Het verlangen naar ordening King George was goed gek PZC Vleeshal en Watertoren kunst cultuur 21 exposities Rozentuin Nigel Hawthorne filmselectie filmwijzer De Koning VRIJDAG 11 AUGUSTUS 1995 De overzichtsexpositie van Patrick van Caeckenberg (B) in de Vleeshal ademt de sfeer van de 19e eeuw, waarin het door de Verlichting zwaar aangezette encyclopedische denken tot een voorlopig hoogtepunt werd gebracht. De ongebreidelde ondernemingszin die de toenmalige technische hoogstandjes mogelijk maakte, had zijn pendant in de sisyfusarbeid van de wetenschappers. Vrachten kroontjespennen en potloden moeten zijn versleten om hun observaties en conclusies te noteren voor ze in deftige druk verschenen. Van Caeckenberg bedient zich ook van relatief eenvoudige middelen. Zorgvuldig worden hon derden plaatjes uitgeknipt en enorme vlakken met kriebelig handschrift gevuld. In de objecten ontbreekt elk spoor van high-tech. Toch is van Caeckenberg eerder een postmoderne deconstructivist dan een verdwaalde romanticus. De illusie een sluitend wereldbeeld te ontwerpen wordt door hem bij voortduring afgebroken. Zo stelde "Van Caeckenberg in 1985 /'86 een paard samen uit een tafel met stapels glazen potten vol groenvoer, een kop van borden en een staart van bestek. Een eigen echo van Duchamp, Magritte en Broodhaers, verbonden met een zelfgeschapen mythe van een cow boy die zijn paard niet door de douane kreeg en dan maar dit her inneringsbeeld maakte. Tegelij kertijd een beeldende definitie van het dier als gebruiksvoorwerp. In mijn ogen gaat Van Caeckenberg in de rest van zijn tentoonstelling juist mythen en verklaringen te lijf. In een enorme foto van een wa terval plakt hij in het water hon derden mondjes, terwijl de rotsen eromheen volzitten met uitgeknip te afbeeldingen van papegaaien. In lijst ernaast is de index afge drukt van een boek over goden. 'Het Orakel of de papegaaien van de Goden' zou nog best nieuwe go den en spreekbuizen kunnen ber gen en er zouden er ook wel kun nen verdwijnen. Alles leidt tot niets, behalve verwondering.... Zo vergaat het ook de 'wetenschap per' van Caeckenberg die zelf in veel objecten en voorkomt. Zijn studies over vogeltrek of de oriën tatie van pinguïns leveren gege vens en hypothesen, maai- elke ver klaring maakt het wonder van de schepping alleen maar groter. Dat besef en de positie van de kunste naar/onderzoeker maakt deze ex positie zo boeiend en belangrijk. Van Caeckenberg stelt zich name lijk zowel objectief als subjectief op. Daarmee relativeert hij elke pretentie van een dwingend we reldbeeld, maar roept het publiek op zijn eigen beeld te vormen. En zich vooral te verbazen. Daar is een leven zinvol mee te vullen.... In de Watertoren biedt Ton Slits een veel meer cerebrale en estheti sche benadering van het probleem zingeving. Ook hij ordent, maar met abstracte elementen. Hetzelf de legergroen geschilderde doosje wordt met stroken en flappen steeds een ander, onbegrijpelijk voorwerp. Slits schilderde op 'zijn' verdieping de onderste helft van de muren zwart, de bovenste wit. Er zijn met tussenruimtes horizon tale zwarte balkjes tegen beves tigd. Ze zijn hol en hebben vijf ron de gaten. Een paar keer komt ook een forsere balk met vier en een blokje met één gat voor. Ik zie het als een zelfgeschapen wereld, een landschap van de geest, waarin de rationele vorm van de balkjes staat voor het objectieve en het handgemaakte voor het subjec tieve. Ook hier geen verklaring. Het abstracte maakt het werk enerzijds moeilijker toegankelijk dan dat in de Vleeshal, anderzijds ook minder persoonlijk. 