Redwood geducht uitdager Major
Kok kuiert door straten Cannes
Gouden tientje
PZC
Nieuwe Duitse wet bindt
abortus aan veel eisen
Onderzoek naar
sekte jaagt Japan
op hoge kosten
buitenland
Vertegenwoordiger rechtse vleugel Conservatieven maakt Europa tot hoofdthema
Advocaat Tadic vecht
icvoegdheid aan van
Joegoslavië-tribunaal
Li Peng grijpt bezoek
aan Moskou aan om
Westen de les te lezen
Chaos kenmerkt ook
inhaalronde van
verkiezingen Haïti
DINSDAG 27 JUNI 1995
,an onze correspondent
tens Geleijnse
'ONDEN - De politieke overlevings-
unsen van de Britse premier John Ma-
0r zijn flink gedaald nadat gisteren
minister uit zijn eigen kabinet,
John Redwood, zich in de strijd om het
partijleiderschap wierp. Major zei in
;annes, waar hij de Europese top bij-
soont. 'geïntrigreerd maar niet boos'
[ezijn over de actie van Redwood. Die
inmiddels afgetreden als minister
[oor Wales.
_Een minister die zo lang in het kabinet
at, het mag toch wel verrassend wor
sen genoemd als die plotseling een an
jer politiek standpunt inneemt dan de
van het kabinet", aldus Major, die
juidelijk not amused was over Red
woods stap. Volgens de premier zal hij
al in de eerste verkiezingsronde, die op
4 juli plaatsvindt, de concurrentie ver
slaan.
Gelet ook op de boze reacties van an
dere ministers op Redwoods besluit om
uit het kabinet te stappen om Major uit
te dagen, is dat allerminst zeker. Het
heeft er alle schijn van dat de 44-jarige
Redwood als enige kandidaat van de
rechtse. anti-Europavleugel van de
Conservatieve Partij zal optreden.
Een tweede mogelijke uitdager van for
maat, de voormalig minister van finan
ciën, Norman Lamont, vergezelde Red
wood maandag bij een persconferentie
in Londen. Lamont zei dat hij Red
woods campagne zal steunen. Red
wood heeft hem al een ministerspost
toegezegd indien die campagne, die uit
eindelijk ook het premierschap zal op
leveren, succesvol wordt afgesloten.
Europa
Redwood zei maandag dat hij Major
vooral zal aanvallen op het gevoelige
thema Europa. Zijn uitlatingen kwa
men nog net niet neer op uittreding uit
de Europese Unie. Volgens Redwood
moet er niet alleen een eind komen aan
overdracht van nationale bevoegdhe
den aan Brussel, Engeland moet ook
streven naar het terugkrijgen van eer
der afgestane nationale zeggenschap.
Redwood was dan ook tegen aanslui
ting bij een Europese munt. „Conserva
tieven moeten niet meewerken aan het
verdwijnen van het pond. Ik zou als pre
mier nooit met dergelijke voorstellen
komen", aldus Redwood.
Minister van financien Clarke riep
maandag vinnig dat de Conservatieven
met een dergelijk 'ultra-rechts' pro
gramma in 'geen duizend jaar' verkie
zingen zouden winnen. Ook minister
van buitenlandse zaken Hurd - die vo
rige week zijn ontslag heeft ingediend -
zei dat de partij nu moest kiezen tussen
een 'rechts-extremistisehe agenda of
een solide centrum-politiek, zoals die
door premier Major wordt voorgestaan.
Verraad
Andere ministers, zoals Howard van
binnenlandse zaken, betichtten Red
wood van verraad, omdat hij eerder zijn
steun aan Major zou hebben uitgespro
ken. Redwood ontkende dat maandag.
Hij zou vorige week woensdag nog een
lijstje met politieke adviezen om uit de
crisis te komen naar Downingstreet
hebben gestuurd. „Een dag later neemt
Major zijn besluit, zonder het kabinet in
te lichten. Ik voelde me totaal ontred
derd. de partij werd plotseling stuur
loos gemaakt", aldus Redwood.
Aan de verontwaardiging van Red
woods collega's over zijn stap moet ove
rigens niet teveel waarde worden toege
kend. Politieke zwaargewichten als mi
nister van industrie Heseltine en minis
ter van werkgelegenheid Portillo zien
hun ambities om in een later stadium
alsnog aan de strijd om het leiderschap
deel te nemen, gedwarsboomd door een
kandidaat die volgens velen de poten
tie heeft om Major al in de eerste ronde
uit te schakelen.
