Québec blijft binnen Canada
Onderzoek Veiligheidsraad
naar slachting in Srebrenica
PZC
Rumoer rond
Kroatische kiezers
wijzen autoritair
gedrag Tudjman af
Russische verkiezingen
Hoofdrolspelers in
nE Bosnisch conflict
J naar vredesoverleg
^sintratuin
buitenland WOENSDAG 1 NOVEMBER 1995
Kremlin ongelukkig
met bijeenkomst van
parlement Koerden
Nederlander verdacht van steekpartij in Duitse disco
Voorstanders afscheiding bereiden zich voor op volgend referendum
driekleur
MOSKOU (RTR) - Rusland
heeft de bijeenkomst van
het Koerdische separatisti
sche parlement-in-balling-
schap in Moskou dinsdag
veroordeeld. „De Russische
autoriteiten hebben er niets
mee te maken", aldus een
verklaring van het ministe
rie van buitenlandse zaken.
Het Koerdische „parle
ment" kwam maandag voor
een driedaagse zitting bij
een. Turkije protesteerde
toen meteen tegen de bijeen
komst en vroeg de Russische
autoriteiten er een eind aan
te maken.
De Russische parlementaire
commissie die de bijeen
komst op verzoek van de
Koerden heeft georgani
seerd had aanvankelijk doen
voorkomen dat het om een
wetenschappelijk sympo
sium ging, aldus het ministe
rie. Het stelde daarbij duide
lijk uit te zijn op goede be
trekkingen met het „vrien
delijke buurland Turkije" en
geen steun te geven aan „se
paratistische tendensen,
waar die ook vandaan ko
men".
De Koerden verklaarden
maandag de gasten van het
Russische parlement te zijn.
Het „parlement" bestaat uit
65 leden, onder meer van de
in Turkije verboden Demo
cratische Partij, alsook ver
tegenwoordigers van de se
paratistische PKK die in het
zuidoosten van Turkije al elf
jaar strijdt voor een onaf
hankelijk Koerdistan.
De eerste zitting van het
Koerdische parlement in
april te Den Haag leidde des
tijds tot hooglopende span
ningen tussen Nederland en
Turkije, dat zijn ambassa
deur voor enkele weken uit
Den Haag terugtrok. Het
parlement kwam voor het
laatst voor vier dagen in au
gustus bijeen in Wenen.
Aanhangers van een ongedeeld Canada begroeten met gejuich de einduitslag van het referendum. foto AFF
EMMERICH (DPA) - Een 29-jarige Neder
lander wordt ervan verdacht dat hij in een
disco in het Duitse Emmerich een 24-jarige
Somaliër met messteken om het leven heeft
gebracht. De Nederlander heeft een gedeel
telijke bekentenis afgelegd. Dat heeft het
openbaar ministerie in Kleef dinsdag be
kendgemaakt.
De Nederlander en de Somaliër behoorden
tot een groep van vier die samen vanuit Ne
derland een taxi naai- de Duitse disco had
den genomen. Daar aangekomen ontstond
ruzie over het te betalen deel van de ritprijs.
De Nederlander liep achter de Somaliër aan
en stak hem neer. Een krantenbezorger
vond het lijk maandag.
De taxichauffeur was met de drie andere
passagiers naar een Nederlands politiebu
reau gereden omdat zij de rit niet konden be
talen.
Zo kwam de Nederlandse politie op het
spoor van de verdachte en werd hij aange
houden. Duitsland wil om uitlevering van de
man vragen.
MOSKOU RTR/DPA/AFP) - De Russi
sche president Jeltsin, die vorige week
met hartklachten in een ziekenhuis werd
opgenomen, heeft dinsdag vanaf zijn
ziekbed voor het eerst een officiële op
dracht gegeven.