'Absalom-Absalom' van Jo Heij- nen is dat helemaal niet. In zijn werk staan moraal en politiek cen traal. Uit het oppervlak van zijn doeken stulpen dotjes olieverf naar voren, zodanig dat de hoofd lijnen van een portret zichtbaar worden. Bijschriften verwijzen naar artistieke persoonlijkheden, een toelichting meldt dat het gaat om grote artistieke talenten die zich te dicht tegen politiek twijfel achtige machthebbers aanschurk ten om in onze ogen moreel aan vaardbaar te zijn. Leni Riefenstahl is daarvan een bekend 'voorbeeld'. Door deze figuren uit de verf te la ten opdoemen, wil Heijnen het pro bleem stellen van de politieke en morele positie van kunst en kun stenaar. Het materiële karakter geeft de voorstellingen iets natuur lijks: een morele opstelling is deel van het leven. Pauline Prior en Thea van den Heuvel maakten in het waterreser voir een verrassende installatie. Fotografie is middel, beweging en ruimte zijn thema's. Prior is sterk betrokken bij fotografie die meer is dan een afbeelding, zoals ook blijkt uit de reeks achter ver- grootglaasjes gehangen foto's van een reis door Israël. Door het glas kijkend waan je je ter plekke aan wezig. Dat uitgangspunt komt ook terug in het waterreservoir. Het 'krijgt zijn functie als het ware ver anderd terug. Op twee tegenover staande plekken van de ronde wand verschijnen meer dan le vensgrote projecties van onderwa terzwemsters. De projectoren draaien ook rond en er klinkt mu ziek en geluid op wisselend niveau, alsof je zelf ook onder water bent. Als referentie worden op een vast punt andere dia's geprojecteerd die de zwemmers van boven het water tonen. Een bijzondere erva ring! Nico Out Patrick van Caeckenberg, Vleeshal, Middelburg. Ton Slits, Jo Heijnen. Pau line Prior/Thea van den Heuvel. CHK Watertoren, Oost-Souburg. Beide tot en met 27 augustus. De Zeeuwse Rozentuin aan de. Katse Groeneweg in Kats wordt deze zomer opgeluisterd door beelden, plastieken en ob jecten. In samenwerking met Galerie Ronkes Agerbeek uit Den Haag werd werk geselec teerd van Guus Koenraads, Theo ten Have, Geert Koe- voets, Melanie de Vroom, Paul Panhuysen en Joop Haring. De landschappelijke rozenkweke rij, met theepaviljoen, telt meer dan 200 soorten rozen en is van dinsdag tot en met zater dag geopend tussen 10.00 en 16.00 uur. Toekomst In het stadhuis van Terneuzen is tot 5 september een expositie ingericht, die als motto heeft Terneuzen werkt aan... de toe komst. De tentoonstelling, toe gankelijk tijdens kantooruren, is onderverdeeld in de onder werpen Steenen Beer, Othene, Axelsedam, Zuiderpark en Ar senaal. 't Haentje Gedachten in textiel van Els van Baarle en collage objecten van Andreija Eijgermans zijn tot 11 september te zien in gale rie 't Haentje te Paart aan de Spanjaardstraat in Middel burg. Els van Baarle volgde verschillende textielopleidin- gen. Haar eerste werken waren sterk beïnvloed door de Indo nesische batikkunst. Tegen woordig hebben haar doeken een meer experimenteel karak ter en werkt zij met de fraaiste soorten zijde. Andreija Eijger mans voltooide een opleiding modevormgeving en is werk zaam als styliste. Haar objec ten zijn gemaakt van afval-ma- terialen, zoals oud karton, oud papier, lampjes en metaal. De galerie is geopend op donder dag, zaterdag en zondag van 14.00 tot 16.30 uur. Ludmila Kalmaeva Ludmila Kalmaeva exposeert tot en met 8 oktober schilderij en, collages en mixed media in het Arsenaaltheater in Vlissin- gen. Zij werd in 1946 geboren in Minsk (Wit-Rusland), maar