In de lichte muziek wordt
er vrolijk op los gestolen
PZC
kunst en cultuur
24
VRIJDAG 26 MEI 1995
Secret Garden tijdens het Eurovisie Songfestival in Dublin.
Bewezen is er nog niets. Maar het
winnende liedje van het veertigste
Eurovisie Songfestival zou gejat zijn
van een Belgische groep. Die beweert
'Nocturne' van de Noorse groep Secret
Garden al een paar jaar geleden op cd
gezet te hebben. Heeft componist Rolf
Lovland het instrumentale nummer
schaamteloos gestolen? Of is er een
sprake van een min of meer toevallig
ontstane vorm van grote overeen
komst? En vooral: is de heisa rond 'Noc
turne' tekenend voor de wereld van de
lichte muziek? Op beide vragen is
slechts één duidelijk antwoord moge
lijk: ja.
De koning van het Eurovisie-lied is hij
wel eens genoemd. Ralph Siegel. de
Duitse componist van succesvolle
Schlagers. Hij won in 1982 het Eurovisie
Songfestival met het door Nicole gezon
gen 'Ein bisschen Frieden'. Miljoenen
singletjes werden er van verkocht en Sie
gel dacht onbekommerd de winst op zijn
privé-rekening te kunnen schrijven. Tot
dat de Spaanse bard Julio Iglesias daar
een stokje voor stak. Hij meende een
fragment van één van zijn zoetgevooisde
liedjes in Siegels compositie te herken
nen en beschuldigde de Duitser van pla
giaat.
Het gevolg? Een jarenlang durende
strijd tussen de juristen van Iglesias en
Siegel. De Spanjaard trok in eerste in
stantie aan het langste eind. Siegel
moest een flink deel van de inkomsten
van 'Ein bisschen Frieden' doorschuiven
naar Iglesias. Maar de Duitse compo
nist. producer, platenbaas en muziekuit
gever legde zich er niet bij neer. Een paar
jaar doorvechten resulteerde alsnog in
zijn gelijk; Siegel hoefde Iglesias geen
cent te betalen.
De kwestie Siegel/Iglesias is de berucht
ste. maar zeker niet de enige plagiaat
zaak uit de veertigjarige historie van het
Eurovisie Songfestival. Elk jaar staat er
wel ergens in Europa een componist op
die in één van de songfestivalbijdragen
een liedje van zijn hand meent te herken
nen. Opmerkelijk is dat een vermeend
geval van plagiaat pas tot de bodem toe
wordt uitgezocht wanneer het gewraak
te liedje het songfestival wint en dus
goed is voor flink wat inkomsten.
Moonlight
Neem het Ierse liedje van dit jaar: Drea-
min'. Volgens kenners een regelrechte
kopie van de vroege jaren zeventig hit
Moonlight van ene Julie Flix. Flix toon
de zich echter mild en zou pas naar de
rechter stappen als Dreamin' het song
festival van dit jaar zou winnen. Jaja. De
Ieren wonnen niet en Flix stapt dus niet
naar de rechter. Al die heisa loont de
moeite niet voor de paar centen die
Dreamin' hooguit in eigen land op
brengt.
Plagiaatkwesties zijn aan de orde van de
dag in de wereld van de lichte muziek. In
ons land worden ze uitgevochten voor de
Commissie Plagiaat, een onafhankelijk
opererend groepje componisten en juris
ten dat auteursrechtenorganisatie Bu-
ma/Stemra adviseert. Oordeelt deze
commissie dat er sprake is van plagiaat,
dan past de Buma/Stemra haar uitkerin
gen aan de betrokken componisten aan.
Is een van de partijen het niet eens met
het oordeel van de commissie, dan kan
er altijd nog naar de burgerlijke rechter
gestapt worden.
