Zorg Vijvervreugd beneden peil
Fietsen te breed voor de stalling
Middelburg blaast
bouw museum af
Architect dreigt
met schadeclaim
De waarde van
Boomfeestdag
Onderzoek justitie naar zelfdoding in huis van bewaring
Bedtijd
Provincie en inspectie geschrokken van situatie bij zwakzinnigeninrichting
Intercedente
consulente
zeeuwse almanak
zeeland
-1 vv',5 A DINSDAG 21 MAART 1995
van onze verslaggever
Willem van Dam
MIDDELBURG - De inspectie
voor de volksgezondheid en het
provinciaal bestuur van Zee
land maken zich zorgen over de
gang van zaken binnen de zwak
zinnigeninrichting Vijver
vreugd te Middelburg. Vijver-
vreugd krijgt van de provincie
en de gezondheidsinspectie een
dikke onvoldoende.
Volgens - gedeputeerde A. J.
Dijkwel heeft de inspectie zelfs -
zij het in uiterst bedekte termen
- gedreigd met een intrekking
van de erkenning. Een dergelij
ke maatregel zou vrijwel zeker
sluiting van Vijvervreugd tot ge
volg hebben.
Inspecteur R. Ie Cocq d'Ar-
mandville van de inspectie voor
de gezondheid in Zeeland en
Noord-Brabant verklaart ech
ter. dat tot dusver niet serieus is
overwogen Vijvervreugd de er
kenning te ontnemen.
De inspectie is wél met de pro
vincie van mening, dat de situa
tie binnen Vijvervreugd drin
gend verbetering behoeft. De
kwaliteit van de zorg laat te wen
sen over. de organisatiestruc
tuur moet anders, bij de instel
ling lopen teveel part-timers
rond en er moet worden gesne
den in de zogeheten 'overhead
kosten'.
Om de kwaliteit van de zorg bin
nen Vijvervreugd te verbeteren,
zal de inspectie het ministerie
van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport (WVS) adviseren de er
kenning van Vijvervreugd op
een aantal onderdelen aan te
passen. Volgens gezondheids-
zorginspecteur Le Cocq d'Ar-
mandville moeten enkele voor
waarden worden gesteld, die een
betere gang van zaken binnen
Vijvervreugd garanderen.
Doodgeschrokken
Gedeputeerde Dijkwel: „Ik ben
me doodgeschrokken toen ik
daar een half jaar geleden rond
liep: een totaal gebrek aan pri
vacy van de bewoners en slecht
Bouwstaking
legt grotere
projecten stil
van onze verslaggever
VL1SSINGEN - De staking van
bouwvakkers en stucadoors in
Zeeland breidt zich uit. Bij het
ingaan van de tweede actie
week hebben de bouwbonden
van FNV en CNV en de machi
nistenvakvereniging Het Zwar
te Corps honderd nieuwe sta
kers geregistreerd. Het aantal
stakers liep daarmee maandag
op tot ruim 850.
De bonden zijn gisteren actief
geweest op Schouwen-Duive-
land om bouwprojecten stil te
leggen. Dat lukte bijvoorbeeld
bij het bungalowpark-in-aanleg
Zeeland Village in Scharendijke,
waar 234 vakantiewoningen in
aanbouw zijn. Vandaag (dins
dag) trekken vertegenwoordi
gers van de bonden langs een
aantal bouwwerken in Zeeuws-
Vlaanderen.
i Volgens G. van der Wal van de
j Bouw- en houtbond FNV zijn zo
I langzamerhand alle grotere
bouwprojecten in Zeeland stil
gelegd. „Bouwwerken waar nog
activiteiten zichtbaar zijn, be-
j vinden zich in een zodanig ver
gevorderd stadium dat er vooral
medewerkers van installatiebe-
I drijven aan de slag zijn", legt hij
j uit. „En die vallen niet onder de
cao's voor het bouwbedrijf of het
I stucadoorsbedrijf." Een voor
beeld van zo'n bouwwerk dat
niet lijkt te worden gedeerd door
de staking is het nieuwe gebouw
van de arrondissementsrecht
bank aan de Blauwe Dijk in Mid
delburg. Van der Wal verzekert
I dat er geen bouwvakker of stu-
cadoor meer aan het werk is.