woont en werkt sinds 1992 in Arnemuiden. In haar geboorte plaats kreeg zij een gedegen academische opleiding. Zij schildert, tekent, maakt gra fiek en experimenteerde met verschillende materialen. In ternationale bekendheid ver wierf zij met ontwerpen voor posters voor film en theater. De laatste jaren heeft het realisme plaats gemaakt voor lyrisch abstracte schilderijen. De ten toonstelling wordt vanmiddag (vrijdag) om 16.00 uur geopend door burgemeester Visser van Arnemuiden en is daarna van dinsdag tot en met zondag te zien tussen 11.00 en 23.00 uur. Bewaerschole In De Bewaerschole in Haam stede is zaterdag om 15.00 uur de presentatie van het werk Mi grations, dat de Amerikaanse kunstenaar Michael Pestel ver vaardigde in het kader van de tentoonstellingenreeks Gele zen uit het landschap. Uit gangspunt daarbij is dat in het landschap valt te 'lezen' in de zin van doordringen: kijken, zoeken naar oorsprongen, ver anderingen en aanknopings punten. De opening van de nieuwe expositie krijgt een bij zonder karakter door het op treden van Michael Pestel and his Ornithology Ensemble. De kunstenaar, die zelf dwarsfluit speelt, is de laatste jaren steeds meer geïnteresseerd geraakt in de gedragingen en geluiden van vogels. In het Pittburghs vogelpark maakt hij regelma tig opnamen, die hij gebruikt in zijn werk. De installatie blijft tot 9 september in De Bewaer schole, die van maandag tot en met zaterdag is geopend tus sen 13.30 en 16.30 uur. Eric Brandts Op verzoek van de Stichting Eb en Vloed heeft de Vlissingse kunstenaar Eric Brandts invul ling gegeven aan het leegstaan de pand Coosje Buskensstraat 150 in Vlissingen. De installatie achter de etalageruiten heeft als titel meegekregen 'Stille sporen in het verleden' en is tot midden september dag en nacht te aanschouwen. Bij voorkeur evenwel na zonson dergang, omdat dan het effect van het ultraviolette licht, dat de objecten in een andere di mensie plaatst, het grootste is. Wolters Frieda J. Wolters-Meijer uit Middelburg exposeert tot en met 30 september crayons (pasteltekeningen) en aquarel len in het kantoorpand van de Ventevogelgroep aan de Bad huisstraat 71 in Vlissingen. De tentoonstelling is toegankelijk tijdens kantooruren. Het overzicht van de lopende exposities is te vinden op pa gina 13 Hij zou zelf geen koning willen zijn, want hij wil niet gevangen worden gezet 'in een keurslijf, maar elke dag in Londen op zijn gemak zijn krant kunnen kopen en boodschappen kunnen doen. Het spelen van de rol van koning George III heeft wel het leven van de 66-jarige Britse acteur Nigel Hawthorne veranderd. Hij oogstte met de rol niet alleen in Engelse theaters succes, maar ook op tournees door Europa en de Verenigde Staten. En inmiddels bereikt hij met de titelrol van de film The madness of king George van Nicholas Hytner een nog veel groter publiek. Hawthorne: „Het spelen van George III heeft me als acteur een vorm van erkenning gebracht die ik nooit voor mogelijk had gehouden. En als ik die koning niet had gespeeld, was ik al een jaar met pensioen geweest. Nu is mijn leven anders dan dat van de meeste van mijn leeftijdsgenoten. Ik heb heel wat aan die koning te danken." De film The madness of king George speelt in het Enge land van 1788. Gezond en wel opent George III het parlement, maai' een paar dagen later lijkt hij volslagen gek geworden. De hof houding in Windsor Castle siddert onder zijn woede-aanvallen, of moet zich onsamenhangend ge babbel laten welgevallen. Zelfs ko ningin Charlotte (Helen Mirren, die dit jaar voor