Vaak komt die Commissie Plagiaat er
niet eens aan te pas en zoeken componis
ten onderling, of hun uitgevers, naar een
schikking. Om die reden is niet exact
aan te geven hoeveel plagiaatgevallen er
jaarlijks 'gepleegd' worden. Daarnaast is
het oordeel van de commissie slechts
bindend voor Nederland. Wie een inter
nationaal geldende uitspraak wil heb
ben, moet naar de rechter stappen.
„Het is moeilijk om exact aan te geven
wanneer er sprake is van plagiaat", zegt
Juliette Jonkers, hoofd juridische dienst
van Buma/Stemra. „Je kunt dat niet in
een aantal maten vastleggen omdat het
per zaak verschilt. Wanneer bijvoor
beeld de ritme-structuur van een compo
sitie is overgenomen, dan heb je minder
houvast om plagiaat aan te tonen dan
wanneer er bijvoorbeeld een deel van
een bestaande melodie is gekopieerd.
Het gedeeltelijk overnemen van een me
lodie kun je vrij snel horen op de geluids
opname of lezen op de bladmuziek."
Is er sprake van plagiaat, dan wil dat nog
niet zeggen dat dat bewust is gebeurd.
„Het kan best zo zijn dat een componist
een stukje van een melodie, die hij ooit
eens gehoord heeft, gebruikt", aldus
Jonkers. Ze benadrukt dat de auteurs
wet geen onderscheid maakt in bewust
of onbewust plagiaat. Logisch, want dat
is natuurlijk nooit met honderd procent
zekerheid vast te stellen. „Over het alge
meen is plagiaat niet zo ingewikkeld om
vast te stellen. In bepaalde gevallen gaat
het echter om zulke kleine stukjes die
zijn overgenomen, dat er deskundigen
bijgehaald moeten worden om uit een
dergelijke lastige zaak te komen."
Volgens Jonkers doen plagiaatzaken
zich met name voor in de populaire of
lichte muziek. Componisten in die sector
werken vaak met goed in het gehoor lig
gende melodieën. Het idioom waarvan
deze componisten gebruik maken, is in
de praktijk beperkter dan dat van de
klassieke componisten, al hebben ze
evenveel noten en mogelijkheden tot
hun beschikking. Lichte muziek moet
het vooral hebben van een bepaalde
vorm van herkenbaarheid. Dus vallen
componisten veelal terug op de bekende
loopjes en riedeltjes. Sommige daarvan
worden zo vaak gebruikt dat ze de status
van 'cliché' hebben bereikt.
Het goochelen met die bekende loopjes
gebeurt ook vaak bij songfestivalliedjes.
Bewust of onbewust hopen componisten
daarmee te bereiken dat hun werk bij
het grote publiek meteen bij de eerste
keer horen al bekend in de oren klinkt.
Soms gebeurt dat wat al te opvallend en
krijgt de luisteraar het gevoel van 'waar
ken ik dat melodietje van'. De ene keer
werkt het gebruik van die clichés, de an
dere keer niet. Waar dat precies aan ligt,
is moeilijk aan te geven.
Meezing-gehalte
Niet alleen in het songfestivalrepertoire,
ook in de sector Nederlandstalig wordt
rijkelijk gebruik gemaakt van de beken
de loopjes. Die verhogen namelijk het zo
genoemde 'meezing-gehalte'. Componis
ten in dit genre moeten dus vooral niet al
te origineel uit de hoek komen, want dan
missen zij de link met het grote publiek.
Leg de melodieën van de grootste hits
van onder anderen Corry Konings, Koos
Alberts en André Hazes maar eens naast
elkaar en je ontdekt al snel de overeen
komsten. Die gaan verder dan het ge
bruik van een beperkt aantal akkoorden
waarop het merendeel van de muziek,
zowel populair als klassiek, gestoeld is.
Een beetje creatieve componist weet
handig om te gaan met de 'wetten' die
gelden binnen de (populaire) muziek.