I Het landelijke aantal stakers is
maandag gestegen tot een
kleine 23.000. drieduizend meer
dan vrijdag. Volgens de bonden
zijn er hier en daar werkgevers
die werknemers aanmoedigen te
staken. Het gaat volgens de bon
den om een paar bedrijfjes met
vrijwel lege orderboeken. Werk
gevers vinden het dan al lang
best als de bonden de leegloop
uit de stakingskas betalen.- An
dersom geldt volgens de vak
bonden ook dat hier en daar
zware druk wordt uigeoefend om
weer aan het werk te gaan.
Apparatuur en
cd's gestolen
VLISSINGEN - Bij een inbraak
in een woning aan de Batenburg
in Vlissingen zijn zondagnacht
foto- en video-apparatuur. siera
den en een grote hoeveelheid
°d's gestolen. Om binnen te ko
men hadden de daders een raam
geforceerd.
Ook een ontmoetingscentrum
aan de Bachtensteene in Mid
delburg kreeg ongewenst be
zoek. Daar werd voor enkele
honderden guldens aan contan-
ten buitgemaakt.
onderhouden gebouwen - in
feite heerst er een toestand,
waarvan je je afvraagt: hoe is dat
anno 1995 nog mogelijk?"
Ook de inspectie toont zich ver
ontrust over de omstandighe
den binnen Vijvervreugd. Le
Cocq d'Armandville noemt de
huisvesting 'abominabel'.
Overigens behoort dat probleem
vermoedelijk binnen niet al te
lange tijd tot het verleden; Vij
vervreugd heeft vergevorderde
plannen voor nieuwbouw.
Maar daarmee zijn, aldus gede
puteerde Dijkwel (verantwoor
delijk voor de portefeuille volks
gezondheid), niet alle proble
men verholpen. Volgens de pro
vinciebestuurder dient er meer
te gebeuren om de situatie bin
nen Vijvervreugd te verbeteren.
„De kwaliteit van de zorg is er
van lieverlee teruggelopen. Wil
je die weer op peil brengen, moe
ten er forse maatregelen worden
getroffen. Daar wordt op dit mo
ment hard aan gewerkt. De plan
nen liggen klaar. Alleen, zorg-
verbetering kost extra geld. En
dat zal moeten worden gezocht
in het terugbrengen van de over
headkosten."
Vijvervreugd vormde de voor
bije jaren met enige regelmaat
een bron van interne onrust. Er
waren veel directiewisselingen,
personeelsleden brachten tot
twee keer toe een zwartboek uit.
De klachten, samengevat: toe
nemende agressie onder de be
woners. te hoge werkdruk, ge
brek aan medezeggenschap.
Volgens Dijkwel valt de 'moe
derorganisatie' SVRZ veel aan
te wrijven. „Er hebben binnen
Vijvervreugd nogal wat directie
wisselingen plaatsgevonden: de
ene d'r in, de ander d'r uit. Ik
moet constateren, dat de SVRZ
wél met de organisatie bezig is
geweest, maar onvoldoende
aandacht heeft besteed aan de
inhoudelijke ontwikkelingen
binnen de zorg. Om een zijstraat
te noemen: er moet meer aan bij
scholing van personeel worden
gedaan. Zo zijn er meer zaken.
Op dit moment werkt 85 procent
van het personeel in deeltijd.
Nou. het is prima om in deeltijd
te werken, maar je kunt dat niet
ongestraft over de hele linie
doorvoeren. Dus ook daaraan
moet het een en ander verande
ren. zodat meer stabiliteit in de
personeelsbezetting ontstaat."
De inspectie beziet de gang van
zaken bij Vijvervreugd al ge
ruime tijd met gefronste wenk
brauwen. Dijkwel trok een half
jaar geleden verontrust bij de in
spectie aan de bel. Sindsdien
zijn gesprekken gevoerd met al
le betrokken partijen. Tijdens
die gesprekken is. zegt Dijkwel.
door de inspectie indirect ge
schermd met het intrekken van
de erkenning van Vijvervreugd.