Hij wil van de kiescommissie meer weten
over het uitsluiten van twee partijen bij de
Walesa haalt achterstand in
WARSCHAU (RTR) - President Walesa van Polen loopt in de
campagne voor de presidentsverkiezingen van komende zon
dag snel in op zijn voornaamste rivaal, de ex-communist Kwas-
niewski.
Volgens een dinsdag verschenen peiling van het onderzoeksin
stituut Demoskop staat Walesa nu op 24 procent van de stem
men tegen vijftien procent twee weken geleden. Zijn belang
rijkste tegenstrever, de ex-communist Kwasniewski, bleef op
26 procent Als geen van beide kandidaten op 5 november bo
ven de 50 procent komt, volgt op 19 november een tweede ron
de. Kwasniewski was lange tijd favoriet.
Senegalees leger doodt rebellen
DAKAR AFP/ANP) - Het Senegalese regeringsleger heeft af
gelopen veek bij een offensief in de zuidelijke regio Casamance
circa honderd opstandelingen gedood. Dat is dinsdag uit amb
telijke bron vernomen. Negen soldaten sneuvelden bij de ope
ratie; 15 raakten gewond
In Casamance voert de beweging van Democratische Krach
ten van Casamance (MFDC) al tien jaar aanvallen uit in het
grensgebied van Guinee-Bissau. De beweging streeft naar on
afhankelijkheid van de provincie. Een in juli 1993 gesloten be
stand met het regeringsleger wordt niet nageleefd. Casamance
heeft een cultuur en geschiedenis die zich onderscheidt van de
rest van Senegal.
Communistische broek verboden
JAKARTA (RTR) - Het communistische gevaar ligt nog op de
loer in Indonesië, zelfs in de kledingzaken Zo hebben de veilig
heidsdiensten in de Middenjavaanse stad Surakarta een hon
derdtal spijkerbroeken voor kinderen in beslag genomen, om
dat die getooid waren met een hamer en sikkel.
Een plaatselijke functionaris zei maandag tegenover het dag
blad Media Indonesia dat het leger de nodige maatregelen zal
nemen na de vondst van de subversieve kledingstukken. ..Het
lijkt misschien triviaal, maar we moeten ervoor zorgen dat dit
niet tot onnodige problemen leidt", zei hij zonder verder in de
tails te gaan.
Weer miljoenenboete voor Dow
RENO (RTR/AFP) - Een rechtbank in Reno in de Amerikaanse
staat Nevada heeft het Amerikaanse chemieconcern Dow Che
mical een boete opgelegd van tien miljoen dollar (ongeveer 16
miljoen gulden). Het geld is voor een vrouw, die chronische
klachten kreeg nadat er bij haar siliconen borstimplantaten
waren ingebracht.
Afgelopen zaterdag wees dezelfde rechtbank de vrouw een
schadevergoeding toe van 3.95 miljoen dollar ter compensatie
van de klachten die ze ontwikkelde door het niet goed func
tioneren van de implantaten. Dow Chemical heeft volgens de
jury de gevaren van de implantaten bewust uit de publiciteit
gehouden. Het is de eerste uitspraak in ruim 13.000 zaken die
tegen het chemieconcern zijn aangespannen.
Proces tegen Andreotti verdaagd
PALERMO (AFP) - Voor de rechtbank in de Siciliaanse hoofd
stad Palermo is dinsdag het proces voortgezet tegen de Ita
liaanse ex-premier Andreotti, die beschuldigd wordt van ban
den met de mafia. Na enkele procedurele schermutselingen
tussen aanklagers en verdediging verdaagde rechtbankpresi
dent Francesco Ingargiola het proces tot 13 november.
Andreotti zelf woonde de zitting niet bij. De senator voor het
leven heeft aangekondigd wel te zullen komen zodra de voor
naamste getuigen a charge worden ondervraagd: „pentiti"
(spijtoptanten) die met justitie zijn gaan samenwerken
ZAGREB (RTR) - De Kroati
sche kiezers hebben de hoop
van president Tudjman om au
toritaire bevoegdheden te ver
krijgen na zijn militaire over
winning op Kroatische Ser
viërs, de bodem ingeslagen.
