Serviërs gijzelen nog 26 VN'ers
Wereldwijde protesten tegen
nieuwe Franse kernproeven
PZC
Kans op vrijlating
drie Koerdische
parlementariërs
buitenland
Oplopende spanning door Bosnische opmars bij Sarajevo
Kok biedt China
1,25 miljard steun
Eigen partij woedend
op Clinton wegens
bezuinigingsplannen
1 AAPAtJ
Ta™
J
Israëlisch leger doodt
leden lijfwacht Arafat
Partnerschap Navo
oefent voor 't eerst op
grondgebied ex-SU
DONDERDAG 15 JUNI 1995
van onze correspondent
Hans Gertsen
ZAGREB - De Bosnische Ser
viërs lijken een moeilijk te
doorgronden spel met de laatste
„egijzelde VN-ers te spelen. On
danks eerdere beloften hielden
K woensdagavond nog 26
blauwhelmen en militaire
waarnemers vast, onder wie de
drie Nederlanders. Eerder was
verondersteld dat nog maar 15
waarnemers werden vastge
houden. Ongeveer honderd gij-
zeiaars zouden inderdaad zijn
vrijgelaten en op weg zijn naar
de Kroatische steden Split en
Zagreb.
De Bosnisch-Servische leider
Radovan Karadzic zei dinsdag
morgen dat de gijzelingscrisis
wat hem betreft voorbij was,
maai- 36 uur later was daar vol
gens VN-woordvoerders nog
geen sprake van. Over de vraag
waarom de Bosnische Serviërs
de laatste gijzelaars nog steeds
niet hebben laten gaan, werd
woensdag in VN-kringen in
Kroatië en Servië druk gespecu
leerd.
Volgens anonieme VN-functio-
narissen in Zagreb zouden Bos-
nisch-Servische commandanten
het niet eens zijn met de beslis
sing van hun hoofdkwartier Pale
om de gijzelaars te laten gaan en
daarom weigeren mee te
werken.
Volgens een VN-woordvoerder
van onze correspondente
Yvonne van der Heijden
PEKING - Nederland is be
reid om China de komende
zeven jaar voor 1,25 miljard
gulden steun te geven voor
ontwikkelingsprojecten in
de Volksrepubliek. De pre
mier en zijn Chinese ambt
genoot Li Peng zijn dat
woensdag in Peking over
eengekomen tijdens de eer
ste dag van het zevendaagse
bezoek van Kok aan China.
De premiers spraken verder
af dat de afrondende bespre
kingen voor een luchtvaart
verdrag tussen de twee lan
den volgende maand kun
nen beginnen.
„Dat is belangrijk, want het
geeft vooruitzicht op een
snelle afronding", zei minis
ter-president Kok woensdag
op een persbijeenkomst. De
KLfof verwacht volgend jaar
zomer op de Volksrepubliek
China te kunnen gaan
vliegen.
De leider van de parallelle
economische missie waarin
ruim dertig grootindustrië
len deelnemen, dr. A. Rin-
nooy Kan, toonde zich ver
heugd over het KLM-suc-ces.
Premier Kok verwoordde de
optimistische stemming on
der de Nederlandse delega
tie met: „De China-reis had
niet beter kunnen begin
nen".
Van de leningen die Kok
aanbood is 500 miljoen gul
den een schenking en 750
miljoen krediet op zachte
voorwaarden. Daarmee kan
de uitvoer vanuit Nederland
van produkten die de ont
wikkeling van China bevor
deren, worden vergemakke
lijkt. Daarbovenop komt 500
miljoen gulden beschikbaar
om goedkopere leningen
mogelijk te maken.
De Chinese premier zei op
een geïmproviseerde korte
ontmoeting met journalis
ten in de Grote Hal van het
Volk dat China dankbaar is
voor de verbeterde krediet
mogelijkheden. Hij kon ech
ter niet nalaten tot twee keer
toe te benadrukken dat het
Nederlandse bedrijfleven
hiervan ook profiteert. „De
kredieten zijn gekopppeld
aan de aankoop van Neder
landse produkten."
Het gesprek tussen de beide
premiers heeft totaal in het
teken gestaan van de ver
houdingen. Andere onder
werpen, zoals de nog steeds
discutabele mensenrechten
situatie in China zijn niet
aan de orde geweest.
van onze correspondent
Hans de Bruijn
WASHINGTON - President
Clinton heeft de woede van een
belangrijke vleugel van zijn ei
gen Democratische Partij over
zich afgeroepen door een plan in
te dienen waarmee het Ameri
kaanse begrotingstekort; in tien
jaar volledig moet worden weg
gewerkt. De Democraten vin
den dat Clinton daarmee de Re
publikeinse oppositie, die dras
tische bezuinigingen op vooral
de sociale uitkeringen wil, in de
kaart speelt.
