Trots op ons Schiphol b In Amerika biedt een kogel zekerheid PZC Hollands koene aard reportage ZATERDAG 27 MEI 1995 bws29 van üe reizigers in de trein krijgen." Voor 800 miljoen geluidsisolatie aan woningen moet het lawaai buiten houden, oreert Eutten, die zelf een woning heeft waarbo ven vliegtuigen de wielen al uitklappen om te kunnen landen. ..De moderne lucht vloot zal toch al minder lawaai maken en een vijfde baan waar nu zo tegen te hoop wordt gelopen zal die overlast alleen nog maar verder terugdringen. Het milieu op Schiphol is beter dan in de binnenstad van Utrecht. Wonen naast een palingroke rij is ook een probleem en bovendien zijn de klagers veelal niet onze buren." Efteling Naast een uit- en thuishaven is Schiphol voor heel veel mensen een eindbestem ming op zich. Een attractie die niet onder doet voor de Efteling. Per jaar trekken on geveer een miljoen dagjesmensen naar de herriezone. Onder het genot van koffie met gebak of cola met een saucijzen broodje kan de toerist vanaf het panora materras de jumbo's zien komen en gaan. Met de Schipholbus word je voor twee tientjes rondgereden langs de platforms waar wordt geladen en gelost. De geschie denis van de nationale luchtvaart wordt in een notedop gegoten in het Aviodome. CD-I en een multimediashow in de Schip- holscoop leren je de laatste stand van za ken over de Zwanenburgbaan en de Kaag baan. Veertig winkels in het net geopende Schiphol Plaza zijn er voor de kooplusti gen en moeten het 115 miljoen gulden kos tende dak met echte mossen, waaronder ook het NS-station een plaatsje heeft ge kregen. terugverdienen. Binnen afzien bare tijd kan Schiphol volgens de plan ning een omzet van 75 miljoen per jaar ha len. „Hier staan we onder de groene zo den". merkt Van Messel op. „Ongelooflijk, wat een knappe ontwikkeling." In een van de vele coffeecorners kan worden bijge tankt. Fietsen rond de luchthaven kan ook. Schiphol heeft er zelf een kaart voor in de aanbieding. Mega-ruimte Voor de reiziger slooft de luchthaven zich helemaal uit. Hotels hebben kamers in de aanbieding. Schiphol biedt een sun-cen- ter, fitness-center, een casino, lounges in alle soorten en maten, vergaderfacilitei ten, een kleine golfbaan en steeds meer kunst. In Delfts Blauw wordt Nederland uitgebeeld, in rood/wit een meetingpoint. Schiphol moet tenslotte de menselijke maat vasthouden. De glimlach mag niet wegsterven in de 'mega-ruimte'. Voor de reizigers die moeten wachten en zich wil len afzonderen zijn er de ouderwetse strandstoelen die tegen elkaar kunnen worden geschoven: Zandvoort in de Haar lemmermeer. Alles zit in één gebouw Dat is comfort en dat wil de moderne reiziger. De goeie logistiek, de duidelijke verwijs borden en de korte overstaptijden (45 mi nuten voor Europa, 55 minuten voor de rest van de wereld) hebben Schiphol hoog de internationale hitlijst opgedreven. „De hele wereld kijkt naar Schiphol. We zitten in de eredivisie en daar voel je je lekker bij", aldus Rutten die zich heel welbewust is van de bedreigingen. „Als er hier nog één groot vliegtuigongeluk gebeurt, ziet de wereld er voor ons heel anders uit." Vliegerslied In zijn enthousiasme geeft Fiets van Mes sel bij de urenlange wandeling door de uit gestrekte vleugels van de luchthaven zijn begeleiders bijna het nakijken. Onver moeibaar is hij. Het innig afscheid van twee verliefden gaat aan hem voorbij. Van Messel heeft wel oog voor de passagiers die aan de linkerkant