deze rol de Gou den Palm voor beste actrice in Cannes kreeg) wordt wanhopig van het gedrag van George. Zijn oudste zoon, de Prince of Wales dus (Rupert Everett), ziet zichzelf al bijna op de troon zitten en regelt van alles om dat ook zo snel moge lijk voor elkaar te krijgen. Ene dok ter Willis (Ian Holm) weet met on orthodoxe therapieën George evenwel weer zover te krijgen, dat hij op z'n minst de schijn op kan houden het land naar behoren te kunnen regeren. Hawthorne had bijrollen in films als 'Gandhi', 'Turtle diary' en 'De molition man', maar schitterde vooral in het theater. In 1992 kreeg hij als theater acteur zowel de Lau- rence Olivier Award als de London Drama Critics Award. In The madness of king George worden grappen gemaakt over de relatie tussen koningschap en gek te. Dokter Willis zegt dat veel van zijn patiënten denken dat ze een of andere koning zijn. - Wilde Hawthorne alleen het ka rakter van de koning spelen, of ook iets van de psychologische as pecten van het koning zijn laten doorschemeren? Nigel Hawthorne als King George. „Beide. Je kunt die dingen niet van elkaar scheiden. Overigens is de rol in meer opzichten fascinerend. Er zitten zoveel wendingen in. Het gaat niet allemaal volgens een vast patroon. De ene keer heeft die man pijn ten gevolge van constipatie, de andere keer zit het probleem tussen zijn oren en toch moetje dat allemaal als een geheel zien." Op een gegeven moment komt de koning tot inzicht in zijn ziekte beeld door met vertrouwelingen fragmenten uit 'Koning Lear' van Shakespeare te lezen. Shakes peare is de koning van de schrij vers van koningsdrama's. -- Zegt dat ook iets over het Britse vorstenhuis door de eeuwen heen? „Ik geloof dat leden van konings huizen overal ter wereld aan het zelfde probleem lijden: door hun geboorte krijgen ze iets opgedron gen wat ze misschien helemaal niet willen hebben. Maar ze moe ten wel, want die monarchie moet foto GPD blijven bestaan. Ze zijn in dat insti tuut geboren. Sommigen stappen er trouwens wel uit. 'Koning Lear' was het favoriete stuk van George III. Toen hij op zijn sterfbed lag, waren zijn laatste woorden een ci taat uit het stuk: De graftomben van arme lui zijn koud." Portretten Vanaf het moment dat George III ziek werd zag hij zichzelf volgens Hawthorne als Lear. „Dat is echt ontroerend. Als je de portretten ziet, die van George IH zijn geschil derd. dan zie je dat hij volgens de beschrijving van Lear een lange witte baard liet staan en dat zijn witte haar lang was. Zijn haar hing tot aan zijn heupen. Hij leek op Lear en identificeerde zich met hem." De artsen hebben nauwgezet het ziekteverslag van George III bijge houden en daar heeft Hawthorne een studie van gemaakt. „De boe ken beschrijven elke seconde van zijn leven, 'every breath he took'. Wat niet werd geobserveerd is wat hij dacht. Het was mijn taak om daar achter zien te komen. Hij wist dat hij ziek was, maar dat hij niet gek was. Het tragische van de man was, dat hij wist dat hij behandeld werd voor iets wat hij niet had. Hawthorne werkte met grote regis seurs als Richard Attenborough. Dit keer had hij met een debutant temaken, Nicholas Hytner. Bracht dat geen complicaties met zich mee? Hawthorne: „Weet je, als ie mand voor de eerste keer een film maakt kunnen er problemen ont staan. Zo iemand kan dermate am bitieus zijn dat hij denkt dat hij Or son Welles is en allerlei moeilijke constructies moet verzinnen. Of hij wil gewoon een toneelstuk regi streren. Nic Hytner is erg ambi tieus, maai- hij is ook erg vrij en staat open