DEN HAAG (GPD) - Het VN-tri-
bunaal voor ex-Joegoslavië is
niet bevoegd om de van oorlogs
misdaden verdachte Bosnische
Servier Dusan Tadic te berech-
len. Tadic' advocaat, M. Wladi-
miroff, stelt in een maandag
openbaar gemaakte motie dat
;t tribunaal niet in overeen
stemming met de wet is opge
richt.
2 een tweede motie noemt Wla-
Emiroff de aanklacht tegen Ta
lc. die beschuldigd wordt van
coord, marteling en verkrach-
ag in het 'dodenkamp' Omars-
2 in het noordwesten van Bos
te, vaag. Onder meer door het
ïitbreken van exacte plaats- en
Éjosaanduidingen van de ver-
Kende misdrijven kan zijn
5ënt geen relevante getuigen
inden of materiaal verzamelen,
been derde motie stelt hij dat
Duitsland, waar Tadic is gear-
Esteerd en dat hem aan het tri-
tonaal heeft uitgeleverd, de
teeds tegen hem begonnen ge-
schtelijke procedure niet heeft
ilgesloten. In feite lopen er nu
iïee zaken tegen hem. Dat is in
strijd met de regel dat iemand
een keer voor dezelfde
aak kan worden berecht,
ifladimiroff meent dat voor de
pchting van het tribunaal
aevereine staten een verdrag
ladden moeten opstellen, of dat
ie Algemene Vergadering van
'ordering in
lesprekingen
ussen Israël
tn Palestijnen
KRUZALEM (AP) - De Israëli-
the media hebben maandag
ericht dat PLO-leider Yasser
trafat instemt met een gefa-
ffirde terugtrekking van het Is-
aèlische leger van de bezette
lestoever, gevolgd door Pale-
Sjnse verkiezingen.
Indertussen breidde de honger-
iaking onder de Palestijnse ge-
etineerden in Israëlische ge-
angenissen zich verder uit. Vol-
cnsde Palestijnse mensenrech-
;nbeweging Mandela Instituut
ieden maandag meer dan drie-
mzend Palestijnen mee aan de
ongerstaking.
kwel de Israëlische krant Haar
vals de legerradio meldde dat
kafat bereid is een akkoord te
toen over een gedeeltelijke
ïugtrekking en het houden
a verkiezingen. De krant
laariv berichtte zelfs dat Israël
de Palestijnen reeds bezig
ijn de ondertekeningsceremo-
voor te bereiden. Die zou in
of in Washington plaats
ibben.
de VN tot de oprichting had
moeten besluiten. De Veilig
heidsraad was niet de bevoegd
het tribunaal jurisdictie toe te
kennen. Omdat de strijd tussen
de moslims en Serviërs in Bos-
nië-Hercegovina 'duidelijk geen
internationale kwestie' is en ook
de internationale vrede niet be
dreigde, valt het tribunaal ook
om die reden buiten de compe
tentie van de Veiligheidsraad,
aldus de advocaat. En als het
geen internationaal gewapend
conflict is, is volgens Wladimi-
roff vervolging op basis van de
Vierde Geneefse Conventie niet
mogelijk.
De jurisdictie van het tribunaal
gaat boven nationale wetgeving.
Volgens Wladimiroff is Justitie
in Bosnië competent genoeg om
mensenrechtenschendingen te
vervolgen. Hij wijst erop dat
daar processen bij verstek kun
nen worden gevoerd. Het tribu
naal heeft die mogelijkheid niet.
Als het tribunaal vindt dat de
strijd in Bosnië geen binnen
landse aangelegenheid is, is vol
gens Wladimiroff de consequen
tie van die redenering dat de
Bosnisch-Servische 'republiek'
een staat is. Hij meent dat die
'republiek', in materiële zin en
afgemeten aan het internatio
naal recht, een onafhankelijke
staat vormt- en dat die 'misda
den op haar grondgebied be
gaan, vervolgt'.
John Redwood kondigt aan met John Major in het strijdperk te treden om het leiderschap van de Conservatieve Partij.
door Aly Knol en
Peter de Vries
CANNES - Vrijwel onopge
merkt wachtte hij achter de
dranghekken keurig zijn beurt
af. „Hé Wim, stuur een kaartje
naar je vrouw", riep een Neder
landse toerist hem toe. Acht mi
nuten later, voor de zenuwach
tige Franse protocollaire dienst
een eeuwigheid, was Wim Kok
aan de beurt om door de Franse
president Chirac met een hand
drukje begroet te worden bij
het begin van de Europese top
conferentie in Cannes. Voor zijn
Duitse vriend Helmut had Jac
ques even later een andere ont
vangst in petto.
