dan weerszij van de Braakman Rock- en blues-festival in Middelburg op komst Plaatsnaam Biervliet en Hoek ogstaand avondje ues in Terneuzen ruk bluesfestival 'Kwadendamme Zo'n rampoefening moet net echt zijn Het testament van mr Pieter Mogge zeeland week 20 collecties maar ook 'mest'. Ook is veron dersteld dat het eerste deel naar de diernaam 'bever' ver wijst. Het element 'vliet' is een heel gebruikelijke term voor 'waterloop'. De bierkleur is aantrekkelijk, maar een mod derkleur üjkt juister te zijn. Een moddervliet dus. Braakman Boven en ook wel beneden de grote rivieren kun je De Waal heten of Van Rijn. Je staat er niet bij stil, dat die mensen naai* rivieren zijn genoemd. Hoeveel families dragen de naam Brakman? Buiten Zee land zullen er niet zoveel zijn. maar in Zeeuwsch-Vlaanderen zijn ze bepaald niet schaars. Hun familienaam is ontleend aan de Braakman, de vroegere zeearm die in de jaren vijftig is afgedamd en voor een deel in gepolderd. Het water vormde vanouds de grens tussen de beide delen van Zeeuwsch- Vlaanderen. In de Tweede We reldoorlog kreeg de Braakman landelijke bekendheid door de amfibische operatie van de geallieerde troepen, die inlei ding was tot de bevrijding van het Land van Cadzand. Braakman is afgeleid van braak of breek. We moeten hier denken aan het breken van een dijk, waardoor het water in het achterland kan doordringen. In de dertiende eeuw wordt voor het eerst de naam Braak man vermeld, maar dan als Breckeme. De verandering in Braakman kwam later. Het kan zijn dat het achtervoegsel- eme tot -man werd. Maar en- MAANDAG 15 MEI 1995 7 jorAd Steketee jlgvan Priel k l in de tiende eeuw moet Ver een nederzetting Bier zün geweest aan een wa- iloop naar de Westerscliel- |0en nog de Honte. In de eeuw was de plaats handelscentrum gewor- en kreeg stadsrechten. De telde zelfs enkele kloos- fsen er bestond een bloeien- nijverheid. Men vervaar er onder meer laken en 'en zoutte haring in, wat mo- ,jjjk werd door de uitvinding jnhet 'kaken' door Willem iukelsz. De middeleeuwse jd lag; niet precies op dezelf- [plekals het bestaande Bier- iel, maar wat meer naar het [dwesten. jor de stormvloeden aan het id van de veertiende en het van de vijftiende eeuw deze streek te maken •['uitgebreide en langdurige (indaties, waardoor Biervliet geïsoleerd op een eilandje te liggen. Dit betekende de ondergang. In de Oorlog kwam dat nu geheel verval- in handen van de Geu- k Men besloot toen aan de (ordoostkant een fort aan te reen als bescherming tegen teanse invallen uit het [den. De bebouwing in die Jsting is in de zeventiende te-uitgegroeid tot het tegen- pordige plaatsje. Inmiddels jade wallen geslecht en Bier- let werd een landbouwdorp afstand van de Braak naam Biervliet is op ver- manieren verklaard. toponymicus Gys- vermoedt dat het eerste kleur van de kreek aan- de plaats lag. zou die zijn ge-' lest Anderen hebben ge lend dat het 'bier' uit de aatsnaam een variant is van k Germaans woord 'bh', te. dat 'modder' betekent, kele Vlaamse deskundigen wij zen erop dat 'man' laaggelegen weiland, poel of plas betekent. Opvallend is dat de Braakman in de middeleeuwen nog een andere naam had. de Dullaert. Deze naam lijkt als twee drup pels water op de Dollard, aan de Gronings-Duitse grens. Het woord is afgeleid van een woord 'doel', een nevenvorm van 'dal', een laaggelegen stuk grond, later ook plas en breed water. Het woord 'doel' komt in de kuststreken voor. Inder daad, ook in Doel. Hoek Aan de oostzijde van de Braak man ligt Hoek, dat een 'voor dorp' van het nabije Terneuzen is geworden. Het dorp was door zijn ligging dicht bij de indus trie tussen Terneuzen en de noordelijke Braakman aan trekkelijk als woondorp en werd sterk uitgebreid. De kern van de plaats is echter weinig veranderd. Hoek is een betrek kelijk nieuw dorp, want het werd pas in de zeventiende eeuw gesticht als vervanging voor het omstreeks 1600 ver dronken dorp Vreemdijk of Vroondijk, dat ten noorden van het huidige Hoek lag. De naam van dit dorp kwam in 1114 al voor als Fronendike. Het eerste deel betekent 'heer' en die heer is