't Schuldgevoel raak ik niet kwijt
PZC
Werknemers moeten steeds
meer dingen tegelijk doen
Leraar op Franse
les als opfrisverlof
fesintratuin
Academisch
Seizoen Amsterdam
is met Sail niet gered
Nederlandse overlevende van atoombom op Nagasaki:
Op 9 augustus 1945. om
twee minuten voor elf.
liet Kermit Beahan aan
drie parachutes de twee
de atoombom vallen in
de geschiedenis van de
mensheid. Drie dagen na
het eerste nucleaire
bombardement boven
Hiroshima ontplofte de
'Fat Man', genoemd
naar Churchill, boven
Nagasakiwaardoor op-
nieuiv tienduizenden do
den vielen. Onder hen
ook Nederlandse krijgs
gevangenen. die in het
kamp Fukuoka 14 waren
gelegerd. Drie werden
direct gedood. Vijf van
hen bezweken later aan
hun verwondingen. Hon
derddertig Nederlan
ders overleefden echter
de atoombomaanval.
Van hen zijn er nog 27 die
deze afschuwelijke erva
ring kunnen navertellen.
Twee van hen doen hun
relaas.
door Wim Breedveld
Na vijftig jaar heeft René
Schafer nog geen vrede met
zijn herinneringen. De atoom
bom op Nagasaki valt welis
waar niet meer in zijn slaap,
maar voor de woorden 'gaan
jullie maar' van zijn levensge
vaarlijk gewonde kampgenoot
Megens zoekt hij nog altijd de
bevestiging. „Dat gevoel van
schuld omdat we gingen, ben ik
nooit kwijt geraakt".
Schafer en enkele medegevan
genen probeerden Megens te be
vrijden van een stalen balk
waaronder deze bekneld lag. De
vlammen en de rook in de bran
dende fabriek kwamen steeds
dichterbij. Het laatste wat Me
gens hen toefluisterde was: 'Zijn
mijn benen er nog? Ik voel ze
niet. Laat mij maar liggen. Gaan
jullie maar'. De woorden staan
zwart op wit, op bladzijde 94 vhn
dr. Stellingwerffs boek 'Fat man
in Nagasaki', maar Schafer wil
ze nog eens toegefluisterd horen.
In zijn Amstelveense woning
doet Schafer zijn relaas: „Dat
hele verhaal van die atoombom,
die lichtflits, die hitte, de ver
schrikkelijke branden, de angst,
maar ook het kamp voor en na
de val van de atoombom, de ver
nedering, de walging, de vlucht
René Schafer toont een van de sculpturen die hij maakte om de herinneringen aan de verwoestende kracht van de atoombom te verwer
ken. foto Herman Pieterse/ANP
en het opruimen van de lijken,
dat hele verhaal werd mij beves
tigd, toen ik in 0 Nagasaki be
zocht. 35 jaar na de bom. Toen
liep ik daar weer, langs de rivier
Urakami, de spoorlijn, de brug
gen, het Vredespark. Toen voel
de ik de bevestiging. Dat alle
maal was niet een vreselijke
nachtmerrie uit mijn leven als
krijgsgevangene geweest. Het
was allemaal écht gebeurd. Al
leen die woorden van Megens...".
Gast
Schafer is maar één van de bijna
tienduizend Nederlandse krijgs
gevangenen. die over 82 kampen
in Japan waren verdeeld. 'Te
gast van de keizer' waren ze daar
tewerkgesteld in mijnen, fabrie
ken en op werv; in grote meer
derheid KNIL-soldaten. die als
slaven werden ingezet. Schafer
kwam in Nagasaki terecht, even
als soldaat W. Ardaseer, die nu
in Apeldoorn woont.
Op het moment dat de bom viel
rustte Schafer buiten, aan de
door Paul van der Bijl
Het is altijd mijn wens
geweest om eens goed
Frans te leren spreken. Jac
ques Francot, docent schei
kunde aan het Merlet Col
lege in het Brabantse Cuijk,
klinkt enthousiast. Hij gaat
het komende schooljaar een
paar maanden met opfris
verlof. Een cursus Frans,
een stage op een school in
Parijs, een tijdje op reis
naar Indonesië: Francot is
niet van plan zijn vrije we
ken luierend door te bren
gen.
