\an weerszij van de Braakman Rock- en blues-festival in Middelburg op komst Plaatsnaam Biervliet en Hoek Zo'n rampoefening moet net echt zijn Het testament van mr Pieter Mogge oogstaand avondje nes in Terneuzen ruk bluesfestival Kwadendamme zeeland maandag 15 mei 1995 week 20 collecties maar ook 'mest'. Ook is veron dersteld dat het eerste deel naar de diernaam 'bever' ver wijst. Het element 'vliet' is een heel gebruikelijke term voor 'waterloop'. De bierkleur is aantrekkelijk, maar een mod derkleur lijkt juister te zijn. Een moddervliet dus. Braakman Boven en ook wel beneden de grote rivieren kun je De Waal heten of Van Rijn. Je staat er niet bij stil, dat die mensen naar rivieren zijn genoemd. Hoeveel families dragen de naam Brakman? Buiten Zee land zullen er niet zoveel zijn, maar in Zeeuwsch-Vlaanderen zijn ze bepaald niet schaars. Hun familienaam is ontleend aan de Braakman, de vroegere zeearm die in de jaren vijftig is afgedamd en voor een deel in gepolderd. Het water vormde vanouds de grens tussen de beide delen van Zeeuwsch- Vlaanderen. In de Tweede We reldoorlog kreeg de Braakman landelijke bekendheid door de amfibische operatie van de geallieerde troepen, die inlei ding was tot de bevrijding van het Land van Cadzand. Braakman is afgeleid van braak of breek. We moeten hier denken aan het breken van een dijk. waardoor het water in het achterland kan doordringen. In de dertiende eeuw wordt voor het eerst de naam Braak man vermeld, maar dan als Breckeme. De verandering in Braakman kwam later. Het kan zijn dat het achtervoegsel- eme tot -man werd. Maar en- door Yoyce Banh Heeft Gapinge zijn naam ontleend aan een Gaper? Heeft IJzendijke iets met ijs te maken? Wie was de heilige Laurens naar wie dat Walcherse dorp is genoemd? Sommige plaatsnamen hebben een duidelijke betekenis. Andere zijn lastig of zelfs helemaal niet te verklaren. In deze rubriek PLAATSNAAM nemen Lo van Driel en Ad Steketee de namen van Zeeuwse plaatsen en wateren onder de loep. WrAd Steketee iLovan Driel li 1 in de tiende eeuw moet lCr een nederzetting Bier- liet zijn geweest aan een wa- [loop naar de Westerschel- toen nog de Honte. In de aalfde eeuw was de plaats a handelscentrum gewor- oen kreeg stadsrechten. De ii telde zelfs enkele kloos- - pen er bestond een bloeien- nijverheid. Men vervaar de er onder meer laken en tn zoutte haring in, wat mo- iijkwerd door de uitvinding fl het 'kaken' door Willem okelsz. De middeleeuwse id lag niet precies op dezelf- plekals het bestaande Bier iet, maar wat meer naar het presten. f jor de stormvloeden aan het id van de veertiende en het ,-,n van de vijftiende eeuw Kg deze streek te maken I uitgebreide en langdurige indaties. waardoor Biervliet 5geïsoleerd op een eilandje am te liggen. Dit betekende termijn de ondergang. In de rhtigjarige Oorlog kwam ïïliet, dat nu geheel verval- sas, in handen van de Geu- iMen besloot toen aan de irdoostkant een fort aan te gen als bescherming tegen ianse invallen uit het den. De bebouwing in die sting is in de zeventiende wuitgegroeid tot het tegen- iordige plaatsje. Inmiddels 1 idewallen geslecht en Bier- iet werd een landbouwdorp ikorte afstand van de Braak- naam Biervliet is op ver- 1 Êüende manieren verklaard. Vlaamse toponymicus Gys- t iag vermoedt dat het eerste iide kleur van de kreek aan- waaraan de plaats lag. ïkleurig zou die zijn ge- st. Anderen hebben ge- ad dat het 'bier' uit de Jtsnaam een variant is van 1 Germaans woord 'bir', Sr', dat 'modder' betekent, kele Vlaamse deskundigen wij zen erop dat 'man' laaggelegen weiland, poel of plas betekent. Opvallend is dat de Braakman in de middeleeuwen nog een andere naam had, de Dullaert. Deze naam lijkt als twee drup pels water op de Dollard, aan de Gronings-Duitse grens. Het woord is afgeleid van een woord 'doel', een nevenvorm van 'dal', een laaggelegen stuk grond, later ook plas en breed water. Het woord 'doel' komt in de kuststreken voor. Inder daad. ook in Doel. Hoek Aan de oostzijde van de Braak man ligt Hoek, dat een 'voor dorp' van het nabije Terneuzen is geworden. Het dorp was door zijn ligging