„De inspectie heeft gezegd: 'wil
je de erkenning overeind hou
den, zul je ernst moeten maken
met de verbetering van de zorg'.
Juridisch gezien zou dat kun
nen. Maar je kunt je niet voor
stellen wat voor een puinhoop
dat zou veroorzaken."
Inspecteur Le Cocq d'Armand
ville ontkende maandag dat de
inspectie ooit serieus met de ge
dachte heeft gespeeld de erken
ning van Vijvervreugd in te trek
ken. „Dat is absoluut niet aan de
orde."
van onze verslaggever
MIDDELBURG - Het Museum
13/IX, het nieuw te bouwen cen
trum voor hedendaagse kunst
aan de Maisbaai in Middelburg,
is maandagavond weggestemd.
Vijftien van de zevenentwintig
raadsleden steunden een wijzi
gingsvoorstel van D66 om 'defi
nitief af te zien van de realisatie
van dit Centrum voor Beelden
de Kunst'. De 7,5 miljoen gulden
die de gemeenteraad in septem
ber 1993 uittrok voor het ont
werp van de architecten Aldo
en Hannie van Eyck wordt te
ruggestort in de potjes waaruit
het destijds is gehaald.
Na de stellingname van de VVD-
fractie - halverwege de besluit
vorming - was duidelijk dat het
Museum 13/IX geen kans van
slagen had. De liberalen stem
den verdeeld. Alleen fractievoor
zitter G. C. van Malland (hij zit
ook in de Raad van Toezicht van
de Stichting Beeldende Kunst
Middelburg) en VVD-wethouder
J. C. van Dijk-Sturm steunden
het collegevoorstel om 13/IX te
bouwen. Van de viermansfractie
van SGP/RPF/GPV was alleen
L. M. Luitwieler voorstander,
hoewel hij, in 1993 tegenstemde.
„Niet. bouwen, betekent één mil
joen gulden weggooien." Van de
christen-democraten stemde,
zoals verwacht, mr J. A. R. M.
Douwes vóór het Museum. Ook
hij zit in de Raad van Toezicht
van de SBKM. De andere voor
stemmers waren de fracties van
GroenLinks (3) en de PvdA (5).
De discussies laaiden maandag
avond opnieuw hoog op. Vooral
de PvdA-fractie trok ongekend
fel van leer tegen CDA. D66 en
van onze verslaggever
MIDDELBURG - De Amster
damse architect Aldo van Eyck
gaat juridische stappen onder
nemen tegen wat hij noemt
'schandalig wanbeleid' van de
gemeente Middelburg. In een
reactie op het afblazen van de
bouw van het door hem ontwor
pen Museum 13/IX zei hij maan
dagavond dat hij zowel via de
rechtbank als via de Raad van
State wil proberen het gemeen
teraadsbesluit ongeldig te laten
verklaren. Lukt dit niet dan eist
Van Eyck een schadevergoe
ding van één miljoen gulden bo
venop zijn honorarium van
800.000 gulden.
De architect vindt het 'onvoor
stelbaar' dat de gemeenteraad
een besluit uit een vorige raad
speriode herroept, terwijl geen
extra geld nodig was. „Het is bij
zónder naar", aldus de 77-jarige
Van Eyck. „Ik heb mij kennelijk
vergist in mijn gedachten over
deze gemeente. Er is al zo lang
aan gewerkt, in feite stond het
gebouw er al. Het zou ons eerste
en op deze leeftijd ook ons laat
ste openbare gebouw zijn ge
weest. Het was dan ook ons lie-
velingsontwerp."
Directeur Lex ter Braak van de
Stichting Beeldende Kunst Mid
delburg (SBKM) noemt de be
slissing van de raad 'dom, teleur
stellend, droef, spijtig, bekrom
pen en leugenachtig.' Volgens
hem zijn de verkeerde argumen
ten gebruikt om het museum te
torpederen. „De exploitatie en
de bouwsom zijn altijd als argu
ment gebruikt om het af te bla
zen. Nu is er voor allebei drie ton
subsidie van Rijk en provincie
bijgekomen en dan wordt die op
lossing gewoon van tafel ge
veegd. Dat is dus onbetrouw
baar beleid. Het voorstel dat nu
op tafel lag was veel en veel beter
dan dat van september 1993. De
discussie die tot deze verbeterin
gen heeft geleid, heeft dus ook
tot de ondergang van het mu
seum geleid. Dat is krankzinnig
en schandelijk."
