Politieke aardverschuiving zorgt voor nieuwe geluiden PZC Op reis gaan, sparen of aflossen PZC Verharding opinie zaterdag 27 mei 1995 Nuis beperkt kansen op commerciële kabel Hoe besteedt de Nederlander zijn vakantiegeld? Statenleden kiezen vier nieuwkomers in de Eerste Kamer De Eerste Kamer ofwel senaat telt straks veel nieuwe gezichten. De 'Chambre de reflexion', zoals dit deel van de staten-generaal ook wel wordt aangeduid ('Kamer der bezin ning') wordt namelijk flink opge schud. Dat is een rechtstreeks gevolg van de politieke aardverschuiving - de zoveelste - die de kiezers veroor zaakten bij de provinciale statenver kiezingen in maart. De statenleden kiezen komende maandag een gloed nieuwe Eerste Kamer, met de VVD als grootste partij en maar liefst vier partijen die niet eerder in de senaat vertegemvoordigd waren. Een ge sprek met twee nieuwelingen in spe. door Ans Bouwmans Hij heeft al eens een rondleiding gehad in de Eerste Kamer. Zijn eigen werk plek - „ergens op een bovenverdieping krijg ik een kamertje" - heeft hij nog niet gezien. „Ze moesten 'm nog inrichten toen ik er was". Nog even en dan begeeft hij zich we kelijks naar de statige vergaderzaal van de senaat. Mr. Jan de Wit (50), beoogd senator van de Socialistische Partij, fractiemede werker van de SP in de Tweede Kamer, ex- sociaal raadsman en bijna ex-gemeente raadslid in Heerlen. „Senator De Wit, zo hoeven ze mij niet aan te spreken. Er zijn mensen die zelfs de telefoon aannemen met mr. of dr. voor hun naam. Dat schept afstand, zet je meteen op een voetstuk. Ik hecht niet aan die status. Wie weet nu in Nederland wie er in de Eerste Ka mer zitten? Dat is het punt. Je moet ze dui delijk maken datje er bent. Door je werk". Een paar dagen later, dezelfde tafel met uit zicht op het Plein, een andere gesprekspart ner: mr. J. Mulder (59), lijsttrekker voor de Eerste Kamer van de ouderenpartij Unie 55 hoofdbestuurslid van deze partij en ex-lobbyist te Brussel. De Eerste Kamer heeft hij nog alleen van buiten gezien en 100 procent zekerheid over zijn stap naar de se naat heeft hij ook nog niet. Hij moet de steun krijgen van enkele AOV-statenleden, iets waar hij ondanks de perikelen in die partij op rekent. „Senator Mulder? Ik zal het een eer vinden". Een baan op stand? Mulder lacht. „Bon, 't is een functie die je inhoud moet geven. Je ver tegenwoordigt een groep die iets van je ver wacht. Dit is een eerzaam huis. Een zeker ca chet zit er wel aan. Maar daar gaat het niet om. Het is veel belangrijker dat mensen bij je durven komen. Als ze zeggen: 'die meneer Mulder is senator, die kun je niet benade ren'. dan is dat heel slecht". Geluid Beide senatoren in spe behoren tot partijen die niet eerder vertegenwoordigd waren in de senaat-. Ze zullen zelf hun weg moeten vin den. zonder ondersteuning van voorgan gers. Ze staan er ook alleen voor. Hoe zien zij hun toekomst? De Wit: „Ik wil heel rustig beginnen. Dat lijkt me wel goed. Datje weet watje plaats is. Ik heb niet de illusie dat ik in mijn eentje grote zaken kan doen, coalitieafspraken kan blokkeren. Maar in mijn bijdragen kan ik een ander geluid laten horen. Bijvoorbeeld over de vraag 'waar gaan we heen met de op dringing van de markt en de terugtredende overheid?' Dat zijn dingen waar wij ons be zorgd over maken". Tegen het „neo-libe- rale" overheidsbeleid in bepleit de SP meer overheidsbanen en hogere uitkeringen. Het is een partij die niet gauw van compromis sen wil weten omdat ze dat „kiezersbedrog" vindt. Mulder: „Die Eerste Kamer is zo belangrijk omdat wij als ouderen willen meebeslissen. In alle politieke