Tsjernobyl-rapport te scherp Hoogleraar beschouwt hele Betuwe als een uiterwaard PZC PZC Op zoek naar het gouden idee voor dijkverbetering PTT stuurt spionchip met post mee Genadebrood De Rode Draad laat familie en vrienden hoeren hart luchten opini© WOENSDAG 29 MAART 1995 Nederlander trekt conclusie na bezoek aan krakkemikkige kerncentrale: door Job Janssens De kans op een tweede Tsjer- nobyl-ramp is niet uitge sloten, maar wel heel klein. Het verhaal dat de beschadigde kerncentrale ieder moment kan ontploffen is onzin, aldus ir A. Versteegh, hoofd van de nu cleaire unit van het Energieon derzoek Centrum Nederland (ECN) in Petten. Versteegh is van mening dat het 'scherp for muleren' van de problemen in Tsjernobyl voor een niet onbe langrijke deel is ingegeven door commerciële belangen. Des kundigen van vijf Europese be drijven verichtten een onder zoek naar de veiligheid van de reactoren in Tsjernobyl. „Deze bedrijven hebben een voordeel bij het snel beginnen van her stelwerkzaamheden aan de reactoren", aldus de ECN'er. Versteegh. die twee weken gele den een bezoek bracht aan het nucleaire complex in Tsjerno byl. vindt overigens wel dat er veel aan de installaties en de deskundigheid van het perso neel moet worden verbeterd om volgens de 'veilige' Westeuro- pese maatstaven te kunnen werken. Hij heeft, twee weken geleden in de Oekraïne veel vaker dan goed is voor een wetenschapper, zijn wenkbrauwen gefronst toen hij zich liet rondleiden op het nu cleaire complex in Tsjernobyl. Want de Oekraïeners nemen het niet zo nauw met hygiëne en vei ligheid. De onderzoeker constateerde een chaotische administratie waarbij wijzigingen aan de in stallaties niet of onvoldoende op werktekeningen worden aange bracht. gebrekkig onderhoud, onvoldoende stralingshygiëne op de werkvloer en het ontbre ken van de meest elementaire veiligheidsvoorschriften. „Ik kreeg geen doseringsplaatje uitgereikt bij het bezoek aan het complex, zodat je dan maar moet raden hoeveel straling je oploopt. De werkvloeren zaten vol scheuren en waren niet goed te reinigen. Het verwisselen van licht besmette kleding ge schiedt niet in van elkaar ge scheiden ruimten... En zo kan ik nog wel even doorgaan",'aldus Versteegh. Brand Van de vier kernreactoren - er zouden er aanvankelijk zes wor den gebouwd - zijn er nog maar twee in bedrijf. Eén reactor vatte vorig jaar vlam en is sindsdien buiten werking. Reactor num mer vier veroorzaakte in het voorjaar van 1986 de ramp die de hele wereld de adem deed inhou den. Na het ongecontroleerd op lopen van de temperatuur in de reactor ontstond toen brand. Grote gebieden raakten vervol gens radioactief besmet. Tien duizenden mensen moesten worden geëvacueerd en honder den mensen overleden tengevol ge van straling. Tot op de dag van vandaag worden kinderen met ernstige schildklierafwij kingen in ziekenhuizen opgeno men. Het was de grootste ramp met een reactor tot nu toe. Afgaande op berichten in de Britse krant Observer echter, waarin een expert wordt geci teerd die een 'schokkend' rap port onder ogen had gekregen, staat de wereld aan de voor avond van een nieuwe cata strofe. De beruchte 'sarcofaag', de eerste betonnen afdeklaag die kort na het ongeval over de ramp-reactor werd gestort om verdergaande besmetting in te dammen, zou imniddels uiterst instabiel zijn geworden. Daar door dreigt de aan de sarcofaag grenzende, nog in bedrijf zijnde reactor, te worden verpletterd met alle gevolgen van dien. Versteegh vindt die gedachte niet relativerend genoeg. „Ik heb de conclusies van het be doelde rapport ook tot me geno men. Er moet iets gebeuren aan de huidige situatie in Tsjerno byl, dat staat vast. Maar dat stond het