Ter Beek, meester van de spagaat onverstoorbare
Lange weg van Israël en Palestij nen
minister Ritzen
Belastingverlaging is modewoord in VS
PZC
opinie en achtergrond
Politicus streefde altijd hartstochtelijk naar concensus O O pcllj li.
mm
i war-
ZATERDAG 17 DECEMBER 1994
door Paul Koopman
De voordrachtscommissie
van de provincie Drenthe
zette hem niet op de eerste
plaats, maar hij is het toch ge
worden. Relus ter Beek (50)
heeft dankzij een krachtige lob
by van het kabinet-Kok de baan
van commissaris der koningin
in de wacht gesleept. Een mooie
kroon op zijn politieke loop
baan.
De laatste maanden voerde hij,
hoewel benoemd tot 'blokhoofd
buitenland' in de PvdA-fractie,
nauwelijks meer het woord in de
Tweede Kamer. Al meteen na de
verkiezingen was duidelijk dat
Ter Beek, die 'zijn' ministerie
van defensie moest overdragen
aan de liberaal Voorhoeve, op
een andere baan dan zinde het
kamerlidmaatschap.
De waardering voor zijn werk is
bij Ter Beek wat laat gekomen.
Tijdens zijn ministerschap was
er veel kritiek op zijn besluite
loosheid en gebrek aan daad
kracht. Zijn harstochtelijk stre
ven naar concensus en de be
hoefte door iedereen aardig ge
vonden te worden, maakte het
voor Ter Beek moeilijk de stam
menstrijd tussen marine, lucht
macht en landmacht over de
miljardenbezuinigingen te be
slechten. ..Wie het laatst met
hem gesproken heeft vindt het
meest van zijn ideeën in weel
een nieuwe conceptnota terug",
heette het op het ministerie.
Pas nadat hij bij Defensie de
deur achter zich dicht had ge
trokken, brak het besef door dat
het 'koddige mannetje', dat da-
gelijk drie a vier pakjes sigaret
ten combineerde met een glaas
je whishy, toch het één en ander
had klaargespeeld. Zijn 'priori
teitennota', waarin de krijgs
macht wordt verkleind van
128.00 tot 70.000 militairen, de
opkomstplicht afgeschaft en
vier inzetbare VN-brigades op
gericht, geldt ook nu nog als het
antwoord op de val van de muur
in 1989.
In de tussenliggende periode zag
Ter Beek, die zelf nooit in dienst
trad, zich ook nog genoodzaakt
Nederlandse troepen naar de
Golfoorlog te sturen. IKV-voor-
zitter Mient Jan Faber, een oude
schoolgenoot van Ter Beek, zei
daarover ooit. „Relus heeft geen
vijanden. Nou ja, zijn enige vij
and was Saddam Hussayn".
Ter Beek is een echte telg uit een
rode familie. Hij groeide op in
Tuindorp, de arbeiderswijk van
Coevorden waar zijn vader, een
SDAP'er, bode was voor het zie
kenfonds en lezingen gaf voor de
VARA. Zijn moeder werkte als
huishoudster bij zijn leraren om
de studie voor haar derde zoon
aan de HBS te kunnen bekosti
gen. In Amsterdam studeerde
Ter Beek vervolgens sociale en
politieke wetenschappen om
met 27 jaar de Benjamin van de
Tweede Kamer te worden. Zijn
medewerkster uit die tijd was
onder de indruk van zijn absorp
tievermogen. „Hij werkte zo'n
beetje als een stofzuiger. Hij
snoof op en hij blies".
In het parlement ontpopte Ter
Beek, die in de jaren zeventig als
actief Nieuw Linkser pleitte voor
erkenning van de DDR, zich als
een meester van de spagaat. Bij
discussies over vredesvraag
stukken, zoals het kruisraket-
tendebat, was niet altijd duide
lijk waar hij stond. „Conflicten
verlammen het politieke hande
len.
