Hollands design is nuchter
Woekeren met ruimte in uitdagende coupé
Uitgelezen
ontwerpen
vrije tijd
Opel Tigra
Het MX-project onthuld:
de Carisma van Mitsubishi
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1995
Begin volgende maand
wordt voor de derde keer
in successie de Designprijs
Rotterdam uitgereikt. Een
envelop met 40.000 gulden voor
de Nederlandse ontwerper die
afgelopen jaar het beste
produkt heeft gemaakt. De
nominatiecommissie heeft dit
keer slechts 23 produkten
geselecteerd: een laagterecord.
Vanaf dit weekeinde staan ze
tentoongesteld in de
Rotterdamse Kunsthal. De
expositie luidt een periode in
van twee maanden design in de
stad. De Rotterdamse
Kunststichting is namelijk van
zins de prijs vanaf dit jaar
vergezeld te doen gaan van een
groot aantal activiteiten, die
Rotterdam het prestige moet
geven van een stad die
vormgeving een warm hart
toedraagt.
In de categorie accessoires dingen deze hoed-ontwerpen mee naar de Designprijs Rotterdam.
Als het om kleur gaat, zijn de
Nederlandse ontwerpers de
besten ter wereld, zo betoogde de
Engelsman James Woudhuysen
vorig jaar ten tijde van de tweede
Designprijs Rotterdam. Inder
daad kenmerkt een doordacht
kleurgebruik de inzendingen voor
de derde editie van Nederlands be
langrijkste onderscheiding op het
terrein van de vormgeving. Voor
het eerst in het bestaan van de
Designprijs Rotterdam zijn er in
zendingen op het gebied van de
nieuwe media.
Het aantal inzendingen was dit
keer beduidend hoger dan in de
voorgaande jaren. Enkele honder
den vormgevers, ontwerpbureaus
en bedrijven hebben in totaal 332
produkten aangeboden. Een re
cord, met bijna zeventig produk
ten meer dan voorgaande jaren.
Dat de nominatiecommissie er
niet op uit was om een dwarsdoors
nede te laten zien van het Neder
lands design, mag echter blijken
uit het geringe aantal produkten
dat zij selecteerde. De vijftienkop-
pige nominatiecommissie achtte
slechts 23 produkten goed genoeg
om mee te strijden naar de derde
editie van de prijs, die vorig jaar
werd gewonnen door ontwerpster
Diek Zweegman met haar tapijt
'2805'.
Tentoonstelling
Meer inzenders dus. Maar dat bete
kent niet automatisch een hogere
kwaliteit, zo stelt Christine de
Baan van de Rotterdamse Kunst
stichting. Veel produkten hadden
namelijk nog iets prematuurs. Of
het produkt was nog niet helemaal
af, of het idee was niet voldoende
uitgewerkt, of het betrof niet
werkende prototypes, maquettes
of niet uitgevoerde projecten. En
om in aanmerking te kunnen ko
men voor de envelop met 40.000
gulden moet het produkt nu een
maal al op de markt gebracht zijn.
Wel opvallend volgens Christine
de Baan is dit jaar de grote diversi
teit. Voor het eerst dus inzendin
gen op het gebied van de nieuwe
media, verder veel ruimtelijke
vormgeving, veel inzendingen be
treffende tentoonstellingen, inte
rieurs en industriële architectuur-
produkten. Ook autonome kunst
werken die op zich niet echt onder
de noemer design vallen, maai' dat
door hun functie wel doen. Voorts
meer variatie in de grafische vorm
geving en veel inzendingen uit de
hoek van accessoire-ontwerpers,
zoals schoenen en hoeden.
Wat er uiteindelijk genomineerd
is, is volgens Christine de Baan een
selectie voor fijnproevers gewor
den. Wat subtieler en wellicht min
der spectaculair dan tijdens de
voorgaande edities, maar wel ei
gentijdser en misschien ook wat
'Nederlandser'.
