Hoofdkraan Nederland open
PZC
l«
Nieuwe bajes bomvol evacués
Provincie gereed
voor opvang van
rampslachtoffers
Nog meer Zeeuwse
reddingsbrigades
naar rampgebied
'Het land met open armen'
herinnering aan ramp '53
Zeeuwse bedrijven
bieden spontaan
stalruimte aan
Beekgebied in de Vlaamse
Waterhoek ondergelopen
Water Maas en Rijn kan makkelijk weg Afvoer Schelde geen probleem
provincie
13
LIVE IN ARI0N
WOENSDAG 1 FEBRUARI 1995
Sïi 1 9 1 F S i."
i a fl 1 i li n
Met gepantserde bussen en dito personenauto's werden gisteren de 81 gedetineerden uit de
ontruimde Maastrichtse inrichting Overmaze bij Torentijd in Middelburg 'afgeleverd'.
foto Lex de Meester
van onze verslaggever
MIDDELBURG - In het gloednieuwe Middel
burgse huis van bewaring Torentijd zijn dins
dag 81 gedetineerden uit het door watersnood
getroffen Limburg ondergebracht. Ze zijn af
komstig uit de penitentiaire inrichting Over
maze in Maastricht, die geheel is ontruimd.
Door opkomend grondwater als gevolg van
het hoge peil van de Maas moesten de riole
ring en watertoevoer van de Maastrichtse ge
vangenis worden afgesloten. Dat leverde pro
blemen op voor de gedetineerden. Zij kregen
slechts één fles drinkwater per dag en een em
mer water om hun toilet door te spoelen.
Alle circa 225 gevangenen uit Overmaze wer
den gisteren onder begeleiding van bijzondere
bijstandsteams naai' andere gevangenissen
overgebracht. Naast Torentijd in Middelburg -
dat nog maai' anderhalve week geleden offi
cieel in gebruik is genomen - maakten ook
strafinrichtingen in onder meer Breda en Sit-
tai'd plaats voor de Maastrichtse bajesklanten.
Ook de meeste bewaarders zijn met de gedeti
neerden naar de andere gevangenissen overge
plaatst. De ontruiming moest in alle stilte
plaatsvinden om ontsnappingen te voorko
men. Dat nam niet weg dat de aankomst van
de Limburgers in Middelburg allerminst onop
gemerkt voorbij ging aan de bewoners van de
wijk Dauwendaele, waar Torentijd staat: de
geëvacueerden werden aangevoerd in gepant
serde personenauto's en dito autobussen,
voorzien van zwaailicht en loeiende sirene. Po-
litie-agenten begeleidden de transporten.
Druk
Door de evacuatie van de Limburgse gevange
nen is het Middelburgse huis van bewaring nu,
een maand eerder dan gepland, volledig bezet.
Er verblijven al 63 'normale' gedetineerden.
Met de komst van de 81 evacués is de maxi
male bezetting van 144 in één klap bereikt. Dat
legt volgens algemeen directeur van Torentijd
drs N. J. C. van den Akker een zware druk op
het personeel.
„Omdat we nog maar zo kort in gebruik zijn en
het aanvankelijk de bedoeling was de bezet
ting geleidelijk tot het maximum op te voeren,
vraagt deze operatie een grote extra inspan
ning van onze medewerkers. Er moeten een
hoop overuren worden gemaakt, maar tot nu
toe loopt het als een trein en de beveiliging
werkt perfect. Gelukkig worden we terzijde ge
staan door zeventien Limburgse justitiemede
werkers die vanuit Maastricht zijn meegereisd.
Zij zijn een grote steun, omdat ze de gevange
nen uit Overmaze goed kennen."
Zodra de situatie in Maastricht is genormali
seerd, worden de Limburgers teruggebracht
naai' Overmaze. Het normale instroomschema
voor Torentijd wordt dan weer opgepakt.