In een korte tv-toespraak kon
digde Clinton dinsdagavond
aan dat hij in tien jaar 1100 mil
jard dollar op de overheidsuitga
ven wil bezuinigen. De Republi
keinen willen dat in zeven jaar
doen. De president beloofde de
Amerikanen dat met zijn plan de
belastingen niet zullen worden
verhoogd, en dat de zwakste
Stoepen in de samenleving zo
veel mogelijk zullen worden ont-
sen.
fiinton probeert met zijn plan
aet politieke initiatief weer naar
Eeh toe te trekken dat sinds hun
verkiezingsoverwinning van no-
•ember bij de Republikeinen te-
•echtwas gekomen. De Republi
keinse meerderheid in het Huis
'mi Afgevaardigden en de Se-
naat heeft de afgelopen maan-
oen begrotingsvoorstellen aan-
in Belgrado, Joeri Sjizjik, zou
het echter om een tactisch spel
letje van Karadzic gaan. Die zou
een beperkt aantal VN-ers vast
willen houden als garantie tegen
eventuele nieuwe Navo-lucht-
aanvallen.
Intussen groeien de aanwijzin
gen dat het Bosnische regerings
leger bij Sarajevo een groot of
fensief wil starten. VN-waarne-
mers bevestigden woensdag eer
dere berichten dat het Bosni
sche regeringsleger 20.000 tot
30.000 man, bijna een kwart van
de geschatte reserves, heeft sa
mengetrokken op amper 20 kilo
meter van de Bosnische hoofd
stad.
Deze grootste troepenmacht die
tot nu toe in de Bosnische oorlog
is bijeen gebracht, zou een po
ging willen ondernemen de nu al
ruim 38 maanden belegerde
hoofdstad te ontzetten. De Bos
nische Serviërs waarschuwden
woensdag dat ze hard terug zul
len slaan als het regeringsleger
dat probeert.
De Bosnische vice-premier Ejup
Ganic ontkende woensdag
avond dat het regeringsleger een
groot offensief bij Sarajevo zou
willen starten. De troepenver
plaatsing is volgens hem slechts
een antwoord op de nieuwe tak-
tiek van de Bosnische Serviërs.
Die hebben ondanks het verbod
rond Sarajevo de afgelopen we
ken tientallen zware wapens
binnen de 20-kilometer-zöne in
stelling gebracht. De Verenigde
Staten hebben de Bosnische
moslims gewaarschuwd geen of
fensief te beginnen. De Ameri
kaanse minister van buitenland
se zaken, Christopher, heeft dat
woensdag gezegd tijdens een
werkontbijt met de Bosnische
premier Silajdzic. Deze brak zijn
bezoek aan Washington voortij
dig af, kennelijk met het oog op
de gespannen situatie in de Bos
nische hoofdstad.
Militaire deskundigen vrezen
dat een poging het beleg van Sa
rajevo te breken, duizenden le
vens gaat kosten. Honderden
VN-ers dreigen bovendien in dat
geval in de vuurlinie te raken en
zullen dan mogelijk door de nog
in opbouw zijnde snelle reactie
macht gered moeten worden.
Met die mogelijkheid houdt de
VN al rekening, zo lijkt het. Een
tweede groep Franse comman
do's die woensdag in de Kroati
sche havenstad Split arriveerde,
beschikt over in camouflage-
kleuren geschilderde pantser
voertuigen in plaats van de ge
bruikelijke VN-witte uitrusting.
Een angstige vrouw zoekt dekking achter een auto bij een door scherpschutters onder vuur genomen
kruispunt in Sarajevo. foto Anja Niedringhaus/EPA
Franse kernproef op atol Mururoa
worden genomen
De Rainbow
is dinsdag uit
de haven van
Auckiand
vertrokken
r-.
.us\ 7
genomen die veel verder gaan
dan wat Clinton nu voorstelt.
De president hekelde die Repu
blikeinse plannen, die uitgaan
van een grote belastingverla
ging, die echter vooral de hoog
ste inkomens ten goede komt.
Clinton zei niet te kunnen accep-=
teren dat drastisch bezuinigd
zou worden op onderwijs en so
ciale voorzieningen teneinde de
rijkste Amerikanen een belas
tingvoordeeltje te geven.