Wat dat 'Nederlandser' dan is, vat
ze zo samen: helder van vorm, een
voudig en tegelijk zeer functioneel.
Of tegendraads en vol ironie. En
om het helemaal eigentijds te ma
ken, is er zelfs 'anti-design' verte
genwoordigd.
Spiegel
Ook nu weer zijn grote namen uit
de wereld van de vormgeving ver
tegenwoordigd op de tentoonstel
ling in de Kunsthal. Ninabers/Pe-
ters/Krouwel bijvoorbeeld, nu al
voor de derde keer genomineerd.
In 1993 met een nieuwe bidon, vo
rig jaar met het kastensysteem
Perception, en nu met een ener
giespiegel die wordt geplaatst in
bedrijfsgebouwen en openbare ge
bouwen om gebruikers te informe
ren over het verbruik van gas, wa
ter en elektriciteit. Volgens de no
minatiecommissie een mooi en
nuttig produkt, dat ook in een klei
nere versie niet zou misstaan in
een woonhuis.
Voor de derde keer genomineerd is
ook ontwerper Ruud-Jan Kokke,
dit keer met zijn opvallende wan
delstok Kokke-stok. Dankzij een
rubberen strip kan het ding niet
meer wegglijden en voor het hand
vat heeft hij een speciaal ophang-
punt ontworpen. Voor de editie
1993 had Kokke zijn wandelkruk
TC ingezonden, vorig jaar een
wacht-/rustbank.
Hoeden
In de serie accessoires is de Chispa-
hoedencollectie van Edith Verhoe
ven te zien, met het werk van de
Spaanse kunstenaar Miro als in
spiratiebron. Hoofddeksels ook
van Dirk-Jan Kortschot, die zijn
ontwerpen Topi's noemt. De com
missie viel vooral voor de inge
nieuze techniek die Kortschot ge
bruikt. Honderden stukjes felge
kleurd rubber zijn aaneengeregen
tot hoeden met uitgesproken vor
men die veel weg hebben van een
sieraad.
Mecky van den Brink is geselec
teerd vanwege haar bijzondere se
rie armbanden en ringen, die door
de nominatiecommissie worden
betiteld als 'conversation pieces'.
Porseleinen hondjes op duim of
pols roepen nu eenmaal reacties
op. Goedkope kitsch, bevestigd
aan een 14-karaats gouden band.
Lichtelijk pervers wordt het
schoeisel genoemd dat Fredie Ste
vens heeft ingezonden. Onder de
titel 'Transformaties' verknipt de
ze ontwerper eenvoudige regen
laarzen die hij vervolgens voorziet
van leren passtukken. Laarzen
worden muiltjes of open veter
schoenen.
Karei Martens stuurde zijn stan
daardserie chiptelefoonkaarten
voor de PTT in. In tegenstelling tot
de enorme hoeveelheid schreeuwe
rige plastic kaartjes die we dage
lijks voor van alles en nog wat ge
bruiken, worden de ontwerpen van
Martens gekenmerkt door helder
heid. Op de witte voorkant staat
volgens de commissie niets teveel
en toch alles watje moet weten.
VPRO
Ook de VPRO is vertegenwoor
digd op de tentoonstelling. Geno
mineerd zijn de programma-aan
kondigingen van Max Kisman.
'Soms nog fraaier dan de program
ma's die ze introduceren', aldus de
commissie. Kisman is zowel ver
antwoordelijk voor de animaties
als begeleidende muziekfragmen
ten.
Thomas Widdershoven maakte de
catalogus van 'De Best Verzorgde
Boeken 1993' voor de CPNB. Geno
mineerd vanwege de helderheid en
de mooie vorm. De 'Proforma' van
Peter van Blokland wordt be
schouwd als een waardevolle aan
vulling op het huidige letterbe-
stand en dus goed voor een nomi
natie.
Het schoenenmerk Lola Pagola,
een oude bekende, doet een gooi
naar de prijs met zijn Rubberdips-
hoe, een wollen sok in een klas
sieke pump.