Waar klassieke componisten bijvoor
beeld moeiteloos overgaan van de ene
toonsoort naar de andere, beperken de
makers van lichte muziek zich vaak tot
een of twee toonsoorten. Daarnaast
moet de tweede categorie het veel ster
ker hebben van herhalingen dan de eer
ste. De structuur van liedjes, hoe simpel
of moeilijk ook, is veelal gebonden aan
coupletten die haast automatisch resul
teren in een refrein 'dat blijft hangen'.
Naast creativiteit is ook voor 'het gevoel'
een grote rol weggelegd bij het schrijven
van hits. Echter: ook dat gevoel speelt
zich af binnen bepaalde grenzen die per
muziekgenre anders liggen. Die grenzen
laten zich maar moeilijk vastleggen. Wie
dat kan, wordt snel rijk want hij ontcij
fert meteen het geheim van de hit. Een
geheim waar menig componist van po
pulaire deuntjes nog altijd naar op zoek
is. Dat geheim maakt het schrijven van
een hit en so wie so van elke goede melo
die uiterst moeilijk.
Terug naar de Noorse componist Rolf
Lovland. Het klinkt onwaarschijnlijk
dat hij een paar jaar geleden met zijn
groep ergens in België aan het musice
ren was en toevallig het deuntje van
'Nocturne' daar oppikte. Het ligt eerder
voor de hand dat Lovland op een soort
gelijke wijze als zijn Belgische collega
een aantal overeenkomstige loopjes aan
elkaar heeft gesmeed. Nu Lovland zijn
deuntje via het Eurovisie-podium bijna
wereldwijd heeft kunnen etaleren, komt
zijn Belgische rivaal in actie. Zoals ge
zegd: bewezen is er nog niets en overeen
komsten zijn - de logica van de lichte
muziek volgend - niet uit te sluiten.
Maar het geschil lijkt in dit geval voorna
melijk te draaien om een ordinaire geld
kwestie.
Martin Hermens
uit
Vrijdag
Walk-Inn
De Walk-Inn in Vlïssingen heeft voor van
avond (vrijdag) twee rockformaties op
het programma staan (20.30 uur).
In de eerste plaatst treedt de Souburgse
band 4AD voor het voetlicht. Deze band,
die september vorig jaar- werd opgericht
door Koen van Soelen, Jeroen de Bree en
Aljo Vervorst, laat vooral eigen nummers
horen in een rock/grunge-stijl. Ook beho
ren covers van Nirvana en Rage Against
the Machine tot het repertoire. Vervol
gens laat de Vlissings/Souburgse formatie
Kozmik van zich horen. Deze groep be
staat ruim een jaar en wordt gevöïmd
door Henk Cabenda, Harry Stelwagen,
Onno Hoogesteger en Jack Smits. Het ei
gen repertoire is tot stand gekomen onder
invloed van onder meer rock, blues, latin
en jazz.
Teeuwen
Hans Teeuwen brengt zijn cabaret-solo
Hard en Zielig vanavond (vrijdag) in 't
Beest in Goes (20.30 uur).
Nine Below Zero
De Engelse r&b-formatie Nine Below Ze
ro is vanavond (vrijdag) te beluisteren in
De Piek in Vlissingen (22.00 uur).
De groep bracht al in 1980 de eerste lp uit.
die live was opgenomen in de Marquee in
Londen. Het repertoire is beïnvloed door
oude blueshelden en met name door Mud
dy Waters en Willie Dixon. De muziek van
de band wordt gekenmerkt door een
feestelijke sfeer.
Rusty Pawn
De Zeeuwse band Rusty Pawn treedt
vanavond (vrijdag) op in De Vrijbuiter in
Goes (22.30 uur).
De groep bestaat uit Edwin Theenaart
(zang en gitaar), Dirk-Jan Balkenende
(drums) en Patrick Nelis (basgitaar) en
speelt grotendeels eigen nummers. Men
wordt daarbij geïnspireerd door uiteenlo
pende stijlen, van Hendrix, Cream en
Brainbox tot Deep Purple, Pearl Jam en
Living Colour.