van de hal voorbij snellen. „Die komen uit Engeland, dat wist je niet hè." De grote fout van het vliegveld is volgens Van Messel de plek. „Ze wilden de velden dichtbij de grote steden. De planologen hebben zich daarin vergist. Het is ver schrikkelijk als je last hebt van het lawaai, maar de een went eraan en de ander nooit. Je hebt geboren kankeraars die altijd ne gatief zijn. Bovendien hebben de planolo gen zich nooit veel aangetrokken van het geluidsprobleem. Ze hebben maar ge bouwd en gebouwd." Op de parkeerplaats van de luchthaven draait hij zich nog één keer om naar het immense World Trade Center dat achter een reclamezuil van Peter Stuyvesant in de steigers staat. „'Met wolken stoeiend onvervaard'. Ja, dat vliegerslied uit 1924 geldt nog steeds. Moetje dit allemaal zien! Nederland was toen trots op ons en dat moeten ze nóg zijn op dit Schiphol. Dit is 'wat Hollands koene aard vermag'. Toch?" Peter de Knegt Het gezicht van de 92-jarige vliegenier Fiets van Messel verstilt, de mond blijft half openhangen en de ogen draaien rond om in de vertrekhal maar niets te missen van de overweldigende wereld die Schiphol heet. Op zijn tweedjasje prijkt het KLM-speldje met drie diamanten: goed voor 20.000 vlieguren. „Ongelooflijk, ongelooflijk. Dit is echt wat Hollands koene aard vermag. Ik ben nog door Ples- man zelf aangenomen." Gepaste trots ter wijl links en rechts tulbanden, zakjapan- ners en een bolhoed voorbij zoeven en de zoveelste Boeing die dag het luchtruim kiest. Dit jaar verwacht Schiphol zo'n 25 miljoen passagiers te verstouwen. Maar liefst 225 bestemmingen in 95 landen over de hele wereld worden aangevlogen. Met bijvoor beeld de 'barbecue-express' naar Las Pal- mas, de speciale charter naar de Europa- cup-finale in Wenen en de lijndienst op To kyo. Daarnaast vindt een slordige 900 dui zend ton vracht zijn weg vanaf de luchtha ven. Ruim 400 bedrijven en overheidsin stellingen, samengepakt op een paar vier kante kilometer. Meer dan 37.000 mensen verdienen er hun dagelijks brood. Schip hol is hard op weg een Mainport te wor den, een knooppunt waar ruim tien mil joen passagiers overstappen zonder Ne derland binnen te komen en waar 550 dui zend ton goederen op doorreis zijn. Het aantal passagiers zal ook de komende ja ren explosief blijven groeien. De directie verwacht in 2010 al veertig miljoen passa giers op de luchthaven. In Amerika stap pen ze tenslotte vandaag de dag al net zo gemakkelijk in een vliegtuig als in een Chevrolet, dus die groei krijgt Nederland ook nog. Óm het economisch gewicht nog eens op de schaal te leggen voorspelt de luchthaven dat het aantal banen hierdoor met ruim 50.000 zal toenemen. Plak asfalt Fiets, die z'n bijnaam kreeg toen hij dienst deed bij de Wielrijdersbrigade van de Landmacht, is uitgelaten over zoveel drukte op dat immense vliegveld dat hij zelf nog kent uit de tijd dat er niet meer dan een plak asfalt lag in een drassig wei landje. Waar de vliegtuigjes regelmatig wegzakten in de modderpoel en sterke mannen passagiers op hun rug namen om ze naar de Fokkertjes te dragen. „Wij werkten nog met een rode en groene vlag en lichtkogels. Met kabels werd het vlieg tuigje recht in de wind gezet om op te stij gen. Nu is het een en al veiligheidsmaatre gelen en efficiency. Met alleen het enthou siasme van vroeger red je het niet meer." „Ik ben dankbaar dat ik geïnteresseerd ben in de moderne luchtvaart en deze ge neratie, dat ik