De jonge ontwerper Piet Hein Eek,
die eerder al een van de Nederland
se Meubelprijzen in de wacht
sleepte, heeft met Nob Ruygrok
dozenkasten ontworpen: meubi
lair voor het kantoor thuis. Martijn
Hoogendijk is geselecteerd voor
Pallet, een meubelobject waarmee
je vele kanten op kunt. Bas de
Graaf is de maker van de Hipbone-
inbouwspot, een lamp die is ont
daan van alle overbodige stripjes
en details.
Affiches
Onder de genomineerde inzendin
gen bevinden zich voorts de affi
ches die de Gebr. Silvestri ontwier
pen voor een safe sex promotie in
tien darkroomgelegenheden van
de Amsterdamse homo-leerscene.
Volgens de nominatiecommissie
verfrissend door de niet-brave uit
straling.
Trouw veranderde vorig jaar haar
vormgeving van de wekelijkse bij
lagen. Dat hebben ze zo goed ge
daan dat het werk van Erik Ter
louw nu geselecteerd is. 'Business
Art/Art Business' heet het mu
seum-marketingconcept van Swip
Stolk. De ontwerper was gevraagd
de catalogus, affiches en inrichting
voor de gelijknamige tentoonstel
ling in het Groninger Museum te
maken. Het ging echter verder,
want niet lang daarna verschenen
er dassen en zelfs schoenen met
kreten als 'Business Art'. Het pro
ject leidt nu een eigen leven.
Te zien zijn voorts een elegante,
transparante brug van Dirk Jan
Postel voor Kraayvanger Urbis ar
chitecten, vaarwegmarkeringen
van de hand van Huibert Groenen
dijk, een afsluiter voor geïntegreer
de watermeteraansluiting door
ontwerpbureau Van Holsteijn en
Kemna, beter bekend als de hoofd
kraan thuis, en 'Doors of Percep
tion 1', een interactief conferentie-
verslag op cd-rom door Willem
Velthoven/Mediametic voor het
Vormgevingsinstituut, en een
röntgensysteem van Philips Cor
porate Design.
Verbouwing
Tot slot is er een project van Meca-
noo. Architectonisch design
noemt de commissie dit werk, dat
de restauratie en verbouwing om
vat van een monumentaal pand
uit 1883 in Budapest tot hoofdkan
toor van een Nederlandse bank en
verzekeringsmaatschappij.
De komende weken zullen de drie
juryleden, onder voorzitterschap
van Wim Crouwel, uitmaken wie er
op 4 maart de Designprijs ver
dient. Vanaf dit weekeinde kan
ook het publiek zijn keuze bekend
maken op de tentoonstelling in de
Kunsthal die tot en met 19 maart
alle genomineerde produkten laat
zien.
Evelien Baks
Men mag tot troost voor lelijkerds zeggen
dat een mooi karakter belangrijker is dan
uiterlijk schoon, een aantrekkelijk snoetje doet
toch veel. Opel verkocht er bijvoorbeeld 1500
Tigra's op, nog voordat die coupé tegelijk op de
AutoRAI en bij de dealers debuteerde. Terwijl
verongelijkte concurrenten het kunnen afdoen
als niet meer dan een Corsa in sportpak.
De Tigra is geheel op Corsa-techniek ge
baseerd en presteert niet waarlijk beter
dan een Corsa. Hij heeft de nadelen die vast
zitten aan coupévorm en sportwagen-ka-
rakter, beperkte ruimte en comfort dus. De
Tigra valt goed te vergelijken met de verras
sende GT die Opel ruim 25 jaar eerder pre
senteerde. Een auto waarin het dramatisch
uiterlijk van een Chevrolet Corvette werd
gezocht, maar dan veel goedkoper dankzij
standaard Opel-techniek. Dat de GT lang
niet zo sportief presteerde als hij eruit zag
deerde weinigen.