Ook voorzitter mr J. A. R. M.
Douwes van de SBKM is teleur
gesteld. „De gemeenteraad
heeft een schitterende kans la
ten liggen. Een aantal raadsle-
WD. Die fracties gingen nauwe
lijks in op de voordelen van het
Museum 13/IX voor Middelburg.
Zij grepen vooral de benarde fi
nanciële positie van de gemeen
te aan om het centrum 'te tor
pederen'. zoals GroenLinks-
fractievoorzitter J. Goetheer het
uitdrukte.
Ook PvdA-wethouder F. Smits
kamp (financien) vond de dis
cussie oneigenlijk. Zij begreep
niet dat een raadsmeerderheid
besloot een investering van 7,5
miljoen gulden af te blazen om
een begrotingstekort weg te
werken, terwijl niet werd geke
ken naai" andere beleidsterrei
nen. Smitskamp: „Voor de bouw
is geen extra geld nodig."
Opmerkelijk in de discussie was
de beantwoording van wethou
der Van Dijk-Sturm (cultuur).
Zij was volgens het college-voor
stel voorstander van 13/IX. Tot
grote ergernis van PvdA-fractie-
voorzitter N. Oskam, die een fi
nancieel doortimmerd en vurig
pleidooi hield voor het museum,
begon Van Dijk-Sturm gaten te
schieten in zijn betoog. ,.U moet
niet", fulmineerde Oskam rich
ting wethouder, „mijn betoog
onderuit halen dat uw beleid
verdedigt. Waar staat u eigenlijk
voor?"
Om de twaalf tegenstanders
over de streep te trekken, dien
den de PvdA en GroenLinks ten
einde raad een wijzigingsvoor
stel in waarin werd vastgelegd
dat de investering de 7.5 miljoen
niet mag overschrijden. Dat be
drag was in '93 afgesproken. Om
dat eerst het D66-amendement
in stemming kwam. werd het
PvdA/GroenLinks voorstel
overbodig.
den, zoals de D66-fractie. is altijd
categorisch tegen geweest. Alle
argumenten die zij noemden wa
ren dan ook puur theater." Voor
oud-wethouder G. B. Schoen
makers, de grote initiator van
het museum, was de raadsbeslis-
sing reden om uit de Raad van
Toezicht van de SBKM te stap
pen. Douwes noemt dit 'teke
nend voor een scheiding der
geesten die het culturele kli
maat in Middelburg negatief zal
beïnvloeden.' Overigens is vol
gens hem het doek nog niet ge
vallen. maar hij wilde niet in
gaan op de mogelijke stappen
die de SBKM nu nog resten.
Wethouder Van Dijk telt na de
vergadering 27 verliezers en niet
één winnaar. „Ook de tegen
stemmers waren er van over
tuigd dat dit een mooi project
was. maar de tijd heeft tegenge
werkt. We moeten de slechte fi
nanciële positie van Middelburg
ook niet bagatelliseren. Natuur
lijk blijft bij mij een katterig ge
voel over."
Over de stappen die Van Eyck
overweegt is ze kort: „Ik kan het
hem niet verbieden. Over zijn ei
sen kan ik geen zinnig woord
zeggen, daar zijn juristen voor.'*
Advertentie
afgestudeerd MBO SA/AP
(sociale arbeid/
arbeidszaken personeelswerk)
met ruime werkervaring
en veel initiatief,
biedt haar capaciteiten aan
in ruil voor een
goede honorering.
Brieven SRP
Postbus 595, Middelburg
onder vermelding SA/AP
of tel. 01180-39697
van onze verslaggever
KOUDEKERKE - Voorzichtig omarmt Hans Len
stra 'zijn' boom. Of de liefde wederzijds is, blijft in
het midden. De stam laat zich onbeweeglijk het eer
betoon aanleunen; vermoeide takken buigen diep
onder de windvlagen. Bijna 21 jaar geleden - tijdens
de eerste Boomfeestdag in de gemeente Valkenisse -
plantte Lenstra deze es langs het latere hoofdveld
van de Koudekerkse voetbalvereniging VCK. „Als
je hier staat komen er heel wat herinneringen bo
ven. Het betekent toch wel wat."