Als echte sterren presenteerden
ze zich aan het wachtende pu
bliek, elkaar op de schouders
kloppend en de handjes van de
fans drukkend. Ovationeel ap
plaus was hun deel, want de
'show was on'. Maar wat voor
show is de Eurotop in de Franse
badplaats Cannes? „Een B-
film", luidde de zure recensie uit
de mond van de Ierse minister
van buitenlandse zaken Dick
Spring.
Lopend
Een lange stoet peperdure Re-
naults hadden de Fransen met
hun bekende gevoel voor gran
deur en stijl ingezet om de vijf
tien regeringsleiders te vervoe
ren van hun hotel naai' het hon
derd meter verderop gelegen
conferentie-complex. Onzin,
oordeelde Wim Kok. Het zonne
tje scheen, de boulevard met
palmbomen lag er schitterend
bij, waarom dan niet de benen
wagen genomen?
Anders dan zijn voorganger
Ruud Lubbers, die zich altijd on
beholpen door protocollaire
plichtplegingen heenworstelde,
presenteerde Kok zich met zijn
middag-kuiertje authentiek als
de 'gewone' man.
Cannes is dezer dagen ook het
toneel van een ander, minder
wervend en druk bekeken op
voering. Die heeft als thema de
herwonnen eenheid der lage lan
den en de wederopstanding van
de Benelux. 'Reuze gezellig' zat
Kok met de Belg Dehaene en de
Luxemburger Juncker bij de
lunch op een terrasje van het
Hilton de toestand in Europa te
bespreken. „Voor het eerst in elf
jaar meldt Nederland niet alleen
zijn standpunt, maar luistert het
ook naai' de Belgen en Luxem
burgers en houdt het rekening
met hun standpunten", zei een
deelnemer.
Onder Lubbers werd er met de
Belgen en de Luxemburgers niet
lang geluncht, maar slechts kort
ontbeten. Die Benelux-ontbij-
ten verwerden echter tot drie
'monologues interieurs', waarna
de Nederlander zich steevast
voortijdig uit de voeten maakte
Deze KlusCard van Gamma is goud waard. Daarmee krijgt u bij ons 10% korting als
'100,- of meer in één keer besteedt*. De KlusCard is voor f10,- verkrijgbaar bij Gamma
1 is geldig van 12 juni t/m 2 september. Dus heeft u een klus: de tuin, de keuken, de
°er, de gang, de trap, de etcetera, dan gauw naar Gamma.
'sKlusCard. 10% korting bij Gamma bij besteding van f100,- of meer.
Zie de actievoorwaarden in de bouwmarkt.
BONN (AP) - De Duitse coalitie en de opposi
tie hebben maandag een compromis bereikt
over een nieuwe abortuswet waarmee het
moeilijker wordt een abortus te laten plegen.
Nog deze week moet het afsluitende debat in
de bondsdag gehouden worden. De Groenen
waren niet bij het compromis betrokken. De
christendemocraten. FDP en SPD werden het
eens over een gezamenlijke verandering van
drie wetsontwerpen over de kwestie die reeds
zijn ingediend. Als de fracties met het com
promis akkoord gaan zal de aanpassing don
derdag of vrijdag behandeld worden.
Met de nieuwe wet kan alleen nog tot abortus
besloten worden indien een vrouw verkracht is
of indien een arts zegt dat de vrouw het krijgen
van een kind om lichamelijke of geestelijke re
denen niet aan zal kunnen. In de wet staat dat
het adviesgesprek dat een arts met een vrouw
die een abortus wil voert, gericht moet zijn op
bescherming van het ongeboren leven. Ook
dient de arts de vrouw erop te wijzen dat leven
met een kind wel degelijk zin heeft.
Om te voorkomen dat vrouwen tot abortus ge
dwongen worden door gebrek aan middelen, is
een nieuw lid in de strafwet opgenomen (170b)
waarin staat dat iemand vijf jaar cel kan krij
gen indien hij een zwangere vrouw ondanks
een onderhoudsverplichting geen geld geeft en
zo een abortus veroorzaakt. Iemand dwingen
tot abortus wordt ook met vijfjaar cel bestraft.
