Natuurlijke voeding
is gewoon lekkerder
Ik hou van eenvoud
Welke kapper
is geknipt voor
de haar-Oscar?
Plezier in het
dagelijks eten
vrije tijd ZATERDAG 20 MEI 1995 37
Ontwerper
en culinair
publicist
Erik Herbst
Coiffure
Award
i ls er in verband met voedsel
ltermen worden gebruikt, afgeleid
an het Griekse bios, leven, dan
linken we aan 'natuur' en 'gezond':
iologisch, biologisch-dynamisch
aak ten onrechte bio-dynamisch
tnoemd) en macrobiotisch. Maar die
innen worden nogal eens door elkaar
daardoor verkeerd gebruikt en men
ieft vaak maar een vaag idee van wat
voorstellen. 'Iets vegetarisch' denkt
;en dan. Maar daar hebben ze in
«en niets mee te maken. De eerste
tee staan voor een manier van
iedsel produceren, de macrobiotiek
jreen leefregel.
Om met de macrobiotiek (een leefregel)
te beginnen: het is een verzinsel van de
Japanner George Ohsawa (1893-1966), die
pretendeerde daarmee de mensheid gezon
der en gelukkiger te maken. Als basis koos
hij de oeroude Chinese yin-yang-leer; yin het
vrouwelijke, yang het mannelijke, die sa
men de wereld in stand houden. Volgens de
ze leer behoren sommige soorten voedsel tot
de yin-groep, zoals granen, bonen, groente,
schaal- en schelpdieren, over het algemeen
alles wat licht is. Andere zijn yang: vlees,
vette en sterk gekruide gerechten. Nog altijd
bestaat een klassiek Chinees menu uit af
wisselend yin- en yang-gerechten, wat in we
zen heel zinnig is.
Ohsawa is echter op dit op zichzelf goede
idee gaan doorfantaseren en deelde alle voe
dingsmiddelen in als meer of minder yin of
yang, vaak volstrekt willekeurig. Tomaten,
paddestoelen en aubergines achtte hij yin;
wortels, radijs en uien yang, honing is vol
gens hem meer yin dan olijfolie, ananas zeer
yin, appelen en aardbeien weer yang, edam
mer kaas yang en kip yin.
Ziekte
Vitamine C, en dus ook rauw fruit, achtte
Ohsawa ongezond. Een ernstige ziekte als
leukemie meende hij in tien dagen met een
macrobiotisch dieet te kunnen genezen,
huidziekten door vrijwel niet meer te drin
ken en nierziekten met rijstepap en ook al
bijna geen drinken meer. Granen achtte hij
ideaal voedsel, zelfs beschimmelde granen
inooit gehoord van de zeer giftige graan-
schimmel moederkoren?).
Zo zit de macrobiotiek vol met onzinnige ad
viezen. Naar wetenschappelijke maatstaven
was Ohsawa een niet ongevaarlijk warhoofd
en kan macrobiotiek tot ernstige schade aan
de gezondheid leiden. Gelukkig is die mode
vrijwel over.
Van geheel andere orde is de biologisch-dy-
namische landbouw. Ook deze heeft een
wijsgerig stelsel als basis: de antroposofie
van Rudolf Steiner, zoals die werd uitge
werkt in 1924. Die houdt in, dat alles wat
leeft - mens, dier en plant -, behoort tot een
geestelijke, kosmische wereld, die wij niet
mogen verstoren. Gewassen moeten worden
geteeld in grond en klimaat waar ze thuisho
ren, met dierlijke en groenmest van eigen
bedrijf. Dier noch plant mag worden gefor
ceerd om meer te produceren dan ze van na
ture doen. Géén kunstmest, géén chemische
bestrijdingsmiddelen. Alles moet zijn na
tuurlijke gang gaan. waarbij men met wijs
beleid rekening houdt met kosmische
krachten, zoals de stand van de zon en de
schijngestalten van de maan. Kleinschalig
telen en fokken en liefderijk omgaan met al
les wat leeft. Dieren leven zo veel mogelijk in
vrijheid en krijgen natuurlijk voedsel. Zo zal
men varkens houden als afvalopruimers: ze
krijgen de wei die overblijft na het kaasma
ken, en voor de verkoop minder geschikte
groenten, aardappelen en granen.