Working Girls
De Cotton Club in dansteater Cosmo in
Vlissingen wordt vanavond (vrijdag) op
geluisterd door een optreden van The
Working Girls (23.00 uur).
Deze 'girls' trokken voor het eerst de aan
dacht in de disotheek iT in Amsterdam en
zouden later ook te zien zijn in de tv-pro-
gramma's Love Letters en De Schreeuw
van De Leeuw. In Cosmo brengt het drie
tal imitaties van The Supremes en van
The Three Degrees. De band Cartouche
zorgt voor de muziek.
Zaterdag
Benefitconcert
De Oosterhoutse Nachtegalen en het Poli
tie Mannenkoor Zeeland geven zaterdag
een benefitconcert in hotel Britannia Wa
tertoren in Vlissingen (20.00 uur).
De opbrengst komt ten goede aan een
Bengaalse ontwikkelingsorganisatie die
samenwerkt met Novib en zich richt op
plattelandsontwikkeling. Het jongeren
koor uit Oosterhout. onder leiding van Ti
ny Schoones, heeft een uitgebreid klas
siek en populair repertoire. Het Politie
Mannenkoor Zeeland, onder leiding van
Corry Buyze, zingt vooral goed in het ge
hoor üggende traditionals.
Butt Workin'
Strandpaviljoen Piet Hein op het strand
van Westduin bij Koudekerke wordt za
terdagavond opgeluisterd door rythem
blues van de groep Butt Workin' (21.00
uur).
Concertserie
De concertserie op het orgel van de Grote
of Maria Magdalenakerk in Goes wordt
zaterdagavond geopend door Marcel Ver
heggen (20.00 uur).
Deze organist van de Sint Servaaskerk in
Maastricht heeft een programma samen
gesteld met werken van Bach, Handel,
Mozart, Strategier, Demessieux en Hen
drik Andriessen.
Big band
De Projekt 1 Big Band is zaterdagavond
te beluisteren in de Prins van Oranje in
Goes <20.30 uur).
Deze jongste loot aan de Zeeuwse jazz-
stam telt twintig personen. Het repertoire
bestaat uit een dertigtal nummers, varië
rend van klassieke tot moderne jazz, met
arrangementen van Rob McConell. Len-
nie Niehaus, Sammy Niehaus. Bob Mint-
zer en Andy Weiner.
Orgelconcert
Jaap Zwart jr geeft zaterdagavond een
orgelconcert in de gereformeerde kerk in
Axel (20.00 uur).
Het programma vermeldt werken van
Stanley, Greene, Bach, Dienel, Bijster,
Alain en Guilmant. Zwart is als docent
verbonden aan de Nederlandse Beiaard
school en het Utrechts Conservatorium.
Chippendales
De Amerikaanse showgroep Chippenda
les treedt zaterdagavond op in Den Dul-
laert in Hulst (20.15 uur).
Onder de titel A New Experience brengen
deze jongens veel dans, body en erotiek.
Voor het eerst doen zij dat in een sporthal.
De noordhal van Den Dullaert is voor deze
gelegenheid dan ook speciaal ingericht
met alle nodige technische voorzieningen
om de spektakulaire show tot z'n recht te
laten komen.
Manitas de Plata
De ongekroonde koning van de Spaanse
gitaarmuziek, Manitas de Plata, besluit
zaterdagavond met zijn groep het seizoen
in schouwburg De Maagd in Bergen op
Zoom (20.15 uur).
Manitas de Plata speelt al vanaf zijn ne
gendejaar en heeft een bijna bovenmense
lijke technische vaardigheid op zijn in
strument verworven. Over de gehele we
reld, van Carnegie Hall in New York tot
Olympia in Parijs en The Royal Albert
Hall in Londen, werd het publiek over
rompeld door zijn rijke, vurige en wilde
improvisaties en contrasten. Het concert
van de inmiddels 74-jarige Manitas de Pla
ta (welke artiestennaam zoveel wil zeggen
als zilveren handen), die wordt beschre
ven als de grootste levende flamencogita
rist, in Bergen op Zoom is het enige in Ne
derland.