niet zo nostalgisch ben en zeg dat wij het allemaal beter deden. Zij zijn de toekomst." Met nauwelijks verho len trots wijst hij op de high-tech snufjes in het bezoekerscentrum Schipholscoop. „Ik heb een enorm respect voor wat hier gebeurt, prachtig, moet je kijken: ze laten precies zien hoeveel herrie de vliegtuigen maken." Fokkertjes Op de vergeelde foto uit zijn portefeuille kijkt de jonge vlieger recht in de lens. De vliegbril op het voorhoofd over de leren pet. Handen in de zak, keurig gestropte das. Op die dag, 1 mei 1929, maakte de oud gezagvoerder van de KLM zijn eerste vlucht vanaf 'Badplaats Schiphol'. De eer ste Fokkertjes konden maar twee passa giers herbergen. Die zaten in de open lucht, ingepakt in leren jassen met een warmwaterstoof bij zich. De routekaart, bevestigd op een roltrommel, werd door de vlieger zelf gemaakt. Plesman had nog tegen hem gezegd: „Je vliegt wel goed Fiets, maar je bent te mager. Ik wil een brede rug in dat vliegtuig waar bange pas sagiers vertrouwen in hebben." De eigen wijze Fiets had zich al omgedraaid om zijn biezen te pakken. „Toen zei Pies: Ik had je mooi tuk. Je kunt beginnen." Ruim dertig jaar gaf hij zijn ziel en zalig heid aan de KLM. Hij vloog onder nleer met vers fruit, kranten en bloemen naar Engeland: reisduur drie uur en 45 minu ten. In de jaren dertig kreeg de KLM de Fokker 7 waarin zeven passagiers een stoel hadden en waarin de maaltijd door een gat in de bodem kon worden afge voerd. „We hadden zestien vliegers en moesten vliegen als het nodig was. Meest al hadden we een nachtstop en keerden de volgende dag terug." Op de lange lijn naar Indië had Van Messel een week vrij. De maaltijden werden onderweg tijdens het bijtanken genuttigd op de vliegvelden van Bangkok, Manilla en Tokyo. Met de Constellation die de KLM inmiddels had aangekocht konden al 90 passagiers mee. Sydney was zes dagen vliegen. Tokyo vier. Alleenheerser „Na de oorlog nam het zakenverkeer be hoorlijk toe", aldus Van Messel. Het ver nielde Schiphol werd opgebouwd, de blindgangers werden opgeruimd en de startbanen vernieuwd en verlengd voor de grotere vliegtuigen. Schiphol was een 'houtenketen-beweging' in die tijd. Jan Dellaert, de bedenker van het geniale Schiphol met zijn banen in alle windrich tingen rond één centrale terminal, legde de basis voor de huidige luchthaven. In die begintijd was de KLM nog alleenheer ser. Toen er andere maatschappijen bij kwamen zei Schiphol: Nu worden wij de baas en moet de KLM z'n grote mond hou den." Tot op de dag van vandaag beseffen beide partners echter donders goed dat ze van elkaar afhankelijk zijn. Nog steeds staat de helft van alle vluchten op naam van de KLM. In 1957 stopte Van Messel als vlieger. Zijn laatste vlucht was een charter met de vol tallige raad van bestuur van Philips door het Verre Oosten. Veertien dagen lang met de heren op stap. En overal keurig netjes aan de grond gezet: in Cairo, Manil la. Singapore. Athene. Vijf jaar later ver trok hij bij de KLM. „Toen was het oude Schiphol-Oost al vol in bedrijf. Ik kan me niet herinneren dat er bij die uitbreidin gen protesten waren. Wij waren nog de glamour. De KLM was dè maatschappij. Nu is het: wie de grootste bek heeft komt het verst. De mensen worden bespeeld." Trommelvliezen Werd de kritiek in het verleden nog ge smoord in nationale trots, met de groei stuipen van vandaag zwelt niet alleen het motorgeluid van de luchtvloot aan. maar laat ook de milieulobby steeds meer van zich horen. Vrachtladingen kritiek wor den gedropt op de deurmat van Schiphol- directeur Hans Smits. De wegen rond Schiphol slibben dicht, de vervuiling is niet te meten en de trommelvliezen van de tienduizenden omwonenden staan op knappen. 