Teder streelt hij het strakke staal
Geen punt, hooguit een komma
PZC
Eerste element Piet Heintunnel
De tweede jeugd van
de 'Westerschelde'
DISCUSSIE
BIJEENKOMST
MILIEUBERICHT
Hoechst Holland
BLIV*
zeeland
Hoechst (E
ZATERDAG 6 MEI 1995 13
van onze verslaggever
Harmen van der Werf
VLISSINGEN - Het was liefde op het
eerste gezicht. De Vlissinger Jack
Tienhoven zag de Isprinsen in de ha
ven van Den Helder liggen. Verwaar
loosd. Onttakeld. Maar onder de cen
timeters roest begon het zeeschip di
rect voor hem te leven.
Een vriend had hem meegenomen
naar Den Helder, onder het motto 'dat
is wel wat voor jou'. Het bleek een
schot in de roos. Tienhoven, een oud
zeeman die ais specialist een privé-kli-
niek in Goes heeft, keek op het schip.
Zag de enorme chaos die Filippijnse
off-shore werknemers er hadden ach
tergelaten. Maar hij zag ook de moge
lijkheden die het schip biedt. De
mooie lijnen, de degelijkheid waar
mee de Isprinsen eind jaren vijftig
voor de Schotse regering is gebouwd.
De Isprinsen stond te koop. De voor
malige eigenaar - Tienhoven noemt
hem voor het gemak 'meneer X' - had
zich net voor zijn arrestatie failliet la
ten verklaren. Dat was november
1993. En Tienhoven hoefde niet lang
na te denken. Hij kocht 'haar'. 'Haar',
omdat een schip voor iedere zeeman
■een vrouw is.
Verblind
Vrienden, familieleden, bekenden. Ze
verklaarden hem bijna allemaal voor
gek. Wat moet nota bene een particu
lier met een zeeschip dat er wel mooi
uitziet, maai- waaraan enorm veel op
geknapt moet worden Tienhoven
liet zich niet van de wijs brengen. Hij
was verblind door liefde.
Met companen in de liefde bracht hij
vijf dagen op de Isprinsen door, alvo
rens het ruime sop te kiezen. De ma
chinekamer kreeg als eerste een on
derhoudsbeurt. „We hebben keihard
gewerkt. De machines hadden twee
ënhalf jaar niet gedraaid. Na één week
liepen ze weer als een naaimachine.
Zo soepel."
Op een kraakheldere, koude winter
dag ging het februari vorig jaar over
de Noordzee van Den Helder naar
Vlissingen. Sinds die tijd ligt de
Isprinsen - wit met gele schoorsteen -
bij de Keersluisbrug. Alsof het schip
daar altijd al heeft gelegen en nooit
meer wegkomt.
Tienhoven heeft veel zwarte sneeuw
gezien. Hij is met zijn varende liefde
door diepe dalen gegaan, maar hij
weet van geen ophouden. „'Hou toch
op met die bodemloze put', wordt wel
gezegd. Maar ik geniet er nog dage
lijks van."
Massief
Hij draait één van de patrijspoorten
open. „Zie je, massief brons. En zo is
het schip helemaal uitgevoerd. Schit
terend. Zo worden schepen tegen
woordig niet meer gebouwd. Krank
zinnig, met zulke duurzame materia
len. met teakhout op alle dekken.
Zelfs het zeil in de gangen is nog origi
neel, na al die jaren. Het is met kope
ren strippen afgewerkt. Mooier kan
haast niet."
Bij de bouw van de Isprinsen is niet op
een dubbeltje gekeken. Zoveel is wel
duidelijk. Het schip moest grandeur
uitstralen als paradepaardje van de
Schotse deelregering. Geld speelde
geen rol, volgens Tienhoven, want ko
ningin Elisabeth betaalde.
Dat de koningin van het Verenigd Ko
ninkrijk de opdrachtgeefster was,
geeft Tienhovens 'molensteen' extra
cachet. Daarmee is haar rol niet uitge
speeld. Elisabeth moet hebben geëist
dat de Isprinsen, toen nog Noma ge
heten, ouderwets degelijk moest wor
den. Het is aan haar te danken dat het
schip niet is gelast, maar is geklon
ken.
De liefde van Tienhoven krijgt han
den en voeten. „Dit moet het laatste
grote schip zijn dat zo is gebouwd.