Kendread
De stichting Rasela heeft voor zaterdag
avond een concert van Kendread and his
band Dasjan georganiseerd in De Piek in
Vlissingen (22.00 uur).
De groep presenteert nummers van de
nog te verschijnen nieuwe cd. Tevens zal
het pubhek kunnen kennismaken met en
kele nieuwe bandleden.
Noordkaap
De Belgische topformatie Noordkaap
staat zaterdagavond op de planken van
de benedenzaal van De Botte Hommel in
Bergen op Zoom (22.00 uur).
De groep van zanger Stijn Meuris, die in
1990 de Himo Rock Rally won. brengt felle
Nederlandstalige songs en scoort de ene
hit na de andere op de Belgische popzen
der Studio Brussel. met Een heel klein
beetje oorlog. Druk in Leuven en Gigant,
Het kwartet treedt zaterdagmiddag vanaf
17.00 uur akoestisch op in cd-winkel De
Waterput in Bergen op Zoom.
Zondag
Koffieconcert
Het Souburgs Koper Quintet geeft zon
dagmorgen een koffieconcert in de raad
zaal van het stadhuis te Sluis (11.00 uur).
Het kwintet bestaat uit John Prevoo
(trompet/piccolo), Bart Vader (trompet/
bugel), Alco Bouwense (hoorn), Henk Kra
mer (trombone) en Kees Kramer (bastuba
/tenortuba). Op het programma staan
composities van Monteverdi, Bach, Mou-
ret, Handel, Bizet, Haydn, Wilkinson, Ar
nold, Rodriquez, Lennon/McCarney, Du
ke Ellington en Lester Gordon.
Manhuistuin
Het vierde concert in de serie Manhuis-
tuinconcerten in Goes komt zondag voor
rekening van de muziekvereniging Ad-
vendo uit Wolphaartsdijk, onder leiding
van Arie Goud (12.00 uur).
Het concert duurt een uur. Bij slecht weer
wordt uitgeweken naai- de Grote Kerk.
Multi-cultureel
In het sportcomplex Baskensburg in
Vlissingen wordt zondag een multi-cul-
turele dag gehouden (12.00 uur).
Aan het culturele deel van deze voetbal
en streetparty wordt medewerking ver
leend door de Amerikaanse reggaeband
Safari en de Kasekoband Sensation uit
Suriname.
Straatfestival
In Ovezande wordt zondag weer het
Straatfestival gehouden (13.00 uur).
De belangstellenden kunnen muziek,
straattheater en clownerie verwachten in
zo'n 35 voorstellingen. Publiekstrekker is
La Compagnie pour Rire uit Brussel,
waarvan de zes acteurs en twee musici een
zeventig minuten durende spektakelvoor
stelling, genaamd Adieu Pirate, te bieden
hebben. Maar zeker ook de moeite waard
zijn Pitboel Theater, Rijn Trijn, De Con
troledienst, Trio Top 100, Meatballs
Van de Camp, Wil de Wel, Theater Schrik-
kel, Englishman Abroad, De Frustia's,
Van Dickhoudt. The Corner Cats en The
Little Red Ridin' Hoods.
Harmonie
Het leerlingen- en opleidingsorkest van
de Koninklijke Stedelijke Harmonie
Hulst geeft zondag een concert in De
Blaauwe Hoeve (14.30 uur).
De 35 muzikanten worden gedirigeerd
door Joop de Pooter. Het orkest is voor de
gelegenheid aangevuld met het klarinet-
choir van de harmonie onder leiding van
Ingeborg Geerts.
Sine Nomine
Het vocaal ensemble Sine Nomine uit
Vlissingen geeft zondagmiddag een con
cert in de Koorkerk in Middelburg (16.00
uur).
