zullen ook objecten te zien zijn die
Hutjens baseerde op foto's van fotograaf Fred Me-
we: associaties op vrouwelijke naaktportretten.
De sieraden worden in een soort kijkdoos tentoon
gesteld met op de achtergrond de foto's, zodat de
link duidelijk wordt. „Omdat het object in een aan
tal stappen wordt ontworpen, is de relatie met de
oorsprong niet op het eerste gezicht duidelijk", al
dus Hutjens. „Als ik het aan mensen vertel, zien ze
het wel natuurlijk
De exposities leveren Hutjens erkenning op als
ontwerper en doen beseffen - hoopt hij - dat zijn
kunst niet alleen in galeries en musea te verkrijgen
is, maai- ook in zijn eigen 'workshop'. Uiteindelijk
hebben alle activiteiten, ook de werkzaamheden
voor de mede door hem opgerichte Nederlandse
Edelsmeden Vereniging, één doel: „Het streven
naar kunstkwaliteit."
Sculpturen en draagbare objecten, onder meer van Harry
Hutjens, in het Sonsbeekpaviljoen, Tellegenlaan 3, Arn
hem. van 18 nov tlm 22 dec, van 13 tot 17 uur.
VLISSINGEN, St. Jacobskerk
Het Zeeuws Orkest en het Zeeuws
Philhamionisch Koor met medewer
king van Miranda van Kralingen (so
praan), Marga Ockhuyzen (alt), Ha-
rald Quaaden (tenor) en Hans van
Heiningen (bariton), het geheel olv
Ernst van Tiel Werken van Gerard
von Brucken Fock en Edvard Grieg
door Kees Cijsouw
Je kunt moeilijk zeggen dat
het concertleven overvoerd
wordt met werk van die roman
tische muziekmaker van Mid
delburgse komaf, Gerard von
Brucken Fock. De afgelopen
veertig jaar bijvoorbeeld kwam
in deze provincie maar af en toe
werk van hem tot klinken, en de
herdenking in 1954 van slacht
offers een jaar na de waters
noodramp daargelaten, gebeur
de dat overwegend bij aan hem
zelf gewijde herdenkingen: tien
jaar geleden, bij zijn vijftigste
sterfdag en dit najaar, zestig
jaar na zijn dood dus.
Hoewel tijdgenoten, musici als
Mengelberg en Julius Röntgen
zich waarderend over de compo
nist hebben uitgelaten, lijkt het
me zeer de vraag of zich. buiten
een periodieke herdenking in de
ze provincie, ooit een breed Von
Brucken Fock-revival zal voor
doen. Daarvoor mist veel van
zijn muziek de allure. Wat ik
deels live, deels via de radio van
hem heb gehoord aan piano
werkjes, koorcomposities en gis
teren dus de combinatie koor.
orkest, solisten in 'De Schelde'
en een part Requiem herinnert
me aan een uitspraak die ooit is
over Brahms is gedaan: 'De sym
fonieën van Brahms zijn als zo
merdagen in november: mooi,
maar nutteloos.'
Even afgezien van de juistheid
van die uitspraak: de muziek
van Von Brucken Fock staat in
derdaad achterstevoren in de
tijd. Dat, en het gebruik van ro
mantisch gezwollen teksten in
bijvoorbeeld De Schelde zou
voor de appreciatie van zijn
werk geen probleem hoeven te
zijn, als die muziek zelf een ster
ke persoonlijkheid uitstraalde.
Die miste ik echter, in veel van
zijn als keuvelend ervaren pia
nostukken en ook in De Schelde.
Een bevredigend, avondvullend
programma met uitsluitend zijn
werk lijkt me moeilijk samen te
stellen. Begrijpelijk is dan ook
de keuze, bij twee van de concer
ten, koormuziek van Von Bruc
ken Fock en Mendelssohn te
combineren of - zoals deze week
bij Zeeuws koor en orkest - met
Griegs spetterende, kleurrijke
toneelmuziek bij Peer Gynt. Ha
chelijk is het ook: in beide geval
len waren voor deze luisteraar
althans de anderen de compo
nisten met de sterkste greep op
de materie. Aan de waarde van
de herdenking zelf doet die be
vinding overigens niet af: de in
druk kan immers alleen worden
geformuleerd doordat Von
Brucken Fock tot klinken
kwam.
Nieuwsgierig was ik naar de Se-
quentia uit zijn Requiem, dat
geldt als een wel gelukte greep
op de grote vorm. Het bleek,
voor mij althans, muziek die een
vonk van buitenaf nodig heeft:
ik kan me voorstellen dat het
werk in een emotioneel geladen
setting als een rampherdenking
indruk maakt. Gisteren, op een
doordeweekse dag, bleef bij mij
echter vooral de indruk achter
van ceremoniële inplaats van
doorleefde muziek. Daar konden
een adquaat solistenkwartet,
een prima en fraai in balans zin
gend koor en een dirigent die de
dynamische contrasten in de
muziek onderkende weinig aan
veranderen. Je vraagt je af of
Von Brucken Fock zijn intenties
wel in klank heeft kunnen van
gen.
