Zee van Vrijheid slaat aan S- Kleine Prins beklimt bergen PZC Verdieping kan een deugd worden voor de natuur Kamerlid PvdA wil alsnog bouw van kunstmuseum zeeland 13 Scholen duiken massaal op anti-racisme project Gemeenten geven compost cadeau kunst fi Ik verveel zij zijn de me, maar verveling WOENSDAG 29 MAART 1995 van onze verslaggever SINT LAURENS - Acht weken huisarrest. En dat alleen om dat ze stiekem toch weer die Marokkaanse jongen had op gezocht. „Mijn moeder schold mij uit als hoer en vuile rot slet. Maar dat ben ik helemaal niet. Het is nog maar voor het eerst dat het mij overkomt dat ik verliefd wordt op een bui tenlandse jongen." Fragment uit een wanhopig brielje dat een 14-jarige scholiere uit Zee land begin vorig jaar ten einde raad aan haar mentor schreef. „Wat moet ik nou doen?", vroeg ze, „Kunt u mijn vader en moeder er van overtuigen dat buitenlanders ook maar mensen zijn?" De mentor kon en wilde dat misschien wel. Maar hij be sloot de kwestie eerst voor te leggen aan de klas, waar het geval van vele kanten werd be keken. Het is niet uitgesloten dat het briefje binnenkort ook op andere Zeeuwse scholen ge spreksstof wordt. Volgende week krijgen 210 basisscholen en 13 scholen voor voortgezet onderwijs een dikke map die leraren en onderwijzers een grote variëteit aan lesmate riaal biedt, dat inspeelt op de herdenking van 50 jaar Bevrij ding. Tot dat materiaal be hoort ook een kopie van de meisjesbrief. Alledag Het lespakket is bedoeld voor onderwijs aan jongeren van 10 tot 16 jaar. Het materiaal is ontwikkeld en getest op acht Zeeuwse voorbeeldscholen. Dat gebeurde in het kader van Een Zee van Vrijheid spoort scholieren aan om in het leven van alledag naar herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog te zoeken. In Vlissingen dwingt een opmerkelijke leus op een Duitse bunker de voorbijganger uit even bij zo'n herinnering stil te staan. foto Ruben Oreel Overigens is lang niet al het lesmateriaal zo levensecht en serieus als die brief van dat ver liefde meisje. Veel materiaal nodigt uit tot een speelse aan pak. Zo worden activiteiten be schreven die kinderen aanspo ren in eigen stad of dorp op zoek te gaan naar sporen van vrijheid en onderdrukking. Dat kunnen herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog zijn: overblijfselen, monumenten, voorwerpen, gedenkstenen of meningen van oude mensen. Het kan ook de aanwezigheid van asielzoekers zijn. Al dat soort elementen zijn sa mengebracht op een speciaal voor het project vervaardigde videofilm die bij het lespakket hoort. Ook de lessenreeks 'On recht in de klas' van de Stich ting Krant in de klas wordt er bij geleverd. De map bevat veel werksuggesties ('een rondje pesten', een praatje over 'boze binken', 'zelf je geheimschrift bedenken') en zoekopdrachten ('zoek sporen die je vertellen dat er oorlog is geweest') Doorvertellen Van de leerkrachten wordt ver wacht dat ze de kinderen sti muleren hun (be-(vindingen aan elkaar door te vertellen: in een klasgesprek, rollenspel of manuscript, met een tekening of andere kunstzinnige uiting, 'zo zelfs dat beelden, posters en boeken kunnen ontstaan waar school en ouders trots op kun nen zijn'. De voorbeeldscholen bevinden zich in de gemeenten Vlissin gen, Middelburg, Goes en Ter- neuzen. Voor het basisonder- Integratie landbouworganisaties WAGENINGEN - De landbouwmaatschappij Zuid Midden Oost (ZMO) en de Land- en Tuinbouw Organisatie MidOost gaan bezien of ze volledig kunnen samengaan. De hoofdbestu ren van de twee organisaties hebben besloten de mogelijkhe den daartoe te laten onderzoeken. Als de ZMO en LTO Mi dOost