Lassen was eind jaren vijftig al zo ge
woon. Het gaat veel sneller dan klin
ken, maar een geklonken schip is wel
veel mooier. Staal vervormt altijd iets
als je het last. Met klinken blijft alles
even strak. Daardoor is dit schip zo
mooi uitgelijnd." Hij streelt al pra
tend de wit geschilderde stalen pla
ten. inderdaad, alsof het een vrouw is.
Hoeveel geld hij tot nu toe in de
Isprinsen heeft gestoken, kan hij niet
zeggen. Het moeten ettelijke duizen
den guldens zijn. En wat is er nog
nodig Tienhoven bekroop enkele
weken geleden de angst dat hij toch in
een bodemloze put was gestapt. Een
riaval architect heeft hem gerust ge
steld. „Het schip verkeert in uitste
kende conditie. Het werk is voor 70
procent gedaan."
Maar wat als de resterende 30 procent
af is Tienhoven aarzelt geen mo
ment. „Ik weet het nog niet. Het basi
sidee is dat ze weer moet varen." Hij
heeft er natuurlijk wel zijn gedachten
over laten gaan. De Isprinsen heeft
voor de oplegging in Den Helder een
paar jaar dienst gedaan als expeditie
schip. Cruises naar Spitsbergen wer
den ermee gemaakt, voor liefhebbers
van ijsbergen en ijsberen. Dat was
geen succes. Op dat gladde ijs zal
Tïenhoven zich niet begeven.
Duikers
Naar zijn idee is de Isprinsen ideaal, ja
zelfs gebouwd, om als uitvalsbasis
voor een duikclub te fungeren. „Wei
nig schepen hebben zo'n laag vrij-
boord. Je stapt zo vanaf het schip in
een rubberbootje. Niks geen gesjouw
met je duikspullen over een touwlad-
dertje. En er is een gigantisch achter
dek waarop duikers hun apparatuur
kunnen leggen, waarop ze kunnen
zonnen."
Tienhoven ziet het al voor zich dat de
vernieuwde Isprinsen op de Rode Zee
ronddobbert met alle 57 slaapplaat
sen bezet. Hij weigert erover na te den
ken wanneer dat zal zijn. „Ik heb dat
nooit gedaan. Bewust niet. Anders
was ik er nooit ingestapt."
Omer Gielliet neemt afscheid als pastoor
van onze verslaggever
BRESKEN S - Pastoor Omer
Gielliet in Breskens gaat met
emeritaat, maar zelf kiest hij
andere woorden als hij over
zijn afscheid praat. „Het
woord 'emeritus' is bedoeld
voor mensen die "verdienste
lijk hebben geleefd en dat kan
ik van mezelf niet zeggen",
zegt Gielliet. „Bovendien ver
andert er niet zoveel voor me.
De verantwoordelijkheid voor
de parochie geef ik op, maar
verder blijft alles hetzelfde. Ik
zet geen punt, hooguit een
komma."
Omer Gielliet, 69 jaar oud en al
28 jaar pastoor van de parochie
Breskens. Daarnaast bekend
als beeldend kunstenaar, de
milieu-activist die de actie
'Redt de Schelde' op touw zette
en de man die zich inzet voor
uitgeprocedeerde asielzoekers.
Links en rechts van het pad
naar de kleine kerk aan de Eu
ropalaan in Breskens staan
houten kunstwerken die Giel
liet zelf gemaakt heeft. Het
meest in het oog springt een
enorme vogel die de tekst 'Vrij
heid door ontworteling' met
zich meedraagt. „Het beeld
symboliseert de weg die Abra
ham volgde", zegt Gielliet. „Hij
maakte zich los van zijn eigen
bodem, omdat hij een hogere
orde vond. Abraham voelde
zich geroepen om iets" te gaan
doen aan de onrechtvaardig
heid die hij zag. Later hebben
mensen als Ghandi, Mandela
en Martin Luther King hetzelf
de gedaan. Ze maakten zich los
van hun geboortegrond om
zich te verzetten tegen de
moordlust waarvan de mensen
het slachtoffer worden en de
wijze waarop kinderen worden
opgeofferd aan de economie."
Ook voor de asielzoekers die
naar West-Europa komen heeft
Gielliet veel respect. „Net als
mensen als Mandela en Ghan
di geven ze alles op wat ze heb
ben om menselijk te leven.
Daarom zie ik ze ook niet als
bedelaars."