Francot is één van de 1400
docenten die er het komende
schooljaar langere tijd tus
senuit gaan. Hij heeft sinds
1991 een deel van zijn atv op
gespaard, om die in één keer
op te kunnen nemen. Op
kosten van het ministerie
wordt het aantal gespaarde
dagen bijna verdubbeld, zo
dat de Nijmegenaar zo'n elf
weken vrijaf krijgt. Hij com
bineert het opfrisverlof met
de zomervakantie volgend
jaar, zodat ze hem vanaf
maart 1996 bijna een half
jaar niet zullen zien op het
Merlet College.
Toen Francot in 1991 een
verzoek indiende om zijn atv
op te sparen, wist hij nog niet
wat hij met zijn opfrisverlof
zou gaan doen. „Ik heb pas
op de laatste dag dat dat nog
mogelijk was mijn aanvraag
ingediend. Pas later ben ik
plannen gaan maken."
Het is niet zo dat de 47-jarige
docent scheikunde op zijn
wenkbrauwen loopt en op
frisverlof opneemt om te
voorkomen dat hij 'op
brandt'. Even bijtanken kan
echter nooit kwaad. „Ik heb
nog altijd veel plezier in mijn
werk. Maar het is goed een
tijdje afstand te nemen. Je
leert nieuwe mensen ken
nen, je komt in andere situa
ties terecht, je leert jezelf ook
wat beter kennen. En ik krijg
de gelegenheid een lang ge
koesterde wens in vervulling
te laten gaan, namelijk om
de Franse taal goed machtig
te zijn. Mijn Engels en Duits
zijn goed, ik zou het prachtig
vinden om ook vloeiend
Frans te spreken", aldus
Francot.
Medewerking
Van zijn school kreeg de
scheikundeleraar alle mede
werking. „Ik was bang dat ze
er moeilijk over zouden doen
dat ik aan het eind van het
schooljaar weg wil. Ik denk
dat het makkelijker is om
aan het begin van het jaar
een vervanger te vinden.
Maar de schoolleiding rea
geerde enthousiast. 'Als het
goed is voor jou, dan is het
ook goed voor de school', zei
een conrector tegen mij."
Bij zijn collega's bespeurde
hij wat uiteenlopende reac
ties. „Veel waren positief
over mijn plan. Een collega
was meteen bereid om vanaf
maart een eindexamenklas
van me over te nemen,. Maar
enkele anderen reageerden
nauwelijks. Ik heb me afge
vraagd of die misschien ja
loers zijn."
Francot is niet de enige do
cent van zijn school die er
een tijdje tussenuit gaat.
„Een collega gaat een tijdje
naar Florence, een ander wil
op studiereis door Egypte."
Enkele andere collega's spa
ren nog even door. Wie de
maximale periode van acht
jaar zijn atv opspaart, krijgt
ruim vijf maanden vrij. On
geveer de helft van de docen
ten geeft er echter de voor
keur aan om al na vier jaar,
de minimale periode dat ge
spaard kan worden, het op
frisverlof op te nemen.
De scheikundeleraar heeft
niet het idee dat hij zich
sinds 1991 iets moest ontzeg
gen. „Ik heb de afgelopen ja
ren telkens een uur per week
of iets minder gespaard. Dat
merk je nauwelijks." Wel
vraagt Francot zich af of zijn
terugkeer straks makkelijk
zal verlopen. „Na de zomer
moet je toch altijd even
adem halen om weer aan het
werk te gaan. Dat gevoel zou
straks wel eens wat sterker
kunnen zijn. Ik kan me voor
stellen dat degenen die nog
langer verlof opnemen pro
blemen krijgen om de draad
weer op te pakken."