integreren, ontstaat een landbouworganisatie met 40.000 leden: 23.000 van MidOost en 17.000 van de ZMO. Een stuurgroep heeft een oriënterend onderzoek gedaan naar samenwerking tussen de landbouworganisaties en wil nu de achterbannen raadplegen over de vergaande stap van integra tie. LTO MidOost ontstond per 1 januari van dit jaar als federa tie van algemene, christelijke en katholieke organisaties die hun werkterrein hebben in Overijssel, Gelderland en Utrecht. Geld uit kleine-kernenfonds MIDDELBURG - Gs willen 5000 en 18.000 grilden beschikbaar stellen uit het kleine-kernenfonds. Het geld is bedoeld voor res pectievelijk een populaire versie van een rapport over bewo ners in kleine Zeeuwse nederzettingen en voor een garan tiestelling voor het project Zonnestraal. Met dat project wordt geprobeerd door milieuvriendelijk beheer de aantrekkelijke kanten van het platteland op Schouwen-Duiveland te verster ken. Het is de bedoeling bij de onderhandelingen over het beleids programma van het nieuw aantredende gs-college andere plat telands- en kleine-kernenprojecten te betrekken. Gedacht wordt aan het project plattelandsscholen, een voorbeeldpro ject woningverbetering eigenaar-bewoners, een project 'terri toriale decentralisatie en/of ontwikkeling van dorpsraden op Schouwen-Duiveland' en een voorbeeldproject ontsluiting kustzone (Nieuwvliet-west), Geen saneringsgeld slopers Hulst HULST - Drie sloopbedrijven in het Hulster woonwagencen trum De Rape krijgen geen saneringsbijdrage van de provin cie. Gedeputeerde staten hebben hun verzoek daartoe dinsdag afgewezen. De ondernemers hebben niet gereageerd op het ul timatum dat gs hen vorige maand stelden. Ze kregen tot 15 maart de tijd om alsnog aan te tonen dat ze op het terrein sinds 1983 onafgebroken als sloper werkzaam waren, één van de voorwaarden om in aanmerking te komen voor de bijdrage. Omdat niet is aangetoond dat de bedrijven beschikken over een geldende vergunning voor het opslaan, be- of verwerken van autowrakken, draaien de verzoekers zelf op voor de op- ruimkosten. Bibliotheek leent ook kunst uit TERNEUZEN - Bij de openbare bibliotheek van Terneuzen kunnen liefhebbers volgende maand ook kunstwerken lenen. Gedeputeerde staten besloten dinsdag tienduizend gulden be schikbaar te stellen voor de realisatie van een kunstuitleen. De ingebruikname van een kunstuitleen in Zeeuws-Vlaanderen past prima in het cultureel beleid van de provincie, verklaarde het dagelijks bestuur. Aanpassing en inrichting van de biblio theek aan de Oostkant kost in totaal 25 mille. van onze verslaggever MIDDELBURG - Alle Zeeuwen krijgen een gratis zak Zeeuwse compost. De inwoners van Wal cheren, de Bevelanden, Tholen en Schouwen-Duiveland kun nen eind deze week een folder in de bus verwachten. Daarin is een tegoedbon verwerkt die recht geeft op een 25-liter zak compost. De inwoners van Zeeuws-Vlaanderen kunnen vanaf 7 april in hun gemeente terecht op bepaalde afhaalpun- ten. De verspreiding van de gra tis zakken is een initiatief van de gemeenten die deelnemen in het Openbaar Lichaam Afval- stoffenverwijdering Midden- en Noord-Zeeland (OLAZ). Sinds de start van de gescheiden inzameling in september 1994 is al 13,5 miljoen kilo groente-, fruit en tuinafval (gft) ingezameld. Hiervan is al 5,5 miljoen kilo Zeeuwse compost gemaakt. Die compost is volgens gft-coördina- tor R. E. H. Breuer van uitste kende kwaliteit. „We halen net de tien met een griffel niet, maar een cijfer van 8,5 a 9 is de com post wel waard." De Zeeuwse compost voldoet ruimschoots aan alle wettelijke normen. De verkoop van de compost loopt boven verwachting. Be langrijkste