Gielliet spant zich in samen
werking met een interlokaal
netwerk van kerken in voor de
opvang van uitgeprocedeerde
asielzoekers. Het voormalige
kruisgebouw achter de rooms-
katholieke kerk is volledig ver
bouwd voor de huisvesting van
de vluchtelingen. „Het leven is
heel leutig met de asielzoekers.
Ze vertellen me van alles van
het land waar ze vandaan ko
men en bovendien doen ze heel
veel. Zo hebben ze bijvoorbeeld
een boot opgeknapt, zodat de
kinderen daarop kunnen spe
len."
Verzet
Volgens de kunstzinnige pas
toor staat één hoofdlijn cen
traal voor ieder mens: leef je
voor jezelf of voor mensen die je
nodig hebben? Gielliet pro
beert dat laatste te doen en
daarom verzette hij zich onder
meer tegen de plaatsing van
kernwapens en strijdt hij al ja
ren voor een schone Schelde.
Vorige zomer voerde hij bij
voorbeeld nog actie bij Doel.
Daar werden jodiumpillen uit
gedeeld en Gielliet en zijn me
destanders hadden het idee
dat dit gebeurde om bij de
mensen de gevoelens van on
veiligheid over de kerncentrale
weg te nemen.
„Binnen de katholieke kerk
staan de meeste mensen niet te
juichen als ik weer actie voer
maar dat geeft ook niet. Ik heb
gelukkig lang onder bisschop
Ernst mogen werken en die
heeft me veel gesteund", zegt
Gielliet. „Consensus hoeft wat
mij betreft ook in de kerk niet.
Stel je voor dat er één domoor
is en vier anderen moeten naar
zo iemand luisteren. Dat kan
toch niet."
Profeet
Gielliet geeft toe dat ook hij
niet veel heeft kunnen bijdra
gen aan een betere wereld. Aan
de aantasting van het milieu is
nog steeds geen einde geko
men. Er worden nog steeds oor
logen gevoerd en miljoenen
mensen leven nog altijd in gro
te armoede. „Maai' ik spiegel
me aan het verhaal van de pro
feet die in Sodom rond liep. De
ze profeet riep de mensen op
om tot bezinning te komen,
maar niemand luisterde. Ie
mand vertelde de profeet dat
het geen zin had om te blijven
roepen. Maar de profeet ant
woordde toen dat hij toch door
bleef gaan, omdat hij in ieder
geval zichzelf hoorde."
Pastoor Gielliet neemt zondag
14 mei vanaf 10.00 uur afscheid
in de rooms-katholieke kerk
van Breskens. Hij wordt opge
volgd door pastoraal werker N.
van Waterschoot.
n onze verslaggever
- Het transport vertrok een klein
a*er dan aanvankelijk was voorzien, maar
- e door het rustige weer werd die vertraging
1 vlot goedgemaakt en konden de Terneuze-
ars omstreeks half drie 's middags vanaf de dijk
eerste element van de Piet Hein-tunnel zien
ren. Het 40.000 ton zware element passeerde
twee uur later Vlissingen en wordt maan-
Sroorgen vroeg in IJmuiden verwacht.
^Hein-tunnel moet deel gaan uitmaken van
boulevardprojectin Amsterdam en het cen-
van.<*e stad verbinden met het Zeeburg-ei-
en ringweg Zuid. De acht elementen zijn in
gebouwd en vrijdag werd over de
'~.e en de Noordzee het eerste element naar
vervoerd.
A111 Wei'd voortgetrokken door twee sleep
uw<* door een duwboot en begeleid door
6 vaartuigen. Omstreeks kwart over
r het konvooi ter hoogte van Kruiningen en
een kleine anderhalf uur later konden de wande
laars op de Terneuzense dijk de stoet voorbij zien
varen. Het tunnelelement zelf viel nauwelijks op.
want het stak slechts dertig centimeter boven wa
ter. „We lopen mooi op schema", stelde bouwcom
binatie-medewerker L. Maas van het Schelde
Coördinatiecentrum vrijdagmiddag tevreden
vast. „We hadden vanmorgen bij het vertrek van
uit Antwerpen een klein uur vertraging opgelopen,
maar inmiddels hebben we dat tijdverlies goedge
maakt. Ik schat dat het konvooi met een snelheid
van ongeveer zes kilometer per uur vaart."
De schepen voeren ongeveer twee uur later ter
hoogte van Vlissingen en Maas verwacht dat het
konvooi maandagmorgen IJmuiden bereikt.
Maas: „De afstand van Antwerpen naar IJmuiden
is ongeveer 300 kilometer en als je rekening houdt
met de snelheid die wordt gevaren, kom je op een
totale reistijd van 72 uur uit."