geledingen. Kijk naar Leer- kes, onze man in de Tweede Kamer. Hij brengt problemen aan die leven bij de ouder wordende mens. En net als in de Tweede Ka mer kan het hier aankomen op één, twee of drie stemmen om een wetsvoorstel erdoor te krijgen of niet. Dat is niet ondenkbaar". Overdenking De Eerste Kamer heeft geen recht van amendement (wetswijziging) of initiatief (zelf een wet ontwerpen), zoals de Tweede Kamer die wèl heeft. Het is de allerlaatste instantie waar wetten in zijn geheel worden gewogen op hun uitvoerbaarheid, consisten tie en handhaafbaarheid. Op basis daarvan wordt beleid goed- of afgekeurd. Het actuele politieke debat is het speelter rein van de Tweede Kamer. Tijdens de vo rige kabinetsperiode roerde de inmiddels overleden CDA-senator Kaland zich in de Eerste Kamer toen hij daar te weinig vuur werk van zijn partijgenoten zag. Dat zal nu niet snel gebeuren, verwachten Mulder en De Wit. In de Tweede Kamer is het dualisme immers herleefd: kabinet en coalitieparijen zijn niet meer per definitie twee handen op één buik. „De Eerste Kamer hoeft dat nu niet te corrigeren", aldus Mulder. De senatoren van SP en Unie 55+ zullen zich met name richten op de belangen van de ouderen en de zwakkeren in deze samen leving. 'Hoe werken wetten uit in de samen leving?', luidt voor hen de centrale vraag. „In de Tweede Kamer wordt daar snel over heen gegaan. Als Eerste-Kamerlid bekijk je het rustig". Puinhoop Er komen straks ongelooflijk veel dossiers op hen af. Dat kunnen ze niet allemaal bol werken in hun eentje. Dat betekent keuzes maken, aldus De Wit. Datzelfde geldt voor Mulder, die hoopt op goede werkafspraken met het AO V. Dat het daar zo'n puinhoop is, betreurt hij. „We moeten als één partij opko men voor ouderen. Wij hebben geen belang bij problemen in het AOV, want die slaan ook op ons terug. Mensen generaliseren, ook al is er bij ons niets aan de hand". SP'er De Wit - zijn partij heeft een zeer hech te achterban - is benieuwd wat er met de ou derenpartijen gebeurt. „Het is interessant om te weten dat er ook andere partijen zijn die vanuit hun hoek een ander geluid kun nen laten horen, mits ook hun bijdrage nave nant is. Het nadeel van 'one-issue-bewegin- gen' als de ouderenpartijen is dat 90 procent van de politieke zaken niet direct verband houdt met ouderenbelangen". Mulder veert op als hij het woord 'one-issue' hoort. „Daar is geen sprake van. Het gaat niet alleen om de inkomens van ouderen, maar ook over huisvesting, gezondheids zorg. We komen op voor alle mensen die uit het integratieproces dreigen te vallen, ook werklozen en gehandicapten. Er is een brede onderlaag die ons en ons ideaal steunt". Directie: K. Scherphuis, W. F. de Pagter en F. van de Velde. Hoofdredactie: A. L. Oosthoek Vlissingen: Oostsouburgse- weg 10, Postbus 18, 4380 AA Vlissingen. Tel. 01184-84000. Middelburg: Markt 51. 4331 LK Middelburg. Tel. 01180-81000. Goes: Grote Markt 2. 4461 AJ Goes. Tel. 01100-31800. Terneuzen: Axelsestraat 16, 4537 AK Terneuzen. Tel. 01150-94457. Hulst: Servicepunt. Boekhandel Duerinck, Gentsestraat 12, Tel. 01140-14058. Axel: Nassaustraat 15, 4571 BK Axel. Tel. 01155-68000. Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee. Tel. 01110-15380. Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur. Openingstijd Zierikzee 8.30-17.00 uur. Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur. Centrale redactie: Postbus 18, 4380 AA Vlissingen. Tel. 01184-84000: Redactiefax: 01184-70102. 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur: in het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren. Bezorgklachten: maandag t'm vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen. Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maan dag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur: Tel. 01184-84000. Fax 01184-70100. Abonnementsprijzen: per kwartaal 86.75, automatische afschrijving 85,90, franco per post 110,00: per maand ƒ30,50, automatische afschrij ving 30,00: jaarabonnement 335.00, auto matische afschrijving 333,50; jaarabonnement franco per post 440,00; losse nummers maan dag t/m vrijdag 1,50, zaterdag 2,25 p.st. (alle bedragen inclu sief 6 pet. btw). Postrek.nr.: 3754316 t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen. Advertentietarieven: 169 cent per mm; minimumprijs per advertentie 25,35: ingezonden mededelingen 2,5 x tarief. Voor brieven bureau van dit blad 6,50 meer. Volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw). Giro: 35 93 00. Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V. Vlissingen PZC-ombudsman: C. van der Maas. Telefonisch spreekuur maandag t/m vrijdag 9.30-12.00 uur Tel. 01184- 84401 De militaire situatie in het voormalige Joegoslavië verhardt snel. Binnen enkele etmalen is de crisis geheel uitzichtloos geworden. De Bosnische Serviërs hebben nu ook de Verenigde Naties hun oorlog ver klaard. De woede over het gecombineerde VN-Navo-op- treden is uitgelopen in een bloedblad. Opnieuw werden burgers het slachtoffer van de nietsontziende strijd om de eerste plaats in een verscheurd land. De Verenigde Naties hebben herhaaldelijk een robuust optreden in het vooruitzicht gesteld. Hun uiterste terughoudend heid is in brede kring omschreven als tergend aarze lend. Ze hebben, na vele rondes van risicoberekening, met hun luchtacties een ferme A laten horen. Hoe de B zal klinken, wordt met angstige spanning afgewacht. De ernst van de situatie is er naar. De VN-militairen zit ten, geografisch en logistiek, in een val. Ze vormen een kwetsbare minderheid op het gebied van aantallen, po sities en bewapening. Hun aanwezigheid komt - nog steeds - voort uit de welwillendheid van landen die ge zamenlijk naar een oplossing streven. Die goede wil staat evenwel onder zware druk. Geen enkel land, geen enkele regering ziet met instemming mensen vallen in een strijd die geen echte vrede zal kennen. Het dillema verwoest de mensen die er zich noodge dwongen mee bezig moeten houden. Berusten in de Joe goslavische situatie lijkt uitsluitend tot nog groter slachtpartijen te voeren. Er is een cynische vraag aan de orde: waar vallen de slachtoffers? Is dat aan Bosnische kant of sneuvelt de vrije wereld mee? Onder de leveranciers van mensen en middelen wordt de roep om snelle terugtrekking lui der en luider. Nederland vormt daarop geen uitzonde ring. Veel hangt af, in het verband van VN en Navo, van de pas aangetreden Franse president Chirac, wiens land al teveel en te grote offers heeft moeten brengen. De vragen zijn talrijk, de mogelijkheden voor een af doende oplossing gering. Velen ervaren de optie-terug trekken als beladen met een niet te dragen gezichtsver lies. Zij zijn, wellicht ten rechte, van mening dat een der gelijke maatregel de Bosnische moslims in de kou zou zetten. Zij eisen, na de ferme taal en een falende diplo matie, nu eindelijk de harde actie. Het is een gevaarvol verlangen, dat eerder uit wraakgevoelens dan uit ver standelijke overwegingen geboren lijkt. De geschiede nis heeft geleerd hoe lastig misdadige regimes bestre den kunnen worden. In het voormalige Joegoslavië zijn de omstandigheden delicaat. Er is sprake van een bur geroorlog op verschillende fronten. De geografische