al vanaf het moment van de ramp. De sarcofaag, het noodverband, moet worden ge stabiliseerd. Er moet een nieuwe laag beton overheen. Dat moet ook binnen nu en twee jaar ge beuren, maar het is natuurlijk zo dat de jongens van de bedrijven die dit moeten uitvoeren liever vandaag dan morgen aan de slag gaan. Zij hebben voordeel bij 'druk op de ketel'. Die krijg je niet door te zeggen dat het alle maal prima voor mekaar is", re deneert Versteegh. Gesloten Versteegh heeft inderdaad met eigen ogen kunnen vaststellen dat het beslist niet 'prima voor mekaar' is in Tsjernobyl. De EC N'er benadrukt: „De reactoren moeten in feite worden gesloten, maar dat is economisch onmo- Er is in Nederland een kleine groep mannen die alle vrije tijd besteedt aan het uitvinden van het „gouden idee" voor proble men op het gebied van grootschalige bouwprojec ten. Sinds de dreigende wa tersnood begin dit jaar in Gelderland hebben deze „Willie Wortels" zich ge stort op de dijkverbetering. Hun plannen lopen uiteen van het bevriezen van dijk- lichamen met stikstof tot het plaatsen van speciale damwanden. Gistermiddag presenteer den de uitvinders hun ideeën op een hoogwatersympo sium in Tiel. Het symposium werd georganiseerd door het Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Re gelgeving (CUR) uit Gouda en de Technische Advies commissie Waterkeringen (TAW). Vooral hydrologi sche (waterloopkunde) en waterbouwkundige aspec ten van het recente hoogwa ter kwamen aan de orde. „Over het algemeen kennen wij deze mensen. Ze kennen elkaar ook allemaal. Het zijn mensen, die steeds hopen dat zij als het ware de pu naise opnieuw uitvinden. Ook voor de Betuwelijn of de hoge-snelheidslijn ontwik kelden zij plannen, die tot in de perfectie worden uitge werkt. Het zijn ook echt niet allemaal luchtkastelen. Er zitten soms heel bruikbare alternatieven bij", zegt Ivan van Beek van het CUR. Schermen Zo ontwikkelde A. Schmidt Apol uit Amsterdam een plan om in dijklichamen een integraal dijkscherm van ce- ment-bentoniet te bouwen. De commissie Boertien, die zich gebogen heeft over ver antwoorde dijkverzwaring in Nederland, heeft zijn idee omarmd. De Unie van Wa terschappen. beheerder van de dijken, is minder enthou siast, omdat dijken door zo'n scherm niet meer kunnen bewegen, wat volgens de Unie noodzakelijk is. Kunstenaar/garagehouder J. van der Noort heeft al pa tent aangevraagd op zijn plan en is daarover in onder handeling met geïnteres seerde producenten. Hij wil waterkerende schermen aan de rivierzijde van de dijken plaatsen. De schermen wor den op drijvers bevestigd en .stijgen dus mee met het ri vierwater. De schermen zijn ook verplaatsbaar. „Zo'n idee moet bestudeerd wor den". meent Van Beek. „We hopen dat door het sympo sium contacten ontstaan tussen uitvinders, overheid, waterschappen en aanne mers. In projectgroepjes kunnen de ideeën getoetst worden op uitvoerbaarheid en kosten." Kofferkering De ideeën om dijken steviger te maken zodat ze bestand zijn tegen extreem hoge wa terstanden. lopen ver uiteen. Het Waddinxveense bureau Van Driel Mechatronica stelt voor een draagbare wa terkering, een zogenoemde „kofferkering", te maken. Deze kering bestaat uit om gekeerde schulpen van kunststof doek, die ge plaatst kunnen worden als het rivierwater stijgt, P. Kooistra uit Varik, die het hoge water aan den lijve meemaakte, wil damwan den langs de dijken bouwen in combinatie met ondoorla- tend folie en vloedplanken. Het plan van J. de Jong uit Almere. die voorstelt om geulen in de dijken te graven waardoor de dijk nauwelijks meer kan verweken, wordt al gedeeltelijk uitgevoerd bij de Bomendijk in Voorst. De Bomendijk is één van de dijkvakken in