Hoewel de staatsmedia hen on
gelijk behandelden en de rege
ring manoeuvreerde om haar ze
teltal op te voeren, handhaafden
de Kroatische oppositiepartijen
zich zondag bij de parlements
verkiezingen. Ze versloegen zelfs
Tudjmans partij HDZ in zijn ei
gen stad, Zagreb.
Na telling van bijna alle stem
men lijkt de HDZ op ruim 44 pro
cent te eindigen. Een combina
tie van gematigde oppositiepar
tijen haalde rond 40 procent. Het
resultaat van de HDZ was niet
beter dan bij de verkiezingen in
1992, lang voordat Tudjmans le
ger de Serviërs verdreef uit
Kroatische gebieden die zij be
zet hielden.
Door het gemengde kiesstelsel
behoudt de HDZ de absolute
meerderheid in de Sabor, het
huis van afgevaardigden. Maar
de partij haalde niet de tweeder
de meerderheid die de voorma
lige communistische generaal
Tudjman nodig had om een pre
sidentieel eenmansbewind te
vestigen door de pluralistische
grondwet te wijzigen.
De uitslagen zijn volgens analis
ten in tegenspraak met de wes
terse gedachte dat Kroaten ge
hecht zijn aan een autoritair
rechts bewind. Er is juist een ge
mêleerd politiek klimaat ont
staan. terwijl de militaire nood
toestand wegebt.
De afkeer van de georkestreerde
persoonlijkheidscultus rond de
73-jarige president weerspiegel
de zich in de uitslagen. Evenals
ue afkeuring van machtsmis
bruik door de HDZ, zoals con
trole van de partij over de staats
organen, privatiseringsbeleid en
de media
Corruptie
Voor de meesten van de 4,7 mil
joen Kroaten is de levensstan
daard gedaald sinds de onafhan
kelijkheid. Door de hyperinflatie
stegen de prijzen tot westers ni
veau terwijl het gemiddelde loon
onder 1500 gulden per maand
bleef. De Kroaten zagen een
kleine groep met banden met de
HDZ rijk worden dankzij corrup
tie bij privatiseringen en oor-
logshandel en rondrijden in Za
greb in luxe-auto's met telefoon.
De zwaarste teleurstelling voor
de HDZ was in de hoofdstad Za
greb, waar eenderde van het to
taal aantal kiezers woont. Het
blok van de gematigde oppositie
behaalde de meerderheid in de
regionale volksvertegenwoordi
ging van Zagreb. Deze raad be
schikt volgens een analist over
aanzienlijke macht, en wedijvert
met de Sabor over de controle
over de zware industrie, regio
nale belastingen, stedelijk be
leid en „zelfs Tudjmans lijf
wacht". „Te worden verslagen in
Zagreb was een schok voor de
HDZ en is een les voor de partij.
Ze behaalde nauwelijks stem
men onder de jonge mensen", zei
een waarnemer.
iAdvertentie
parlementsverkiezingen op 17 december.
De commissie heeft de hervormingsgezin
de Jabloko-partij van de econoom Ja-
vlinski en de partij van de voormalige vi
ce-president Roetskoj wegens procedure
le fouten uitgesloten.
De voorzitter van de kiescommissie, ken
nelijk geschrokken van de ophef over het
besluit, heeft al laten doorschemeren d,at
de stap mogelijk wordt teruggedraaid.
Ex-Sovjet-leider Gorbatsjov heeft nog
steeds niet besloten of hij kandidaat zal
zijn voor het presidentschap Hij zij dit
gisteren in Moskou, waar hij exemplaren
van zijn nieuwe boek signeerde.
foto Vladimir Suvorov/EPA
luchtsteun op te schorten we
gens de gevaarlijke situatie
waarin de Nederlandse troepen
waren geplaatst. Dus ik had
geen keuze."