Alle tunnelelementen moeten binnen anderhalve
maand in Amsterdam zijn. Het laatste transport is
voor juli gepland.
De raderstoomboot Westerschelde is inmiddels 90 jaar oud: het
schip was echter slechts 33 jaar in actieve dienst.
foto Hartman, Gedenkboek PSD 1929
van onze verslaggever
ROTTERDAM - Het mag een
wonder heten: in Rotterdam
wordt dinsdag 16 mei het 90-ja-
rig bestaan van de raderstoom
boot Westerschelde van de Pro
vinciale Stoombootdiensten
(PSD) gevierd. Gered van de slo
pershamer beleeft het schip
sinds 1990 een tweede jeugd.
Niet meer als Westerschelde,
maar als De Nederlander, ver
noemd naar het eerste succes
volle Nederlandse raderstoom
schip.
In 1933 nam de PSD de Wester
schelde al uit de vaart. Maar de
huidige eigenaar, de familie
Key, hoopt dat er in Zeeland nog
oud-opvarenden of 'bekenden'
van het schip rondlopen. „Wie
een aardigheidje over de Wester
schelde weet te vertellen, over
de gewoontes en de inrichting
aan boord, is welkom op de jubi
leumreceptie". nodigt mevrouw
J. C. van Veelen uit. Zij is de
echtgenote van K. J. Key. die in
1988 de Westerschelde van de
slopershamer redde.
Enkele anecdotes over het schip
zijn wel bekend. Zo bevond de
eerste klasse in de tijd van de
PSD zich bovendeks en de derde
klasse onderdeks. Paarden ston
den er tussenin en die lieten wei
eens wat vallen, soms dwars
door roosters die toegang gaven
tot de derde klasse. „Verhalen
als deze moeten er meer te ver
tellen zijn", denkt mevrouw Van
Veelen. „Die willen we graag ho
ren op onze receptie."
De Westerschelde alias De Ne
derlander heeft er dit jaar op de
kop af negentig jaar opzitten,
waarvan slechts 33 jaar varend.
De PSD gebruikte het schip van
1905 tot 1933 voor de veerdienst
tussen Vlissingen, Breskens,
Borssele, Terneuzen, Hoede-
kenskerke en Hansweert. De op
komst van de auto en van het
doelmatigere schroefschip
maakten de raderstoomboot
overbodig.
Dat de Westerschelde een rader
stoomboot is. was voor de hui
dige eigenaar juist de reden om
het brok nostalgie in ére te her
stellen als varende feestzaal
voor bruiloften, partijen en re
cepties. De boot was als bunker
schip volledig uitgeleefd. Kev
heeft alles zoveel mogelijk in
oude stijl teruggebracht. Veel
mahoniehout, rood koper en de
cadent pluche roepen aan boord
de sfeer van weleer op. En na
tuurlijk het geluid van de rader
schoepen dat het lawaai van de
stoommachine overstemt.
Dodenherdenking
OOSTKAPELLE - In het artikel
over de dodenherdenking in
Oostkapelle in de krant van vrij
dag is de suggestie gewekt dat
de stilte werd verstoord door een
flipperkast in een cafetaria. Dat
is onjuist. Tijdens het in acht ne
men van de twee minuten stilte
was de flipperkast buiten ge
bruik.
iAdvertentie
Advertentie
Wij nodigen u uit met ons van gedachten
te wisselen over het milieubeleid van ons
bedrijf op dinsdag 16 mei.
Aanvang 19.30 uur
in hotel Arion
Boulevard Bankert 266 te Vlissingen
Uitgangspunt voor de discussie is ons
onlangs verschenen milieubericht.
Exemplaren daarvan kunt u aanvragen
bij Jacqueline Wentink
telefoon 01196 89205.
bij wie u zich ook kunt aanmelden.
vestiging Vlissingen
Getrokken en geduwd passeert het eerste tunnelelement Terneuzen.
foto Charles Strijd
Jack Tienhoven voor de Isprinsen: „Zo worden schepen tegenwoordig niet meer gebouwd.
foto Ruben Oreel
Pastoor Omer Gielliet:„Dil beeld symboliseert de weg die Abraham volgde. Hij maakte zich los van
zijn eigen bodem, omdat hij een hogere orde vond." foto Charles Strijd
MAAK MAMA
HOTEL ARNEVILLE
01I80-38456