Nederlander dood in Duitse cel
ESSEN (AP) - Een 29-jarige Nederlandse drughandelaar heeft
zich in een politiecel in Essen opgehangen, zo heeft de politie
maandag bekendgemaakt. De man was vrijdag opgepakt en
werd ervan verdacht aanzienlijke partijen drugs te hebben ver
handeld. Enkele uren nadat hij was opgesloten hing de man
zich aan zijn overhemd op.
Weer staking bij Alitalia
ROME (AP) - De Italiaanse staatsluchtvaartmaatschappij
Alitalia is maandag voor de derde keer binnen tien dagen ge
troffen door een staking. De helft van het aantal vluchten
moest geannuleerd worden. Personeel van Alitalia voert al zes
maanden strijd tegen bezuinigingsplannen en het inhuren van
buitenlandse vliegtuigen plus bemanningen.
Bremen krijgt SPD-CDU-regering
BREMEN (DPA) - De Duitse sociaaldemocraten (SPD) en
christendemocraten (CDUi in de deelstaat Bremen zijn het
maandag eens geworden over de vorming van een coalitierege
ring. Het is voor het eerst dat in Bremen een coalitie van SPD
en CDU tot stand komt. Eerder gebeurde dat al in Baden-Würt-
temberg, Berlijn, Thüringen en Mecklenburg-Vorpommern.
De vorige deelstaat-regering van Bremen bestond uit een coa
litie van SPD. Groenen en de liberale FDP. Bij de verkiezingen
van 14 mei verdwenen de liberalen uit het parlement. De so
ciaaldemocraten kregen 33,4 procent van de stemmen, het
slechtste resultaat sinds de Tweede Wereldoorlog.
van onze correspondent
Judith Stalpers
TOKYO - Japanse gemeenten
hebben afgelopen week extra
begrotingen ingediend om de
kosten te dekken van het onder
zoek naar de religieuze sekte
Aum Shinrikyo. Leden van de
sekte worden ervan verdacht
achter de gifgasaanval in de me
tro van Tokyo te zitten. De ge
meente Tokyo vraagt om 70 mil
joen gulden extra dit jaar. Daar
van is zo'n 51 miljoen gulden no
dig om het overwerk van po
litieagenten te financieren. Het
overige geld is uitgegeven aan
de aankoop van gasmaskers en
kogelvrije vesten en voor de
huur van opslagruimte voor al
het bewijsmateriaal.
Ambtenaren van het dorp Ka-
mikuishiki aan de voet van de
berg Fuji, waar het complex van
de sekte was gevestigd, hebben
een extra begroting van 185.000
gulden opgesteld. Het door
gaans rustige dorp dat slechts
1500 inwoners telt, moest vanaf
maart - na de gifgasaanval in de
metro van Tokyo - een vloed aan
politie-inspecteurs en dagjes
mensen verwerken. Publiek
strekker was vooral het honder
den hectaren metende terrein
met gebouwen waai' Aum een
van zijn belangrijkste centra
had. De gebouwen dienden als
religieuze trainingscentra en
woonkwartieren voor volgelin
gen. Ze bevatten echter ook che
mische en biologische laborato
ria. wapenfabrieken, een crema
torium en opslag voor tonnen
chemische middelen.
Kamikuishiki heeft de helft van
de 180.000 gulden uitgetrokken
voor campagnes om de sekte uit
het dorp te krijgen. De andere
helft wordt gebruikt om de kos
ten te dekken voor extra perso
neel. reparatie van straten en
verkeersborden, water. gas. en
elektriciteit, zo lichtte een
woordvoerder van de gemeente
toe. Honderden inspecteurs uit
Tokyo moesten dag en nacht in
het gemeentehuis worden on
dergebracht.
Sekteleden met
vx-gas gedood
TOKYO (DPA) - Een lid van
Aum heeft bekend dat deze Ja
panse sekte tussen september
en november 1994 verscheidene
leden die de sekte de rug wilden
toekeren, met vx-gas heeft ver
moord. Dat is maandag uit poli
tiekringen vernomen.
De bekentenis zou afkomstig
zijn van Tomomitsu Niimi, de 31-
jarige zogeheten minister van
binnenlandse zaken van Aum
Shinrikyo. oftewel de Sekte van
de Hoogste Waarheid. Vx-gas is
gevaarlijker dan sarin, dat bij de
aanslag op de metro van Tokyo
werd gebruikt. Bij die aanslag
op 20 maart werden twaalf men
sen gedood en raakten er meer
dan 5000 gewond.
om nog even met Margaret
Thatcher te conspireren.