'SCHIPHO' stond vorige week op het complex te lezen toen 'alpinisten' van Milieudefensie de laatste letter van de luchthaven hadden afgeplakt. Van Messel kijkt er met misprijzen naar. „Ik heb de indruk dat de mensen overdrij ven. De muziek van tegenwoordig in de dancings, die is ik weet niet hoeveel deci bellen." Van de demonstratie van acht duizend tegenstanders op 'zijn' Jan Del- laertplein afgelopen zondag'snapt Fiets helemaal niks. „De critici vergeten hoe be langrijk Schiphol voor Nederland is. Gaan die mensen met bezwaren straks de ande ren onderhouden als die geen werk meer hebben?" Bovendien hebben ze boter op hun hoofd. „Iedereen vliegt vandaag de dag. we kunnen niet meer zonder." Het personeel van de NV Schiphol geeft intussen geen krimp. In onkreukbare pak ken blijven ook de gezichten van de gene ral managers en voorlichters in de plooi. „We willen geen oorlog verklaren, we wil len een aardige buurman zijn. Ik zou het. verschrikkelijk vinden als hier toestan den zoals in Tokyo of Frankfurt zouden komen. In Tokyo wordt het indertijd on der zeer fel protest gebouwde vliegveld Narita nog steeds bewaakt met honden. Schiphol zal moeten voldoen aan de mi lieuvoorwaarden en daar zullen we voor zorgen", zegt directielid A. Rutten, waar na hij ontspannen uitlegt hoe de luchtha ven dat allemaal in het vat zal gieten. Een pakket maatregelen van dertig miljard gulden moet de overlast van de groei tot een minimum beperken. Meer en beter openbaar vervoer van en naai" Schiphol moet de wegen tussen Amsterdam en Den Haas open houden. „We willen de helft Schiphol ligt onder vuur. Te groot, te veel herrie, te veel stank. Spandoeken van milieugroeperingen, manifestaties met bekende artiesten en lekkende rapporten moeten de Nederlander weer met beide voeten op de grond krijgen. De ongebreidelde groei moet een halt worden toegeroepen. Maar intussen is de luchthaven in de top-tien van attracties beland en vliegen we met z'n allen meer en verder dan ooit tevoren. Een rondgang door 'de wereld onder één dak' met de oudst nog levende ex-KLM-piloot, de 92- jarige G. van Messel die al ruim zeventig jaar als 'Fiets' van Messel door het leven gaat. „Er wordt te veel gekankerd. Die milieumensen weten niet wat ze doen, die willen onze economische vooruitgang tegenhouden. Plesman zei al: 'het luchtruim verbindt alle volkeren'. En zo is het." Ex-piloot Van Messel op 'zijn' Schiphol: Moetje dit allemaal zien! Afgelopen zondag waren duizenden mensen op de been tijdens een demonstratie tegen de uitbreidingsplannen van Schiphol. In Amerika zijn 200 miljoen vuurwapens in omloop en worden er jaarlijks 23.000 mensen door kogels gedood. Als de man op de barkruk even gaat verzitten, valt zijn jasje open en wordt aan zijn broeksband een kleine holster met een revolver zichtbaar. Een politieman buiten dienst? De lijfwacht van een belangrijk iemand? De bierdrin ker ziet onze blik en lacht vriendelijk te rug. „Je kunt niet voorzichtig genoeg zijn", zegt hij. „Dit is mijn levenverzeke ring." En klopt bijna liefkozend op de bult onder zijn nu weer gesloten jasje. Hij maakt een breed armgebaar naar de straat. „Daar loopt heel wat tuig