Technologie
Ten slotte is er de biologische land- en tuin
bouw, nuchter zonder filosofieën. Milieube
lang staat voorop, geen chemische bestrij
dingsmiddelen en geen kunstmest. Maar
wel moderne technologie en geen kosmische
r.atuurverbondenbeid zoals bij de biolo-
gisch-dynamische landbouw. In de kassen
van het Westland worden tomaten, kom
kommers en paprika's niet in de aloude
Moeder Aarde geteeld maar op een sub
straat, bijvoorbeeld van steenwol, en van
voedsel en water voorzien via buisjes, waar
bij de hoeveelheden door de computer be
stuurd worden. Maar wat ze krijgen is wel
van natuurlijke herkomst.
Voor de bestrijding van schadelijk gespuis,
zoals bepaalde vliegjes, worden weer andere
insekten, zoals de sluipwesp, ingehuurd, zo
als dat ook in de natuur gaat: eten en gege
ten worden. Zo werken natuur en techniek
samen tot heil van het milieu.
Maai- behalve dat is er nog iets, en dat is
smaak, plezier in goed eten. In ons door prin
cipes beheerste land komt genot wel altijd
als laatste aan bod, maar mógen we ook ple
zier hebben in ons dagelijks voedsel? En
voedsel, dat met respect voor de natuur
wordt voorgebracht, smaakt betei. of het nu
een karbonaadje, een ei of een radijsje is. La
ten we dat toch nooit vergeten.
Wina Born
Het is een bijzondere jongen
raet een Dik Trom-achtige
ltstraling. Blos op de wangen,
:ippe sjaal en een onderkin die
"rraadt dat de geneugten des
*v'ns aan hem welbesteed zijn.
I": Mk Herbst: fysiotherapeut in
Zwolle, culinair publicist,
wichelroede-expert en ontwerper.
Mie laatste hoedanigheid
wantwoordelijk voor de
wgenaamde 'zitfitkruk' of
'olkenkruk', „een kruk die eruit
"et als een wolk en zit als een
wolk". Rugklachten worden er
%ns Herbst door verminderd
ia wel voorkomen. Aandacht
o 'tor een man die 'constant bezig
In de cocktail aan bezigheden
die Erik Herbst (43) erop na
houdt, vormt de 'wolkenkruk'
het nieuwste idee dat is opgebor
reld. Zijn inzet is bescheiden: „Ie
dere Nederlander moet zo'n
krukje hebben."
Het ontwerp oogt opmerkelijk.
Een glooiende kom op het zit
vlak, drie ronde poten en één
vierkante. Blank ongestoomd
beukehout. „Ik heb tien jaar naar
die vorm gezocht, het in de prak
tijk uitgeprobeerd. Je kijkt hoe
spieren aanspannen. Dat kun je
heel goed meten."
„Iedereen, lang of kort. zoekt zijn
eigen zithouding. Je voelt het ef
fect in een paar minuten. Mensen
gaan zitten en zijn verbaasd. De
doorbloeding verbetert, je krijgt
rust in je rug en warmte in rug en
nek. De moeheid trekt weg. De
vorm van het krukje dwingt spie
ren anders te gaan staan."
Geschikt voor huis. kantoor,
theater en aula's. Het blad VT
Wonen is al door de bocht. „De
hele redactie heeft erop gezeten.
Laaiend enthousiast. Zij brengen
de kruk als voordeel-aanbieding
op de markt."
Organisch
Dat kost zeker wel een paar rug
gen? „Honderdvijfennegentig
gulden als aanbiedingsprijs via
VT Wonen. Met name de kom, die
met een speciaal mes moet wor
den uitgesneden, is kostbaar. Die
kom is wel wezenlijk voor het
in één keer het idee: dezelfde
mensen die naar fantastische res
taurants gaan, kijken ook naar
fraaie tuinen."
In 1990 verschijnt 'Keukenho
ven' over dertig restaurants in
Nederland en België, met foto"s,
recepten, interieurs, tuinen en
een beschrijving van de omge
ving. Herbst kan dankbaar ge
bruik maken van zijn ervaringen
als culinair publicist. „Ik schrijf j
veel rapporten voor diverse res-
taurant-gidsen."