Succes
De VN-troepen hebben volgens
Akashi ook wel enige successen
geboekt. Ze hebben twee mil
joen vluchtende burgers gehol
pen die het anders niet zouden
hebben overleefd. Maar de vre
destroepen hadden nooit de op
dracht te werken temidden van
een grootschalige oorlog, maar
dit werd wel van ze werd ge
vraagd. „Sommige mandaten
bleken onmogelijk te vervul
len", zei hij.
Akashi zei dat nauwere banden
met de NAVO dit kunnen veran
deren. „De VN zijn een unieke re
latie aangegaan met de NAVO
en hebben de grenzen van de
klassieke vredeshandhaving op
gerekt. Een waardevolle les is
geweest dat er, onder bepaalde
omstandigheden, een rol is voor
meer vastberaden gebruik van
militaire middelen."
?i-
of
a. WASHINGTON (RTR/AFP/
DPA) - De presidenten van de
n_ drie belangrijkste republieken
,r_ in ex-Joegoslavië - Milosevic
n. (Servië), Tudjman (Kroatië) en
a. Izetbegovic (Bosnië) - zijn dins
dag uit respectievelijk Bel
grado, Zagreb en Sarajevo ver-
,n trokken naar de Verenigde Sta-
ten. Daar start vandaag op de
luchtmachtbasis Wright-Pat-
(n terson in Ohio het overleg dat
0 volgens de Amerikaanse presi-
n dent Clinton mogelijk „de laat-
■n ste kans voor vrede" is.
n' „Wij hebben in Bosnië een be-
slissend moment bereikt", aldus
T_ Clinton dinsdag: „Dit is de beste
kans voor vrede sinds het begin
van de oorlog. Het is mogelijk
j voor lange tijd de laatste kans
die we krijgen. Alleen de betrok-
15 ken partijen kunnen dit vreselij-
ke conflict beëindigen."
Eisen
oq Izetbegovic maakte maandag in
12 een toespraak op de Bosnische
9 radio bekend welke eisen hij op
16 tafel zal leggen: een verenigd
19 Bosniê-Herzegowina, een onge
il1 j deeld Sarajevo en een corridor
naar de oostelijke moslim-en-
rj clave Gorazde.
j® Tudjman toonde zich bij zijn
8 vertrek uit Zagreb matig opti-
13 mistisch. Hij zei vooral te hopen
-5
dat Kroatië het rijke gebied
Oost-Slavonië terug kan krij
gen, het laatste deel van zijn
grondgebied dat nog in Servi
sche handen is.
Dë belangrijkste Servische eis in
de onderhandelingen is dat de
eenzijdig uitgeroepen Repu-
blika Srpska binnen Bosnië
blijft bestaan en een confedera
tie met Servië mag aangaan.
Ook eisen zij een verbreding van
de corridor die de Servische ge
bieden in West-Bosnië met die in
Oost-Bosnië verbindt, van 10
naar 20 kilometer. Voorts willen
zij een toegang tot de Adriati-
sche Zee en de teruggave van
4000 vierkante kilometer die re
centelijk door moslims en Kroa
ten zijn veroverd.
De posities van de drie partijen
liggen zo ver uit elkaar dat de
presidenten - althans in de be
ginfase van de onderhandelin
gen in Ohio - niet aan één tafel
zullen zitten.
De Amerikanen verspreiden de
delegaties over drie kamers op
honderden meters afstand van
elkaar. Holbrooke. EU-bemidde-
laar Bildt en diplomaten van de
Contactgroep (VS, Rusland.
Frankrijk, Groot-Brittannië,
Duitsland) zullen, heen en weer
lopend van delegatie tot delega
tie, proberen te bemiddelen.