voor ideeën van ande ren. In de vier jaar die ik met hem heb gewerkt heeft hij me nooit ge zegd wat hij wilde dat ik zou doen. Hij wds wel een gids voor me, maar gedroeg zich nooit als een autori teit. Hij heeft een buitengewoon talent om het beste uit mensen te halen. Dat is gebaseerd op het ver trouwen dat hij in zijn mensen heeft." Als je de geestelijk gehandicapte koning George ziet, met de mani pulaties die om hem heen op gang komen, en je haalt daar nog wat andere historische feiten over lei ders bij, dan raak je wel erg beves tigd in de hypothese dat elke vorm van leiderschap gewantrouwd dient te worden. Hawthorne: „Ik denk ook dat het zo is. Neem Winston Churchill. Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd hij se niel. Dat was een publiek geheim, maar tot aan het eind van zijn le ven moest het lijken alsof alle§ met hem in orde was. Over de hele we reld heb je kunnen zien dat leiders met de moed der wanhoop in leven werden gehouden. Dat heeft alles met de economie van een land te maken. De film laat dat gekonkel ook zien." Voor het doorgeven van dit soort relativeringen van leiderschap is de vorm van tragi-komedie, zoals gehanteerd in The madness of king George volgens Hawthorne de bes te. ..Shakespeare deed het al. Je laat de absurditeit van een situati- tie zien en dat werkt komisch, maar vervolgens zie je er het tragi sche van in." Rijk van Rotterdam The madness of king George gaat deze week in Nederland in première. Alhambra VLISSINGEN (01184-18810) French Kiss. Zaterdag 24 uur. New Nightmare. Zaterdag 24 uur. Crimson Tide. Vandaag (vrij dag) en zondag tot en met woensdag 19 en 21.30 uur, zater- dag 19, 21.30 en 24 uur. Power Rangers. Zaterdag, zon dag en woensdag 14 uur. Casper. Vandaag (vrijdag), maandag en dinsdag 19 en 21.30 uur, zaterdag, zondag en woens dag 14,19 en 21.30 uur. Flodder III. Vandaag (vrijdag) tot en met woensdag 19 en 21.30 uur. Frank Frey. Zaterdag, zondag en woensdag 14 uur. Die Hard III. Vandaag (vrijdag) en zondag tot en met woensdag 21.30 uur, zaterdag 21.30 en 24 uur. Free Willy II. Vandaag (vrijdag), maandag en dinsdag 19 uur, za terdag, zondag en woensdag 14 en 19 uur. Cinema MIDDELBURG (01180-13482) Four weddings and a funeral. Vandaag (vrijdag) 20 uur. Kalifornia. Vandaag (vrijdag) 22.30 uur. Naked. Zaterdag 20 uur. Mina Tannenbaum. Zaterdag 22.30 uur. Farewell to my concubine. Zon dag 20 uur. El pajaro de la felicidad. Maan dag 20 uur. Madame Bovary. Dinsdag 20 uur. La dernière femme. Woensdag 20 uur. In the name of the father. Don derdag 20 uur. Les vacances du monsieur Hu- lot. Donderdag 22.30 uur. Grand Theater GOES (01100-15165) Flodder III. Vandaag (vrijdag) tot. en met zondag 19 uur. Die Hai'd. Vandaag (vrijdag), za terdag en zondag 21.30 uur, maandag tot en met woensdag 20 uur. 101 Dalmatiërs. Zaterdag, zon dag en woensdag 14 uur. 't Beest GOES (01100-28142) Geen voorstellingen. Dorpshuis RENESSE (01116-1345) Flodder III. Vandaag (vrijdag) tot en met zondag 19 uur, maan dag tot en met woensdag 20 uur. Bad Boys. Vandaag (vrijdag) tot en met zondag 21.30 uur. 101 Dalmatiërs. Zaterdag, zon dag en woensdag 14 uur. HULST (01140-12030) Crimson Tide. Vandaag (vrij dag) en zaterdag 19.30 en 22 uur, zondag tot en met woensdag 19 en 21.30 uur. First Knight. Vandaag (vrijdag) en zaterdag 19.30 en 22 uur, zon dag tot en met woensdag 19 en 21.30 uur. Free Willy H. Vandaag (vrijdag) en zaterdag 14 en 19.30 uur, zon dag 13.45,16.15 en 19 uur, maan dag tot en met woensdag 14 en 19 uur. Power Rangers. Vandaag (vrij dag) en