dicht bij de indus trie tussen Terneuzen en de noordelijke Braakman aan trekkelijk als woondorp en werd sterk uitgebreid. De kern van de plaats is echter weinig veranderd. Hoek is een betrek kelijk nieuw dorp, want het werd pas in de zeventiende eeuw gesticht als vervanging voor het omstreeks 1600 ver dronken dorp Vreemdijk of Vroondijk. dat ten noorden van het huidige Hoek lag. De naam van dit dorp kwam in 1114 al voor als Fronendike. Het eerste deel betekent 'heer' en die heer is vermoedelijk de graaf van Vlaanderen geweest, die op dracht had gegeven tot bedij king. Het toponiem Hoek is niet las tig te verklaren. Meestal wordt er een perceel grond of buurt mee bedoeld. Hoeken komen in Zeeland veel voor, dikwijls nog voorzien van een specificeren de toevoeging, zoals in Krom- menhoeke. 's-Heerenhoek en Dishoek (Dijkshoek). Het gehucht Boerengat. dicht bij de industrie tussen Terneu zen en de noordelijke Braak man, heeft door deze* ligging zijn rust verloren ook zijn be staan wordt bedreigd. De in dustrialisering van Zeeland heeft in veel Hoeken en Gaten het leven grondig veranderd. Als een grote brand uit breekt in een gebouw- waar duizend mensen zit ten, moet de brandbestrij ding en hulpverlening zo snel mogelijk op gang ko men. Daarna moet de op vang van slachtoffers zo goed mogelijk verlopen. De brandweer van Middelburg en Arnemuiden, de regio nale brandweer, de politie van Walcheren, het Neder landse Rode Kruis, de am bulancediensten, de GGD, de EIIBO-vereniging en de leerlingen van de Stedelijke Scholengemeenschap Mid delburg doen daarom dins dagavond mee aan een grote gemeentelijke oefening rampbestrijding in het cen trum van de Zeeuw-se hoofd stad. De oefening heeft tot doel de samenwerking tussen de deelnemende organisaties te toetsen. Organisator K. J. Hamelink van de brandweer Middelburg bericht dat dit de eerste keer is dat in Mid delburg een oefening van dit formaat wordt uitgevoerd. Er doen vier- a vijfhonderd mensen mee aan deze oefe ning. Een in scène gezette brand in het schoolgebouw van de Stedelijke Scholen gemeenschap wordt door de deelnemende organisaties bestreden. De omgeving van de Sint Pietersstraat. het Damplein, de Molstraat en K. J. Hamelink de Spanjaardstraat in Mid delburg is dan even moeilijk bereikbaar voor autover keer. Realistisch „Het is mijn taak als oefen leider het geheel te coördine ren en in goede banen te lei den". aldus de plaatsvervan gend brandweercomman dant van Middelburg. Maar Hamelink ziet zijn rol als 're gisseur' op die avond als de belangrijkste. „Ales moet zo realistisch mogelijk worden nagebootst. Alle deelnemers moeten hetzelfde beeld voor ogen hebben zodat de oefe ning vlot verloopt." De oefening duurt van 19.00 tot 22.00 uur. door Caroline Moerland Acht vellen achttiende- eeuws papier ter waarde van één Zeeuwse universiteit. Het streekarchivariaat Schou- wen-Duiveland in Zierikzee herbergt talloze gewichtige do- kumenten. Het testament van mr Pieter Mogge (1698-1756) is er één van. Deze voorname Zie- rikzeese burger liet 420.000 gul den na om een academie te stichten in zijn geboortestad. Het is er echter nooit van geko men. 'Verboden met water te blussen' staat er op de stalen deur die is verankerd in de dikke muren van de archiefkluis. Het zou een ramp zijn wanneer vuur of vocht de papierverzameling zou aan tasten. Alle zes gemeentes op Schouwen-Duiveland. het wa terschap op het eiland en diver se verenigingen, kerken en in stellingen hebben hun docu mentatie er ondergebracht. Streekarchivaris H. Uil heeft als taak dit alles te beheren. Verschillende dokumenten zijn de moeite waard om eens nader te bekijken. Diverse mensen doen dat ook wel. „Het meren deel van de bezoekers van het ar chief komt hier voor stamboom onderzoek", weet Uil. „Verder krijgen we vanalles over de vloer: van scholieren die een werkstuk moeten schrijven tot wetenschappers die willen pro moveren. Vermogen Eén van de boeiendste stukken in zijn verzameling vindt Uil het testament van mr Pieter Mogge. Deze achttiende eeuwse Zierik- zeese patriciër bekleedde gedu rende drie