afnemers zijn de ak kerbouw, de fruitteelt, tuincen tra en hoveniersbedrijven. Het OLAZ hoopt door voorlichting- dat het gft-afval van goede kwa liteit blijft. „Het verspreiden van gratis zak ken past in het kader van de gft- voorlichting", zegt Breuer. In midden- en noord-Zeeland wor den bij afhaalpunten vijftigdui zend zakken neergelegd. In Zeeuws-Vlaanderen heeft het OLAZ veertienduizend zakken uitgezet. Dieven pogen caravan te stelen HOEK - Onbekenden hebben in de nacht van maandag op dins dag getracht een caravan te ste len van recreatiecentrum De Braakman bij Hoek. De dieven wisten de caravan tot buiten het centrum te krijgen. Eenmaal op de rijksweg lieten ze het ding achter, waai- het door de politie werd aangetroffen. Van de da ders ontbreekt elk spoor. GOES, *t Beest 'Oblomow', van Frans Xaver Kroetz, door De Trust, met o.a. Lukas Dijkema, Sylvia Poorta en Myranda Jongeling, Bert Geurkink en Mathieu Güthsch- viidt. Decor van Hans in 't Veld. Regie van Rik Launspach. door Willem Nijsseri Oblomow is sinds zijn schepping (in 1859 door Gontsjarow) een tot de ver beelding sprekende figuur geweest. Het is zeker geen enkelvoudig personage, de roman is complex genoeg, maar toch heeft Oblomow zijn naam geleend aan een begrip: oblomowisme. Het staat voor lusteloos je tijd en je talenten verlummelen. Zoals de russische adel des tijds deed, en zoals ook me nige lid van de apparatski het onder het communisme deed. Geen vrolijk thema dus. In de roman geeft de tragisch verlopen liefdesgeschiede nis tussen Ilja Iljitsj Oblo mow en Olga Sergenjewna de optimistische lezer de kans om toch nog ergens een lichtpuntje, het bijna-ver- werkelijkte, te zien. Het ge heel krijgt, er een weemoe- dig-romantische sfeer door. De bewerking van dit ver haal door Kroetz geeft nog weer een andere kijk. Oblo- mows insteek is nu een ande re. Hij weet dat hij zich ver veelt, maai- „zij zijn de verve ling". En dat is heel wat an ders. Hij kiest met een zeke re moed (die van de wan hoop) voor het Niets omdat het Alles niet haaibaai- is. Zijn liefde voor Olga is ook een andere. Hij wil „Dé Mens", en weet geen raad met. de vrouw van vlees en bloed. In de vertolking van De Trust - vol prachtige, komie ke, verrassende en ontnuch terende beelden - komt het beste van twee interpreta- het provinciaal project 'Een Zee van Vrijheid' dat het on derwijs aan methodes probeert te helpen waarmee racisme kan worden bestreden. Het gaat niet om holle kreten. Uit gangspunt is dat scholieren in de eigen alledaagse leefomge ving ervaren wat begrippen als oorlog, onderdrukking, vrij heid en verdraagzaamheid be tekenen. De acht voorbeeldscholen, vier in het voortgezet onderwijs en vier in het basisonderwijs, ko zen ieder voor een eigen aan pak. Het Regionaal Pedago gisch Centrum Zeeland (RPCZ) trad op als projectlei- ties samen. Romantische elementen zitten in de 'folk loristische' rol van Zachar, verrukkelijk gespeeld door Sylvia Poorta. Ook in delen van het wezen en het hande len van Olga. Die twee vrou wenrollen hebben hier of daar misschien een vleugje karikatuur. De échte karika tuur zit in de mannenrollen, die dragen ook het hardere, het scherpere van Kroetz met zich mee. Oblomow in deze toneelbe werking is duidelijker in zijn actieve afwijzing van de we reld en van zichzelf, radica ler in de uiteindelijke keuze voor zijn eigen 'oblomowis me'. Zijn vrienden Stolz en Volkow zijn marionetachti ge schertsfiguren, nog; hard nekkiger in hün ideeën. Ze slaan elkaar met argumen ten om de oren, en hebben al lemaal een onvruchtbaar ge lijk. Alles leidt tot Niets. Met Stolz is Olga zeker niet ge