Gelderland, die door de provincie aange wezen zijn om milieuvrien delijke alternatieven voor dijkverbetering uit te probe ren. Na het symposium voor uit vinders volgt volgende week een bijeenkomst waar de rol van kunststoffen in dijkli chamen nader bekeken wordt. Op 18 april gaan des kundigen op „uitgekiende" ideeën studeren als bijvoor beeld inpassing in het land schap. (ANP) gelijk. Er moet van alles gebeu ren aan opleidingen vair het per soneel. de organisatie van de werkzaamheden en het vergro ten van de hygiëne. Dit alles vanuit onze opvattingen om trent veiligheid. Maar het gaat mij te ver om nu het scenario van een 'tweede Tsjernobyl-ramp" te schilderen. Dat is overigens ook niet mogelijk. Na het eerste on geval zijn er dusdanige aanpas singen verricht aan de overge bleven reactoren dat een grote grafietbrand. kenmerkend voor de eerste ramp. zich vrijwel ze ker niet zal herhalen. Zelfs al zou de sarcofaag op de werkende reactor vallen." De oplossing voor de Tsjernobyl- dreiging moet volgens Ver steegh uit het Westen komen. Er is behoefte aan geld. heel veel geld. Dat vergt een internatio nale inspanning omdat meer dan een miljard gulden nodig is om Tsjernobyl te kunnen sane ren. De ervaring heeft inmiddels geleerd dat de behoefte aan fi nanciële middelen groter wordt naarmate het rampgehalte stijgt. Versteegh: „De Oekraïne is bij na failliet. Tsjernobyl is de enige economische macht van beteke nis in het gebied. Sluiten van Tsjernobyl betekent niet alleen het wegvallen van zoiets ele- De uitgebrande kernreactor van Tsjernobyl in juni 1986. foto are hief PZC Internationale vervoerders kunnen niet langer laco niek met Nederlandse post omspringen. De PTT ver stuurt zelf brieven met een chip, waarmee achteraf de he le gang van het poststuk kan worden nagegaan. Vervoer per brommer, onnodige ver traging en zelfs een ruwe ban- deling blijven niet onopge merkt met de 'chipbrieF. De brief met chip wordt in een zak met internationale post gestopt. Het elektronische breintje registreert elke mi nuut één beweging. Ieder ver voermiddel heeft een eigen schokpatroon. Achteraf kun nen de bewegingen van het poststuk met een computer nauwkeurig in kaart worden gebracht. Als blijkt dat het 'spionagepakketje' op een be paalde lokatie onndige vertra ging heeft opgelopen, stapt de PTT met die onweerlegbare gegevens naar het betreffende land. Zo is de Australische post dienst al op de vingers getikt omdat een brief welgeteld ze ven keer hetzelfde bestelkan- toor verliet als gevolg van een foute sortering. De Australiërs hebben hun le ven daarop gebeterd, zo meldt de PTT. En dat is het hele idee achter de operatie, zo zegt Hanne Kluck, woordvoerster van de PTT. „In internatio naal verband overleggen we over kwaliteitsverbeteringen. Alle postbedrijven werken hieraan", aldus Kluck. „Mis schien dat er wel even raar wordt opgekeken als wij met die informatie van die chips aankloppen. Maai- vervolgens worden die gegevens wel ge bruikt om de knelpunten op te lossen. Er wordt op een gezon de manier op gereageerd." De PTT is de enige die gebruik maakt van deze techniek. Om dat de onderzoeksmethode nogal duur- is, gebeurt dat op beperkte schaal. (GPD) Laten we het toeval beslissen welke dijk het eerst be zwijkt of zouden wij moeten be schikken over een 'flood mana gement-plan' dat de volgorde aangeeft waarin de verschillen de polders moeten onderlopen en dat gebaseerd is op duidelij ke maatschappelijke prioritei ten? Die prikkelende vraag stel de prof. dr ir H. Savenije maan dag op een lezingenmiddag op de TU Delft onder de titel 'De prijs van de ramp'. Want over stromingen zijn nooit helemaal uit te sluiten, betoogde Save nije voor een