Zoomweg baat Oost-Zeeland
frPEN HUIS
Avond swingen in
de Klovenierstuin
Blijgestemde zichtjes uit Zeeland
PZC
Bijenvolk verjaagt steenuilen
Meer luisteraars
Omroep Zeeland
General Electric
investeert 500 min
in Bergen op Zoom
TADSDRUKKERIJ
i s
zeeland
17
lapport bepleitgericht beleidprovincie en gemeenten
AN DAAG, ZA 13.30-17.00
ZATERDAG 24 JUNI 1995
11 onze verslaggever
IDDELBURG - Reimerswaal
- in mindere mate - Tholen
innen in hun economische
(wikkeling profiteren van de
omweg. Voorwaarde daar-
ior is een gericht beleid van de
[vinciale en gemeentelijke
erheid. Vooral Reimerswaal
vindt zich met haar bedrij-
nlerrein De Poort aan de A58
Rilland in een kansrijke po-
je. Dit terrein heeft mogelijk-
jen om uit te groeien tot een
ponaal distributiecentrum
ior Zeeland en West-Brabant,
aen ander blijkt uit een in op-
Echt van het provinciaal be-
uitgevoerd onderzoek
de economische effecten
de Zoomweg, de meest
stelijke hoofdtransportroute
sen Rotterdam en Antwer-
a. Enkele jaren geleden is het
idelijke gedeelte (Hooger-
ide-Antwerpen) aangelegd. In
noordelijke deel ontbreekt
jgde schakel Bergen op Zoom-
ateloord. Het is vraag of dit
deelte spoedig zal worden
hgelegd. Volgens Rijkswater-
latis het goedkoper de A16 te
[beteren.
>t huidige streekplan staat op
bedrijventerrein De Poort
chts vestiging van bedrijven
die passen bij aard. schaal en
ictie van Rilland. Bij een
intuele opwaardering van dit
rein moet ook worden gelet
het bedrijventerrein De Poel
Goes, dat ook de functie van
tonaal distributiecentrum
krijgen.
t Poort
onderzoekers menen dat De
ort méér voor de Zeeuwse
tnomie kan opleveren dan De
Poel. Dit terrein ligt na de aan
leg van de Westerscheldetunnel
weliswaar gunstig ten opzichte
van Zeeuws-Vlaanderen, maar
vanaf De Poort kunnen bedrij
ven zich beter op West-Brabant
en België richten.
Daarbij komt nog dat meer na
druk op het Goese bedrijventer
rein een grotere verkeersdruk op
de noord-zuidverbinding via de
Zeelandbrug tot gevolg zal heb
ben. Dat is een ontwikkeling die
het provinciaal bestuur liever
niet stimuleert, omdat het mid
dengebied van de Delta moet
worden ontzien.
Reimerswaal heeft nog een ijzer
in het vuur: het gebied tussen de
Zoomweg en de Schelde-Rijn-
verbinding. Deze locatie leent
zich volgens de onderzoekers
voor de vestiging van een boven
regionaal transport- en distribu
tiecentrum. waar vervoer over
de weg, over het spoor en over
het water kunnen worden ge
combineerd.
Tholen hoeft slechts haar hui
dige actieve economische beleid
voort te zetten om in te spelen op
de mogelijkheden die de Zoom
weg biedt. Vestiging van bedrij
ven wordt vooral bij de stad Tho
len voorzien. De gemeente heeft
er belang bij dat in West-Bra
bant schaarste aan bedrijven
terreinen blijft bestaan. De aan
leg van de ontbrekende schakel
in de noordelijke Zoomweg kan
voor Tholen een extra impuls
betekenen.
Het onderzoek naar de economi
sche betekenis van de Zoomweg
voor het oosten van Zeeland is
aangekaart bij discussies over
het promotiebeleid en het so
ciaal-economisch beleidsplan.
Verondersteld werd dat de dicht
langs Tholen, Reimerswaal en
Hulst trekkende verkeers
stroom mogelijkheden kan bie
den voor deze gemeenten. Uit
het onderzoek blijkt dat dit voor
Hulst nauwelijks het geval is.
Bedrijven in deze gemeente
moeten het vooral zoeken in sa
menwerking met Belgische on
dernemingen.
Het Zoomweg-rapport is vrijdag
gepresenteerd aan de gedepu
teerden D. J. P. Bruinooge (eco
nomie) en J. G. van Zwieten
(ruimtelijke ordening) en aan
vertegenwoordigers van de ge
meenten. Het is de bedoeling dat
er rekening mee wordt gehou
den bij de vervaardiging van een
nieuw streekplan.