In de Ahoyhal in Rotterdam werden in 1953 12.000 mensen g ereg istreerd en van onderdak-adres
sen voorzien. Koningin Juliana ging er op bezoek en sprak met een aantal getroffenen.
van onze verslaggever
VLISSINGEN - Het rivierwater
is in aantocht. In enorme hoe
veelheden - duizenden kubieke
meters per seconde - stroomt
het richting zuidwest Neder
land. Rijkswaterstaat is er op
voorbereid. Via het Ilollandsch
Diep en het Haringvliet moet
het overgrote deel van het wa
ter uit de Maas en Rijn zijn weg
naar de Noordzee vinden. „Heb
je het Hollandsch Diep en het
Haring vliet voor de geest
begint N. Bootsma, hoofd
dienstkring Haringvliet van
Rijkswaterstaat. „Dat zijn zul
ke gigantische plassen water
vergeleken met de rivieren
stroomopwaarts. Die kunnen de
massa regenwater gemakkelijk
aan."
Voor de zekerheid heeft Rijks
waterstaat het waterpeil in het
van onze verslaggever
SINT-GILLIS - Na het Land van
Maas en Waal is nu het beekge-
bied in het Vlaamse Waterhoek
kopje onder gegaan. Zijrivieren
van de Schelde zijn op tal van
plaatsen buiten hun oevers ge
treden. Verschillende woonwij
ken zijn zonder laarzen of
bootjes niet meer te bereiken,
omdat het water in de straten
meer dan een meter hoog staat.
De kans dat de overvloed via de
Schelde uiteindelijk ook in Zee
land voor problemen gaat zor
gen, is nihil.
De grootste knelpunten doen
zich de laatste twee dagen voor
ten zuiden van Dendermonde.
In de deelgemeente Sint-Gillis
staat de Boomwijk grotendeels
onder water door overstroming
van de Brusselse Forten (de
stadsgracht). Binnen vieren
twintig uur tijd steeg het peil
van de afgesloten gordel met
ruim zestig centimeter. Het wa
ter drong onder meer binnen in
een grote tapijtfabriek (Dissel).
Ook de nieuwbouwwijk in het
achtergelegen Vondelpark heeft
te kampen met ernstige over
last.
Brandweermensen waren dins
dagmiddag in Sint-Gillis, Den
derbelle en Lebbeke druk in de
weer om de getroffen bewoners
te voorzien van zandzakken.
Daarmee kon echter niet wor
den voorkomen dat kelders en
Haringvliet - tussen de Zuidhol
landse eilanden Goeree-Over-
flakkee en Voorne-Putten - toch
verlaagd. Het Haringvliet is iets
onder Normaal Amsterdams
Peil (NAP) gebracht, terwijl het
gewoonlijk een halve meter
daarboven moet liggen. De voor
malige zeearm kan zo als tijdelij
ke 'opslagplaats' van regenwa
ter dienen.
Echt nodig is dat (nog) niet. Via
de Haringvlietsluizen kan het
bruine rivierwater zo richting
Noordzee stromen. „Alle sluizen,
zeventien stuks met een totale
lengte van bijna één kilometer,
staan al een paar dagen open",
vertelt Rijks water stater Boots-
ma, „Met de huidige windrich
ting kunnen we bij laag water
maximaal lozen."
De Haringvlietsluizen doen hun
bijnaam deze dagen volop eer
aan: hoofdkraan van Neder
brandstoftanks volliepen. In
verband met de veiligheid werd
daarom in sommige straten de
elektriciteit afgesloten. Oude
ren en kinderen werden met een
boottaxi vervoerd naai' de
droogliggende gebieden van de
stad.
Oppervlaktewater
Waarnemend-burgemeester A.
Hermans van de gemeente Den
dermonde legt uit dat de over
stromingen in het rijke bekenge-
bied vooral worden veroorzaakt
door de enorme toevloed van het
oppervlaktewater. Vooral de
Dender, Vondel- en Steenbeek
zijn de boosdoeners. De brand
weer van Dendermonde pro
beert de overlast zo goed als mo
gelijk binnen de perken te hou
den door over het hele gebied
zo'n 200.000 kubieke meter wa
ter per uur over te pompen in de
Schelde.
„Nu is het ernst", zegt Hermans.