De arbeiderszoon voelde de be
hoefte groeien eens „aan de an
dere kant van de tafel" te gaan
zitten. Hij bekwaamde zich in
het golfspel, ging gesteven pak
ken dragen. De benoeming tot
minister van defensie was in
1989 geen verrassing meer. hoe
wel Ter Beek zelf liever het meer
'diplomatieke' buitenlandse za
ken had. Zijn vertrek nu uit de
Tweede Kamer verbaast ook
vrijwel niemand. 'Blokhoofd'
Ter Beek heeft het Haagse we
reldje, na 24 jaar wel gezien.
Relus Ter Beekgeen vijanden
foto Marcel Antonisse/ANP
van onze correspondent Hans de Bruijn
Met de doorsnee Amerikanen als lachende derden
overtroffen president Clinton en de Republikein
se oppositie elkaar donderdag met beloften voor belas
tingverlaging en forse bezuinigingen op de overheids-
uitgaven. In een tv-rede stelde Clinton gezinnen een be
lastingverlaging van vijfhonderd dollar per kind tot 13
jaar in het vooruitzicht en de aftrekbaarheid van tien
duizend dollar aan studiekosten per kind.
De Republikeinen juichten Clintons 'bekering' toe,
maar gingen zelf nog verder; een belastingaftrek per
kind tot vijfduizend dollar en nog meer bezuinigingen
om de belastingverlagingen te financieren. Clinton
schat dat zijn plan zestig miljard dollar zal kosten. Het
Republikeinse plan zal zeker het dubbele vergen. Clin
ton wil zijn belastingverlaging betalen door 76 miljard
dollar te bezuinigen op de ministeries van energie, huis
vesting en transport. De Republikeinen willen ook in on
derwijs en sociale zaken snijden.
Clinton probeert nu terrein terug te winnen dat de De
mocraten vorige maand bij de Congresverkiezingen heb
ben verloren. Hij maakte duidelijk de komende twee jaar
met de Republikeinse meerderheid in het Congres te wil
len samenwerken, maar niet tot. elke prijs. Clinton zei
geen belastingverlagingen te willen enkel om de kiezers
te paaien, die op 8 november hebben gekozen voor de
Republikeinen die minder belastingen en minder over
heid beloofden.
Belastingverlaging is ineens hét modewoord in Amerika
geworden. Maar economen waarschuwden de afgelopen
week dat de Amerikanen wel eens bedrogen uit kunnen
komen. Zij stellen dat belastingverlaging geen oplossing
is voor de financiële problemen van de Amerikaanse
'Jan Modaal'. Integendeel, het zou op de langere termijn
die financiële problemen wel eens fors kunnen vergro
ten.
Voor die economen zijn de beloften van de afgelopen
week niet meer dan politieke gebaren, bedoeld om de
ontevreden kiezers stroop om de mond te smeren. De
Republikeinen zouden zonder die belofte nooit hun gro
te winst hebben geboekt, en Bill Clinton moest om zijn
politieke leven te redden wel met eenzelfde gebaar ko
men.
De deskundigen vrezen dat belastingverlagingen het
economische herstel de nek om zullen draaien. Amerika
nen hebben de indruk dat het slecht gaat met hun land,
maar dat is niet waar. De groei is ruim 3 procent, de infla
tie is laag, het budgettekort is 100 miljard dollar ge
daald. en de werkloosheid zakt.
Dat de Amerikanen ontevreden zijn over hun inkomen
heeft ook minder met de belastingen te maken - per slot
van rekening is het toptarief van de federale belastingen
slechts 28 procent - dan met hun bruto-inkomens, die de
laatste jaren gedaald zijn, omdat bedrijven steeds meer
de hand op de knip houden.
Belastingverlaging zai volgens economen de mensen
meer geld geven, maar ook hun bestedingen opdrijven.
Amerikanen zijn geen spaarders, zij geven veel uit en le
nen ook veel. Meer bestedingen kunnen echter de infla
tie verhogen, wat de Federal Reserve ertoe kan brengen
om de rentetarieven weer op te trekken.
Dat is al zes maal eerder dit jaar gebeurd. Maar hoge
rentetarieven kunnen het belastingvoordeeltje - dat
trouwens niet meer is dan twee tot drie dollar per dag -
geheel ongedaan maken. Hypotheken en kopen op kre
diet (bijvoorbeeld met creditcards) worden dan duurder
en dan is de Amerikaan netto net zo slecht uit.