Tijdens het concert wisselen zang en voor
dracht elkaar af. Er staan liederen op het
programma van onder anderen Thomas
Morley, Hans-Leo Hassler, Joseph Haydn,
henry Purcell en Camille Saint-Saens, ter
wijl de voordrachten werk betreft van Mi
chel van der Plas, Toon Hermans, Anton
van Duinkerken en J. W. F. Werumeus Bu-
ning. Medewerking verlenen sopraan Sas-
kia Gerritsen en de organist Rien Balke
nende. Grë Reijnhard doet de voordrach
ten. Sine Nomine staat onder leiding van
Leo Smit.
Grandpa Nick
De Grandpa Nick Sessieband geeft zon
dagmiddag het laatste sessie-concert van
het seizoen in cafe Schuttershof in Mid
delburg (17.00 uur).
Het optreden wordt een special rond de
Goese zanger Marcel van As, die aan het
conservatorium in Rotterdam studeert en
in de randstad onder meer actief is met
Hans Dulfer en zijn eigen formatie Hand
some 3 Some. Hij zal verschillende eigen
nummers zingen. In de blazerssectie van
de band is trompetist Rinus Zuidweg, van
de onlangs opgerichtte formatie New Or-
pheans, te gast.
Sine Nomine
Het vocaal ensemble Sine Nomine treedt
zondagavond nogmaals op en wel in de
hervormde kerk in Oostkapelle (20.00
uur).
Dinsdag
Carillon
Stadsbeiaardier Sjoerd Tamminga be
speelt dinsdag een uur lang het carillon
van de Grote Kerk in Goes (13.30 uur).
Woensdag
Koorzang
In de Grote of Sint Nicolaaskerk in Brou
wershaven wordt woensdag een grote
koor- en samenzangavond gehouden
(20.00 uur).
Aan deze avond, waarvan opnamen wor
den gemaakt voor het televisieprogram
ma Nederland Zingt van de EO, werken
koren mee uit Ridderkerk, Oud-Alblas en
Alblasserdam. Er worden bekende, maar
ook minder bekende liederen gezongen en
er staat veel samenzang op het program
ma.
Donderdag
Jazzfestival
In de Stadsschouwburg in Middelburg
begint donderdagavond het achttiende
jazzfestival (21.00 uur).
Aan deze officiële opening wordt méde
werking verleend door Rob Boeree en de
Riverboat Jazzband.
Verwacht
VRIJDAG 2 JUNI; Scholenconcert jazz
festival in kantine Zeelandia in Middel-
burg (14.00 uur)
Concert Gzistav Leonardt in Engelse Kerk
in Middelburg (20.00 uur)
Kroegentocht jazzfestival Middelburg
(21.00 uur)
Blof in De Stenge in Heinkenszand (21.00
uur)
Estrella's Jazz a la Cubana in de Klove
niersdoelen in Middelburg (22.00 uur)
ZATERDAG 3 JUNI: Jazzfestival in bin
nenstad Middelburg f13.00 uur
Cantiona Musicum in Grote Kerk in Brou
wershaven (20.00 uur
De Ambitie met Het tons van Bernarda Al-
ba in het Vestzaktheater in Vlissingen
20.30 uur
Slotavond jazzfestival in Stadsschouw
burg Middelburg (21.00 uur)
Curtus Clark Septet in Kloveniersdoelen
in Middelburg 121.00 uur)
Johnny and the Southern Rockin' Boys in
strandpaviljoen Piet Hein bij Koudekerke
21.00 uur)
Theater Meridiaan in De Botte Hommelm
Bergen op Zoom (20.30 uuri
Rockband Joyrock in De Piek in Vlissin
gen (22.00 uur)
De Chippendales komen zaterdag naar Den Dullaert in Hulst.
De Belgische groep Noordkaap treedt zaterdag op in De Botte Hommel in Ber
gen op Zoom.