„Zo hebben we het in dit gebied
nog niet eerder meegemaakt. Er
moet snel iets aan worden ge
daan." Hermans verwacht dat
de deskundige instanties vol
gende maand met een rapport
op de proppen komen, waarin
mogelijk de aanleg van een
nieuw kanaal naar de Schelde
wordt aanbevolen. Een andere
optie is volgens hem uitbreiding
van de 'potpolders' (een uit-
stroomgebied).
Een omwonende van het getrof
fen gebied in Sint-Gillis kijkt
land. Dat kan snel veranderen,
als er een noordwesterstorm op
steekt. Het water in de Noordzee
wordt dan naar de kust gestuwd,
zodat de Haringvlietsluizen
slechts een beperkt deel van de
dag kunnen open staan.
Door het waterpeil in het Ha
ringvliet te verlagen, heeft
Rijkswaterstaat zich voor zo'n
situatie ingedekt. Het Haring
vliet kan extra veel water heb
ben. „Wij houden uiteraard de
weersvoorspellingen nauwlet
tend in gaten", verklaart Boots-
ma. „Noordwestenwind wordt
niet verwacht."
Lager
Voor de afvoer van het overtol
lige Scheldewater hoeft Rijks
waterstaat niet eens naar het
weer te kijken. De Schelde voert
vijf keer zoveel water af als onder
normale omstandigheden; 500
kubieke meter per seconde.
Maar dat is niets vergeleken met
de hoeveelheid zeewater die de
Westerschelde twee keer per dag
moet verstouwen. „Het peil van
de Schelde bij Antwerpen is zelfs
lager dan normaal", signaleert J.
Claessens van de Antwerpse
Zeehavendienst. „Dat komt
door de aflandige wind."
Rijkswaterstaat kan op één plek
in het Deltagebied niet profite
ren van de gunstige windrich
ting. In het oostelijk deel van
Zeeland, bij Tholen, stroomt het
Zoommeer vol met regenwater
uit West-Brabant. De Dintel die
gewoonlijk 10 tot 12 kubieke me
ter per seconde afvoert, is nu
goed voor het tienvoudige. Dat
water komt uiteindelijk in het
Zoommeer. Het Bathse Spuika-
naal moet het meer ontlasten en
het zoete rivierwater naar de
Westerschelde brengen. Dat ge
beurt ook, maar te weinig.
Verhoging van het peil in het
Zoommeer is niet zo erg. West-
Brabant. moet droge voeten hou
den. Rijkswaterstaat heeft daar
om aanvullende maatregelen
genomen. Pompen zijn inge
schakeld bij de Kreekrakslui-
zen. Die brengen water richting
de Antwerpse haven en zo naar
de Westerschelde. En Rijkswa
terstaat zet ook de Krammer
sluizen in de Philipsdam in. Dat
is bijzonder. De Krammerslui
zen hebben een ingenieus zoet-
zout-waterscheidingssysteem,
om de schone Oosterschelde
niet met rivierwater te belasten.
Dat principe wordt - nood
breekt wet- even opzij gezet.
mistroostig naar de ondergelo
pen huizen. Zelf woont hij negen
hoog in een flat, die nog net niet
met de voeten in het water staat.
„Verschrikkelijk moet dat zijn
voor die mensen. Alleen al de
stank die het water mee naar
binnen neemt!zegt C. Arys. Hij
stoort zich aan de natuurpoli-
tiek waaraan de politici koppig
vasthouden. „Achter de Brussel
se Forten loopt een oude afge
sneden zijtak van de Dender.
Die staat half leeg. Maar er mag
niet in worden overgepompt om
wille van de natuurwaarden; Ik
ben best een Groene, alleen
geldt voor mij toch primair het
voorkomen van dit soort ellen
de."
Dijkverhoging
Meer noordelijker van het Sehel-
deland liggen Temse, Rupel-
monde, Bazel en Kruibeke er dit
keer droog bij. Sinds de laatste
keer in 1990 deed de Schelde
voor die plaatsen niet meer ver
velend. De in 1992 uitgevoerde
dijkverhoging blijkt afdoende.
Ook de zijrivier Durme staat in
vergelijking met de omliggende
beken en riviertjes nagenoeg
droog.