Maar bovendien moeten de belastingverlagingen ge
compenseerd worden door bezuinigingen op de over
heidsuitgaven van tientallen miljarden dollars, wat op
zich ook de economische groei niet ten goede komt. De
economist Edward Yardeni noemde belastingverlaging-
donderdag dan ook 'een paard van Troje'. Alleen de Re
publikeinen geloven dat belastingverlagingen uiteinde
lijk zichzelf zullen terugbetalen.
President Clinton probeert met zijn voorstellen dan ook
dë gulden middenweg te bewandelen; genoeg belasting
verlaging om de kiezers te plezieren, maar niet zoveel
dat de economie verstoord wordt. Maar de Republikein
se meerderheid in het Congres lijkt vastbesloten niet
diezelfde voorzichtige weg op te gaan
door T. Rinkema
Tijdens een recente reis
door Israël en de Gaza-
strook bezochten we ook Yad
Vashem, de indrukwekkende
plaats van gedenken van de
joodse slachtoffers uit de
tweede wereldoorlog. Twee
maal kwamen we er, niet al
leen omdat 't de eerste maal re
gende, maar vooral vanwege
de emoties die de gedachtenis
oproept. In het half duistér
lees je je de namen van de con
centratiekampen. In aangrij
pende foto's staat de holocaust
voor je. De 'Memory of the
Children' roept de vermoorde
kinderen op in eindeloos weer
kaatste kaarslichtjes. En in
een fotocollectie van de
slachtoffers krijgen deze,
naamloos gedood, voorgoed
hun naam terug. Ontroerende
beelden staan in het park
daaromheen met de van wie
hun leven waagden om Joden
te redden.
Je realiseert je hoe de nazibeu-
len bijdroegen tot de realisatie
van Herzl's zionistische droom
van een eigen land voor het ver
strooide Jodendom ('een land
zonder volk voor een volk zon
der land!'), een droom die in
1948 met hulp van de volkeren-
gemeeschap en het wereldwijd
jodendom concrete gestalte
kreeg. Niet voor niets liggen
Yad Vashem en het graf van
Herzl samen op een van Jeruza-
lems heuvels; het hart van de
staat Israël.
Kort daarop kwamen we in de
Gazastrook. Bijna een miljoen
mensen, haast de helft kinde
ren, opeen in een klein stukje
land. Honderdduizenden al
jaar en dag in troosteloze
vluchtelingenkampen. Staten-
loos, ook na het akkoord tus
sen de PLO en Israël, en daar
om opgesloten binnen de pot
dichte grenzen met Israël en
Egypte. Veelal levend, behalve
wat welgestelden, tussen golf
platen, planken en wat pover
metselwerk. Tussen de rotzooi.
Spelend in stof of modder.
Palestijnen, mensen als wij,
maar verdreven uit het land
waar ze tot 1948 woonden. Ver
dréven? Vluchtten ze niet zelf?
Maar wat doe je in angst die
over je gebracht wordt? Niet
zonder hardhandigheid en ook
wel geweld legden de Joden bij
hun terugkeer naar een eigen
land beslag op grond die eeu
wenlang Palestijnse families
toebehoorde. Want het was na
tuurlijk niet 'een land zonder
volk'. Bovendien zijn ze nu in
de benauwde Gazastrook nog
weer teinggedrongen door de
vestiging daar van joodse ne
derzettingen, waar het leven
nistische 'terugkeer' de hand
van God of, meer seculier, een
hogere bestemming gezien
worden? Joodse en christelijke
theologen (om van anderen
maar te zwijgen) belijden én
verwerpen dat.
Hoe dan ook; de geschiedenis,
ook 1948, is niet terug te draai
en. De realiteit is, dat Israël en
de Palestijnen met elkaar zul
len moeten leven. Wel ver
staan; in shalom en salam, om
het in Ivriet en Arabisch te zeg
gen.
Bevrijden
Palestijnen in de Gazastrook, armoe en behelpen...
veel beter is, maar die tevens
de gedachte willen bevestigen
dat ook dit gebied eigenlijk bij
Israël hoort. En uitzicht op ver
betering van de toestand in
Gaza is er nauwelijks.
Onoplosbaar
Israël en de Palestijnen, een
vrijwel onoplosbare situatie.