rond. En de politie doet niets. Dus moeten we onszelf verdedigen, nietwaar?" Is hij wel eens beroofd, aangevallen, mishandeld? Nee, nooit. Ook niemand van zijn familie of kennissen is ooit slachtoffer van een geweldsmisdrijf geweest. Hij is een verze keringsagent, en woont in een volmaakt rustige buurt. „Maar je kunt nooit weten, hè." De revolver mag hij dragen. Want dit is Virginia. Een van de nu al 24 Amerikaan se staten die hun burgers toestaan altijd een wapen bij zich te hebben. Zij het. ver borgen. Dit is immers niet het wilde wes ten. Of toch? In Europa roept de passie die Amerikanen voor vuurwapens heb ben immers nog steeds herinneringen op aan cowboys en de 'schiet eerst, praat la- ter'-mentaliteit- die via westerns en poli tiefilms in onze huiskamers is gekomen. Voor de man aan de bar is het echter een kwestie van 'zelfbehoud'. Amerika glijdt af naar chaos, zegt hij in een lange tirade. De vrijheid van de burgers staat op het spel. De regering steekt haar grijpgrage tentakels steeds meer in het leven van die burgers. De poging om Amerikanen hun wapens af te nemen, zijn slechts het begin. „Eerst onze wapens, dan onze vrij heid van meningsuiting en zo al onze rechten." ,i Hij is niet de enige die zo denkt. Uit een enquête blijkt dat een op de twee Ameri kanen vindt dat de overheid een te grote invloed op het dagelijks leven heeft. En wat zij moet doen - de burgers bescher men - doet zij niet. Hoewel de criminali teit is afgenomen, voelen miljoenen Amerikanen zich onveilig. En dus bewa penen zij zich. Er zijn in de VS meer dan 200 miljoen vuurwapens in omloop. In sommige staten zijn meer geweren dan mensen. Met de politie hebben zij weinig op. De plaatselijke sheriff gaat nog wel, want die wordt gekozen uit de eigen gemeen schap. Maar federale diensten als de FBI. het Bureau voor Alcohol, Tabak en Vuurwapens (ATF) of de drugsbestrij dingsdienst (DEA) hebben het voor tallo zen verbruid. Die 'terroriseren' immers de burgers door met groot vertoon van geweld invallen te doen. mensen te mis handelen of zelfs zonder vorm van proces dood te schieten. Dit soort 'praktijken' hebben jarenlang Timothy McVeighs afkeer van de over heid en de federale politie gevoed. Het dodelijke optreden van FBI en ATF te gen de extreem-rechtse Rodney Weaver en de sekte van de Branch Davidians in het Texaanse Waco zouden hem er op 19 april toe hebben gebracht om in Okla homa City een bom te laten ontploffen voor het gebouw waarin het ATF, de DEA en andere overheidsdiensten kan toor hielden. Het kostte 167 mensen het leven. Maar McVeigh staat niet alleen in die op vattingen. Zij worden eveneens uitge dragen door de National Rifle Associa tion, de 3.5 miljoen leden tellende lobby club die met alle middelen strijdt voor het recht om een vuurwapen te dragen. McVeigh was NRA-lid, net als de meeste leden van de extreem-rechtse milities, die de overheid letterlijk te vuur en te zwaard willen bestrijden. In dat verzet speelt de NRA-wapenlobby een centrale en vaak dubieuze rol. SS-praktijken Enkele dagen na de bomaanslag in Okla homa City plaatste de NRA in de kran ten een paginagrote advertentie, waarin fel van leer werd getrokken tegen de FBI en het ATF. De agenten van die diensten werden 'gelaarsde boeven' en 'terroris ten' genoemd, die er SS-praktijken op na zouden houden en onschuldige burgers vermoorden. De tekst werd ^opgesierd' met foto's van agenten in pikzwarte uni formen, gemaskerde