OORDSTRAAT/HK COOSJE BUSKENSTR.
Moederuil en haar twee jongen in hun nieuwe behuizing, op steenworp afstand van het oude nest.
foto Peter Nicolai
van onze verslaggever
RETRANCHEMENT - Het is oorlog in de
notenboom van de familie Vercouteren
in Retranchement. Een ontheemd bijen
volk heeft het nest van een jong steenui
lengezin ingenomen. Dankzij ingrijpen
van de familie konden de verjaagde uils
kuikens worden gered. De drie dieren
kregen in een kistje een nieuwe plek in de
boom, vlak naast hun oude nest. De moe
deruil heeft het menselijk ingrijpen geac
cepteerd en voert haar jongen onver
stoord door.
Het 'drama' deed zich eerder deze week
voor. Hans en Els Vercouteren werden 's
nacht uit hun slaap gehouden door een
aanhoudend gekras. Bij het aanbreken
van de ochtend gingen ze kijken wat er
aan de hand was. In het gras onder een
kastanjeboom vonden ze twee uilskui
kens. Even verderop bij de perenboom lag
het derde jong.
De uilen hadden hun nest gebouwd in een
gat van een dikke tak in de notenboom. In
het holst van de nacht kregen ze gezel
schap van een bijenkoningin. De rest van
het volk volgde al snel. „Het geroep dat we
de hele tijd hoorden, was dus waarschijn
lijk van de moederuil", vertelt Els Ver
couteren. „Ik denk dat ze de jongen een
eindje heeft meegenomen en is verloren.
Want vliegen op eigen kracht kunnen ze
nog niet."
Een paar dagen na het angstige avontuur
zitten de dieren nog nabibberend in een
hoekje van het fruitkistje, dat de Vercou-
terens zo dicht mogelijk bij het eigenlijke
nest in de boom hebben gezet. Daardoor
kon moederuil haar jongen weer pro
bleemloos vinden. „We hebben de volgen
de ochtend een half opgevreten muisje in
de doos gevonden, dus blijkbaar vindt ze
het wel goed zo."
Of de uilen het verblijf in het open nest zul
len overleven, is nog even afwachten. De
bijen moeten in ieder geval binnenkort
omzien naar een ander territorium. Het
volk groeit nog steeds en begint zo zacht
jes aan voor overlast te zorgen op het boe
renerf.
Mogelijk kunnen de uilen na het volgende
menselijk ingrijpen hun oude stek weer
betrekken.
van onze verslaggever
AMSTERDAM - General Elec
tric Company in de Verenigde
Staten wil de komende jaren
vijf miljard gulden investeren
in uitbreiding van haar activi
teiten in Europa. Van dat be
drag komt vijfhonderd miljoen
gulden terecht bij de Neder
landse tak van de onderneming.
General Electric Plastics (GE
Plastics) in Bergen op Zoom.
De investeringen in West-Bra
bant zijn naar schatting goed
voor enkele honderden nieuwe
arbeidsplaatsen. GE Plastics
onderhandelt met het ministerie
van Economische Zaken over fi
nanciële tegemoetkomingen.
Het bedrijf wilde nog niet zeggen
of de mate van investering af
hankelijk is van de uitkomsten
van dat overleg. Eerder gingen
omvangrijke investeringspro
gramma's aan de neus van Ber
gen op Zoom voorbij om te wor
den uitgevoerd in Spanje. Dat
land zorgde voor aantrekkelij
ker financieringsvoorwaarden.
Directeur U. Wascher van GE-
plastics wees toen als oorzaak
op het ontbreken van enige fi
nanciële handreiking van de Ne
derlandse overheid.
GE Plastics, zo bleek gisteren
tijdens een presentatie voor de
Europese vakpers in Amster
dam. heeft te maken met een ra
zendsnelle ontwikkelingen van
het gebruik van kunststofpro-
dukten in vrijwel alle branches
en sectoren. Met name de vraag
naar siliconen neemt volgens de
onderneming „gigantisch toe."
Ook voor andere produkten
moet de bestaande produktieca-
paciteit drastisch worden uitge
breid.