Burgemeester A. Denert van de
gemeente Kruibeke, fervent te
genstander van de realisatie van
potpolders in zijn cultuurland, is
tevreden. „We hebben hier alles
goed onder controle. Nu is er hier
eens niets speciaals aan de
hand."
van onze verslaggever
Jacques Gats
VLISSINGEN - 'Het land met
de open armen': deze aandui
ding deed opgang ten tijde
van de watersnood van 1953
toen van alle kanten kwar
tiergevers zich meldden om
onderdak te verschaffen aan
al die duizenden mensen die,
veelal voor het eerst van hun
leven, ver van huis en haard
aangewezen werden op een
vreemde omgeving.
Berichten over de evacuatie
van tienduizenden bewoners
van door het water bedreigde
of getroffen gebieden roepen
nu beelden op van de ramp
van '53. Toen moesten meer
dan zestigduizend mensen
have en goed achterlaten zon
der te weten hoe ze alles weer
zouden aantreffen. Ongeveer
elfduizend inwoners uit het
rampgebied waren negen
maanden na het doorbreken
van de dijken nog niet terug
gekeerd. Anders dan nu werd
de catastrofe van 42 jaar gele
den getekend door het kille
cijfer van het dodental: de
Ramp eiste 1835 doden.
Nog maar kort tevoren had
het parlement de wet ver
plaatsing bevolking behan
deld en was er een evacuatie
organisatie tot stand geko
men. Zo konden de centrale
evacuatie-commissie en de
provinciale beleidsteams ter
stond in actie komen.
'Ik bluuf ier'
Lang niet iedereen toonde
zich bereidwillig om bij de
redders in de boten plaats te
nemen. De gehechtheid aan
de grond was vooral sterk bij
boeren die eigen land beza
ten. 'Ik bluuf ier", riep een
boer vanuit een benarde posi
tie naar de hulpverleners.
Bij de beesten en bij de wo
ning." Veel collega's zeiden
het hem na. Met heel veel
moeite zagen militairen kans
om bij Oosterland op Schou-
wen-Duiveland met een lan
dingsboot bij een door het wa
ter omringde hoeve te komen
om een hardnekkig stand
houdende boer op te halen.
Toen de man de militairen
hoorde roepen stak hij een
dubbelloops jachtgeweer uit
het raam. „Als je dichterbij
komt, schiet ik", riep hij.
Er ontstonden zelfs groot
schaliger spanningen rond de
evacuatie. Zoals rond Zierik-
zee. Er rees tussen gemeente,
provincie en rijk verschil van
mening over een vrijwillige
dan wel een verplichte eva
cuatie. Het zigzagbeleid van
de autoriteiten leidde tot een
openlijk conflict, waarbij on
dernemers de burgemeester
van Zierikzee lieten dagvaar
den.
Evacués uit Zeeland kwamen
overal in het land terecht. Tot
zelfs in paleis 'Het Loo'. Ko
ningin Juliana liet er 34 ka
mers in gereedheid brengen
om totaal honderd bejaarden
uit Zierikzee tijdelijk huisves
ting te bieden. In de koninklij
ke stallen werden keurige
paskamertjes getimmerd om
de evacués kleding te laten
passen.
Begrip
Het land trad de door het wa
ter verdrevenen niet alleen te
gemoet met open armen,
maar ook met begrip voor hun
innerlijke noden. De hulpver
lening kreeg als extra taak op
gelegd te bemiddelen bij
spanningen ontstaan door
het bij elkaar brengen van
mensen met een te ongelijk
soortige sociale achtergrond.
Opa Kip uit het Schouwse
Dreischor, in '53 met z'n 101
jaren de oudste Zeeuw, kreeg
ten tijde van de ramp landelij
ke vermaardheid. Hij werd
vertroeteld door de zusters
van het Diaconessenzieken-
huis in Dordrecht. De hoogbe
jaarde Kip had maar één be
zwaar tegen dat opvangcen
trum. „De gang is te kort. Ik
moet de ruimte hebben voor
mijn wandelingetjes."
van onze verslaggever
VLISSINGEN - Commissaris
van de koningin drs W. T. van
Gelder heelt dinsdag drie
Zeeuwse gemeenten gevraagd
zich paraat te houden voor de
(eventuele) opvang van evacués
uit de watersnoodgebieden. Tot
dinsdagavond laat was even
wel nog geen verzoek bij de pro
vincie binnengekomen.