ge steldheid bemoeilijkt grote acties op de grond en in de bergen. VN en Navo zullen bij uitbreiding van hun be trokkenheid niet langer uitsluitend op het luchtwapen kunnen rekenen. De bescherming van hun, thans gegij zelde, manschappen eist een hogere inzet en - zo valt te vrezen - een steeds hogere prijs. Met de gespreide beta ling is al begonnen. Over het moment van stopzetting dient nu gesproken te worden. In dit dilemma kan her nieuwd afwachten niet langer een rol spelen. Kabelmaatschappijen mo gen vanaf 1 januari 1997 niet onbeperkt commerciële diensten en programma's door geven. Zij moeten een deel van de beschikbare kanalen reser veren voor andere gegadigden. Op die manier kan een monopo liepositie worden voorkomen. Dat schrijft staatssecretaris Nuis (cultuur) in een nota over het mediabeleid die binnenkort verschijnt. De nota handelt over de belem meringen die de Mediawet nu nog bevat voor kabelmaat schappijen die commerciëler willen gaan opereren. De kabel exploitanten kunnen zich uiter lijk per 1 januari '97 storten op financieel aantrekkelijke dien sten als tele-winkelen, pay-tv, alarmdiensten en telefoonver keer. Ook de doorgifte van com merciële lokale en regionale te levisie, naast de huidige ge meentelijke en provinciale, wordt door Nuis mogelijk ge maakt. Nuis eist dat een deel van de ka nalen op het kabelnet voor der den beschikbaar blijft. Hoe hij dit 'anti-kartel beleid' vorm gaat geven staat nog niet vast. Ge dacht wordt aan de eis vijftig procent van de capaciteit op de kabel voor andere gegadigden te reserveren. Welke rol in de toekomst over blijft voor de gemeentelijke pro grammacommissies is nog niet duidelijk. Zij adviseren nu welk programmapakket de burger krijgt voorgeschoteld bij schaar ste aan kanalen. Volgens Nuis blijft de gemeenteraad een vin ger in de pap houden. Door tech nologische vernieuwing ver dwijnt in de nabije toekomst het tekort aan televisiekanalen. De redactie van de Provinciale Zeeuwse Courant maakt naast de eigen nieuwsgaring gebruik van de volgende bron nen: Geassocieerde Pers Diensten (GPD), Algemeen Neder lands Persbureau (ANP). Associated Press (AP). United Press International (UPI), Deutsche Presse Agentur (DPA), Agence France Press (AFP), Reuters (RTR) en European Pressphoto Agency (EPA). door Maurice Wilbrink Het vakantiegeld, dat sinds 1968 wettelijk verplicht is, wordt door de meeste Nederlan ders nog altijd uitgegeven aan datgene waarvoor het ooit be doeld was: de vakantie. Uit een enquête van het bureau Into- mart, gehouden mede in op dracht van de PZC, blijkt dat 69,2 procent zijn extraatje, dat meestal in de maand mei wordt onvangen, geheel of gedeelte lijk uitgeeft aan een reis. Een kwart heeft er een hele an dere bestemming voor, zoals on derhoud aan de woning, luxe goederen, gewone huishoudelij ke uitgaven of het aflossen van schulden. Voor een derde van de Nederlanders is de vakantie iets dat niet te veel mag kosten. Ze houden de vakantie-uitgaven la ger dan het bedrag dat ze als vakantietoeslag krijgen. Van het vakantiegeld wordt ver der flink gespaard: 17,2 procent van de mensen zet het opzij. De hoogte van het inkomen is daar bij nauwelijks van belang. Zowel de hoogste als de laagste inko mens schommelen rond die 17 procent. Vrijwel niemand benut zijn vakantiegeld echter direct voor de pensioenvoorziening, een verwaarloosbare 0,8 pro cent. Er worden ook veel schulden af gelost met de vakantietoeslag: 7,8 procent van de ondervraag den bestemt het bedrag daar voor. Vooral de laagste inko mens moeten hun extraatje daarvoor aanspreken: ruim 11 procent van