De Nederlandse overheid echter
wilde tot dusverre, met het oog
op Europese regels die subsidie
verlening in economisch goed
draaiende regio's verbieden,
niet over de brug komen. Wa
scher vindt dat het tijd wordt om
bij investeringen meer Europees
te denken. Hij voorspelde uitste
kende jaren voor kunststofpro
ducenten. „We staan aan het be
gin van een revolutie. Plastic
wordt straks toegepast op plaat
sen waar we dat nooit hadden
gedacht."
van onze verslaggever
OOST-SOUBURG - De luister
cijfers van Omroep Zeeland
trekken weer aan. Begin vorig
jaar bleken de luisterdichtheid
en het marktaandeel van de
Zeeuwse regionale omroep op
een dieptepunt te zijn beland.
Alleen Radio Noord-Holland
deed het slechter. Inmiddels
kruipt Omroep Zeeland uit het
dal. Uit de luistercijfers over
maart en april 1995 blijkt dat zij
als enige regionale omroep over
de volle breedte forse winst
boekt. Terwijl de meeste andere
omroepen minder worden be
luisterd of slechts een kleine
winst behalen. Wat beluistering
betreft bevindt Omroep Zee
land zich nu in de middenmoot
van de regionale omroepen in
Nederland.
Een voordeel van de aangetrok
ken luistercijfers is dat de recla
metarieven niet omlaag hoeven,
maar op het oorspronkelijke ni
veau worden gehandhaafd. De
opbrengsten van de reclame
worden nu nog gedeeld met de
Zeeuwse uitgevers. Per 1 januari
loopt het contract daarover af.
Wat nu nog wettelijk verplicht
is, is dan waarschijnlijk verbo
den omdat de omroep zich niet
dienstbaar mag maken aan
winst door derden.
Het dagelijks bestuur van Om
roep Zeeland stelt het algemeen
bestuur dan ook voor de over
eenkomst met de uitgevers niet
te verlengen. Die stap is formeel
nodig, hoewel nog onderzocht
wordt op welke manier verdere
samenwerking met de uitgevers
toch mogelijk is. Vrijdag 30 juni
vergadert het algemeen bestuur
van Omroep Zeeland vanaf 14.00
uur onder meer over deze kwes
tie in de Zeeuwse Bibliotheek in
Middelburg.
kunst
van onze verslaggever
MIDDELBURG - Bij mooi
weer spelen ze in de tuin en
anders staan ze vanavond, za
terdag, op het podium van de
Kloveniersdoelen in Middel
burg. De dertien muzikanten
tellende band Sogomougou,
gevormd rond de van Future
Shock en Greetje Bij ma 5 be
kende gitarist Jan Kuiper,
wil het domein van de
Nieuwe Muziek laten swin-
en grooven. „Er zit welis
waar veel jazz in onze mu
ziek", zegt Kuiper. „Maar we
zijn ongetwijfeld de meest
poppy act die Ad van 't Veer
in tijden geboekt heeft."
Sogomougou is een jaar gele
den begonnen als zuiver in
strumentaal gezelschap van
acht personen. Inmiddels zijn
bet er dertien, omdat de band
is uitgebreid met een aantal
rappers en zangeressen.
■Waar ik van hou is een band
be diverse stijlen in zich her
bergt", verklaart Kuiper.
,0ns repertoire steunt op drie
belangrijke onderdelen: Afri
kaanse muziek, rap en funk
nision. Waarom? Ik had ge
woon behoefte om eens met
Afrikaanse muzikanten en
rappers samen te werken. Als
ik Mongoolse bergmuziek had
willen maken, was ik dat gaan
doen."
Iets nieuws
De Afrikaanse muziek is rit
misch interessant, aldus de
parist. De rapmuziek voegt
een duidelijk Ameri-
s element aan toe, een
tieel andere ritmische groove'
|>n Kuipers woorden. Door de
samenvoeging ontstaat iets
nieuws. „De groep zit nog een
beetje in een overgangsfase",
vertelt hij. „Dat is te merken
aan de manier waarop wij het
optreden opbouwen. We be-
jbnnen met jazz-achtige stuk-
na de pauze komen de
rappers en zangers erbij. De
Afrikaanse inbreng wordt ook
steeds groter. Langzaam
wordt het podium steeds vol
ler."
De band is zo groot dat tot de
ovond van het optreden on
duidelijk is of iedereen komt
opdagen. Zo zit op het ogen
blik een van de rappers voor
ton hiphopfestival in Berlijn
ou een van de Afrikaanse
drummers in Portugal. Kui-
per: „Het is altijd de vraag
hoeveel er komen, maar de
cruciale mensen zijn er zeker.
We zitten niet plotseling met
een triootje."
Wat de muziek van Sogomou
gou gemeen heeft met de jazz
is dat de muzikanten volop
improviseren. „Alleen maar",
bevestigt Kuiper. „We maken
heel weinig afspraken vooraf.