De marinekazerne in Vlissingen
is aangewezen als eerste plek om
evacués onder te brengen. Er is
ruimte voor honderd personen.
Het coördinatieteam in Middel
burg heeft minister Dijkstal van
binnenlandse zaken laten weten
dat deze accommodatie 'vrijwel
direct' beschikbaar is. De twee
de locatie is het bungalowpark 't
Zeepe in Burgh-Haamstede met
150 plaatsen en het derde op
vangcentrum is het CNV-vakan-
tie-oord Bos en Duin in Oostka-
pelle met nog eens 100 plaatsen.
Achter de hand gehouden wor
den voorts het Zeeland Studie
centrum in Aardenburg (100
plaatsen) en motel Goes (150
mensen).
In 't Zeepe is dinsdagavond een
gezin uit de onder water gelopen
gebieden gearriveerd dat was
doorverwezen door een ander
vakantieoord van Euroase,
waartoe 't Zeepe hoort. Volgens
coördinator rampenbestrijding
P. J. Mersie is de verwachting
van onze verslaggever
VLISSINGEN - De inzet van
Zeeuwse reddingsbrigades in
de overstroomde gebieden is
dinsdag sterk uitgebreid. In to
taal zijn nu acht 'eenheden' uit
Zeeland actief. Nog eens twee
ploegen, uit Zierikzee en Wes-
tenschouwen, staan gereed om
te kunnen afreizen zodra hun
hulp nodig is.
Zondagavond vertrokken al drie
brigades, uit Vlissingen, Middel
burg en Oostburg, naar Venlo
om daar mensen te evacueren.
Maandag is daar nog een tweede
ploeg uit Middelburg bij geko
men, die actiefis in de omgeving-
van Venlo. Drie ploegen van de
Thoolse vrijwillige brandweer
zijn naar het Land van Heusden
en het Land van Altena, tussen
van onze verslaggever
GOES - Bij het Landbouwcen
trum in Goes zijn dinsdag zo'n
tachtig aanmeldingen binnen
gekomen van Zeeuwse bedrij
ven die stalruimte beschikbaar
willen stellen voor vee uit de
watersnoodgebieden. De aan
meldingen worden door het
Landbouwcentrum onmiddel
lijk doorgegeven aan het crisis
centrum in Arnhem, dat daar
na, wanneer nodig, rechtstreeks
contact opneemt met de aanbie
ders.
Het Landbouwcentrum is
slechts één van de coördinatie
punten waar mensen zich kun
nen aanmelden voor eventuele
opvang van vee. Een ander punt
is het coördinatiecentrum in IJ-
zendijke, waar tot nu toe bijna
tien personen hebben aangebo
den stalruimte vrij te maken.
Ook zandzakken
uit Hulst
VLISSINGEN - Behalve bedrij
ven in Sluiskil en Schiedam is er
nóg een Zeeuwse onderneming
die nog zarfdzakken levert voor
versterking van de kaden en dij
ken in het overstroomde rivie
rengebied. InterJute in Hulst
heeft dinsdag nog een kleine
honderdduizend zakken gele
verd aan Limburg.
In totaal leverde het bedrijf in
Hulst inmiddels 200.000 zand
zakken. De voorraad is nog niet
uitgeput.
Noord-Beveland
geeft gulden
per inwoner
van onze verslaggever
KORTGENE - De gemeente
Noord-Beveland stelt een gul
den per inwoner beschikbaar
voor hulp aan slachtoffers van
de watersnood in het rivieren
gebied. Het geld gaat naar het
rampenfonds.
De raad heeft dat dinsdagavond
besloten op voorstel van b en w.