vermoedelijk de graaf van Vlaanderen geweest, die op dracht had gegeven tot bedij king. Het toponiem Hoek is niet las tig te verklaren. Meestal wordt er een perceel grond of buurt mee bedoeld. Hoeken komen in Zeeland veer voor, dikwijls nog voorzien van een specificeren de toevoeging, zoals in Krom- menhoeke, 's-Heerenhoek en Dishoek (Dijkshoek). Het gehucht Boerengat, dicht bij de industrie tussen Terneu zen en de noordelijke Braak man, heeft door deze ligging zijn rust verloren ook zijn be staan wordt bedreigd. De in dustrialisering van Zeeland heeft in veel Hoeken en Gaten het leven grondig veranderd. Heeft Gapinge zijn naam ontleend aan een Gaper? Heeft IJzendijke iets met ijs te maken? Wie was de heilige Laurens naar wie dat Walcherse dorp is genoemd? Sommige plaatsnamen hebben een duidelijke betekenis. Andere zijn lastig of zelfs helemaal niet te verklaren. In deze rubriek PLAATSNAAM nemen Lo van Driel en Ad Steketee de namen van Zeeuwse plaatsen en wateren onder de loep. Biexwliet en omge ving volgens een Franse kaart uit de zeventiende eeuw. lUZEN - Terwijl de iietlen zich hebben ver- 1 achter het televisietoe- wrpozen anderen zich in ill ernaast met een heel an- (pektakel. Aan het blu.es- jinde publiek tonen zich ireenvolgens de ruige Give Me mondharmoniërende Junior Wells, de vrolij- KtRythm Sheiks, de goe- [bulldog Otis Grand en de Robben Ford. Ter- beleefde zaterdag aan Portaal van Vlaande- (Bluesfestival een koude, avond, slaat tegen de tentdoe- Het. is niet echt koud in pt.maar lekker warm is an- 'Het doet de mensen dicht N kruipen. Na opwarmer jBuzze, is het aan de Junior i Blues Band de kans om - pver hij dat nog niet heeft p - Zeeuws-Vlaanderen wh te winnen. pn minuut nadat de eer ste noten zijn ingezet, beginnen de boxen te schrapen. Het geluid valt uit. Maar het euvel is gauw verholpen. Vanaf dat moment laat die 61-jarige vocalist en in strumentalist - witte hoge hoed, glitterjas - de aandacht van het publiek niet meer los. Zijn ne genkoppige, jonge band uit Chi cago inclusief de donkere, sexy stem van drummer Willie Hayes ('Baby that's the way I feel') laat een onuitwisbare indruk achter. Met 'I got my mojo working' krijgt Wells de meezingers op zijn hand. Otis Grand wordt door velen de topper van de avond genoemd. Languitgesponnen, afwisselen de snelle en kalme solo's op gi taar volgen op de eerder soul, dan bluesstem van zanger Roy Oakley. Ook de relatief onbe kende Rythm Sheiks doen het goed bij de achthonderd bezoe kers. Een kwalitatief hoogstaande avond, vindt organisator Piet van Houcke. Jammer dat er niet meer bezoekers waren. Lgrco van Barneveld fepeertenten in de buurt °et festival terrein, ve- Fj>bier en een hoge om- f'Jeid van de friet: vele bezochten zaterdag het |l?s. val in Kwadendam- "fj het eerste optreden, '«Zeeuwse band Busted, ji e,nming er rond half ze- Vele decibellen Ui ^ivaltent. De sner- otes van de Zeeu" °kten bij het publiek enthousiast applaus en deden de kou vergeten. Naast Busted bestegen zater dagavond Baby Langston, BB the Bluesfactory, Mr Boogie Woogie, The Juke Joints en de Julian Sas band het podium. Het bluesfestival in Kwaden damme is een jaarlijks spekta kel dat wordt bezocht door lief hebbers uit het hele land en door blues-freaks uit België; Baby Langston immers is een van de grootsten in zijn genre in het land van onze zuiderburen. door Yoyce Banh Als een grote brand uit breekt in een gebouw waar duizend mensen zit ten, moet de brandbestrij ding en hulpverlening zo snel mogelijk op gang ko men. Daarna moet de op vang van slachtoffers zo goed mogelijk verlopen. De brandweer van Middelburg en Arnemuiden, de regio nale brandweer, de politie van Walcheren, het Neder landse Rode Kruis, de am bulancediensten, de GGD, de EIIBO-vereniging en de leerlingen van de Stedelijke Scholengemeenschap Mid delburg doen daarom dins dagavond mee aan een grote gemeentelijke oefening rampbestrijding in het cen trum van de Zeeuwse hoofd stad. De oefening heeft tot doel de samenwerking tussen de deelnemende organisaties te toetsen. Organisator K. J. Hamelink van de