NEW YORK/DEN HAAG (AFP/
RTR/ANP) - De Veiligheidsraad
wil „zo snel mogelijk" een uit
gebreid onderzoek naar de mas
samoorden in de moslim-en
clave Srebrenica die in juli in
handen viel van de Bosnische
Serviers.
De Veiligheidsraad heeft recen
te berichten uit de Amerikaanse
pers bestudeerd volgens welke
zo'n 6.000 mannen uit Srebre
nica, voor het overgrote deel
moslims, door de Serviers zijn
geëxecuteerd. Volgens de Was
hington Post en de New York Ti
mes zijn de gruwelen van Srebre
nica de ergste in Europa sinds
het einde van de tweede wereld
oorlog.
„Gegeven de ernst van deze
zaak heeft de raad opdracht ge
geven een onderzoek in te stel
len naar deze berichten en de
juistheid ervan na te gaan", al
dus fungerend voorzittter van de
Veiligheidsraad, Ibrahim Gam-
bari. Hij zei dat de raad alle par
tijen oproept niets te onderne
men om bewijsmateriaal van de
massamoorden te verdonker-
manen. De New York Times
heeft de vrees geuit dat de Bos
nische Serviërs die bewijzen al
hebben vernietigd.
Tot nu toe is aan onderzoekers
van de Verenigde Naties, het Ho
ge Commissariaat voor de
Vluchtelingen en het Internatio
nale Rode Kruis (IRCR) de toe
gang ontzegd tot de regio Sre
brenica.
Akashi
De vertrekkende speciale VN-
gezant Akashi zei dinsdag dat de
Verenigde Naties in Bosnië een
bijna onmogelijke taak hadden.
De organisatie had niet kunnen
voorkomen dat het „bescherm
de gebied" Srebrenica in handen
viel van de Bosnische Serviërs.
Op een persconferentie ter gele
genheid van zijn afscheid van
het VN-hoofdkwartier in Zagreb
verdedigde Akashi de Neder
landse VN-troepen die de val
van de enclave niet konden ver
hinderen. Volgens hem waren de
vredestroepen geen partij voor
het grote offensief van de Bos-
nisch-Servische troepen. ..Zij
zijn er niet om te vechten. Zij zijn
licht bewapend."
„Ik meen dat het aanwijzen van
'beschermde gebieden" fout
was", zei Akashi. die terugkeert
naar het VN-hoofdkwartier in
New York. „De VN werden ge
vraagd voor de beschermde ge
bieden een afschrikkingsrol te
spelen maar wij hadden niet de
middelen om de burgers werke
lijk te beschermen. We konden
niet aan de verwachtingen van
de bevolking voldoen."
De gezant gaf ook het Bosnische
regeringsleger de schuld. „Als
beschermde gebieden veilig
moeten zijn. dan zouden ze niet
door de partijen mogen worden
gebruikt voor militaire doelein
den", zei hij Maar volgens Akas
hi hebben Bosnische regerings
troepen niet alleen het be
schermde gebied Srebrenica,
maar ook die van Sarajevo, Tuz-
la. Bihac, Gorazde gebruikt voor
training, verlof en herstel van
hun troepen, of het inrichten van
commandocentra. „Dit gaf een
redelijk excuus aan de Bosnisch-
Servische partij de beschermde
gebieden aan te vallen."
Akashi heeft vaak kritiek van de
NAVO te verduren gekregen we
gens zijn terughoudendheid bij
het inroepen van luchtsteun.
Maar hij zei wel goedkeuring te
hebben gegeven na een verzoek
om luchtsteun van de Neder
landse VN-troepen in Srebre
nica, ter bescherming van de on
der vuur liggende vredestroe
pen. Hij stelde wel als voorwaar
de dat dat geen agressieve lucht
aanvallen mochten zijn.