Francot juicht het toe dat
het ministerie van onderwijs
en de onderwijsbonden plan
nen smeden om de verlofmo
gelijkheden te verruimen. Zo
wordt gewerkt aan de invoe
ring van het zogenoemde
sabbatsverlof. Daarbij kun
nen docenten een aantal ja
ren een deel van hun loon
sparen, om met behoud van
salaris een tijd verlof op te
nemen.
voet van de heuvel waar een
schuilplaats in de rotsen gehakt
moest worden. Ardaseer werkte
op de fabriek, maar had het ge
luk dat hij vlak voor het helse
moment naar buiten was gelo
pen om twee zuurstofflessen te
verwisselen.
„Ik hoorde het ronken van een
vliegtuig. Instinctmatig zocht je
dekking. Die vond ik onder een
kar. Links en rechts van mij la
gen de fabrieksloodsen, achteraf
mijn redding. Ze vormde in die
fractie van een seconde een
schild tegen hitte en straling. Ik
zag die vreselijke lichtflits, voel
de de geweldige hitte en het ra
zen als van een orkaan. Dat was
geen gewone bom, besefte ik.
Die waren er al zoveel gevallen,
laatst nog op 1 augustus. Een
luchtmijn? Een elektrische
bom? Iedereen bedacht wat en
niemand wist het. Niemand be
greep ook die geweldige duister
nis vlak na de ontploffing. Later
is ons verklaard, dat we allemaal
tijdelijk blind waren. Pas na mi
nuten kregen we het zicht terug.
Ik dook in een rioolgang en
wachtte af'.
Greppel
Schafer was bij de waarschu
wing 'hikoki, hikoki' (vliegtuig)
een greppel ingedoken. Daar
heeft hij gelegen, maar niets in
zijn herinnering heeft een tijd.
Het was twee minuten voor elf
toen de bom viel. Dat weet hij
van de klok in het. Nagasaki
Atoombom Museum in het Vre
despark. waar de stadsklok
hangt die op deze tijd stil is blij
ven staan.
Hij had geen enkele verwonding.
In tegenstelling tot zijn maten
Coumans en Van Hien, die door
hun ontbloot bovenlijf vreselijke
verbrandingen opliepen. Cou
mans bezweek drie weken later.
Met elf lotgenoten ging Schafer
terug naar het 300 meter terug
gelegen kamp. Zo goed en zo
lang als dat mogelijk was werd
geprobeerd te redden wie er nog
te redden viel. Daarbij werd
geen onderscheid gemaakt tus
sen kampgenoten. Japanse be
wakers of burgers. Tot de vlam
men de redders dreigden aan te
pakken. Toen moesten ze Me
gens achterlaten, en andere, Ja
panse gewonden.
'De heuvels in.' commandeerde
vaandrig Paul Jolly, die in alle
verhalen overkomt als de man
die het snelst de situatie meester
was. In groepen trok men naar
boven, naar de koelte, de be
schutting. Eerst over de paden,
maar hogerop door het struikge
was van de prikkende bamboe.
Die heuvels van 300 tot 400 me
ter lagen als een hoefijzer rond
het dichtbevolkte centrum van
Nagasaki. Van daar af zagen ze
de stad met voornamelijk hou
ten huizen branden. De buiten
wijken, de fraaie Sint Francis-
cuskathedraal en de i'abrieks-
wijk langs de rivier vormden een
grote, kaalgeslagen vlakte.
Brancards
Gewonden gingen mee op deu
ren en geïmproviseerde bran-
Berenschot: werkstress is tijdelijk ongemak
door Margreet Vermeulen
Vroeger moest je je verstand
inleveren bij de portier.
Werknemers deden iedere dag
acht uur lang hetzelfde kunstje
voor de baas en dan mochten ze
weer naar huis. Maar die tijd is
voorbij. Er wordt nu een appel
gedaan op alle capaciteiten van
de werknemer, die bovendien
steeds meer zelfstandig moet
opereren. Dat is de ware veroor
zaker van werkstress.
Nergens ter wereld verrichten zo
weinig mensen zo veel werk als
in ons land. De produktie per
werknemer per uur is hier - sa
men met die aan de Oostkust
van de VS - de hoogste ter we
reld. Tegelijkertijd zijn we we
reldrecordhouder niet-werken.