De schrijverij levert weer op
drachten op voor interieur-ont
werpen. Restaurant-houders die
eens wat anders willen. Erik trekt
er op uit met pen, papier en pot
lood. Maakt een eisenlijstje, be
kijkt de keuken, het gebouw en
de omgeving. Praat met betrok
kenen. „En dan ga ik schetsen.
Het borrelt er uit."
Wichelroede
Herbst heeft naast 'Keukenho
ven' ook een honderdtwintig pa
gina's tellende publicatie over
wichelroedelopen op zijn naam
staan. Samen met een studie
vriend geschreven onder de pseu
doniemen Van Heerde en Van
Tuil.
Wichelroedelopen? „Op vakan
tie in Engeland ben ik ermee in
aanraking gekomen. Iemand
vroeg of ik ook even wilde 'lopen'
omdat hij een waterput moest
slaan. Toen heb ik onderzoek ge
daan. De strekking van het boek
is dat iedereen, als je het goed
doet, in no-time wichelroedelo
pen kan leren. Wil je het probe
ren? Doe het maar! We deden het
ook op feestjes. Wat is er nou leu
ker dan zo'n meute midden in de
nacht rond te laten lopen."
„Slechte plekken in je huis, ver
storing van electro-magnetische
velden, gewone mensen kunnen
ze met een wichelroede opspo- i
ren. Echt. je moet het alleen vol
gens de juiste richtlijnen doen."
Het is allemaal in één mens ver- i
enigd: de fysiotherapeut (gespe
cialiseerd in cara-patiënten en
het behandelen van musici), de
schrijver, de ontwerper. Momen
teel is hij druk bezig met de aan
leg van een tuin bij zijn boerderij
in het Zuiddrentse Fort (ooit de
doorwaadbare plaats in de rivier
De Reest). Uiteraard naar eigen
ontwerp. Het recept voor zoveel
bezigheden: „Efficiënt met je tijd
omgaan en overal ontzettend
veel lol in hebben."
Het resultaat is er soms maar zo.
„Het kan midden in de nacht ge- j,
beuren. Dan flitst het door me
heen. zet ik iets op papier en
staat het ontwerp er gelijk defini
tief."
Joop Offringa
Jeroen Gelderblom heeft bij zijn Avant-gardemodel ingehaakt op retro-
punk, want de hanekam komt volgens hem weer helemaal terug.
foto G PD
ontwerp, je glijdt niet weg. hebt
houvast."
Niet alleen de kom. ook het zit
vlak is apart. Eën vierkante hoek
en veel rondingen. Herbst: „In
mijn ontwerpen gebruik ik altijd
organische vormen." Organisch?
„Golvende, bewegende vormen.
De natuur, de bomen zijn ook
nooit recht, er zit altijd beweging
in. Maar elke ruimte heeft altijd
wel één vierkante hoek. Daarom
zit die rechte hoek erin, zodat het
model zich niet laat verkleinen in
de ruimte."
De achtergrond van Eriks ont-
werp-drift is eenvoudig. Gene
tisch gezien zijn er enige gelijkge
stemde familieleden en hij stu
deert zelf behalve psychologie
ook architectuur, voordat uitein
delijk de studie fysiotherapie wel
wordt afgerond.
„Uit mijn architectuur-studie,
een jaar in Milaan, stamt de inte
resse voor interieurs, ramen, ter
rassen en tuinen. Ik breng kijklij-
nen aan. Neem bijvoorbeeld het
terras van het Amstelhotel in
Amsterdam. De gevel van dat ho
tel is heel dominant. De blik van
de mensen moest naar het water
geleid worden. Daar heb ik door
mijzelf ontworpen obelisken van
zo"n kleine twee meter voor ge
bruikt, van roestige scheepshuid.
De mensen kijken via de obelis
ken naar het water, dat zijn dus
kijklijnen. Je moet zorgen dat het
geen chaos wordt. Schilderijen
zet ik vaak op de grond omdat ze
soms helemaal geen lijst nodig
hebben. Dan is de muur al een
lijst. En niet op sta- maar op zi
thoogte hangen. Je zit toch meer
in de kamer?"