de mensen die min der dan duizend gulden netto vakantiegeld ontvangen en 10,4 procent van degenen die recht hebben op een bedrag tussen duizend en tweeduizend gulden. Krediet Geleend wordt er nauwelijks voor vakanties. Slechts 0,7 pro cent gaat schulden aan om een reis te financieren. Volgens de gegevens van Intomart vallen deze mensen allemaal binnen de laagste inkomensgroep, die min der dan duizend gulden netto vakantiegeld ontvangt. Uit een inventarisatie in de we reld van reisorganisaties blijkt dat het idee van 'reis nu, betaal later' nog nauwelijks in praktijk wordt gebracht. D-Reizen (een onderdeel van het Dirk van den Broek-concern) is de enige orga nisatie die reizen op afbetaling aanbiedt. Sinds januari van dit De meeste mensen gebruiken hun vakantiegeld waar het sinds 1968 voor bedoeld is. voor de jaarlijkse vakantie. foto archief PZC jaar kunnen consumenten een aflossingstermijn. Van den Hoo- gen: „We willen dat de reis bin nen een jaar wordt afbetaald. Bovendien mag pas opnieuw zo'n reis worden geboekt als de vorige is afbetaald. We willen voorkomen dat mensen onbe taalde reizen op elkaar stape len." De uitbetaling van vakantiegeld in mei speelt in sommige geval len heel duidelijk een rol bij het boeken of plannen van een reis. Van den Hoogen: „Er zijn men sen die een 'last-minute-reisje' boeken in het voorjaar in af wachting van het vakantiegeld dat eind mei komt. De reis wordt dan afbetaald met het vakantie geld en wij verstrekken in feite een overbruggingskrediet." reis op krediet boeken bij een van de 66 D-Reizen Voordeel Vakantiewinkels. Volgens B. van den Hoogen, di rectielid van Dirk van den Broek, zijn er sinds begin van dit jaar 200 aanvragen gedaan voor een reis op afbetaling. „Opval lend is dat een vrij hoog percen tage door ons ook gehonoreerd kan worden." D-Reizen laat een aanvraag al tijd toetsen bij het Bureau Kre dietregistratie in Tiel, waar de officieel afgesloten leningen van alle inwoners van Nederland staan geregistreerd. Als deze in stantie positief adviseert, dan gaat D-Reizen over tot verkoop van de reis. De enige voorwaar den die de reisorganisatie zelf stelt hebben betrekking op de Maar het extraatje in mei is voor nogal wat werknemers niet meer het enige dat hen in staat stelt een luxe uitgave te doen. Reisor ganisaties stemmen hun aanbod daar dan ook niet echt op af. Van den Hoogen: „Velen krijgen een dertiende maand en er zijn aller lei andere tussentijdse bonus sen. Voor die categorie mensen is het belang van het vakantie geld wat minder groot." Toch wil Van den Hoogen het klassieke vakantiegeld in mei niet kwijt. „Eén keer per jaar uit gekeerd is voor ons absoluut het meest interessant. Sparen is nou eenmaal niet iedereen gegeven. Als het zou worden uitgesmeerd over een heel jaar, dan verdwijnt het eerder in de gewone huishou delijke uitgaven." Vroeg boeken Bij Arke Reizen is vorig jaar on derzocht of men reizen op afbe taling zou moeten aanbieden, maar men heeft daar voorlopig van afgezien. Woordvoerder R. Admiraal: „Dit heeft nu geen commerciële prioriteit". Vol gens de Arke-woordvoerder ligt er hooguit een indirecte relatie tussen het boeken van reizen en het ontvangen van vakantie geld. Het bedrijf ziet geen be langrijke toename in het aantal boekingen op het moment dat mensen hun vakantiegeld krij gen bijgeschreven. „Voor het zomerseizoen wordt er al vanaf december geboekt, de hele winter door. Dan is het vakantiegeld nog lang niet bin nen. maar toch gaan mensen al verplichtingen aan." Wel wordt het mei-vakantiegeld vaak aan gewend om het restant van de betaling te