gezichten en zware wapens in de hand. De advertentie bevatte de woorden die ook door rechtse milities, als die waartoe McVeigh behoorde, worden gebezigd. Het leidde tot een golf van protest. Bill Clinton hekelde de NRA omdat zij de haatgevoelens zou aanwakkeren die tot de aanslag van Oklahoma hebben ge leid. En zijn voorganger George Bush zegde zijn lidmaatschap van de NRA op, 'omdat U de talloze politiemensen die dag in dag uit met gevaar voor eigen le ven hun werk doen, in diskrediet brengt'. Na een week bood NRA-topman Wayne LaPierre zijn excuses aan. Niet voor de inhoud van zijn beschuldiging maar voor 'de verkeerde woordkeuze'. En, voegden NRA-bestuursleden er triomfantelijk aan toe, 'we zitten kennelijk niet fout, want sinds de advertentie stijgt ons le dental met sprongen'. In twee weken kwamen 900.000 steunbetuigen binnen op het NRA-kantoor in Fairfax, Virginia. En de NRA-kas kreeg een injectie van een miljoen dollar aan nieuwe donaties. Grondrecht Amerikanen hebben een opmerkelijke verhouding met vuurwapens. Hun land is veroverd met het geweer en de Colt. Half Amerika heeft een geweer in de gangkast, een pistool op het nachtkastje of een 'Saturday Special' in het handtas je. De 200 miljoen vuurwapens zijn goed deels in handen van eerzame burgers, die ermee jagen, op schijven schieten of ko nijnen van hun akkers verjagen. Op het platteland is een geweer geen wapen te gen mensen, maar een middel van be staan. Het is de misdadigheid in de ste den die het beeld heeft veranderd. Door bendes die elkaar uitmoorden of burgers beroven. Jaarlijks komen 23.000 mensen door ko gels om. Het straatgeweld in New York, Washington, Los Angeles of New Orleans (nu Amerika's 'murder capital') is door de politie niet meer te beheersen. In plaats van de agenten ook de modernste wapens te geven, hebben regeringen er voor gekozen het wapenbezit aan ban den te leggen en te reguleren. Daarbij stuit zij echter telkens op wat het meest omstreden artikel uit de Amerikaanse Grondwet is geworden. Volgens dat 'Tweede Amendement' heb ben Amerikaanse burgers het recht zich te bewapenen, desnoods tegen hun eigen overheid. Maar dat artikel is geschreven in 1779 en had betrekking op de toenma lige situatie, waarin de Amerikanen zich net van het Britse juk hadden bevrijd, van een geordende samenleving geen sprake was en oorlogen dreigden. Voor de huidige wapenfans heeft dat ruim 200 jaar oude grondwetsartikel echter eeu wigheidswaarde gekregen. Aantasting Elke poging om dat te veranderen - door het invoeren van wachttijden bij het ko pen van vuurwapens, het beperken van het aantal wapens dat iemand mag heb ben of het verbieden van automatische snelvuurwapens - zien zij als aantasting van hun grondrechten. „De overheid wil ons. eerzame en volgens de wet levende burgers, onze wapens afnemen, zoadat zij zich niet meer kunnen verdedigen", heet het. Verdedigen tegen geboefte, al dan niet in uniform. Het jaarlijks congres van de NR A, afgelo pen weekeinde in Arizona, was een mani festatie van 22.000 wapengekken en fa natici die geloven dat de regering hun burgerrechten aantast. Er werden wa pens gedemonstreerd en verkocht. Er waren schietcursussen voor vrouwen en ouders brachten hun kinderen mee „want je kunt niet vroeg genoeg leren een geweer vast te houden", zoals een va der tegen zijn 5-jarig zoontje zei. Hans de Bruijn

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1995 | | pagina 29