Want bijna de helft (43 procent)
van de Nederlanders tussen 15
en 65 werkt in het geheel niet of
minder dan 12 uur per week. Ie
dereen die minder gezond, oner
varen, weinig produktief, afwij
kend of gewoon oud is, valt uit
de boot. Werken is tegenwoordig
weggelegd voor een 'elite'. Maar
die moet wel steeds harder gaan
werken om bij de kopgroep te
blijven.
Toch menen deskundigen van
het organisatie- en adviesbu
reau Berenschot niet dat het
harde werken dè oorzaak is van
werkstress. „In de industrie bij
voorbeeld zie ik nergens mensen
met het zweet op hun rug omdat
ze het werktempo niet bij kun
nen benen", zegt ing. Jos Hoo-
gendijk, directeur van Producti
vity Plus, een onderdeel van Be
renschot. „Mensen moeten voor
al steeds meer dingen tegelijk
doen", denkt ook drs. Ton de
Korte, hoofd van de adviesgroep
Personeelsmanagement van Be
renschot.
„Kijk naar procesoperators in
de chemie. Vroeger hielden die
alleen alle metertjes in de gaten.
Maar tegenwoordig moeten ze
ook de veiligheids- en milieu
voorschriften tot in de details
kennen. Denk ook aan advoca
tenkantoren die tegenwoordig
over de hele wereld zaken doen.
Dat vergt een steeds groter scala
aan kennis en vaardigheden. Bo
vendien moeten werktijden wor
den aangepast om regelmatig
zaken met andere continenten
te kunnen doen."
Schizofreen
Zelfstandiger werken, meeden
ken met de baas, meer verant
woordelijkheid dragen en meer
dingen tegelijk doen, hoeven
geen stress te veroorzaken. Maar
Steeds meer doen met steeds meer verantwoordelijkheid is een be
langrijke oorzaak van werkstress. foto GPD
wel voor een generatie werkne
mers die gewend is aan ouder
wetse, hiërarchische structuren.
„Veel werknemers denken: niet
lullen maar poetsen. En als de
leiding wat nieuws bedenkt is
het motto: 'ze doen maar'. Dat
geeft mentale rust. Met die rust
is het gedaan als je moet mee
denken en als je óók verant
woordelijkheid krijgt", aldus de
Korte.
(Advertentie)
De Aster novi-belgii is een vaste plant
en staat prachtig in de tuin maar
ook in een pot op uw terras.
In rood, roze, wit en blauw.
Per stuk voor 4,95
3 stuks voor
'GEELTJES ZAAIEN
KNAKEN OOGSTEN'
Bij aankoop van elke ?5.-
een cheque l.w.v
Galgeweg 5,
tel. 01185-1623.
HET GROENE WARENHUIS
„Leiding geven is voor sommi
gen in deze tijd ook een schizof
rene bezigheid", voegt Hoogen-
dijk toe. „Je moet de baas spelen
maai- tegelijkertijd moet je je
mensen zo veel mogelijk verant
woordelijkheid geven. Voor veel
autoritair opgevoede chefs is dat
een absurd moeilijke combina
tie."
Werkstress is kortom een bijver
schijnsel van dit tijdsgewricht
waarin complexe organisaties
met simpele taken voor iedere
werknemer verdwijnen. In
plaats daarvan krijgen we
steeds simpeler structuren,
maar wordt het takenpakket
van de individuele werknemer
steeds ingewikkelder. „Philips is
er natuurlijk een schoolvoor
beeld van. Dat is bijna kapot ge
gaan aan haar centralistische
organisatie met ingewikkelde
structuren.
Watersnoodramp
Maar ook elders in de samenle
ving zie je zo'n omslag. Neem de
watersnoodramp van 1953. De
Zeeuwen gingen op het dak zit
ten wachten tot ze er vanaf ge
haald werden door de overheid.
Maar wat gebeurt er bij de wa
terdreiging van begin dit jaar?
De overheid zegt tegen de bur
gers: maak datje daar wegkomt.