„Kok heeft er zin in", is inmid
dels ook de Belgen opgevallen,
en dat werkt kennelijk aanste
kelijk: „Passenjulliemaarop als
Jean-Luc enthousiast wordt.
Want Dehaene heeft de neiging
dan wel erg veel zelf te gaan
doen". En er kan er maar één de
hoofdrol spelen.
van onze correspondent
Hans Hoogendijk
MOSKOU - Rusland en China
kunnen hun problemen zelf wel
oplossen en hebben niemand
nodig die hun vertelt hoe ze dat
moeten doen. Dat was maandag
in de Russische hoofdstad Mos
kou de boodschap van de Chi
nese minister-president Li Peng
en zijn Russische collega Tsjer-
nomyrdin. Li Peng is zondag
aan een vierdaags bezoek aan
Rusland begonnen, nadat hij
eerder Wit-Rusland en Oe
kraïne had bezocht.
„Er is een machtig potentieel in
Rusland en China en we moeten
dat boven alles voor ons zelf ge
bruiken. We zullen zelf beslissen
hoe wij leven", zei Tsjernomyr-
din maandag op een persconfe
rentie. Li Peng deed er, overi
gens zonder het Westen met na
me te noemen, nog een schepje
bovenop. „Rusland en China
zijn twee grote landen en we zul
len niemand toestaan ons te le
ren hoe wij moeten leven en
werken", aldus de Chinese lei
der.
Het bezoek van Li Peng aan
Moskou komt op een moment
dat de relaties tussen Peking en
Washington minder florissant
zijn. Het zit de Chinezen dwars
dat de Amerikanen een particu
lier bezoek van de president van
Taiwan. Lee Tengh-hui, hebben
toegestaan. Ook het aanbod van
Taiwan om de VN een miljard
dollar te betalen in ruil voor het
lidmaatschap, heeft bij de Chi
nezen voor irritatie gezorgd. Chi
na beschouwt Taiwan nog altijd
als een opstandige provincie.
„De Russische regering heeft
vandaag bevstigd dat er maar
één China is en dat de regering
van de Volksrepubliek China de
enige legitieme regering voor
heel China is", aldus Li Peng.
Chirac schudt Kok de hand. De beide heren hebben nog niet echt een warme verhouding. Zo werden
Kohl en Dehaene begroet met omhelzingen. foto EPA
PORT-AU-PRINCE (ANP) - Ook
de inhaalronde maandag van de
verkiezingen in Haïti is chao
tisch verlopen. De extra stem
busgang was ingesteld omdat in
zeven van de 133 gemeenten de
eerste ronde zondag ongeldig
was verklaard. Maar op een
aantal plaatsen bleken maan
dag opnieuw geen stembiljet
ten aanwezig te zijn. Bovendien
bleek dat verschillende stem
bureaus gesloten waren. De kie
zers die nu nog steeds niet heb
ben gestemd moeten dat doen
tijdens de tweede ronde op 23
juli.
Het gaat om gemeentelijke, de
partementale en parlementsver
kiezingen. Het wanordelijke ver
loop heeft zowel de regering van
president Aristide als de inter
nationale gemeenschap in verle
genheid gebracht. Maar de be
langrijkste steunpilaar van Aris
tide, de Verenigde Staten, blij
ven het electorale proces steu
nen.
President Aristide werd in 1991
bij een militaire staatsgreep af
gezet en verdreven. De interna
tionale gemeenschap heeft daar
na een langzaam groeiende druk
uitgeoefend op de junta om de
macht terug te geven aan Aris
tide. Dit gebeurde uiteindelijk
dit jaar, mede door militair in
grijpen van de Verenigde Sta
ten.
De delegatie van Amerikaanse
regeringswaarnemers gaf maan
dag een verklaring uit. Daarin
staat dat „de Haitianen vrij en
zonder angst hebben gestemd
en dat brengt Haïti een grote
stap dichterbij een functione
rende volksvertegenwoordi
ging". De delegatie vindt het
veel te vroeg om consequenties
te verbinden aan de chaotische
eerste ronde Ze wijst erop dat
het verkiezingsproces in Haïti
nog maar net in gang is gezet. De
tweede beslissende ronde is op
23 juli en in november worden
presidentsverkiezingen gehou
den.