lukkiger dan ze met Oblo mow had kunnen zijn. Tot zo'n lang gevecht om ar gumenten van lucht, tot zo weinig uitzicht op de zin van alles (toch wel een Kroetz- thema) moet een mens ver leid worden. De Trust doet dat met mooi spel - fijne de tails in mimiek en dictie, heerlijke vreugdedansen van Oblomow - een zorg vuldige belichting (vallend en strijkend) en een specta culair decor. Spectaculair eerst in eenvoud en stoffige sfeer, dan overrompelend in zijn plotselinge metamorfo se die gelijk op gaat met wat Ilja Iljitsj doormaakt. Deze 'Oblomow' is een wel lustig kijkspel, een minia tuur-drama en een cynisch oordeel in één. Goed dat De Trust eindelijk Zeeland heeft aangedaan. 'Oblomow' is vandaag (29 maart) nog eens te zien in 't Beest te Goes. der. Het best bruikbare lesma teriaal dat er uit voort kwam is bijeen gebracht in de map. Het onderwijs toonde daar de afge lopen weken massaal belang stelling voor. Tachtig procent van alle Zeeuwse basisscholen vroeg het pakket aan. Bij het voortgezet onderwijs was dé score veertig' procent. RPCZ-medewerker Bob Latu- heru, die het hele project leidt, noemt die respons boven ver wachting. „Kennelijk slaat het aan. We zijn daar heel erg blij mee." Maar het project is pas echt geslaagd wanneer de scholen in hun onderwijspro gramma's blijvend ruimte ma ken voor activiteiten die laten zien hoe stom racisme of discri minatie is. Dit door voortdu- Een Zee Van Vrijheid Project Anti Racisme Zeeland rend in te spelen op ervaringen en gedragingen van de scholie ren zelf. „Het gaat er om of een school bereid is de nek uit te steken", zegt projectleider Latuheru, „Neem het probleem van dat meisje dat thuis ruzie krijgt omdat ze verkering wil met een Marokkaanse jongen. Ga je als school zo'n probleem uit de weg, laat je het doorsudderen of pakje het aan? Zo ja, hoe ga je er dan mee om?. Sommige scholen zijn daar huiverig voor, omdat het spanningen kan opleveren. Natuurlijk, je maakt er wat mee los. Maar als je er goed mee om weet te gaan, biedt het juist mogelijkheden conflicten uit de wereld te hel pen." wijs zijn de voortrekkers de Pieter Louwerseschool, de Prins Willem Alexander- school, de Bisschop Ernst- school en De Golfslag. De voor beeldscholen voor het voortge zet onderwijs zijn de Bestevaer mavo, het Delta College afde ling vbo, het Sint Willibrord- college en de Scholengemeen schap De Rede. Een Zee van Vrijheid houdt niet op met de herdenking van de Bevrijding. Het is de bedoe ling daarna nog meer lesmate riaal te ontwikkelen. Komend schooljaar wordt het aantal voorbeeldscholen uitgebreid tot zestien. van onze verslaggever MIDDELBURG - De natuur in de Westerschelde kan een ge weldige impuls krijgen dankzij het herstelplan dat Rijkswater staat laat maken met het oog op de verdieping van de vaarweg naar Antwerpen. Gedeputeerde L. Nederhoed-Zijlstra - en voor zitter van het bestuurlijk over leg Westerschelde - denkt dat met het herstelplan economie en ecologie 'hand in hand' kun nen gaan. „Er is immers min stens 44 miljoen gulden voor na- tuurherstel." Nederhoed-Zijlstra wil van de nood - de verdieping - een deugd maken. Ze was nooit een fan van de verdieping, maar die operatie is 'een voldongen feit'. Het komt er volgens haar nü op aan een goed herstelplan te ma ken, dat 1 januari 1996 gereed moet zijn. De bouwstenen voor een natuur- herstelplan Westerschelde zijn onlangs aangedragen door Hei- demïj Advies, dat door Rijkswa terstaat Zeeland in de arm is ge nomen. Er zijn veel suggesties gedaan. De spectaculairste is baggerzand uit de Westerschel de naar de 'zandhongerige' Oos- terschelde overbrengen. „Dat idee moet