„Na verscheidene uren belde de
Nederlandse minister van defen
sie mij echter op en vroeg het
verzoek om gerichte NAVO-
van onze correspondent
Hans de Bruijn
WASHINGTON - De inwoners
van Canada's Franstalige pro
vincie Québec hebben er maan
dag met de kleinst mogelijke
meerderheid voor gekozen om
deel van Canada te blijven uit
maken. Met 50,6 tegen 49,4 pro
cent wezen zij het voorstel om
Québec af te scheiden van de
hand. Maar het kleine verschil
kan ervoor zorgen dat Canada
een periode van grote politieke
onrust tegemoet gaat.
De voorman van de 'separatis
ten', Lucien Bouchard, beloofde
zijn aanhang te zullen blijven
strijden voor onafhankelijkheid
van Québec. „Laten we de moed
niet opgeven. De volgende keer
wordt de goede keer. En dat zou
wel eens vlugger kunnen zijn
dan jullie denken". En de pre
mier van Québec, Jacques Pari-
zeau, riep op 'de mouwen op te
stropen en weer opnieuw te be
ginnen'.
Fout
Voorstanders van handhaving
van het federale Canada vierden
feest nadat de uitslag bekend
was geworden. In de binnenstad
van Montreal kwam het tot lich
te ongeregeldheden tussen voor-
en tegenstanders van afschei
ding, maar over het algemeen
bleef het rustig. Vooral in de gro
te steden werd tegen afscheiding
gestemd.
Algemeen werd gesteld dat uit
slag van het referendum aanlei
ding zal moeten zijn voor be
stuurlijke hervormingen in Ca
nada. „Canada is dan wel op pa
pier nog één land, maar er is iets
fout met dat land", zei cultuur
minister Louise Beaudoin van
Québec. De Québecois zullen
andermaal aandringen op het
verkrijgen van een 'speciale sta
tus' in de Canadese federatie,
iets wat bij eerdere onderhande
lingen door de rest van.het land
steeds is afgewezen. Nu kwamen
echter uit Engelstalige hoek ver-
zoenender commentaren.
Bij het vorige referendum, in
1980. stemde nog 60 procent van
de inwoners van Québec tegen
soevereiniteit. Nu waren het er
dus bijna tien procent minder.
Een recordaantal Québecois. 92
procent, maakte de gang naar de
stembus. Een teken dat de kwes
tie zeer leeft. „We zullen Québec
tegemoet moeten komen", zei de
premier van de provincie Sas
katchewan, Roy Romanow,
dinsdagmorgen vroeg dan ook.
Wisselmarkt
Een maand geleden stonden de
separatisten nog op ruim verlies,
maar onder aanvoering van de
charismatische Bouchard heb
ben zij de laatste weken hun ach
terstand bijna weten in te lopen.
Dat kwam vooral omdat hij geen
totale onafhankelijkheid voor
stond, maar een federatie met de
rest van Canada, waarbij Qué
bec nauw zou willen samenwer
ken met de negen Engelstalige
provincies.
Canada's premier Jean Chré-
tien, een Franstalige maar te
genstander van afscheiding van
Québec. zei na het bekend wor
den van dce uitslag dat 'de meer
derheid van de Canadezen de
laatste dagen getoond heeft één
land te willen en waar dat land
om dVaait'.
Op de wisselmarkt van Tokyo
steeg de koers van de Canadese
dollar dinsdagmorgen met twee
cent en gingen ook de koersen
van Canadese aandelen omhoog
als bewijs dat de internationale
financiële gemeenschap het ver
trouwen in Canada heeft her
vonden.
KOUDEKERKE
Galgeweg 5.
tel. 0118-551623.
HET GROENE WARENHUIS
Voor zo'n prijs moet deze vorstbestendige
heester (Viburnum linus 'Gwenllian') de deur
uitvliegen. Hij vertoont gedurende de winterse
maar liefst 3 verschillende kleuren:
rose bloemknoppen, witte bloem
en blauwe vruchten.
Van 12,95 voor