honderdtal stu denten en andere geïnteresseer den. De overstromingskans als de dij ken over vijfjaar zijn opgehoogd van eens in de 1250 jaar, heeft niet zoveel waarde. Want vol gens Savenije 'weten we onvol doende van het stroomgebied van onze grote rivieren' om een dergelijke kans goed te kunnen berekenen. „We werken met kansen, dus is het mogelijk dat het gebeurt. Overstromingen ziin nooit hele maal uit te sluiten. En wat doe je als de situatie zich voordoet? We moeten naar overstromingsbe- heer, zo van: Eerst dat gebied inunderen en als dat de druk niet van de ketel wegneemt, dan dat stuk, en dan dat stuk". Of een dergelijk hoogwater-beleid werkt weet Savenije niet, maar het is in ieder geval de moeite waard om te onderzoeken. Hoe vaak onheilspellende wa terstanden zoals afgelopen win ter ons nog staan te wachten, is niet met zekerheid te zeggen. Sa venije zegt dat er onvoldoende kennis is van de rivier. Cijferma teriaal is vaak verouderd, en jaarlijks vinden er veranderin gen plaats. Steeds als er in of na bij het stroomgebied van de Rijn wordt gebouwd of een weg wordt aangelegd, heeft dat gevolgen voor de afwatering. In een woon wijk of op de weg willen mensen niet dat er water blijft staan, dus dat wordt snel afgevoerd. Uit veiligheidsoogpunt moet er veel meer onderzoek worden gedaan naar de grote rivieren, in inter nationaal verband wel te ver staan. Want als Duitsland dij ken gaat opwerpen om het water buiten haar steden te houden, krijgt Nederland weer meer wa ter te verstouwen. Een gecontroleerde overstro ming zou bestudeerd moeten worden, zegt Savenije. „Ik denk dat we naar een gefaseerde over stroming toe moeten, als een ex tra beveiliging". Het aanleggen van compartimenten en ver schillende hoogten voor ver schillende dijkringen zou veili ger zijn - in ieder geval voor hen die droge voeten houden, Prof. Savenije doceert waterbe heersing aan de IHE^Delft. een instituut waar uit de hele wereld studenten komen om aan de Ne derlandse vakkennis op het ge bied van waterkeringen te snuf felen. Overigens heeft die Neder landse deskundigheid deze win ter internationaal wel een deuk je opgelopen. „Door de beelden van CNN denken ze in Indonesië nu dat ons dijkenbeleid heeft ge faald en zeggen ze: Wat doen jul lie hier nog. Het beeld bestond dat heel Nederland onder water stond. Een student uit Nigeria vertelde me dat zijn moeder on gerust had gebeld". Nederland moet weer leren le ven met de grote rivieren. „Wij in Nederland zijn te gast bij het wa ter", zegt de professor. Het al maar kanaliseren en land ont trekken aan het stroomgebied is niet zonder gevaren, zeker niet als het veel regent, zo hebben Kerst '93 en afgelopen winter ge leerd. De mens heeft de rivier jaar in jaar uit in een strak keurs lijf gesnoerd en soms blijkt dat te klein. „Als de uiterwaarden onder water staan is dat geen overstroming, want de uiter waarden horen bij de rivier. Ei genlijk hoort de hele Betuwe bij de rivier, is het uiterwaard dat we omdijkt hebben". Vandaag begint de behandeling- in de Tweede Kamer van het, mentairs als de stoomvoorzie ning. maar ook nog dat je het pikkedonker werkloos zit te we zen. Daar zit de bevolking niet op te wachten. Je hoeft dus niet op actie of geldstromen uit het eigen land te rekenen. Vanuit die hoek geredeneerd zorgt de huidige 'zeer scherpe formule ring' van het Tsjernobyl pro bleem, wellicht voor het sneller vrijkomen van het benodigde Voor ingewijden komen de resultaten van de dans om de zetels binnen het dagelijks bestuur van de pro vincie niet als een verrassing. De WD en de PvdA gaan de komende jaren - misschien twee, wellicht meer - de dienst uitmaken in de provincie. Het CDA. met