periodes van een jaar het burgemeestersambt in de stad. Bovendien was hij af gevaardigde namens Zeeland voor de Staten-Generaal. „Je zou kunnen zeggen: een soort kamerlid." Mogge had geen kin deren aan wie hij zijn vermogen kon nalaten en dat was waar schijnlijk de reden dat hij in 1743 een testament opstelde. Acht vellen pende hij vol en liet ze in aanwezigheid van een nota ris verzegelen. Bij zijn dood in 1756 kon de rode zegellak wor den weggeschraapt en kwam de verrassende inhoud van het do- kument tevoorschijn. Uil leest passages voor uit de enigszins verbleekte tekst. Er staat onder meer dat een deel van het geld is bestemd voor de nichten en ne ven van Mogge, mits ze in Zierik zee wonen. Ook is vastgelegd dat een voor die tijd zeer accep tabel bedrag naar zijn bediendes gaat. 'soo knegts als mijden'. Academie Het leeuwendeel van ongeveer 420.000 gulden is echter bestemd voor het oprichten van een aca demie in Zierikzee. Uil leest voor dat Mogge precies heeft aange geven welke vakken zullen wor den gedoceerd en hoe groot het salaris van de professoren moet zijn. Een ander belangrijk document werd er echter de oorzaak van dat Mogge's droom nooit is uit gekomen. Het gaat om de op- richtingsbul van de universiteit van Leiden, waarin Willem van Oranje had bepaald dat deze academie voor zowel Holland als Zeeland was bestemd. Toen Zie rikzee in de achttiende eeuw een eigen hogeschool wilde, ging de oudste academische stad Van Nederland op haar strepen staan. Mede dankzij de Staten van Holland kwam de Zeeuwse universiteit er niet. Het stadsbestuur van Zierikzee besloot daarom het geld aan al lerlei goede doeleinden te beste den. In de jaren vijftig, zestig van deze eeuw bevatte de gemeente kas nog steeds een deel van Mog ge's legaat. Zierikzee zat in die tijd vanwege het grote aantal monumenten in de stad heel slecht bij kas. „Het legaat is toen geruisloos verdwenen in het fi nanciële gat van de gemeente", zegt Uil. „Of, om het wat positie ver te stellen, je vindt het geld nu nog in de monumenten terug." Biervliet en omge ving volgens een Franse kaart uit de zeventiende eeuw. Enkele spullen uit de nalatenschap van mr Pieter Mogge in het Streekarchivariaat Schouwen-Duiveland in Zierikzee. foto Pieter Honhoff IP ciiiiiuuunarmomcaspeier junior wens speeiue uc i#ai plat tijdens het Portaal van Vlaanderen Blues- r foto Peter Nicolai ste noten zijn ingezet, beginnen de boxen te schrapen. Het geluid valt uit. Maar het euvel is gauw verholpen. Vanaf dat moment laat die 61-jarige vocalist en in strumentalist - witte hoge hoed, glitterjas - de aandacht van het publiek niet meer los. Zijn ne genkoppige, jonge band uit Chi cago inclusief de donkere, sexy stem van drummer Willie Hayes ('Baby that's the way I feel') laat een onuitwisbare indruk achter. Met 'I got my mojo working' krijgt Wells'de meezingers op zijn hand. Otis Grand wordt door velen de topper van de avond genoemd. Languitgesponnen, afwisselen de snelle en kalme solo's op gi taar volgen op de eerder soul, dan bluesstem van zanger Roy Oakley. Ook de relatief onbe kende Rythm Sheiks doen het goed bij de achthonderd bezoe kers. Een kwalitatief hoogstaande avond, vindt organisator Piet van Houcke. Jammer dat er niet EUZEN - Terwijl de fJen zich hebben ver achter het televisietoe- ierpozen anderen zich in i! ernaast met een heel an- peklakel. Aan het blues- Hde publiek tonen zich ecnvolgens de ruige Give tide mondharmoniërende Ie Junior Wells, de vrolij- olRythm Sheiks, de goe- balldog Otis Grand en de üionist Robben Ford. Ter- B beleefde zaterdag aan fde Portaal van Vlaande- Inesfestival een koude, boeiende avond. «slaat tegen de tentdoe- Het is niet echt koud in R maar lekker warm is an- fet doet de mensen dicht ar kruipen. Na op war mei- te. is het aan de Junior BLes Band de kans om - te hij dat nog niet heeft - Zeeuws-Vlaanderen kh te winnen. Kn minuut van Barneveld ^-«tenten in de buurt - festivalterrein, ve- en een hoge om- i du van de friet: vele pochten zaterdag het 'n Kwadendam- i «et eerste optreden, teuwse band Busted, jtening er rond half ze- Vele