Onze ervaringen in Yad Vas
hem en Gaza raakten onont
warbaar met elkaar verknoopt.
Voor mij werkte daar een uit
spraak van de palest.ijne psy
chiater Eyad El Sarraj verhel
derend; 'Het Midden-Oosten
conflict tussen de Palestijnen
en de Israëlieten is een dodelij
ke strijd tussen twee slachtof
fers'. Slachtoffers van een ge
schiedenis die over hen kwam.
Palestijnen die slachtoffer zijn
van Joden die slachtoffer wa
ren.
Als slachtoffer krijg je een be
paald zicht op het leven, op je
zelf en de anderen. Aan de ge
beurtenissen die je troffen kon
je nauwelijks iets doen; dat
maakt je medemensen tot be
dreiging. Getraumatiseerd
door wat je werd aangedaan
ben je tot een verdedigende op
stelling' geneigd. Dat geldt voor
enkelingen, maar ook collec
tief.
Zo bezien ga ik iets verstaan
dige Palestijnse positie. Of je
ontworstelde je aan de under
dog-situatie, maar je denkt die
alleen als verléden, als voorbij
te kunnen zien door jezelf (al te)
nadrukkelijk in je al dan niet
vermeende kracht op te stellen
- in grote lijn de huidige positie
van Israël.
Maar de uitdaging van de een
van dat troosteloze conflict
met al z'n geweld en terroris
me. Want óf je voelt je de under
dog met alle daarin opgesloten
labiliteit; je houdt je gedeisd
tot je je slag denkt te kunnen
slaan om daarmee jezelf te be
vestigen - grosso modo de hui-
en de verdediging van de ander
sluiten op elkaar aan en roepen
elkander op. Over en weer le
ven ze van angst en provocatie.
En juist omdat ze met een ge
deelde achtergrond zoveel ge
meen hebben, hebben ze het zo
moeilijk met elkaar en zijn ze
geneigd hun lot op elkaar te
wreken.
Zoals het wel vaker gaat; de ge
schiedenis heeft beiden tot el
kaar veroordeeld. Misschien
lag daarvan al iets opgesloten
in het bijbelse verhaal van de
beide halfbroers Isaak en Is-
maël, feindliche Brüdernooit
echt verbonden en toch ook
nooit los van elkaar. Je kan je
ook afvragen: hoe is het, ruw
weg 4000 jaar geleden gegaan,
toen na een exodus uit Egypte
woestijnstammen onder Mo-
zes' leiding bezit namen van
het 'beloofde land' en daarbij
de oorspronkelijke bewoners
zowel overwonnen als onder
zich opnamen?
In de loop van de vele eeuwen
daarna tot op onze tijd zijn in
processen van verstrooiing en
assimilatie noch de een noch
de ander onveranderd zichzelf
gebleven. Mag, zoals eens in
exodus en intocht, nu in de zio-
Van vandaag op morgen zal
dat er niet van komen. Politiek
zal er heel wat moeten gebeu
ren, minder vanuit de houding
van verdediging en meer in een
poging wantrouwen te door
breken. Als dan ook economi
sche hulp geboden wordt zal
langzaam maar zeker het terro
risme de wind uit de zeilen ge
nomen kunnen worden.
Maar fundamenteler zijn ook
nu al pogingen aan beide zijden
om mensen te bevrijden van
hun doemdenken jegens zich
zelf en de anderen. Op heel ver
schillende manieren. In Gaza
wordt zo gewerkt in een 'Men
tal Health Programma' waar
aan genoemde dr. El Sarraj lei
ding geeft (met medewerking
van Artsen zonder Grenzen).
Door getraumatiseerde slacht
offers, vooral ook kinderen, te
helpen kan een depressieve en
explosieve situatie zoveel mo
gelijk omgebogen worden, ten
einde weer wat moed te geven
voor de toekomst. Wie daar
sceptisch over doet dient zich
wel af te vragen of hij iets be
ters te bieden heeft.