Dat is iets watje in de hiphop
en de popmuziek natuurlijk
nooit ziet. Door het impro
viseren wordt de muziek voor
mij interessant. Ik hoorde
vandaag een popbandje op de
radio, de Jazzpolitie, en die
vertelden dat ze altijd een ref-
reintje-coupletje-reffeintje
spelen. 'Daar zijn jullie gezel
lig mee', denk ik dan, maai
zelf zou ik er gestoord van
worden. En ik doe in de mu
ziek nou eenmaal alleen waar
ik me lekker bij voel."
Het is niet zijn bedoeling kri
tiek te leveren op de popmu
ziek, benadrukt hij. „De Sto
nes weten van tevoren ook
precies wat ze gaan spelen en
hoe, en dat doen ze verrekt
goed. Ze zijn er ook aardig rijk
mee geworden."
Ambitie
Is dat ook zijn ambitie, rijk
worden? „Mijn eerste ambitie
is dat het op het podium klikt.
Wij spelen met zulke verschil
lende mensen uit verschillen
de culturen. In de hiphop
heerst een heel andere sfeer
dan in de Afrikaanse muziek
en de zangeressen zijn het
weer anders gewend. Mijn
doel is dat het op het podium
in elkaar valt. Ik heb inmid
dels met de halve wereld ge
speeld. Als ik alle energie en
vaart die ik daarin heb gesto
ken had aangewend voor een
baan in het bedrijfsleven, zou
ik. nu ik bijna veertig ben,
hartstikke rijk zijn geworden.
Maar daar doe ik het niet
voor. Ik hoef er niet rijk van te
worden."
Sogomougou, vanavond
in Middelburg.
20.30 uur in de Kloveniersdoelen
■Mi
\v'
Henri
Cassiers:
Zeeland.
ff'
ff
I AQx.
van onze verslaggever
Ernst Jan Rozendaal
VEERE - Zijn prentbriefkaarten met
Zeeuwse boerinnen staan al jaren in de
rekken van museum De Schotse Huizen
in Veere. 'Henri Cassiers: Zeeland', is de
summiere aanduiding achterop. Wie de
schilder van deze charmante tafereel
tjes nu precies was, bleef eigenlijk altijd
een raadsel. Vorig jaar kwam daarin
verandering toen Museum Vleeshuis in
Antwerpen en het Katwijks Museum ge
zamenlijk een grote tentoonstelling
wijdden aan het werk van de Belg Henri
Cassiers (1858-1944), in zijn tijd vooral
gewaardeerd om zijn affiches, boekillu
straties en aquerellen. James Ensor
noemde hem in 1901 de prins der Belgi
sche aquarellisten. Vanaf vandaag is in
Veere te zien hoe belangrijk Zeeland
was in de kunst van Cassiers.
In de tweede helft van de negentiende en
het begin van de twintigste eeuw bezoch
ten tal van buitenlandse kunstenaars Ne
derland. De bekendsten onder hen waren
Claude Monet. Max Liebermann en Emil
Orlik. Als reactie op het academische
kunst van de achttiende en negentiende
eeuw, was de belangstelling voor de Hol
landse schilderkunst uit de eeuwen daar
vóór enorm toegenomen en veel schilders
kwamen de door hen bewonderde werken
met eigen ogen bekijken.
Daarbij hadden ze behoefte aan idylli
sche en exotische onderwerpen. Steden
als Amsterdam en Venetië waren door
hun schilderachtige karakter populair en
in vergelijking met de omringende lan
den bleef Nederland wat achter in de in
dustriële ontwikkeling, waardoor het
landschap ongerept en aantrekkelijk
bleef.
Naar noorden
Vanaf 1880 trokken veel Belgische schil
ders naar het noorden, onder wie Henri
Cassiers. Hij werd geboren in Antwerpen,
maar groeide op in Brussel. Zijn ouders
zagen hem graag architect worden, zelf
zocht hij het liever in de schilderkunst.
Zijn grote voorbeeld en leermeester was
Henri Stacquet (1838-1906). Net als hij
ontwikkelde Cassiers een voorkeur voor
de aquarel. Al in 1881 nam hij in Brussel
deel aan zijn eerste tentoonstelling. Hoe
wel rond die tijd het symbolisme de schil
derkunst ging domineren, koos Cassiers
voor een realistische aanpak. Dat was ty
perend, want ook later zou hij nooit een
vernieuwend schilder worden.