Dat dit Grieg wel - en royaal -
lukte in zijn toneelmuziek bij
Peer Gynt - daar hoeft geen en
kele twijfel over te bestaan. De
overwegend geslaagde uitvoe
ring gisteren maakte ook nog
eens duidelijk hoeveel deze toch
al zo rijk geïnstrumenteerde en
sprankelende partituur wint als
ze met koor en solisten wordt
vertolkt. Een feest voor het oor
was het. De enige instabiele fac
tor erin was soms het orkest, dat
de verstilde delen niet altijd
even subtiel speelde, al nam
men aan het slot fraai revanche.
Maar het geheel klonk orke
straal aanstekelijk, het koor was
opnieuw voortreffelijk op dreef.
Van Tiel bleek een onderhou
dend verteller en Miranda van
Kralingen stal voor mij met een
prachtige zilveren, ongeforceer
de stem de show. Veel bijval, na
Grieg.
Het programma klinkt zater
dagavond in de Middelburgse
Concertzaal en 's middags gaat
Grieg tijdens een jeugdconcert.
De vaste collectie van het blik
museum De Blikvanger in Re-
nesse is tot 6 januari uitgebreid
met een expositie van kersstal
letjes. Deze mini-stalletjes zijn
eigendom van mevrouw Willy
Kaland uit Serooskerke (Wal
cheren). Het kleinste stalletje is
ongeveer zo groot als een halve
walnoot, het grootste is ge
maakt van een kalebas. Voorts
stelde de familie J. Simons uit
Haamstede een ongeveer 50 jaar
oude kerstbeeldengroep be
schikbaar. Eén vitrine is geheel
gevuld met Santons. Dit zijn
Zuidfranse beeldjes waarmee
een kerstlegende wordt uitge
beeld. Bethlehem zou daarbij in
Zuid-Frankrijk liggen. Elk
beeldje vertegenwoordigt een
beroepsgroep. Het museum is
geopend op dinsdag en vrijdag
van 10.00 tot 12.00 uur en boven
dien op de zondagen 10 en 24 de
cember van 11.00 tot 15.00 uur.
In de hal van scholengemeen
schap Het Goese Lyceum in
Goes zijn deze maand werken
tentoongesteld vane heer Hage
naar. Deze oud-docent expo
seert een aantal olieverfschilde
rijen met verschillende onder
werpen. De tentoonstelling is op
werkdagen te bezoeken (ingang
Van Dusseldorpstraat 78) tussen
9.00 en 16.00 uur.
Galerie Molenwater in Middel
burg stelt onder de titel Voor
beeld werk tentoon van Hendri
van der Putten. De opening van
de expositie is zaterdag om 17.00
uur en daarna kunnen geïnteres
seerden zondag 12 en vervolgens
van donderdag 16 tot en met
zondag 19 november terecht tus
sen 14.30 en 18.00 uur.
Schilderijen n Fons van Gin-
deren uit Essen hangen tot en
met 1 december in het gemeen
tehuis in Kapelle. Bezoekers zijn
alle werkdagen welkom tussen
8.30 en 12.00 uur en tussen 13.00
en 16.00 uur.
In Het Markiezenhof in Bergen
op Zoom begint zaterdag een ex
positie van Hans Luiken. Met
behulp van collagetechnieken
knipt, plakt, scheurt en schil
dert deze kunstenaar uit oude
voorstellingen nieuwe beelden,
uitgaande van zijn optiek: alles
is tijdelijk en probeer dat maar
niet te ontkennen. Hans Luiken
gaat bij het vervaardigen van
deze werken steeds uit van één
voorstelling: het profiel van het
gelaat van de geliefde vrouw die
uit zijn leven is verdwenen. Zo
probeert hij het verdriet over dit
verlies te verwerken. De exposi
tie is te zien tot en met 7 januari
van dinsdag tot en met zondag
tussen 14.00 en 17.00 uur.
Het overzicht van de lopende
exposities is te vinden op pa
gina 15.
GOES, 't Beest
'Hemelse woorden', van Rarnón Ma
ria Del Valle Inclan. door Theater De
Korre, met Jan Steen, Antje De
Boeck. Wim Willaert en Ianka Fleer-
ackers Regie van Bob de Moor.
door Willem Nijssen
Als jongetje, goed katholiek
opgevoed, herinner ik mij
openmondig aangehoorde,
wonderbaarlijke verhalen
(vaak van oudere vrouwen) die
met een ruwe kwinkslag (vaak
van een man) in het belachelij
ke werden getrokken. Verhalen
over pastoors die met heilige
voorwerpen in sloten waren be
land en waar op die plek nog ja
ren een licht boven het water
had gezweefd. Die pastoor had
dan zeker...enzovoorts. Heilige
verontwaardiging haalde het
verhaal weer terug naar het se
rieuze. En dat op zijn mooist een
paar keer heen en weer.