Alle verantwoordelijkheid werd
bij de burgers zelf gelegd. En dat
heeft gewerkt", concludeert
Hoogendijk.
Werknemers die niet aan die
nieuwe eisen kunnen voldoen,
krijgen te maken met stress.
Maar die groep dunt vanzelf uit.
voorspelt Hoogendijk. „Het is
gewoon een kwestie van wen
nen. Voor de komende genera
ties werknemers zal het gesne
den koek zijn om op meerdere
fronten tegelijk actief te zijn en
zelfstandig besluiten te nemen.
Ik zie aan mijn eigen kinderen
dat het basisonderwijs daar veel
aan doet."
Lopen we niet het risico dat
dit voor een grote groep school
verlaters te veel gevraagd is?
Hoogendijk: „Nee, helemaal
niet. Complexiteit is onderdeel
van de cultuur geworden. Dat
gaat helemaal vanzelf. Je moet
het vergelijken met omgaan met
de computer of het programme
ren van de video. Daar hebben
veel mensen grote moeite mee,
maar hun kinderen helemaal
niet. Die lezen die handleiding
en hebben de video in een oog
wenk geprogrammeerd. Ieder
een met een gewone intelligentie
kan dat aanleren".
cards. Ze ontmoetten gewonde
en apathische Japanners. Arda
seer: „Gelukkig zagen we ook
nog een korporaal-bewaker -
'Tajami' - die we natuurlijk bij
ons hielden. Er waren te veel ge
ruchten geweest dat alle krijgs
gevangenen zouden worden af
gemaakt. Dat zou de wraak zijn
voor de bombardementen van
de geallieerden. En formeel wa
ren we tenslotte op de vlucht".
Twee nachten brachten de Ne
derlanders in de heuvels door.
Ze voedden zich met. groente die
ze in tuinen vonden of met wilde
vruchten. Op de derde dag wer
den ze verzameld door soldaten
en naar een nieuw, provisorisch
kamp gebracht, vlak bij de ver
nielde barakken van het oude
kamp.
„We waren niet meer bang. want
we stonden weer onder bewa
king. Vluchten, daar dacht nie
mand aan. Waarheen als je zo
makkelijk herkenbaar bent? Te
rug naar een kamp betekende
gegarandeerd water, een bed en
een rijstbal. Levensbehoud dus,
niet meer, maar ook niet min
der".
Lijken
Daarna volgden vreselijke op
drachten. Lijken ruimen. Onder
het puin de verbrande, vermink
te en stinkende lijken weghalen
en op brandstapels deponeren.
Schafer: „Toen merkten we voor
het eerst iets van waardering
van de Jap voor wat we deden.
Ze toonden een ongekende inge
togenheid, ze waren zelfs lief
voor ons. Omdat wij, weliswaar
gedwongen, de lijken borgen,
soms alleen maar een romp of
wat ledematen, uit elkaar ge
trokken lichamen. Zo hielpen we
mee aan een eervolle crematie.
De Jap toonde meer eerbied
voor de doden dan voor ons le
vende krijgsgevangenen. Ook
onze gevangenen die werden be
graven kregen een Japans prev
element mee". Ardaseer beves
tigt de 'gemoedelijkheid en men
selijkheid' na de bom. Hij was
daar echter nauwelijks van on
der de indruk: „In het vuur van
de brandstapels poften wij ge
vonden zoete aardappelen".
Ardaseer heeft er geen behoefte
aan naar Japan te gaan, maar
Schafer raadt het iedereen aan:
„Wie nu met haat naar Japan
reist, komt zonder haat terug.
Dat is beter voor jezelf. Haat
vreet je op. Ik ben twee keer ge
weest en het heeft me goed ge
daan.