Van die derde april 1974 kan Lenstra, nu 32, zich al
leen flarden herinneren. Met vereende krachten leg
den leerlingen van alle basisscholen in Valkenisse de
beplanting aan die de voetballers later moest be
schutten. In rap tempo groeide de groene omheining.
„We waren altijd aan het spelen in deze omgeving.
Dan dacht je: 'Dat zijn onze bomen. Dat hebben wij
nog gedaan."
Ongelooflijk
Vanaf zijn negentiende heeft Lenstra veel gereisd.
Sinds 1990 leeft hij in Canada. De afgelopen winter
heeft hij, samen met zijn Canadese echtgenote, door
gebracht bij zijn ouders in Koudekerke. „In Canada
zijn ontzettend veel bomen. Japanse bedrijven die
papier nodig hebben, kopen daar grote stukken
grond om bomen te kappen. Kilometers bos zijn daar
weggehaald en niemand merkt dat, omdat het zo'n
groot land is. Ongelooflijk eigenlijk, idioot gewoon."
De waarde van een Boomfeestdag, zoals die morgen
(woensdag) massaal wordt gevierd, heeft Lenstra pas
later leren beseffen. „Het is niet alleen het planten
van wat boompjes. Het gaat erom dat de jeugd zich
realiseert hoe belangrijk bomen voor ons zijn."
Hans Lenstra bij 'zijn' boom: „Als je hier staat komen er heel wat herinne
ringen boven." foto Lex de Meester
Mountainbikes nemen noodgedwongen speelruimte in beslag
van onze verslaggeefster
THOLEN - De banden en stu
ren van moderne 'bikes' zijn
te breed voor veel stallingen.
Daardoor belanden steeds
meer kinderfietsen naast in
plaats van in de rekken op ba
sisscholen. Daar verroesten
ze, vallen ze om als dominos
tenen of nemen ze speelruim
te in beslag. Ouderraden krij
gen regelmatig klachten over
beschadigingen aan de duur
betaalde tweewielers. Maar
wanneer ze bij gemeenten
aankloppen voor een oplos
sing, krijgen ze meestal nul op
rekest.
Directeur J. F. Kousemaker
van basisschool Ter Tolne in
Tholen strijdt al twee jaar voor
een aangepast fietsenrek, Hij
heeft enkele weken geleden sa
men met de drie andere basis
scholen in de kern het pro
bleem aangekaart bij de ge
meente Tholen. Het college
van burgemeester en wethou
ders oordeelde echter dat pas
van nieuwe, bredere fietsen
rekken sprake kan zijn bij uit
breiding of vervanging van de
oude.
Kousemaker denkt niet dat
ouderraad en medezeggen
schapsraad van Ter Tolne te
vreden zullen zijn met het ant
woord. „In feite heeft de ge
meente ons verzoek afgewe
zen. We verwachten geen uit
breiding van het aantal leer
lingen en de aluminium rek
ken die we nu hebben zijn niet
kapot te krijgen." Volgens de
directeur komen steeds meer
leerlingen op een mountain
bike naar school. „Het is geen
mode-gril. Vijf jaar geleden
verschenen de eerste fietsen
van dat type en het aantal
neemt alleen maar toe."
Ook heel wat leerlingen van
De fietsen die niet in de stalling passen, worden in veel gevallen op het schoolplein gezet, waardoor nauwelijks speelruimte voor
de kinderen overblijft. foto Willem Mieras
Montessorischool De Basis in
Goes pendelen met de brede-
banden-fietsen van en naar
school. Volgens directeur Nel-
leke de Waele gaat het om een
vierde of een vijfde deel van
het tweewielerbestand. Ze
zegt dat de 'bikes' niet alleen
makkelijker beschadigen bui
ten de stalling, maar ook veel
plaats innemen op het school
plein. „Dat gaat ten koste van
de speelruimte."