Ergens tussen Jerusalem en
Tel Aviv ligt de kibbutz Neve
Shalom - Wahat-al-Salam:
huis van vrede, waar kinderen
en volwassenen, zowel van Is
raëlische als van Arabische
(Palestijnse) volksaard bijeen
komen, met elkaar spelen, sa
men overleggen en samen
werken. Niet zonder proble
men. Maar het wordt volgehou
den en begint breder (ook van
regeringswege) erkenning te
krijgen.
Het schooljaar 1994-'95 is, zo
lees ik in een recent bericht van
de christelijke kibbutz Nes
Ammim, uitgeroepen tot jaar
van de shalom. Dat zal daar en
elders als thema van het onder
wijs gehanteerd worden. Kort
om, er zijn aanzetten, weder
zijds. Het inwerken op een con
flict van slachtoffers vraagt
tijd, geduld en inventiviteit.
Het is een lange weg vanuit de
diepte. Tot waar hoop door
breekt en mensen samen op
weg gaan naar een nieuw leven.
van onze parlementaire
redacteur
Wilfred Scholten
Een kat heeft negen levens,
maar hoeveel heeft minis
ter Jo Ritzen er in vredesnaam?
Telkens lijkt het laatste poli
tieke uur voor de bewindsman
van Onderwijs geslagen, maar
door wonderbaai-lijke reddin
gen en halsbrekende toeren
komt hij altijd weer op zijn
pootjes terecht.
De brekebeen van het paarse ka
binet laat zich daarom ook nu
niet ontmoedigen door de vol
strekt geïsoleerde positie die hij
inneemt, nu èn de universiteiten
en hogescholen èn de Tweede
Kamer hem als een baksteen la
ten vallen. Hij heeft wel voor he
tere vuren gestaan. „Er is veel
beroering ontstaan, maar nu het
stof is neergedwarreld blijkt er
niets wezenlijks veranderd", liet
de bewindsman kalmpjes in het
heetst van de strijd via zijn
woordvoerder weten.
De koele onverstoorbaarheid
van de minister is prijzenswaar
dig, maar het is de vraag of hij
daar iets mee opschiet. Zo prikt
de dolk met een vlijmscherpe
punt die de bestuurders van de
universiteiten en hogescholen er
deze week in hebben gestoken,
nog steeds in zijn rug. Het be
langrijkste onderdeel van het
vorige week met veel bombarie
aangekondigde akkoord over de
toekomst van het hoger onder
wijs werd deze week immers
even simpel weer van de hand
gewezen; de verhoging van het
collegegeld met 1000 gulden.
Formeel gezien hebben voorzit
ter Van Lieshout van de vereni
ging van universiteiten (VSNU)
en zijn collega Van der Hek van
de HB O-ra ad volstrekt gelijk
dat dit een besluit van de minis
ter is, waar zij geen enkele ver
antwoordelijkheid voor dragen.
De hoogte van het collegegeld is
een zaak van het kabinet, punt
uit. Het enige waar zij iets over te
zeggen hebben is de inhoud en
duur van de studie. Maar de he
ren snappen heel goed dat het
paardemiddel van de college
geldverhoging een ontsnap
pingsroute is om de bezuinigin
gen uit het regeerakkoord af te
wenden.
Dat de studenten - die al één mil
jard gulden aan studiefinancie
ring moeten inleveren - daar
door de klos worden en hun col
legegeld in twee jaar zien stijgen
van 2.250 gulden naar 3.250 gul
den, weten ze ook. Dat levert de
onderwijsinstellingen immers
400 miljoen gulden op. Kassa!
De krokodillentranen die de
voorzitters begin deze week
plotseling met de'studentenbon
den plengden, zijn daarom niet
alleen ongeloofwaardig, maar
getuigen van bot opportunisme.
Ze konden op hun vingers natel
len dat onder de studenten de
ie
pleuris zou uitbreken over dito
dinaire handjeklap, waarvaivi
studentenbonden niet eensp
de hoogte waren. t
Tegen deze achtergrond is
bewonderenswaardig dat del
nister, de dolk nog in zijn rug,|
verstoorbaar blijft en er all»
wat bleker ziet dan norm?