tien sta- tenzetels altijd nog de tweede politieke partij in Zee land, mag meedoen maar zal zich vooral gaan bezighou den met oefeningen in nederigheid. Al ruim voor de statenverkiezingen van de achtste maart was duidelijk dat socialisten en liberalen binnen het Zeeuwse provinciebestuur elkander toegenegen zijn, niet alleen op bestuurlijk maar ook op persoonlijk vlak. Het leidde ertoe dat ze elkaar ook makkelijk kon den vinden nadat de kiezer had gesproken. Ze kozen een directe strategie in de richting van het CDA. Om te be ginnen maakten WD en PvdA duidelijk dat ze eventu eel ook wel met de reformatoren van SGP en RPF/GPV uit de voeten zouden kunnen. Die benadering bleek af doende om het CDA te temmen. In de volgende ronde, die van de verdeling der porte feuilles, ging men over tot het onderdeel verfijnde dres suur. Gezamenlijk en in vereniging trainden liberalen en socialisten de christen-democraten in gehoorzaam heid. De uitkomsten van de behandeling werden giste ren duidelijk. De WD trekt het bestuur van de NV Del ta Nutsbedrijven naar zich toe, alsmede de ruimtelijke ordening. Beide beleidsterreinen waarop voorheen CDA-gedeputeerden zich min of meer manifesteerden. Van de PvdA snoepte de WD de post recreatie en toe risme af, maar verder werd die partij overwegend in vre de gelaten: gedeputeerde D.J.P. Bruinooge houdt wat hij had en blijft als een spin in het web financiën behe ren. De VVD verzilverde aldus kordaat de verkiezings winst van drie zetels en spaarde intussen de PvdA. Het CDA krijgt een geheel nieuwe en uiterst prominen te rol te vervullen. De nieuwe gedeputeerde L. Coppool- se valt de mooie taak toe twee miljoen te bezuinigen op welzijn en zal als de grootste snijder en schaver van het nieuwe college gaan optreden. Die krijgt de komende jaren wat zacht-sectorale spandoeken onder ogen. Voorzitter ing J.I. Hennekeij van het beraad dat tot al dit schoons heeft mogen leiden, toonde zich bij de pre sentatie ervan onverstoorbaar. Als een kelner die het volstrekt niet uitmaakt wat hij serveert. Of het nu bordenvol invloed voor VVD en PvdA zijn. Of schotels genadebrood voor het CDA. Zonder boter. De Rode Draad organiseert volgende week voor het eerst een bijeenkomst voor fa milieleden en vrienden van hoe ren. De vakbond voor prosti- tué(e)s wil deze mensen met el kaar in contact brengen omdat ze vaak last hebben van angsten en zorgen die ze bijna met nie mand kunnen delen. Onder het genot van een hapje en een drankje kunnen vrienden en fa milieleden van hoeren op vrij dagavond 7 april hun hart luch ten. Iedere maand organiseert de Rode Draad een bijeenkomst voor de hoeren zelf. De meisjes en jongens kunnen dan in prin cipe ook een vriend of familielid meenemen. „Maar we zien ze zel den of nooit", vertelt woordvoer der Yvette Verwer. „Veel men sen schamen zich ervoor dat hun vriend, vriendin, zoon of dochter als hoer werkt. Ze durven er nau welijks over te praten, maar ma ken zich ondertussen wel zor gen. Ik spreek uit ervaring. Toen ik mijn vader vertelde dat ik als hoer werkte, begon hij te huilen. Sindsdien praat hij er niet meer over, hij doet net alsof het niet waar is". Om 'de vergeten groep' over de drempel te halen, houdt de Rode Draad voor hen een speciale bij eenkomst. Yvette Verwer: „Veel familieleden zijn angstig. Ze zijn bang dat hun dierbare mis schien aids oploopt, gewurgd wordt of te veel geld moet af staan aan een eventuele pooier. Daarnaast kunnen de meesten zich absoluut niet voorstellen dat iemand uit hun familie als hoer wil werken. Uit schaamte durven ze echter niet met ande ren over hun angsten en zorgen te praten. Tijdens de bijeen komst kunnen ze 'lotgenoten' ontmoeten en