Net als de Republikeinen wil
ook Clinton de grootste bezuini
ging -130 miljard - halen bij Me
dicare, het ziektekostensysteem
voor bejaarden. Maar de Repu
blikeinen hebben een twee keer
zo grote bezuiniging voorge
steld. Clinton zei dat zulke be
zuinigingen echter alleen kun
nen als het ziektekostensysteem
in de VS grondig wordt her
vormd, iets waartegen de Repu
blikeinen zich tot nog toe heb
ben verzet.
Veel Democraten vinden echter
dat ook de president met zijn
plan veel te ver gegaan is. Demo
cratische Congresleden waren
dinsdag woedend over Clintons
voorstellen. Volgens hen is er
geen begrotingscrisis, ook al is
het jaarlijkse tekort 200 miljard
dollar. Zij wezen erop dat de pre
sident met zijn bezuinigingen op
Medicare een belangrijke groep
kiezers - de bejaarden - van zich
zal vervreemden.
PARIJS/DEN HAAG (AFP/RTR
/DPA/ANP) - Frankrijk heeft
woensdag onaangedaan gerea
geerd op een internationale
storm van protest na na de be
kendmaking dat Parijs haar
Advertentie
Interieur Paauwe
Kollekties met een
ingetogen karak
ter. geraffineerde
kernproeven hervat. De beslis
sing is genomen op grond van
„vitale belangen" die belangrij
ker zijn dan „diplomatieke
overwegingen", zo zei de Franse
premier Alain Juppé.
De kritiek is volgens minister
Hervé de Charette van buiten
landse zaken zowel overdreven
als voorspelbaar. Volgens Juppé
hebben met name de Verenigde
Staten en Rusland geen recht
van spreken, omdat zij al „tien
keer zoveel" kernproeven heb
ben gedaan.
Bijna de hele wereld reageerde
afwijzend op de bekendmaking
dinsdagavond van president
Jacques Chirac. Rusland vroeg
Parijs zijn beslissing te herzien.
De Verenigde Staten en Japan
betreuren het besluit. Het felst
in hun veroordeling waren
Nieuw-Zeeland, Australië en de
eilandstaten in de Stille Zuid
zee.
Ook de Nederlandse regering
schaarde zich in het internatio
nale koor van afwijzende reac-
perfecte afwerking.
Gemaaktvoor
langdurig gebruik.
Toonbeeld van
tijdloze kwaliteit.
Probleemloos te
kombineren met
Zuidweg 20A, Zonnemaire. Tel. 01112-1318. Vrijdag koopavond. Haandag gesloten.
RAFAH (AFP) - Het Israëlische
leger heeft woensdag.in de Ga-
zastrook drie Palestijnen ge
dood, onder wie twee leden van
de persoonlijke garde van PLO-
voorzitter Yasser Arafat, de zo
genoemde Strijdmacht 17. Dat
gebeurde tijdens een schietpar
tij aan de Egyptische grens, zo
heeft de Palestijnse politie mee
gedeeld.
De Israëlische militairen dood
den eerst een gezochte Palestijn,
Darwish Abu Hatla. die probeer
de illegaal de Egyptische grens
over te komen. Leden van Strijd
macht 17, die Abu Hatla aan de
andere kant van de grens op
wachtten, openden daarop het
vuur op de Israëli's, die het vuur
beantwoordden. Twee leden van
Strijdmacht 17 werden bij de
schotenwisseling gedood.
De Palestijnse Autoriteit (PA)
veroordeelde het optreden van
de lijfwachten van Arafat krach
tig. „Het gaat om een onverant
woorde. individuele actie", al
dus Abu Rudeina. de raadgever
van PLO-leider Yasser Arafat.
Hij kondigde een onderzoek
naar het incident aan en ver
klaarde dat de PA op geen en
kele wijze betrokken was.
Rockgitarist Gallagher overleden
LONDEN (DPA) - De Ierse rockgitarist Rory Gallagher is
woensdag overleden aan de gevolgen van een levertransplan
tatie in een ziekenhuis in Londen. De 46-jarige musicus had de
ingreep enkele weken geleden ondergaan. Na een aanvankelijk
goed herstel, traden er complicaties op. Hij stierf aan een ont
steking van de luchtwegen, zo maakte zijn manager bekend.
De ia Cork geboren rock 'n roll-, country- en bluesgitarist pre
senteerde zichzelf graag als een „anti-ster". Hij kreeg succes
met zijn groep Taste.
Gallagher, die al op zijn zesde met gitaarspelen begon, profi
leerde zich ook als solo-artiest. Hij maakte een tiental albums.