brandweer Middelburg bericht dat dit de eerste keer is dat in Mid delburg een oefening van dit formaat wordt uitgevoerd, Er doen vier- a vijfhonderd mensen mee aan deze oefe ning. Een in scène gezette brand in het schoolgebouw van de Stedelijke Scholen gemeenschap wordt door de deelnemende organisaties bestreden. De omgeving van de Sint Pietersstraat, het Damplein, de Molstraat en K. J. Hamelink de Spanjaardstraat in Mid delburg is dan even moeilijk bereikbaar voor autover keer. Realistisch „Het is mijn taak als oefen- leider het geheel te coördine ren en in goede banen te lei den", aldus de plaatsvervan gend brandweercomman dant van Middelburg. Maar Hamelink ziet zijn rol als 're gisseur' op die avond als de belangrijkste. „Ales moet zo realistisch mogelijk worden nagebootst. Alle deelnemers moeten hetzelfde beeld voor ogen hebben zodat de oefe ning vlot verloopt. De oefening duurt van 19.00 tot '22.00 uur. door Caroline Moerland Aclit vellen achttiende- eeuws papier ter waarde van één Zeeuwse universiteit. Het streekarchivariaat Schou- wen-Duiveland in Zierikzee herbergt talloze gewichtige do- kumenten. Het testament van mr Pieter Mogge (1698-1756) is er één van. Deze voorname Zie- rikzeese burger liet 420.000 gul den na om een academie te stichten in zijn geboortestad. Het is er echter nooit van geko men. 'Verboden met water te blussen' staat er op de stalen deur die is verankerd in de dikke muren van de archiefkluis. Het zou een ramp zijn wanneer vuur of vocht de papierverzameling zou aan tasten. Alle zes gemeentes op Schouwen-Duiveland, het wa terschap op het eiland en diver se verenigingen, kerken en in stellingen hebben hun docu mentatie er ondergebracht. Streekarchivaris H. Uil heeft als taak dit alles te beheren. Verschillende dokumenten zijn de moeite waard om eens nader te bekijken. Diverse mensen doen dat ook wel. „Het meren deel van de bezoekers van het ar chief komt hier voor stamboom onderzoek", weet Uil. „Verder krijgen we vanalles over de vloer: van scholieren die een werkstuk moeten schrijven tot wetenschappers die willen pro moveren. Vermogen Één van de boeiendste stukken in zijn verzameling vindt Uil het testament van mr Pieter Mogge. Deze achttiende eeuwse Zierik- zeese patriciër bekleedde gedu rende drie periodes van een jaar het burgemeestersambt in de stad. Bovendien was hij af gevaardigde namens Zeeland voor de Staten-Generaal. „Je zou kunnen zeggen; een soort kamerlid." Mogge had geen kin deren aan wie hij zijn vermogen kon nalaten en dat was waar schijnlijk de reden dat hij in 1743 een testament opstelde. Acht vellen pende hij vol en liet ze in aanwezigheid van een nota ris verzegelen. Bij zijn dood in 1756 kon de rode zegellak wor den weggeschraapt en kwam de verrassende inhoud van het do- kument tevoorschijn. Uil leest passages voor uit de enigszins verbleekte tekst. Er staat onder meer dat een deel van het geld is bestemd voor de nichten en ne ven van Mogge, mits ze in Zierik zee wonen. Ook is vastgelegd dat een voor die tijd zeer accep tabel bedrag naar zijn bediendes gaat, 'soo knegts als mijden'. Academie Het leeuwendeel van ongeveer 420.000 gulden is echter bestemd voor het oprichten van een aca demie in Zierikzee. Uil leest voor dat Mogge precies heeft aange geven welke vakken zullen wor den gedoceerd en hoe groot het salaris van de professoren moet zijn. Een ander belangrijk document werd er echter de oorzaak van dat Mogge's droom nooit is uit gekomen. Het gaat om de op- richtingsbul van de universiteit van Leiden, waarin Willem van Oranje had bepaald dat deze academie voor zowel Holland als Zeeland was bestemd. Toen Zie rikzee in de achttiende eeuw een eigen hogeschool wilde, ging de oudste academische stad Van Nederland op haar strepen staan. Mede dankzij de Staten van Holland kwam de Zeeuwse universiteit er niet. Het stadsbestuur van Zierikzee besloot daarom het geld aan al lerlei goede doeleinden te beste den. In de jaren vijftig, zestig van deze eeuw bevatte de gemeente kas nog steeds een deel van Mog ge's legaat. Zierikzee zat in die tijd vanwege het grote