voldoen, dat uiterlijk zes weken voor de reis moet zijn betaald. Admiraal schat dat nog altijd ruim zestig procent van de reizen worden gemaakt in het hoogseizoen, tussen half juni en half september. Aan de andere kant wordt het reis- en boekingspatroon van een toenemend aantal mensen grilliger. Admiraal: „Een grote groep beperkt zich allang niet meer tot de klassieke zomerreis. Er zijn heel wat mensen die zich tegenwoordig veel kunnen per mitteren: een kampeervakantie, een stedentrip èn een interconti nentale reis in één jaar. Voor die groep is het klassieke vakantie geld in feite nauwelijks meer van belang bij de beslissing of ze een reis maken en hoeveel dat mag kosten." Als alles volgens scena rio verloopt, worden komende maandag door de provinciale staten vier nieuwe partijen in de Eerste Kamer gekozen. Het Alge meen Ouderenverbond komt met twee kamerleden in de senaat. Wie dat gaan worden hangt af van de steun voor AOV- voorzitter Batenburg, die eigenlijk op een onverkies bare plaats staat. De Ouderen-Unie 55+- re kent op één zetel, maar heeft daar wel de steun van de AOV-statenleden voor no dig. De Socialistische Partij heeft zelf genoeg 'punten' om haar entree in Eerste Ka mer te kunnen maken. De regionale partijen en de Groenen willen samen één senator afvaardigen. De vijfenzeventig senatoren worden traditiegetrouw ge kozen door de provinciale volksvertegenwoordigers. De zetelverdeling in de lieuwe Eerste Kamer is niet alleen gebaseerd op het aan tal statenleden dat stemt, maar ook op het 'gewicht' van het statenlid. De stem men van statenleden uit Zuid- en Noord-Holland we gen vanwege de grote inwo neraantallen van deze pro vincies het zwaarst: zij tellen voor 401 respectievelijk 312 'punten'. De voorkeuren van bijvoor beeld de Zeeuwse of Drentse statenleden zijn aanzienlijk minder waard: Zeeland heeft een gewicht van 78 en Dren the van 89. Voor een zetel in de Eerste Kamer zijn een dikke twee duizend punten nodig. Par tijen kunnen zelf uitrekenen of ze voldoende punten ha len om een of meer senatoren af te vaardigen. Waar dat net niet lukt wordt geprobeerd afspraken te ma ken met andere partijen die nog een stem kunnen mis sen. Er is ook een 'blanco lijst' met vertegenwoordigers van regionale partijen (zoals de Fryske Nasjonale Partij) en de Groenen. De lijsttrekker hiervan, hotelhouder Kupe- rus uit Franeker, is overi gens nog allerminst zeker van zijn plekje in de senaat. Hij sluit niet uit dat zuidelij ke statenleden voor hun ei gen kandidaat op de blanco lijst zullen kiezen. Ook de Groenen prefereren moge lijk hun eigen afgevaardigde boven de nummer één op de gezamenlijke lijst. Op basis van de statenver kiezingen van afgelopen maart is alvast de volgende zetelverdeling te maken. De WD wordt in de nieuwe Eer ste Kamer de grootste partij met 23 zetels, het CDA volgt met 18. PvdA 14, D66 7 en Groenlinks 4. De kleine christelijke partij en krijgen vier senatoren, de ouderenpartijen drie, de SP één en de blanco lijst van Re gionalen en Groenen één. De CentrumDemocraten hebben niet genoeg stem men om een senaatszetel te kunnen bemachtigen. Op dit moment is het CDA met 27 zetels de grootste par tij in de Eerste Kamer. De PvdA heeft er 16, WD 12, D66 12, Groenlinks 4, en de kleine christelijken ook 4. De nieuwe Eerste Kamer wordt op 13 juni geïnstalleerd. AOV-voorzitter Batenburg staat op een onverkiesbare plaats maar komt mis schien toch in de senaat. Fotoarchief PZC foto GPD Jan de Wit wordt naar alle waarschijnlijkheid maandag senator voor de SP.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1995 | | pagina 2