decibellen e festivaltent. De sner- »ii„u0tes van de Zeeu- oktei» bij het publiek enthousiast applaus en deden de kou vergeten. - Naast Busted bestegen zater dagavond Baby Langston. BB the Bluesfactory, Mr Boogie Woogie, The Juke Joints en de Julian Sas band het podium. Het bluesfestival in Kwaden damme is een jaarlijks spekta kel dat wordt bezocht door lief hebbers uit het hele land en door blues-freaks uit België; Baby Langston immers is een van de grootsten in zijn genre in het land van onze zuiderburen. van onze verslaggever Frank Balkenende Het begon met de Cana dese gitaargigant Pat Travers, die de Middelburgse liorecabaas Kees Petiet in fe bruari naar de Zeeuwse hoofdstad haalde. Dat experi ment slaagde, zowel finan cieel als artistiek. Petiet wil het nu groot aanpakken: elke maand een publiekstrekker op het podium van de Stads- danszaal. Dankzij een innige samenwerking met het Belgi sche agentschap Music Trust kan de Middelburgse muziek- promotor de komende weken Zeeland enkele 'cracks' uit Amerika en Ierland opdienen. Gitarist Michael Lee Firkins, een Yank met rappe handjes, The Brandos, vorig jaar nog hoofdact op het Vlissingse straatfestival, en de Ierse gi taartovenaar Samuel Eddy komen in mei en juni naar Middelburg. Petiet, die voor dit doel een stichting (RBG ofwel Stich ting Rock en Bluesconcerten) wil oprichten. mikt op 's werelds subtop en aanstor mend talent. De eerste trits voldoet ruimschoots aan die voorwaarde. Michael Lee Fir kins heeft inmiddels een royaal gevulde prijzenkast. Het gezaghebbende Ameri kaanse muziekmagazine Gui tar World schonk hem in de verkiezing van beste gitarist de zilveren plak. Firkins moest alleen Joe Satriani la ten voorgaan. In Nederland kaapte hij vervolgens een Edi son weg. De gitarist leverde verder een bijdrage aan de nieuwe cd van Chris Isaak. In Middelburg is hij maandag 22 mei te zien in gezelschap van het trio Howling Iguanas. De helft van het repertoire is van de hand van Firkins, de an dere helft is op bluesleest ge schoeide rock van de Iguana's. Onstuimig The Brandos (vrijdag 9 juni) doen nogal eens Europa aan. waar de sprankelende mousse van folk en onstuimige gitaar rock populair is. Niet voor niets bracht het Amerikaanse kwartet kortelings een cd uit, waarop enkele live-opnamen uit het Utrechtse Tivoli en het Amsterdamse Paradiso prij ken. Inmiddels zijn twee ex-le den van de Del-lords toegetre den tot The Brandos. De Ier Samuel Eddy (donder dag 15 juni) geldt als de nieuwe Rory Gallagher. Hij werkte eerder samen met nationale helden als Jan Akkerman en Herman Brood. Eddy vertolkt de blues modern, maar wel op een gespierde en soms smerige manier. Twee jaar geleden ver baasde hij het publiek in de Middelburgse American Bar. De met een zender spelende gi tarist hupte van het podium, liep naar buiten en bestelde een pilsje in het aangrenzende café. Onderwijl kwamen de prachtigste solo's uit zijn vin gers. Sponsors Voor het agentschap Music Trust, dat toernees verzorgt, is het interessant dergelijke bands zo nu en dan in Zeeland neer te zetten. „Zij moeten dan een dag geen reis- en verblijfs kosten betalen", zegt Kees Pe tiet, eigenaar van American Bar en mede-eigenaar van de Stadsdanszaal. De concerten leveren, ook bij volle bak, on voldoende entreegelden op om uit de kosten te komen. Daarom werft Petie sponsors, die willen adverteren in een in- formatiekrantje dat voor elk concert in een oplage van tweeduizend wordt verspreid in Zeeland en West-Brabant. Inmiddels staan vijftien spon sors achter het plan Petiet. va riërend van een muziekcafé, een modezaak, een taxicen trale tot een bierbrouwer. Na drie concerten wil Kees, die node leden zoekt die in het stichtingsbestuur willen stap pen. evalueren in hoeverre de ze formule succesvol is. Hij meent echter dat Middelburg wel een muzikale injectie kan gebruiken, ,,'s Zomers is er ge noeg te doen, 's winters toch vrij weinig. In die periode zal de stichting dan ook het mees te programmeren." The Brandos. foto MickRock Howling Iguanas.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1995 | | pagina 7