Het ziet er sterk naar uit dat de Tigra nog
meer succes ten deel zal vallen dan de GT.
Die was naar Opel-maatstaven toch aan de
prijzige kant, terwijl de Tigra tot de goed
koopste sportmodellen behoort. Alleen de
Nissan 100 NX en Hyundai Scoupé dienen
zich als concurrent aan. Bovendien zijn de
Corsa's waarmee deze mini-racer verwant is
al nauwelijks aan te slepen. Probleempje
voor Opel, men ziet al dat tussen de Corsa's
door 50.000 Tigra's per jaar bouwen de vraag
niet kan dekken.
Woekeren
Auto's die er afwijkend uitzien roepen vaak
verdeelde reacties op. Niemand noemt een
Tigra echter lelijk, wat bewijst dat ontwerp-
chef Hideo Kodama haarzuiver in de roos
schoot met deze vormgeving. Ook van bin
nen ziet het er dynamisch en fraaigelijnd uit,
daar doet een uit de Corsa geleend dash
board weinig aan af. Het was wel woekeren
met de ruimte, zo blijkt. De bagageruimte is
De Tigra valt goed te vergelijken met de verrassende GT die Opel ruim 25 jaar eerder
presenteerde. foto GPD
behoorlijk, dat achterin echt geen volwasse
nen kunnen zitten mag niet verbazen. Maar
ook voorin zijn er beperkingen, zelfs de mo
tor zit krap in zijn jas.
Het interieur is smal, de hoofdruimte komt
alleen goed uit als de stoel onder het hoog
ste punt van het bolle dak staat. Lange men
sen willen gauw meer naar achter zitten.
Tussen stoel en portier is nagenoeg geen
ruimte, waardoor de toch al lastig bereik
bare veiligheidsgordel gauw klemloopt bij
het omdoen. In de portieren bieden schuim-
blokken extra beveiliging bij aanrijdingen
van opzij. Dat laat geen ruimte voor kaar-
tenvakken, ook voor een middenconsole
met bergvak is geen plaats. Er is ruimte ge
maakt voor een passagiersairbag, waar an
ders een bergbakje had kunnen zitten. Wel
zit onder de rechter stoel een berglade,
Hoorbaar staat de motor pal aan de andere
kant van het dashboard. Bij koude start
zorgt een soort aanjager dat de katalysator
in de uitlaat snel op temperatuur- komt.
Korte tijd klinkt onrustbarend gegier, in de
auto luider dan erbuiten. Gelukkig loopt
Opel's gloednieuwe Ecotec zestienkleps
motor zelf niet rauw, zijn pittig geluid blijft
goed draaglijk zolang je geen uren hoeft te
reizen.
Verbruik
De 66 kW/90 pk sterke 1,4 liter biedt dankzij
korte versnellingen een heel bevredigende
sprint. Hoewel het toerental dus op kruis
snelheid vrij hoog ligt blijft het verbruik met
circa 1:13 best gunstig. Als het evenwel echt
hard moet gaan mist de kleinste Tigra-mo-
tor trekkracht onderin. Dat doet de 1,6 liter
beter, die echter beduidend meer misbaar
maakt. Daarnaast is de toch al korte vering
bij die versie steviger, ten koste van het
comfort.
Dat valt bij een Tigra 1.4 mee, al wil de auto
nogal eens wat dansend over de weg gaan op
zijn korte veren. Bij sportief sturen helt hij
vrij veel zijwaarts over. Die vering, en de in
het midden van de auto samengepakte mas
sa, maakt het weggedrag heel wat schichti
ger dan bij een Corsa. De heel directe bestu
ring draagt er ook aan bij, zo direct dat par
keren wat zwaar gaat. Toch lijkt de 1.4-ver-
sie het meest harmonieus, met Optic-pak-
ket (o.a. lichtmetalen velgen) is hij niet van
een vier mille duurdere 1.6 te onderschei
den.