Want prachtig vond ik het. die
dynamiek van heilig naar lullig
en weer terug. Zoiets kan haast
alleen maar in de volksmond, en
wat de charme aan die verhalen
geeft, is die ingebouwde neiging
van het intense om óm te slaan
in het dwaze. Je kunt zo van
twee walletjes tegelijk eten. Het
verhevene proeven, en het luch
thartig opnemen.
Zo ongeveer heeft Theater De
Korre een verhaal van de nauwe
lijks bekende Spaanse schrijver
Ramón Maria Del Valle Inclan
naverteld. 'Hemelse woorden'
gaat over een mismaakt jongetje
wiens moeder, die hem langs alle
kermissen zeulde, plotseling
sterft. Nog terwijl de gestorvene
boven de grond staat, breekt in
de familie de twist uit over wie
dat winstgevende gedrochtje
mag erven. En als de pinnige en
geslepen schoolzuster Maria
Gail a er dan tenslotte uiterst lu
cratief mee op pad gaat, heeft ze
onder het kermisvolk al gauw
een liefje.
Stof genoeg voor een kleurrijk
verhaal, vol valse moraliteit van
afgunstige dorpelingen en vol
blinde woede van een jaloerse
echtgenoot. Met op de koop toe
een bovennatuurlijk voorval.
Realistisch gespeeld wordt het
een draak, maar met een niet
mis te verstane ondertoon ver
teld kan het een juweeltje wor
den. Omdat het dan een eigen
dynamiek krijgt.
Zo brengt Theater De Korre het
verhaal onder de mensen. Geze
ten in een levensgrote 'poppen
kast' wordt het verteld door vier
spelers, waarvan twee een vaste
rol hebben en twee anderen
steeds weer iemand anders zijn.
In dik aangezette emoties, vol
ironie gespeeld, af en toe onder
broken door volstrekt niet ter
zake doende opmerkingen. 'Dat
decor hebben we dus niet' en
'Hier moet eigenlijk een mu-
ziekske tussen de scènes'.
Dat voortdurend afstand nemen
van het verhaal brengt adem.
humor. De tragiek is het opge
legde pandoer van de slechtheid
van de mensen, de goeden niet
uitgezonderd. Achter naasten
liefde zit winstbejag. Achter de
sociale controle zit afgunst en
geile nieuwsgierigheid. Het is al
tijd zo geweest, en het zal altijd
zo zijn. Dat is onverkoopbaar
oud nieuws. Maar het krijgt door
de ingehouden izelftspot waar
mee de vertellers hun aandeel le
veren, even een fris jasje aan.
Jan Steen met zijn uitgestreken
maar expressieve gezicht (eigen
lijk is elke vezel van zijn lijf vol
uitdrukking.) is de spil van de
vertellersgroep, maar naast hem
leveren alle drie anderen ook
fraaie staaltjes van onderkoeld
melodrama.
'Hemelse woorden' is van
Spaans bloed, vol van sporen uit
een grootse, Don Quichotterige
verteltraditie.
Die wordt met zo'n vertolking al
le eer gedaan.
Lezing over
Zeeland en VOC
MIDDELBURG - Dr L. J. Wage
naar, conservator van het Am
sterdams Historisch Museum,
houdt donderdag een lezing
over Zeeland en de VOC in het
atelier van het Zeeuws Museum
(ingang Korte Burg 2) in Middel
burg. De uiteenzetting begint
om 20.00 uur.
Lodewijk Wagenaar studeerde
nieuwe en theoretische geschie
denis in Amsterdam. Zijn be
langstelling voor de Verenigde
Oostindische Compagnie da
teert van 1980, toen hij de op
dracht kreeg tot het maken van
een tentoonstelling over de ban
den tussen de Nederlanden en
Ceylon in Colombo. Sindsdien
heeft hij zich op uiteenlopende
terreinen beziggehouden met de
VOC.
(Advertentie)
Misdaad In de aanbieding
Er bestaat niet alleen een nette
maar ook nog goedkope manier
om met justitie in aanraking te ko
men. Verleden en heden van ge
recht en gevang in Zeeland zijn te
boek gesteld in de door Jacques
Cats samengestelde dubbeluitga-
ve 'Voor het hekje' en 'Achter het
hekje'. Misdaad boeit. Vele pagi
na's vol achtergronden en annek-
dotes. Plus informatie over de
nieuwe gebouwen van de recht
bank en gevangeniswezen. Ter
gelgenheid van de Week van het
Zeeuwse boek - en verder zolang
de voorraad strekt - is de uitgave
voor 7,50 verkrijgbaar.
Fanoy, Van Benthem Jutting,
Middelburg: De Ruiter, Van de
Hoeven, Bikker. Vlissingen; Hu-
son, Oost-Souburg; De Koperen
Tuin, Goes.