Cassiers reisde naar Engeland, Schot
land en Italië, maar zijn voorkeur bleef
uitgaan naar Nederland. Regelmatig ver
bleef hij in Zeeuws-Vlaanderen en op
Walcheren, en in de Noord-Hollandse vis
sersdorpen. De schilder had een scherp
oog voor de vochtige atmosfeer van Ne
derland die zich uitte in een variatie van
mist. enorme wolkenluchten en een ver
rassende lichtval. Daarnaast was Cas
siers zeer gecharmeerd van de karakte
ristieke huizen en boerderijen, gevuld
met ouderwets meubilair en bewoond
door boerenfamilies in klederdracht.
Mix
In Veere zijn enkele van de foto's te zien
die Cassiers nam van de boerenbevol
king. De poserende figuurtjes plaatste hij
later in zijn schilderijen waarop het ka
rakteristieke landschap of opvallende ge
bouwen van een bepaalde streek waren
afgebeeld. Dat hij het niet altijd even
nauw nam. blijkt uit prenten waarop boe
rinnen in Axelse klederdracht zijn uitge
beeld voor de Lang Jan in Middelburg.
Ook mixte iftj elementen uit de Zeeuwse
en Volendamse klederdracht nogal eens
door elkaar, of gaf hij - vooral in zijn re
clametekeningen - figuren die hij in eer
der werk al eens had gebruikt een nieuw
schortje of mutsje dat beter paste bij ITet
onderwerp dat hij op dat ogenblik onder
handen had.
Cassiers idealiseerde het Zeeuwse platte
land en zijn bevolking. De boeren en vis
sers in zijn aquarellen en tekeningen stra
len vaak een volstrekte rust uit. Tevre
den zuigen de mannen op een pijpje, de
vrouwen wandelen hand in hand langs
het water. Dat, en de heldere schemati
sche stijl die hij hanteerde, maakte zijn
werk bij uitstek geschikt als prentbrief
kaart, affiche of reclametekening.
Licht
„En heeft niet lang Henri Cassiers, de
Antwerpenaer, zijn bekendheid verwor
ven, in onze streken en daar buiten, door
zijn luchtige en blijgestemde zichtjes uit
Holland", schreef een Belgische criticus.
„Geen 'schilderachtig' hoekje of Cassiers
heeft het gezien met een genietend oog,
geschilderd met lenige hand. Instinctie-
velijk greep hij daarbij naai' het mate
riaal, dat de vlugste bewerking toeliet en
hem het meeste geëigende voorkwam
voor de lichteffecten der Hollandsche at
mosfeer: zijn waterverfschilderijen wer
den door den druk vermenigvuldigd en.
te zamen met zijn blijde synthesen in
helkleurige plakkaten, die de stations op-
vroolijkten, bezorgden zij hem den wel
verdienden roep van illustrator van Hol
land's blijde zicht."
Steeds meer richt Cassiers zich op het
ontwerpen van affiches en ansichtkaar
ten, waarin hij vaak een geïdealiseerde
voorstelling gaf van de boerenbevolking.
Met overdonderend succes. Grote uitge
verijen kochten de de rechten op zijn
werk. Het bekendst zijn de posters die hij
ontwierp voor de scheepvaartmaat
schappij Red Star Line. Om de populari
teit van zijn reprodukties werd zijn suc
ces in België wel vergeleken met dat van
Toulouse-Lautrec in Frankrijk.
Idealiserend
De idealiserende uitbeelding gaat ten
koste van het realisme uit zijn beginja
ren. Met zijn affiches en tekeningen sloot
Cassiers duidelijk aan bij de traditie van
de burgerlijke kunst en de kunst van de
heersende klasse. Hij maakte mooie af
beeldingen van een vrolijke, gezonde
boerenbevolking en ging meestal voorbij
aan de harde, dagelijkse realiteit van het
plattelandsleven.
De expositie in Veere toont de schilder op
het breukvlak van realisme en idealisme.
De nadruk ligt op zijn Zeeuwse werken
met - heel toepasselijk - veel Veerse tafe
relen. voornamelijk aquarellen en teke
ningen. Van zijn affiches en koekblikach
tige illustraties is weinig te zien, omdat ze
minder met Zeeland van doen hebben.
Maar Cassiers' Zeeuwse prenten vol
staan om te constateren dat hij zijn stijl
steeds meer aanpaste aan de verheerlij
king van het platteland.
Expositie: Henri Cassiers 1858-1944 in De
Schotse Huizen in Veere. van 26 juni VmlSep
tember. Opening vandaag, zaterdag, om 16