Herbst houdt van eenvoud. „Na
tuurlijke materialen. Die oude
scheepshuid oxydeert aan de
buitenkant en valt uiteindelijk
weer terug naar het oer-element
ijzer. Ik gebruik nooit kunststof.
Het materiaal geeft de verbin
ding met mensen en de natuur
aan."
Keukenhoven
De verhouding fysiotherapie en
ontwerpen schat hijzelf op „vier
zesde in mijn Zwolse praktijk en
twee zesde voor de rest. maar het
wisselt ook wel eens." „De rest" is
niet alleen maar ontwerpen. Erik
Herbst heeft inmiddels twee boe
ken op zijn naam staan. Om te
beginnen 'Keukenhoven', een
monumentaal uitgevoerd werk
over restaurants en hun tuinen.
„Bij mijn ouders kwamen altijd
veel gasten over de vloer. Dan
werd met z'n allen gekookt. Op
vakantie gingen we in Frankrijk
de bekende adressen af. Vanaf
mijn zeventiende heb ik bij be
roemde keuken-chefs als vakan
tiehulp gewerkt. Begonnen met
aardappels schillen en zo verder.
Vanuit die kook-achtergrond en
het ontwerpen van tuinen kwam
De Coiffure Award wordt gezien als
de Oscar voor de kappers. Meer
dan 800 kappers dingen dit jaar mee
naar wat wordt beschouwd als de
belangrijkste onderscheiding in de
kappersbranche. Uit ruim 2100
haarmodefoto's zijn 62 deelnemers
genomineerd. Elf kappers en een team
gaan uiteindelijk met een prijs naar
huis in categorieën als Avant-garde,
Newcomer of the Year (zeg maar: de
debutant van het jaar) en Beste regio
kapper. Nieuw dit jaar is de Team
Award.
Door het grote aantal inzendingen boog
dit jaar eerst een Nederlandse vakjury
zich over de ingezonden foto's.
Deskundigen op het gebied van
fotografie, styling, visagie en een
aantal vakgenoten maakten een
voorselectie. Daarna pas kreeg een
internationale vakjury de
genomineerde foto's onder ogen. Onder
voorzitterschap van de Engelse
topkapper Trevor Sorbie zijn twaalf
winnaars gekozen die morgen, zondag,
in Hilversum bekend worden gemaakt
tijdens de vierde editie van de Coiffure
Award.
Dat je met behulp van een fon
duebord een fantastisch kap
sel kunt creëren, bewijst Team
Hans Snels uit Berkel en Roden
rijs. „We hebben de kleurtjes eerst
op een palet gespoten, maar die lie
pen er steeds af. Fondueborden,
met drie vakjes, zijn echter per
fect," zegt aanvoerster Audrey van
Kooy die een gooi doet naar het da-
mes-regio-kapsel. Hield ze zich tij
dens vorige edities van de Coiffure
Award aan de richtlijnen van de or
ganisatie. dit keer dingt ze mee
met haar eigen 'huislijn' voor het
voorjaar en de zomer. Nadat met
het mes het model is gesneden,
krijgt, het kapsel een behandeling
met zogeheten Picasso-colors
waarbij drie tinten koper in het
haar worden gekamd.
Audrey is zeer te spreken over deze
mélange van kleuren. „Je hebt ten
minste niet één geverfd hoofd," al
dus de haarstyliste. Als speciale
actie voor de klanten wordt de Pi
casso kleurtechniek ook met
blond- en bruinschakeringen gele
verd - om het kapsel een zonnig ac
cent te geven óf om de eerste grijze
haren te verbergen.
De inzending van Team Hans
Snels is met opzet commercieel
aangepakt. Behalve een korte lijn
zijn er opsteek-kapsels gefotogra
feerd in combinatie met huishou
delijke klusjes en attributen uit de
jaren '60, waaronder borstels 'van
Lola', afwasteiltjes en plastic was
manden. Het draait namelijk niet
alleen om het kapsel bij de Coiffure
Award, ook de styling en de visagie
worden beoordeeld.