Ten provinciehuize heerst thans de sfeer zoals di
zich op scholen wel opbouwt ten tijde van het majRC
sale overhoren. De gedeputeerde Daniël Jan PietjBr:
Bruinooge heeft zich tot taak gesteld de bezem eejr'
krachtig door de organisatie te halen. Dat geeft stofwcF
ken. Het topmanagement, bestaande uit de griffier
drie directeuren, zou een grondige herijking moeten ojjpi
dergaan. Verder kan iedereen per sollicitatiebrief lat^ei
weten dat hij of zij meent in de tweede lijn een leidinggjvei
vende positie te kunnen bekleden. Dat geldt ook vojSt<
de mensen die nu al een leidinggevende functie hèbbejrec
Zij mogen solliciteren naar hun eigen functie, ongeacF1
de vraag of zij hun werkzaamheden tot nu toe naar zF'
en genoegen hebben verricht. ter
Bruinooge heeft zich om de klus te klaren voorzien vtgeI
de ondersteuning van een externe deskundige. hetcOo
ganisatiebureau De Greve Partners managemei^'
consult uit Den Haag. Dat heeft hem diets gemaakt difel-
de modieuze aanpak van de stoelendans ertoe leidt di1^
iedere deelnemer tenslotte precies op de juiste plek t
rechtkomt. en^
De griffier en de hoofden der nieuwe directies hebbej0U
intussen laten zien dat zij niet alleen over het vereis ste
academisch denk- en werkniveau beschikken, maar d
ze ook heel goed kunnen stoelendansen. Zij hebben hiDe
plaatsen ingenomen. Ze zien in het komend jaar nog\vjte!l
drie functioneringsgesprekken tegemoet, maar ve *see
moedelijk liggen ze daar niet wakker van. Het organis Lei
tiebureau heeft inmiddels moegestreden het pand ve
laten en insiders beschouwen de nadere beoordelii
waaraan de topmanagers zich moeten onderwerpen a
een farce.
Een groot deel van het management onder de top
dringend verzocht nog even door te dansen. Er worcn,
dezer dagen heel wat ambtelijke energie gestoken in k v
aantonen van eigen geschiktheid. Bruinooge, die zic!-[)i
zelf nogal eens koketterend aanduidt als 'deze eenvo,DE
dige gedeputeerde' heeft met zijn aanpak een grote rajler
te van onnodige onzekerheid gecreëerd. Hij is ontevrjoe
den over delen van de organisatie en treedt op als eawo
schoolmeester die grote moeite heeft zijn leerlingen i|Ha
het gareel te houden. De vermoede individuele tekortóvai
aan bekwaamheid moeten nu maar eens via een klassWo
kale toets aan het licht worden gebracht. 'Ik heb de tijdwo
roept dat type pedagoog en Bruinooge heeft inderdasi^
nog drieënhalf jaar tot de volgende verkiezingen. Intul^J
sen wordt onvrede veroorzaakt waar harmonie zou kunkoi
nen heersen en wordt pijn veroorzaakt die in de komeijgei
de jaren oud zeer zal worden. Zo'n manier van reorganjWc
seren wijst niet op een academisch denk- en werknjviji
S
tii
doorThea van Beek
Het nautische evenement
Sail zal voor Amsterdam
het slechte toeristische seizoen
niet meer goed maken. Drie mil
joen bezoekers worden er bij de
vijfdaagse manifestatie in de
hoofdstad verwacht; voorna
melijk dagtoeristen uit Neder
land. De hotels hebben het na
kijken. Het waterspektakel dat
vandaag van start gaat, levert
nauwelijks extra hotelboekin
gen op.
De zomermaanden zijn voor de
Amsterdamse hotels zo langza
merhand een regelrechte ramp.
Voor de maanden juli en augus
tus zijn de logiesbedrijven ge
confronteerd met 70.000 minder
overnachtingen. In vergelijking
met dezelfde periode vorig jaar
komt dat neer op een terugloop
van 7.5 procent, zo blijkt uit een
representatieve steekproef die
de VW Amsterdam hield onder
veertig logiesbedrijven.
In de prognose voor 1995 ging de
VW Amsterdam juist nog uit
van een groei in het toerisme van
drie procent. Om die groei te be
werkstelligen was samen met
het Nederlands Bureau voor
Toerisme en het bedrijfsleven
zelfs een plan van aanpak gelan
ceerd. Amsterdam zou daarmee
weer boven aan de Europese sub
top van toeristensteden moeten
komen. Vorig jaar stond de
hoofdstad nog op de zesde plas.