aantal monumenten in de stad heel slecht bij kas. „Het legaat is toen geruisloos verdwenen in het fi nanciële gat van de gemeente", zegt Uil. „Of. om het wat positie ver te stellen, je vindt het geld nu nog in de monumenten terug." Enkele spullen uit de nalatenschap van mr Pieter Mogge in het Streekarchivariaat Schouwen-Duiveland in Zierikzee. foto Pieter Honhoff Ageren mondharmonicaspeler Junior Wells speelde de zaal 'Paarminuten plat tijdens het Portaal van Vlaanderen Blues- foto Peter Nicolai The Brandos. foto Mick Rock Howling Iguanas. van onze verslaggever Frank Balkenende Het begon met de Cana dese gitaargigant Pat Travers, die de Middelburgse horecabaas Kees Petiet in fe bruari naar de Zeeuwse hoofdstad haalde. Dat experi ment slaagde, zowel finan cieel als artistiek. Petiet wil het nu groot aanpakken: elke maand een publiekstrekker op het podium van de Stads- danszaal. Dankzij een innige samenwerking met het Belgi sche agentschap Music Trust kan de Middelburgse muziek- promotor de komende weken Zeeland enkele 'cracks' uit Amerika en Ierland opdienen. Gitarist Michael Lee Firkins, een Yank met rappe handjes. The Brandos, vorig jaar nog hoofdact op het Vlissingse straatfestival, en de Ierse gi taartovenaar Samuel Eddy komen in mei en juni naar Middelburg. Petiet, die voor dit doel een stichting (RBC ofwel Stich ting Rock en Bluesconcerten) wil oprichten, mikt op 's werelds subtop en aanstor mend talent. De eerste trits voldoet ruimschoots aan die voorwaarde. Michael Lee Fir kins heeft inmiddels een royaal gevulde prijzenkast. Het gezaghebbende Ameri kaanse muziekmagazine Gui tar World schonk hem in de verkiezing van beste gitarist de zilveren plak. Firkins moest alleen Joe Satriani la ten voorgaan. In Nederland kaapte hij vervolgens een Edi son weg. De gitarist leverde verder een bijdrage aan de nieuwe cd van Chris Isaak. In Middelburg is hij maandag 22 mei te zien in gezelschap van het trio Howling Iguanas. De helft, van het repertoire is van de hand van Firkins, de an dere helft is op bluesleest ge schoeide rock van de Iguana's. Onstuimig The Brandos (vrijdag 9 juni) doen nogal eens Europa aan, waar de sprankelende mousse van folk en onstuimige gitaar rock populair is. Niet voor niets bracht het Amerikaanse kwartet kortelings een cd uit, waarop enkele live-opnamen uit het Utrechtse Tivoli en het Amsterdamse Paradiso prij ken. Inmiddels zijn twee ex-le den van de Del-lords toegetre den tot The Brandos. De Ier Samuel Eddy (donder dag 15 juni) geldt als de nieuwe Rory Gallagher. Hij werkte eerder samen met nationale helden als Jan Akkerman en Herman Brood. Eddy vertolkt de blues modern, maar wel op een gespierde en soms smerige manier. Twee jaar geleden ver baasde hij het publiek in de Middelburgse American Bar. De met een zender spelende gi tarist hupte van het podium, liep naar buiten en bestelde een pilsje in het aangrenzende café. Onderwijl kwamen de prachtigste solo's uit zijn vin gers. Sponsors Voor het agentschap Music Trust, dat toemees verzorgt, is het interessant dergelijke bands zo nu en dan in Zeeland neer te zetten. „Zij moeten dan een dag geen reis- en verblijfs kosten betalen", zegt Kees Pe tiet, eigenaar van American Bar en mede-eigenaar van de Stadsdanszaal. De concerten leveren, ook bij volle bak, on voldoende entreegelden op om uit de kosten te komen. Daarom werft Petie sponsors, die willen adverteren in een in- formatiekrantje dat voor elk concert in een oplage van tweeduizend wordt verspreid in Zeeland en West-Brabant. Inmiddels staan vijftien spon sors achter het plan Petiet, va riërend van een muziekcafé, een modezaak, een taxicen trale tot een bierbrouwer. Na drie concerten wil Kees, die node leden zoekt die in het stichtingsbestuur' willen stap pen, evalueren in hoeverre de ze formule succesvol is. Hij meent echter dat Middelburg wel een muzikale injectie kan gebruiken, ,,'s Zomers is er ge noeg te doen, 's winters toch vrij weinig. In die periode zal de stichting dan ook het mees te programmeren."

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1995 | | pagina 25