Hoogtepunten in zijn carrière waren zijn live-optredens.
Doden door hittegolf in Egypte
CAIRO (DPA) - De hoge temperaturen die vooral het zuiden
van Egypte al dagen teisteren, hebben aan zeker 45 mensen het
leven gekost. Vooral ouderen en nierpatiënten zijn het slacht
offer van de hitte geworden.
In de provincies Assiut en Wadi zetten de gezondheidsbureaus
en waterleveranciers alle zeilen bij om de bevolking te helpen.
In Assiut steeg de temperatuur de afgelopen dagen tot. meer
dan 45 graden Celsius. In de hoofdstad Cairo is het al dagen 42
graden en in Alexandrië aan de Middellandse Zee is het met 39
graden nauwelijks koeler. De meteorologen voorspellen dat de
temperaturen vrijdag gaan zakken.
Armoede maakt kinderen ziek
BIELEFELD (AP) - Armoede maakt kinderen ziek en onzeker.
Dat is de uitkomst van een onderzoek van de universiteit van
het Duitse Bielefeld. De onderzoekers ondervroegen 3.300 kin
deren in de deelstaat Noordrijn-Westfalen. Van de kinderen
van ouders die het minst verdienen zei slechts 21 procent zich
volledig gezond te voelen, terwijl 17 procent gelukkig is. In de
toplaag voelt 47 procent van de kinderen zich gezond en zegt 37
procent gelukkig te zijn. Onder arme kinderen komen ook
meer psycho-somatische klachten voor. In de armste groep
heeft 22 procent van de kinderen meermaals per week hoofd
pijn, bij kinderen van goedverdienende ouders is dat 9 procent.
Moord op IBM-topman raadsel
BRUSSEL (ANP) - De Belgische justitie heeft nog geen voor
uitgang van betekenis geboekt in het onderzoek naar de moord
op de Nederlandse IBM-topman R. van Hoeken. De man werd
maandag dood aangetroffen in zijn auto langs de snelweg E 17
ter hoogte van de Belgische plaats Deerlijk. Hij bleek te zijn
gewurgd. Een poging de auto in brand te steken was mislukt.
De IBM-directeur verliet zondagmiddag zijn huis in Woluwe
om te gaan golfen in Nederland. Of hij dat daadwerkelijk heeft
gedaan is tot dusver onbekend. Zijn golfuitrusting werd aange
troffen in zijn auto. De Belgische justitie heeft via de media
gevraagd om informatie die voor het onderzoek van belang kan
zijn.
ANKARA (RTR) - De Turkse
procureur-generaal heeft
woensdag gezegd dat drie Koer
dische leden van het Turkse
parlement, die in de gevangenis
zitten wegens „separatisme",
op basis van een onjuiste aan
klacht zijn berecht. Hiermee is
de weg vrij voor hun mogelijke
vrijlating, aldus Feridun Yazar,
een van de advocaten van de
drie.
„Indien het Hof van Appel han
delt naar de interpretatie van de
procureur, dan hebben Ahmet
Turk, Sedat Yurtdas en Orhan
Dogan een goede kans vrijgela
ten te worden", aldus de advo
caat. Turk en Dogan zitten cel
straffen van vijftien jaar uit,
Yurtdas is tot 7.5 jaar veroor
deeld.
De veroordeling van acht Koer
dische parlementariërs, afgelo
pen december, wegens banden
met de verboden separatistische
Koerdische Arbeiderspartij
PKK, heeft geleid tot verslech
tering van de relaties met het
Westen en de Europese Unie,
waarmee Turkije een douane
akkoord wil sluiten.
Twee van de acht veroordeelden
zijn inmiddels vrij omdat de tijd
van hun voorarrest van de leng
te van hun celstraf is afgetrok
ken. Drie anderen moeten hun
Burundi
BUJUMBURA (RTR/AFP) - De
Amerikaanse ambassadeur in
Burundi is woensdag samen
met de Burundese minister van
buitenlandse zaken in een hin
derlaag gereden. Beiden bleven
ongedeerd.
Een militaire waarnemer van de
Organisatie van Afrikaanse
Eenheid en een Burundese vei
ligheidsagent kwamen om. Tien
anderen, met name Burundese
militairen die het konvooi bege
leidden, raakten gewond. Veron
dersteld wordt dat de aanval het
werk is van Hutu-guerrillastrij-
ders.
straf wel helemaal uitzitten, al
dus het rapport van de procu
reur.
Maar Turk en Yurtdas hadden
moeten worden veroordeeld we
gens „separatistische propagan
da" volgens artikel 8 van de
Turkse anti-terreurwet, en Do
gan wegens steun aan de PKK.