Het gaat toch vooral om het uitdagend ui
terlijk, dat veel van de praktische nadeeltjes
doet vergeven. Voor f. 36.950 (1.4 Optie) heb
je een auto die evenveel bewondering oogst
als snelle coupés van twintig mille meer. Het
Optie-pakket kost twee mille, zonder dat is
de Tigra al goed aangekleed. Zelfs met een
stereo-set, helaas een goedkoop type waar
iemand die wat meer aan een auto uitgeeft
niet mee tevreden is. Ach, zo'n schoonheids
foutje is gauw verholpen, als bij velen de Ti
gra blijkbaar hevige liefde op het eerste ge
zicht oproept.
Peter Fokker
Goes, Vlasmarkt4, tel. 01100-51588
Middelburg, Lange Geere 153, tel. 01180-29828 Ito
Vlissingen, Badhuisstraat 137, tel. 01184-13900 II
HYPOTHEEKBEURS Zierikzee, Korte St. Janstraat 8, tel. 01110-20124 f
Wij noteerden deze week zowel verlagingen (Bouwfonds, HNG, Zwol
sche Algemene/dib) als verhogingen (FBTO, Royal, Nederland) vat
de hypotheekrentetarieven bij de korte rentevaste perioden.
De rente op de kapitaalmarkt is de afgelopen week gedaald.
Hypotheekrente
per
07 februari 1995
rente
vast
rentepercentages
netto werkelijk!
afsluit opgave rente bij fiscale
gedu
sie in
constant
rende
37.65%
50%
ABN.AMRO
spaarhyp.
5 jr
1,00
8,30
4,65
3,08
spaarhyp.
10 jr.
1,00
8,70
4,92
3,HI)
spaarhyp.
15 jr.
1.00
9,00
5,13
3,41
ann. hyp
variab.
1,00
6,70
4,45
3 ,M
ann. hyp.
5 jr.
1,00
8,10
5,37
4,30
ABP
spaarhyp.
1,00
8,10
4,54
3,00
spaarhyp.
10 jr.
1,00
8,40
4,74
3,16
spaarhyp.
15 jr.
1,00
8,70
4,95
3,33
ann. hyp
1,00
7,90
4,20
ann. hyp.
10 jr.
1.00
8,20
5,44
4,36
Aegon
spaarhyp.
5 jr.
1,00
8,00
4,50
2,98
spaarhyp.
15 jr.
1,00
8,80
5,05
3,41
Amev
zorg-vrij-hyp.
5 jr.
1,00
8,10
4,56
3,03
Levensverz.
zorg-vrij-hyp. 15 jr.
1,00
8,90
5,11
3,41
Bouwfonds
spaarv.hyp.
1,00
8,20
4,62
3,08
Combinatie
spaarv.hyp.
10 jr.
1,00
8,60
4,90
3,20
spaarv.hyp.
renterust
1.00
8,50
4,83
3,24
Centraal
spaargar.hyp
5 jr.
0,25
8,20
4,55
3,01
Beheer
spaargar.hyp. 15 jr.
- 0,25
9,10
5,17
3,bl
5
r.
1,00
8,10
4,50
2,96
Volksbank
spaarhyp.
10
r.
1,00
8,60
4,85
3,23
ann. hyp.
2
r.
1,00
6,80
4,52
3,62
ann. hyp.
b
r.
1,00
7,90
5,24
4,20
Delta Lloyd
hyp.tot.plan
1,00
8,20
4,63
3,08
hyp.tot-.plan
15 jr.
1,00
9,00
5,18
3,52
Direktbank
besp.dir.hyp.
5 jr.
1,00
8,30
4,69
3,13
GWK-bank
spaarhyp.
5
r.
1,00
8,20
4,63
3,08
ann. hyp.
1
r.
1,00
6,70
4,45
3,!>'l
ann. hyp.
b
r.
1,00
8,00
5,31
4,25
Nationale
spaarhyp.
5 jr.