komen ze hopelijk sneller met hun problemen over de brug". De redactie van de Provinciale Zeeuwse Courant maakt naast de eigen nieuwsgaring gebruik van de volgende bron nen: Geassocieerde Pers Diensten (GPD), Algemeen Neder lands Persbureau (ANP), Associated Press (AP). United Press International (UPI), Deutsche Presse Agentur (DPA). Agence France Press (AFP), Reuters (RTR) en European Pressphoto Agency (EPA). noodwetje dat een versnelde dijkverzwaring moet verzeke ren. Reden voor de waterbouw- kundigen-in-de-dop aan de TU Delft om tussen alle evaluaties en symposia over het hoogwater de lezingenmiddag te organise ren. Zelf hadden zij het natuur geweld slechts van afstand kun nen volgen. Kruiend ijs Ook ir J. Bervaes uit Zaltbom- mel pleitte in de collegezaal er voor de macht van de rivier meer te respecteren. Grotere plaatsen zoals Tiel. Zaltbommel en Cu- lemborg zouden eigenlijk een ringdijk moeten hebben. De stadswallen zijn nooit afgebro ken omdat men wist dat die een waterkerende functie hebben. „Maai- dat zijn wij vergeten". Bervaes wees zijn toehoorders op het - in zijn ogen - grootste gevaar: kruiend ijs, in vroeger tijden verantwoordelijk voor de meeste dijkdoorbraken en over stromingen. Want hoewel het KNMI onlangs berichtte dat Eu ropa de laatste tien, twintig jaar gemiddeld een graadje warmer is geworden, en ook het Water loopkundig Laboratorium door braken door ijs vorming van daag de dag uitsluit, verzekerde Bervaes de Delftenaren dat kruiend ijs nog eeuwen een ge vaar voor de dijken zal zijn., (GPD) Directie: K. Scherphuis, W. F. de Pagter en F. van de Velde. Hoofdredactie: A. L. Oosthoek Vlissingen: Oostsouburgse- weg 10. Postbus 18. 4380 AA Vlissingen. Tel. 01184-84000. Middelburg: Markt 51 4331 LK Middelburg. Tel. 01180-81000. Goes: Grote Markt 2, 4461 AJ Goes. Tel. 01100-31800. Terneuzen: Axelsestraat 16. 4537 AK Terneuzen. Tel. 01150-94457. Hulst: Servicepunt. Boekhandel Duerinck, Gentsestraat 12, Tel. 01140-14058. Axel: Nassaustraat 15, 4571 BK Axel. Tel. 01155-68000. Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee. Tel. 01110-15380. Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur. Openingstijd Zierikzee 8.30-17.00 uur. Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur. Centrale redactie: Postbus 18. 4380 AA Vlissingen, Tel. 01184-84000; Redactiefax: 01184-70102. 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur: m het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren. Bezorgklachten: maandag Pm vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen. Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maan dag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur: Tel. 01184-84000. Fax 01184-70100.. Abonnementsprijzen: per kwartaal 86,75. automatische afschrijving 85,90, franco per post 110.00; per maand 30.50, automatische afschrij ving 30.00; jaarabonnement 335,00. auto matische afschrijving 333,50, jaarabonnement franco per post 440,00; losse nummers maan dag t/m vrijdag 1.50, zaterdag 2.25 p.st. (alle bedragen inclu sief 6 pet. btw). Postrek.nr.: 3754316 t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen. Advertentietarieven: 169 cent per mm; minimumprijs per advertentie 25,35; ingezonden mededelingen 2.5 x tarief.- Voor brieven bureau van dit blad 6,50 meer. Volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw). Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V. Vlissingen PZC-ombudsman: C. van der Maas. Telefonisch spreekuur maandag t/m vrijdag 9.30-12.00 uur. Tel. 01184- 84401. In Kampen helpen honderd asielzoekers bij het afbreken van de Kampernooddijk. foto ANP

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1995 | | pagina 2