Op beide aanklachten staan
lichtere straffen.
Het Europese Parlement, dat in
oktober stemt over een douane
akkoord tussen de EU en Tur
kije, heeft gezegd dat goedkeu
ring afhangt van de vrijlating
van de afgevaardigden. „Turkije
wil het douane-akkoord en lid
maatschap van de Europese
Unie. Het ziet nu in dat het niet
zal worden toegelaten tenzij het
ingaat op de Europese eisen", al
dus Yazar.
Europarlement
wil strengere
keuring ferries
STRAATSBURG (ANP) - Het
Europees Parlement heeft
woensdag aangedrongen op een
strengere controle op de veilig
heid van veerboten en verbete
ringen in het ontwerp van de
roll-on-roll-off-schepen. Af
gevaardigden menen dat er nog
onvoldoende lessen zijn getrok
ken uit de rampen met de He
rald of Free Enterprise en de Es
tonia.
Per 1 juli 1996 moeten er nieuwe
veiligheidsregels gaan gelden
voor alle veerschepen en havens
in de Europese Unie. De rederij
en worden dan verantwoordelijk
gesteld voor de veiligheid aan
boord en de schepen dienen te
zijn voorzien van een veilig
heidscertificaat.
Voor de Europarlementariërs
gaan de voorgestelde maatrege
len nog niet ver genoeg. De Ne
derlandse christen-democraat
Pam Cornelissen heeft voorge
steld een apk-keuring voor veer
schepen in te voeren.
ties. De regering vreest dat de
aankondiging een negatief effect
zal hebben op de onderhandelin
gen over een internationaal ver
bod op kernproeven.
Heftig
Ongewoon heftig reageerden
Nieuw-Zeeland en Australië, die
respectievelijk de militaire sa
menwerking met Parijs stopzet
ten en opschortten. Premier Jim
Bolger van Nieuw-Zeeland he
kelde Frankrijk dat volgens hem
„maling heeft aan de wereldopi
nie". Minister McKinnon van
buitenlandse zaken sprak van
een „Napoleontische arrogan
tie" en „een totaal schaamteloos
gebrek aan achting, niet alleen
voor de gevoelens in de Stille
Zuidzee, Australië en Nieuw-
Zeeland, maar voor die in de hele
wereld". Burgemeesters en vak
bonden in Australië riepen op
tot een boycot van Franse pro
dukten.
Andere afwijzingen kwamen van
het Forum van landen in de Stil
le Zuidzee, van de Cook-eilan-
den en Samoa. Japan zei bij
monde van minister van buiten
landse zaken Yohei Kono dat
Frankrijk „het vertrouwen in de
atoommogendheden heeft be
schaamd".
De Duitse regering vermeed als
een van de weinigen haar open
lijke afkeuring uit te spreken.
RUGLA (DPA) - De eerste
oefening in het kader van het
NAVO-programma Partner
schap voor Vrede (PvV) in de
voormalige Sovjetunie is
woensdag in Litouwen be
gonnen. Troepen uit Polen,
Denemarken en Litouwen
nemen daar deel aan de ma
noeuvre Amber Hope '95
die tot zondag duurt.
De manoeuvres vinden
plaats op het oefenterrein
van Rugla. 130 kilometer
van de hoofdstad Vilnius. Er
nemen 170 soldaten aan
deel. Waarnemers uit Est
land en Letland wonen de
oefeningen bij.
„Deze oefening is van groot
van belang voor Litouwen,
omdat een NAVO-lid eraan
deelneemt", zo liet woord
voerster Jolanta Raudene
van de Litouwse chefstaf we
ten. Door Poolse troepen uit
te nodigen wil Litouwen de
betrekkingen met het buur
land verbeteren, dat bezorgd
is over het lot van de Poolse
minderheid in Litouwen.
„We hopen met Polen geza
menlijk de weg naar een vol
ledig NAVO-lidmaatschap
te effenen", aldus Raudene.
Litouwen is in 1994 toegetre
den tot het PvV-programma
en heeft in dat kader al aan
verscheidene oefeningen
deelgenomen. Ook zijn Li
touwse soldaten met een
Deense eenheid in Kroatië
gestationeerd als onderdeel
van de VN-vredesmacht.
Vorig jaar voerden Ameri
kaanse en Russische troe
pen een gezamenlijke oefe
ning uit in Midden-Rusland
onder de codenaam Peace
keeper 94. Deze manoeuvre
werd echter niet gehouden
onder de vlag van de NAVO
of het PvV.