Een piek per inwoner komt voor
Noord-Beveland neer op onge
veer 6800 gulden.
dat bij de evacuatie vandaag
(woensdag) een aantal accom
modaties in de provincie zal wor
den gebruikt. De provincie heeft
- zoals gemeld - een aanbod van
ruim tienduizend plaatsen. De
overige ruimte is verdeeld over
2.500 hotelkamers, en over bun
galowparken, waar een gemid
delde bezetting van drie tot vier
personen per bungalow wordt
aangehouden. In de raad van
Noord-Beveland deelde burge
meester M. L. Everaers mee. dat
deze gemeente gereed is om zon
odig 300 evacués te huisvesten.
Ook bij andere gemeenten, bij
instanties als het Rode Kruis en
bij de provincie komen spontane
aanmeldingen binnen van parti
culieren die evacués onderdak
willen aanbieden.
Bussen
De Provinciale VVV kreeg giste
ren enkele aanvragen voor een
vakantiewoning van mensen uit
de bedreigde gebieden die op ei
gen gelegenheid naar Zeeland
waren gereisd.
Bij het streek vervoerbedrijf
ZWN worden mensen en mate
rieel achter de hand gehouden
om eventueel te kunnen worden
ingezet voor het vervoer van
evacués. ZWN werkt hierbij
nauw samen met de Brabantse
busonderneming BBA, Geza
menlijk houden de busonderne
mingen vijftig bussen beschik
baar.
Gorinchem en 's-Hertogen-
bosch, afgereisd om daar assis
tentie te verlenen. De spuitgas
ten hebben daarvoor boten ge
leend van de Koninklijke Neder
landse Bond tot het Redden van
Drenkelingen. De brigade van
Kloosterzande, aangevuld niet
leden van een Tilburgse brigade,
is 'stand-by' in Nijmegen.
De hulpverleners werken in een
soort ploegendienst. De Vlissin-
gers varen van 8.00 tot 14.00 uur
en vanaf 19.00 uur tot zolang het
nodig is. Albert Dijkstra van de
brigade Vlissingen: „Dinsdag
ochtend zijn we tot half vier
doorgegaan en om acht uur
moest ik er weer uit. Bovendien
overnachten we in een grote
sporthal, waar iedereen voort
durend heen en weer loopt, dus
van slapen komt ook weinig."
Daarnaast heeft de zuivelfa
briek Campina op eigen initia
tief contact opgenomen met
Zeeuwse bedrijven (cliënten)
met het verzoek stalruimte be
schikbaar te stellen.
Het crisiscentrum wil onder
meer weten welke soorten vee
bij de betreffende bedrijven kun
nen worden ondergebracht. Vol
gens het Landbouwcentrum is
in Zeeland plaats voor zo'n dui
zend schapen, 150 melkkoeien
en enkele honderden varkens.
Het coördinatiepunt van de
NCB in Tilburg zat gistermid
dag nog dringend verlegen om
veetransport, nu ook de Culem-
borger- en Tielerwaard tot crisis
gebieden zijn verklaard. Tot
dusver hebben zich daar nog
geen Zeeuwse vervoerders aan
gemeld,
(Advertentie)
THERÈSE
STEINMETZ EN
HAAR TRIO
zondag 19 maart
16.00 uur
Gerrit den Braber
introduceert burgemeester
J. van der Doef, die de
schilderijtentoonstelling
van Therèse Steinmetz
zal openen.
PROGRAMMA:
16.00 dansen met
Trio Charles Prins
17.00 1-ste optreden
Therèse Steinmetz
17.30 opening
tentoonstelling
18.00 koud/warm buffet
dansen tot 24.00 uur
entree 85,- (incl. buffet)
voor res. 01184-10502
GRAND HOTEL
ARION****
Boulevard Bankert 266
4382 AC Vlissingen
In de deelwijk Sint-Gillis van Dendermonde vaart een brandweerman door de ondergelopen straat.
foto Charles Strijd
Het overvloedige rivierwater uit Maas. Rijn en Schelde vindt zijn
weg door de Zeeuwse en Zuidhollandse delta. Het Maas- en Rijnwa
ter via het Haringvliet en de Schelde (plus alle zijrivieren) via de
Westerschelde. West-Brabant loost veel regenwater op het Zoom
meer, dat via het Bathse Spuikanaal - en nu ook de Krammerslui
zen - wordt ontlast.