zaterdag 14 uur, zondag 13.45 en 16.15 uur, maandag tot en met woensdag 14 uur. Casper. Vandaag (vrijdag) en za terdag 14, 19.30 én 22 uur, zon dag 13.45, 16.15, 19 en 21.30 uur, maandag tot en met woensdag 14,19 en 21.30 uur. Flodder III. Vandaag (vrijdag) en zaterdag 14, 19.30 en 22 uur, zondag 13.45, 16.15, 19 en 21.30 uur, maandag tot en met woens dag 14,19 en 21.30 uur. Die Hard III. Vandaag (vrijdag) en zaterdag 22 uur. zondag tot en met woensdag 21.30 uur. Frank Frey. Zaterdag en maandag 14 uur, zondag 13.45 uur. De Zwanenprinses. Vandaag (vrijdag) en dinsdag 14 uur, zon dag 16.15 uur. Porgy Bess TERNEUZEN (01150-13293) Geen voorstellingen. Ledeltheater OOSTBURG (01170-52735/ 53377) Streetfighter. Vandaag (vrij dag) tot en met zondag 20 uur. Cinemactueei BERGEN OP ZOOM (01640- 54886) The all night horror show 3 met: Wes ci-aven's ney night mare, Needful Things, Death Machine en Embrace of the vampire, zaterdag 24 uur. First Knight. Vandaag (vrij dag), zaterdag en maandag tot en met woensdag 18.45 en 21.30 uur, zondag 16.15,18.45 en 21.30 uur. Free Willy II. Vandaag (vrijdag), zaterdag, maandag en woens dag 14, 18.45 en 21.30 uur, zon dag 14, 16.15, 18.45 en 21.30 uur, dinsdag 14 en 18.45 uur. Flodder III. Vandaag (vrijdag), zaterdag en maandag tot en met woensdag 14, 18.45 en 21.30 uur, zondag 13.30, 16.15, 18.45 en 21.30 uur. Frank Frey. Vandaag (vrij dag) tot en met woensdag 14 uur. Once were warriors. Dinsdag 20.30 uur. Roxy BERGEN OP ZOOM (01640- 33434) Crimson Tide. Vandaag (vrij dag) en zaterdag 21.30 uur, zon dag tot en met woensdag 20.30 uur. Power Rangers. Vandaag (vrij- dag) en zaterdag 14 en 18.45 uur, zondag tot en met woensdag 14 en 18.30 uur. Casper. Vandaag (vi'ijdag) en za terdag 14 en 18.45 uur, zondag tot en met woensdag 14 en 18.30 uur. Die Hard III. Vandaag (vrijdag) en zaterdag 21.30 uur, zondag tot en met woensdag 20.30 uur. Antwerpen Cartoon's 1 - Dagelijks 20 en 22.15 uur: A short film about lo ve, vandaag (vrijdag): The wed ding banquet, zaterdag: Elisa, zondag; The house of the spirits, maandag 20 uur; Pret a porter, dinsdag. High heels, vandaag (vrijdag) en zaterdag 0.15 uur, zondag en maandag 18 uur. Cartoon's 2 - Het mes in het wa ter, dagel. 20 uur, vandaag (vrij dag) en zaterdag 0.15 uur; Bad boy Bubby, Vandaag (vrijdag) en dinsdag 22.15 uur, zondag en maandag 18 uur; Rice people, zaterdag en zondag 22.15 uur. Cartoon's 3 - Between the devil and the deep blue sea, dagel. 20.15 uur; Ed Wood, dagel. 22 uur, behalve maandag; The bad luitenant, vandaag (vrijdag) en zaterdag 0.15 uur, zondag en maandag 18 uur. Calypso - Casper, dagel. 14. 16, 18 en 20 uur; Rob Roy, dagel. 21.45 uur; Into the west, dagel. 14, 16 en 20 uur; The last seduc tion, dagel. 18 en 22 uur; Free Willy II, dagel. 14, 16, 18 en 20 uur; Priest, dagel. 22 uur. Metropolis - Vertoningen dagel. om 14.30, 17, 20 en 22.30 uur: Drop Zone, Legends of the fall, Flodder III, Casper, Free Willy II, Casper, Die Hard III, Dumb Dumber, Don Juan de Marco, Outbreak, It could happen to you, The quick and the dead, Malice, Kiss of death. Bad Boys. Batman forever, Rob Roy, Prin cess Caraboo en Usual Sus pects; dagel. 14.30 en 17 uur: The fox and the hound en De Zwa nenprinses: dagel. 20 en 22.30 uur: Heavenly creatures en The shawshank redemption; dagel. 14.30,17 en 20 uur: The river wild en Carrington; dagel. 22.30 uur: The Hunted en Brainscan. foto L. van Kamper Installaties van Van Caeckenberg in de Vleeshal.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1995 | | pagina 21