ook worden bekeken", van onze verslaggever DEN HAAG - Het Tweede-Ka merlid A. Duivesteijn (PvdA) heeft de regering gevraagd als nog de bouw van het Middel burgse Museum 13/IX mogelijk te maken. In vragen aan de mi nisters Melkerf (sociale zaken) en Wijers (economische zaken) en staatssecretaris Nu is van cultuur stelde Duivesteijn dins dag voor het Fonds Economi sche Structuurversterking aan te spreken of werkprojecten voor werklozen te gebruiken om de gemeente Middelburg het museum toch te laten realise ren. „Ik concludeer dat het finan ciële tekort onbenullig ldein is in vergelijking met de waarde van het project", aldus Duivesteijn. „De betekenis overstijgt de grenzen van Middelburg verre en daarom vind ik dat de rege ring hier iets aan moet doen." Het PvdA-kamerlid noemt het museum, dat is ontworpen dooi de architecten Aldo en Hannie van Eyck in samenwerking met kunstenaar Karei Appel, 'abso luut uniek'. Als voormalig direc teur van het Nederlands Archi tectuur Instituut weet hij waar over hij spreekt. „Ik vind dat Ne derland iets mist als dit project niet wordt uitgevoerd. De com binatie Van Eyck/Appel rechtvaardigt op zich al een ho ge investering, want dat levert een cultureel monument op. Als vindt Nederhoed-Zijlstra. „Al weet ik niet hoe realistisch het is." Onhaalbaar Volgens Rijkswaterstaat-mede- werker ir E, Turkstra is die sug gestie 'onhaalbaar'. De kosten zullen de pan uitrijzen en om de zandhonger van de Oosterschel- de te stillen, is 500 miljoen ku bieke zand nodig. Baggerwerk in de Westerschelde levert jaarlijks zo'n 10 miljoen kubieke meter op. Andere ideeën zijn: ontwikke ling van binnendijks terrein voor vogels a la het plan Ture luur langs de Oosterschelde, het teruggeven van enkele polders aan de Westerschelde en ontwik keling van 't Zwin bij Cadzand. Zo moet onder meer het verlies aan schorren en slikken worden gecompenseerd. De 'regio' wordt door Rijkswa terstaat direct bij het natuur- herstelplan Westerschelde be trokken. Het bestuurlijk overleg Westerschelde - waarin Rijk, provincie, gemeenten en water schappen zitten - krijgt een zwaarwegende adviserende stem. „En", vertelt Nederhoed- Zijlstra, „ook Vlaanderen zal er nadrukkelijker in vertegenwoor digd worden." dan nog blijkt dat een betrekke lijk klein tekort op de begroting resteert, dan moet dat geld door een combinatie van verschillen de regelingen makkelijk te vin den zijn." De begroting voor het museum kampte vorige week, toen de ge meenteraad van Middelburg de bouw afblies, nog met een jaar lijks tekort van ongeveer 21.000 gulden op de onderhoudskos ten. Duivesteijn zoekt een dek king daarvan in regelingen om werklozen aan het werk te hel pen, zoals de Wet Vermeend? Moor en de Experimentenrege ling Omzetting Uitkeringsgel- den in Werk, en in potjes voof toerisme en cultuur. Handreiking „Ik hoop dat de regering Middel burg een handreiking geeft om de problemen op zo'n manier op te lossen dat ze zich tegenover de burgers kan verantwoorden om het museum toch te bou wen", zegt Duivesteijn. „Per soonlijk zou ik het gebouw als een bijzondere attractie in Ne derland beschouwen. Een van de diamantjes die het land te bieden heeft," Overigens heeft inmiddels, na voormalig wethouder G. B. Schoenmakers, ook penning meester W. Don zijn zetel in de Raad van Toezicht van de Stich ting Beeldende Kunst Middel burg opgegeven uit protest te gen de beslissing om het mu seum niet te bouwen. De Trust speelt Oblomov. foto Raymond Mallentjer van onze verslaggever Ernstjan Rozendaal MIDDELBURG - De Fransen noemen hem Saint-Ex. Dat is meer dan alleen een afkor ting van zijn naam. De