Juist dit jaar moest de stad zich
profileren onder de titel 'Ai
sterdam, stad aan het water'
de campagne wordt vooral
aandacht gevestigd op
unieke verkoopargumenten
Amsterdam met zijn 17de eeu
se grachtengordel en allerlei pi
manente bezienswaardigheé
op het water. Hoogtepunt
het themajaar vormt Sail Ai
sterdam.
Als belangrijkse oorzaak vani
daling in het toerisme is volg
de VVV de dure gulden ten
zichte van veel andere valu:
Vooral Italiaanse en Spaan
toeristen mijde daardoor Nedi
land en Amsterdam in het
zonder. Opmerkelijk geno
blijkt, de zwakke dollar vo
Amerikanen daarentegen ge
reden Nederland te mijden. Ir
gendeel, de Amsterdamse hot
constateren zelfs een toet
mend bezoek van gasten uit
Verenigde Staten. In 1994 ks
men 222.000 Amerikanen m
Amsterdam, een aantal dat na
verwachting dit jaar nog zals
gen.
Toch is H. ter Balkt van de V
Amsterdam nog niet helenc
pessimistisch gestemd: „Dei
fers tot en met april tonen s
vier procent meer overnacht
gen dan vorig jaar. Het zijn va
al de zomermaanden die tegi
vallen."
Een kleine troost is de kon
van 12.000 cardiologen eind
gustus voor een congres.
Directie:
K. Scherphuis.
W. F de Pagter en
F. van de Velde.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
M. van Zuilen (adjunct)
Vlissingen: Oostsouburgse-
weg 10, Postbus 18.
4380 AA Vlissingen.
Tel. 01184-84000.
Middelburg: Markt 51.
4331 LK Middelburg.
Tel. 01180-81000.
Goes: Grote Markt 2.
4461 AJ Goes.
Tel. 01100-31800.
Terneuzen: Axelsestraat 16.
4537 AK Terneuzen.
Tel. 01150-94457.
Hulst: Servicepunt
Boekhandel Duerinck.
Gentsestraat 12.
Tel. 01140-14058.
Axel: Nassaustraat 15.
4571 BK Axel. Tel. 01155-68000.
Zierikzee: Oude Haven 41.
4301 JK Zierikzee
Tel. 01110-15380.
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur.
Openingstijd Zierikzee
8.30-17.00 uur.
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur.
Centrale redactie: Postbus 18,
4380 AA Vlissingen.
Tel. 01184-84000:
Redactiefax: 01184-70102.
's avonds op zondag t/m
vrijdag: vanaf 19.00 uur;
in het weekeinde: verwijzing via
de telefonische boodschap op de
kantoren.
Bezorgklachten: maandag
I'm vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14.00 uur.
op de kantoren door de klacht
in te spreken op de band of de
verwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties: tijdens
kantooruren en uitsluite'nd maan
dag- t/'m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur;
Tel. 01184-84000.
Fax 01184-70100.
Abonnementsprijzen: per
kwartaal 86.75. automatische
afschrijving 85.90, franco per
post 110,00; per maand
30,50, automatische afschrij
ving 30,00;
jaarabonnement 335.00, auto
matische afschrijving 333.50,
jaarabonnement franco per posl
440.00; losse nummers maan
dag t/m vrijdag 1.50, zaterdag
2.25 p.st. (alle bedragen inclu
sief 6 pet. btw).
Postrek.nr.: 3754316 t.n.v. PZC
ab.rek. Vlissingen.
Advertentietarieven: 169 cent
per mm; minimumprijs per
advertentie 25.35. ingezonden
mededelingen 2.5 x tarief.
Voor brieven bureau van dit
blad 6,50 meer. Volledige
tarieven met contractprijzen op
aanvraag (alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet. btw).
Giro: 35 93 00, Uitgêve'rij
Provinciale Zeeuwse Courant B.V.
Vlissingen
PZC-ombudsman:
C. van der Maas.
Auteursrechten voor behouden
Uitgave PZC