Ruig
Volgens de kapster, die drie keer
eerder is genomineerd ('dus het
wordt onderhand tijd'), hebben
haar klanten geen boodschap aan
avant-garde foto's. Daar kun je in
de salon en in de etalage niets mee.
Iemand van 16. maar ook van 50
jaar moet zich door de foto's aan
gesproken voelen, legt Audrey uit.
De finish-techniek ofwel de kleur
en de manier van drogen bepaalt
Erik Herbst: „Ik heb overal ontzettend veel lol in."
uiteindelijk de look. waarbij ze
voor iemand van 16 een 'lekker
ruig' kapsel in gedachten heeft.
„We kunnen ook heel veel met lang
haar", vervolgt de kapster.
„Meestal doen we zelf voor wat de
mogelijkheden zijn. want we heb
ben ook allemaal lang haar. Bij
klanten spreekt zo'n benadering
veel meer aan dan een kapsel van
zomaar een model."
Audrey is vier jaar geleden toege
treden tot het Team Hans Snels:
„We doen niet of nauwelijks mee
aan wedstrijden, wel aan presenta
ties van ons werk. Onder de vleu
gels van de Nederlandse Kappers-
cfrganisatie gaan we op toernee om
onze behandelingen te promoten-,
variërend van massage- en was- tot
kuurtechnieken ofwel de super
verwenmethode, compleet met
handddoeken uit de magnetron.
En van onze hoofdhuidmassage ga
je totaal onder zeil."
Het winnen van een Coiffure
Award is volgens Audrey de kroon
op je werk. Het is de beloning van
'waar je mee bezig bent', al gaat
van de Engelse verkiezing, waarbij
je gekozen word tot Hairdresser of
the Year, meer aantrekkings
kracht uit. „Maar met een Award
zou ik dolgelukkig zijn, hoor. Ik zit
in een fout rayon, gezien het aantal
grote namen op kappersgebied dat
hier actiefis, dus het zou heel leuk
zijn als een boerinneke uit Berkel
zou winnen."
Retro-punk
Jeroen Gelderblom van Aloxi
Kappers in Rotterdam-I Jsselmon-
de doet voor de eerste keer mee
aan de Coiffure Award-verkiezing.
Het vinden van het 'totaalconcept'
vond hij het moeilijkst. Omdat de
Britse hairdressers toonaange
vend zijn. heeft hij zich laten leiden
door de Engelse vakbladen en tijd
schriften.
Het herenkapsel voor de nationale
kappers wedstrijd is met opzet
klassiek gehouden ('dat vind ik
toch wel mooi"), bij de categorie
avant-garde heeft hij ingehaakt op
retro-punk, want de hanekam
komt volgens hem weer helemaal
terug.
Na vijfjaar bij zijn vader als kapper
te hebben gewerkt, die al dertig
jaar in het vak zit, is Jeroen voor
zichzelf begonnen. „Met het ge
wone wedstrijdkappen val je veel
eerder door de mand. Ik doe nu
tien j aar mee. ik zit ook in de natio
nale equipe die volgend jaar naar
Amerika gaat. Daarbij gaat het
puur om de techniek. Dit is meer
kunst, dan met haar bezig zijn."
Ook Fox Intercoiffure is doorge
drongen tot de laatste ronde van
de Coiffure Award-verkiezing. „De
Team Award is de mooiste award,
vinden wij", zegt kapper Frank
van Idsinga, „want het zou een be
loning zijn van ons allemaal."
Een echte mode is er op dit mo
ment niet volgens de medewerker
van Fox Intercoiffure, de trend is
'van alles een beetje'. „Dat vinden
we wel zo prettig", vindt hij, „want
dat zie je tenminste geen stereoty
pen op straat."
„De Award heeft in ons wereldje
veel waarde", aldus Frank, „onge
veer dezelfde als de Oscar heeft
voor de filmwereld. Alleen al door
genomineerd te worden, ben je
goed bezig. En voor de consument
is het de meest in het oog springen
de prijs."
foto G PD
Ellen Scholtens
De potstal van de biologisch-dynamische boerderij Ter Linde, voorheen Cultuurmaatschappij Loverendale, in Oostkapelle.
foto Lex de Meester