schrijver en vliege nier Antoine de Saint-Exupéry (1900-1944) is door het Franse volk min of meer heilig verklaard. Niet alleen omdat hij de auteur is van Le petit prince (De kleine prins), een immens populair boek dat nog steeds door kinderen èn volwassenen wordt verslon den, maar ook omdat hij een tragische, oor logsheld is. Op 31 juli 1944 keerde de 'oudste oorlogsvlieger ter wereld' om nooit opge helderde redenen niet meer terug van een verkenningsvlucht boven de Middellandse zee. Vorig jaar werd dit feit herdacht met talrijke herdrukken en een aantal opvoe ringen van zijn werk. Vandaag brengt het Théatre du reflet uit Nantes in Middelburg een toneelbewerking van Le petit prince Vliegen en schrijven zijn bij De Saint-Exu péry nauw met elkaar verbonden. In zijn ei gen woorden: „Vliegen is niet slechts weige ren zich vast te lopen in het leven maar ook zich verankeren in de positie van de mens, hem leren kennen." In zijn vliegmachine maakte de Franse schrijver zich los van de aarde, in zijn boeken kon hij de grenzen van de realiteit doorbreken en wist hij aan het dagelijks leven te ontstijgen. Hij werd op 29 juni 1900 geboren in Lyon. Toen het hem niet lukte toegelaten te wor den tot de zeevaartschool, schreef hij zich in 1919 in bij de kunstacademie. Zijn moeder had hem ingewijd in.de muziek en de schil derkunst, zelf was hij begonnen met het schrijven van gedichten en spotversjes. In 1921 moest hij in-dienst en hij werd inge deeld bij de luchtmacht. In 1926 haalde De Saint-Exupéry zijn brevet als sportvlieger en vanaf die tijd manifesteerde hij zich na drukkelijk als piloot en schrijver. Titels als Courrier Sud (1930, vertaald als: Postvlucht naai' Dakkar), Vol de nuit (1931, Nachtvlucht) en Pilote de guerre (1942, Oor logsvlieger) geven aan dat het vliegen een belangrijk onderwerp is van zijn autobiogra fische romans. Steeds opnieuw zijn het zoek tochten naar het universele en het absolute. 'Wat doen we hier?' 'Wat zijn de waarden waaraan we ons moeten hechten?'; met die vragen heeft De Saint-Exupéry zich bezig gehouden. Meesterwerkje Ook in zijn beroemdste, door hemzelf van te keningen voorziene boek: Le petit prince uit 1943. Een meesterwerkje dat door zijn een voud en toegankelijkheid kan worden gele zen als een kinderboek, maai' in feite een filo sofisch sprookje is. De Kleine Prins beklimt bergen, trekt door de woestijn en reist door het heelal met een hoofd vol vragen. Hij be grijpt de grote mensen niet. Op een onna drukkelijke wijze komen de bekende the ma's van De Saint-Exupéry aan bod: de menselijke waardigheid, heldhaftigheid, verantwoordelijkheid en solidariteit. Le Pe tit Prince werd meteen een cultboek, nadat De Saint-Exupéry in 1944 sneuvelde. Inmid dels is het een klassieker in de Franse litera tuur. Over de dood van de auteur bestaan ver schillende lezingen. Hij zou zijn neergescho ten door een vijandelijk jachtvliegtuig, hij zou een fout hebben gemaakt omdat hij te oud was om te vliegen, of hij zou zelfmoord hebben gepleegd omdat de Amerikanen Antoine de Saint-Exupéry op de Corsicaanse vliegbasis Borgo in juli 1944. hem het vliegen wilden verbieden. Welke re den ook de juiste is, ze voldoen alle als een passend slot voor het jongensboek dat zijn levensverhaal in feite is. Dat Antoine De Saint-Exupéry zijn eigen ondergang tege moet is gevlogen is tekenend voor deze pein zende hemelbestormer die zijn leven lang weigerde volwassen te worden. Le Petit Prince Franstaligdoor Théatre du reflet, vandaag woensdagin de Stadsschouwburg in Middelburg; aanvang15 en 20 uur.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1995 | | pagina 13