Voor voorzitter J Midavaine
van de afdeling Zeeland van
De Fietsersbond ENFB gaat
het om een bekend verschijn
sel. „Ouders betalen minstens
vijfhonderd gulden voor zo'n
fietsje. Een exemplaar met
versnellingen komt al gauw op
negenhonderd gulden. Wan
neer die crossfietsen. moun
tain- of citybikes niet in de rek
ken kunnen staan, vallen ze
nogal eens om of regenen ze
nat. Ouderraadvergaderingen
stellen het probleem regelma
tig aan de orde. Maar voor ge
meenten heeft het niet zo n ho
ge prioriteit."Overigens
speelt het probleem niet al
leen bij scholen, maar bijvoor
beeld ook bij supermarkten en
stations.
van onze verslaggever
MIDDELBURG - Op last van dc officier
van justitie bij de rechtbank in Middel
burg is de rijksrecherche een onderzoek
begonnen naar de achtergronden waar
onder een zelfdoding heeft kunnen
plaats vinden in het nieuwe huis van be
waring 'Torentijd' in Middelburg. Het
gaat om een 42-jarige man, die Elle-
woutsdijk als domicilie had.
Bewaarders troffen hem vorige week
dood in zijn cel aan. De gedetineerde had
zichzelf door verstikking van het leven
beroofd. De man was enkele weken gele
den ingesloten op verdenking van brand
stichting met geweldpleging. Een ernstig
meningsverschil met een Amsterdamse
scheepsmakelaar bracht hem ertoe een
brandbom bij de makelaar binnen te
gooien.
Het was bij directie en personeel van 'To
rentijd' bekend dat de man suïcidale nei
gingen vertoonde. Al in de eerste dagen
van zijn voorlopige hechtenis had hij een
poging ondernomen zichzelf te doden.
Dat was voor de directie aanleiding een
psychiater in te schakelen en de aan
dacht voor deze gedetineerde te ver
scherpen. waarbij ook 's nachts een kijk
je in de cel werd genomen.
Directeur N. van de Akker van de Middel
burgse penitentiaire inrichting beperkte
zich maandag in zijn commentaar tot de
mededeling dat er grote verslagenheid
heerst over het gebeurde. Een woord
voerder van justitie liet weten dat het tot
de standaardmaatregelen behoort om bij
gevallen van zelfdoding een rijksrecher
che-onderzoek te beginnen. Daarbij
wordt nagegaan in hoeverre directie of
bewakend personeel kan worden verwe
ten onvoldoende oplettend te zijn ge
weest. De eerste bevindingen van het on-
V
derzoek zouden geen aanleiding hebben
gegeven aan de kant van de exploitatie
van 'Torentijd' verwijtbaar gedrag te ver
onderstellen.
Penitentiaire inrichtingen worden in toe
nemende mate geconfronteerd met gede
tineerden met een psychiatrisch beeld.
Daar wordt een speciaal beleid op toege
past. Omdat elk beeld anders is, wordt
telkens opnieuw bekeken hoe de gedeti
neerde in kwestie het beste kan worden
begeleid. Het komt wel vaker voor. dat er
in een penitentiaire inrichting zelfdodin
gen plaats vinden. In 1992 waren dat er
zeven, in 1993 acht en in 1994 drie.
Bram is watje noemt een ac
tief knulletje. Altijd bezig
met iets. En met schepen,
tractors en dat soort spul in
het bijzonder.
Overdag heb je er geen kind
aan. maar tegen bedtijd ver
andert dat: dan moet alles
uit de kast gehaald worden
om hem naar bed te krijgen.
Zo ook die dag dat - voor de
verandering - vader hem
naar bed bracht. Een bijzon
dere gebeurtenis. En Bram
toonde zich vindingrijker
dan ooit om het samenzijn te
verlengen. Dat lukte aardig.
Tot vader op z'n horloge
keek en zag dat de voetbal-
ivedstrijd op het punt stond
te beginnen. Hij trok zijn
strengste gezicht en zei: „En
nü geen praatjes meer, an
ders is de boot aan."
Het effect was averechts.
Bram was opeens klaar
wakker, ging rechtop zitten
en vroeg hoopvol: „Mag ik
dan mee?"