1,00
8,10
4,56
3,03
Nederlanden
spaarhyp.
15 jr.
1,00
8,80
5,04
3,41
ING-bank
spaarhyp.
1,00
8,30
4,65
3,09
spaarhyp.
10 jr.
1.00
8,70
4,93
3,31
ann. hyp.
0/1 jr
1,00
6,90
4,58
4,30
ann. hyp.
5 jr.
1.00
8,10
5,37
Postbank
spaarhyp.
1.00
8,20
4,62
3,01
spaarhyp.
5/7 jr.
1,00
8,50
4,82
3,23
spaarhyp.
10/12 jr.
1,00
8,90
5,10
3,46
ann. hyp.
2 jr.
1,00
6.80
4,42
ann. hyp.
5 jr.
1,00
8,00
5,20
4,16
Rabo
sp.opt. hyp.
3 jr.
1,00
7,90
4,39
2,88
Hp.bank
sp.opt. hyp.
10 jr.
1,00
8,70
4,95
(adviesrente)
ann hyp.
variabel
1,00
7,20
4,78
ann. hyp.
5 jr.
1,00
8,10
5,37
4,30
Reaal
spaar-hyp.
1,00
8,10
4,56
3,03
Hypothek.BV
spaar-hyp.
10 jr.
1,00
8,30
4,70
VSB Bank
spaarhyp.
5 jr.
1,00
8,30
4,70
3,14
lage last.
7 jr.
1,00
8,40
4,75
3,18
Utrecht
lage last.
15 jr.
1,00
8,90
5,09
3,45
Zwolsche
hyp.-gar-plan
1,00
8,10
4,43
2,89
AlgVing
hyp.-gar-plan 10 jr.
1,00
8,50
4,71
5 Deze rentevasteperiode kent geen rentebedenktijd.
De vermelde tarieven hebben betrekking op standaard hypotheken ms
nationale hypotheekgarantie. De netto werkelijke rente (nwr) is geto
seerd op de totale netto lasten van de hypotheek. De vermelde nwr-pef
centages gelden voor een man van 30-jarige leeftijd en een hypotheek ai
150.000,-. Voor vrouwen en/of bij andere leeftijden kunnen andere M
percentages gelden. Bij andere hypotheekbedragen wijkt de nwr bij es
aantal instellingen enigszins af.
De Mitsubishi Carisma.
Eindelijk heeft. Mitsubishi's ge
heimzinnige MX-project een
naam gekregen. Het nieuwe, in Ne
derland gebouwde model voor Eu
ropa (vandaag en morgen nog te
zien op de Auto-RAI) heet Caris
ma. Een gladde en compact ogen
de middenklasser, die het moet op
nemen tegen de Opel Vectra en
eveneens in en voor Europa ge
bouwde Japanners als de Nissan
Primera of Toyota Carina E.
De produktie begint in mei, drie
maanden voorlopend op het sche
ma, hoorden we. De verkoop be
gint in juni, prijzen zijn nog niet be
kend. Het gamma zal eerst drie
motoren en vier luxe-niveaus tel
len. Later komt een dieselmotor,
daarna nog een vierdeurs uitvoe
ring.
Hoewel de Carisma technisch ver
want is met de vijfdeurs LaK
oogt de gedrongen Carisma:
korte, hoge achtersteven wal
ser. Het ontwerp is geen wos
van originaliteit, met kenmerê
de achterlichten die sterk f
BMW doen denken, hetzel®
aanzicht als een Toyota Caii®
en een heel glad front met Nis
achtige grille. Standaard heef
Carisma een ajrbag aan bests
derszijde, en door een gecodei
sleutel bediende startblokktf
tegen diefstal. Tevens heeft If
niet direct van andere Mitsui)»
overgenomen fraaie achtenvtë
hanging met meestuureffect
motoren komen uit de
maar zijn afgestemd op meert
plesse en wat minder topv#
&'en- u
Peter Fok-