Maar is dat politiek gezien hf
dig? In plaats dat hij de bestif
ders van het hoger onderwijst
met de oren bijsleept en hen t|
reel medeplichtig maakt np'
het héle akkoord, beklemtol
de minister zijn eigen politif
verantwoordelijkheid bij de cf
streden collegegeldverhogij
Terwijl Van Lieshout en co al
stig de beschuldigende vin?
naar Jo Ritzen wijzen, laadtf
veel te brave jongentje vanr
klas alle schuld op zich. We|
diepe redenen hier achter scl|
len, weet alleen Jo zelf. f
En alsof dat nog niet gerj
was, bleek deze week de aanvf
kelijke politieke steun voort
collegegeldverhoging" ook r{
eens af te brokkelen. Opniei
gaf Jo geen krimp. De bewinf
man zei 'uitgedacht' te zijn!
'het maximaal haalbare' b[
nengesleept te hebben.
Zijn bevriende parlementair
Minister Jo Ritzen.
i i i I r
y
bleken daar anders over te d
ken en schudden de alterna
ven als rijpe appels uit de bot
van het halveren van de co
geldverhoging zonder comj
satie voor studenten met 'ar
ouders tot het besteden vaii
belastingmeevallers voori
zen's begroting.
Ma met dit creatieve meea
ken is de rechtlijnige ministei
nog niet. Het ingewikkelde
schuif van de bezuinigingen o
de eeuwwisseling heen is dé
nancieel woordvoerders vari
paarse partijen een gruwel,
willen boter bij de vis en eer
het bedrag aan besparingen 1
nenhalen.
Bovendien krijgt de mini
een extra potje met miljoei
aan wachtgeld voor ontsla
onderwijsmedewerkers nu
vast in handen, om kunstma
het ontstane gat in het regew
koord op te vullen. Ook niell
paald een fraaie oplossing,
dat het geld al op kan zijn V(
dat - na 2001 - de eerste profes
ontslagen wordt.
Het zijn dus moeilijke, eenza
tijden voor Ritzen. Of de re
kater weer opnieuw op i
pootjes terecht komt en zijn]
litieke leven kan verlengen s
deze Dolle Week de grote vt
Zijn gebrek aan communies
heeft hem alleen maar diepei
de ellende gebracht. Het is r
alleen CDA-oppositieleii
Heerma die zijn 'zig-zag'-bel
niet meer kan volgen.
In het donderdag verschel
boek over de PvdA-ministers
het vorige kabinet, zegt Rit
over "zijn CDA-voorgang
„Deetman was in een moerasi
raakt dat hem aan alle kanl
omsloot. Hij was echt aan I
verdrinken. Alles ging fout.
hele wereld keerde zich tej
hem".
De gelijkenis is treffend. Jo wj
echter ook dat hij vanuit een li
na hopeloze underdog-pos1
vriend en vijand vaker versti
heeft doen staan. Dat is 1
enige sprankje hoop voor dei
nister in deze donkere dag
voor kerst.
redactie
B£
33TF
33
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Hoofdredactie: M. P. Dieleman, algemeen hoofdredacteur;
C. van der Maas, hoofdredacteur commentaar;
A. L. Oosthoek, adjunct-hoofdredacteur.
Eindredactie: K. Cijsouw en J. D. van Scheijen.
Bureauredactie provincie: M. E. Ernens-Abrahamse;
B. Goudswaard; P. C. de Jonge; S. C. Osman; A. W. C. Mullink;
M. T. O. van der Vleuten; J. P. van de Sande; J. P. Verbeek.
Redactie binnen- en buitenland: M. S. van Reems (chef);
G. J. Kers; J. P. H. Noot; C. J. Schets; W. P. Staat.
Sportredactie: R. Thannhauser (chef); J. F. D. Bakker;
M. H. J. Caldenhoven; E. L. Ramakers; T. J. van den Velde;
K. L. de Vries.
Redactie bijlagen: A. L. Kroon (chef); J. van Damme;
F. P. J. Doeleman; J. A. M. Tabbers; A. Zevenbergen.
Vormgeving: A. A. Adriaanse; N. Geelhoed; A. F. Schreurs;
W. M. J. Verstuyf.
Systeembeheer: C. W. M. Keuning.
Nieuwsdienst: M. Antonisse (chef).
Algemeen verslaggevers (Vlissingen): N. T. T. Banh; W. A. Bare-
man; J. C. M. Cats; W. J. van Dam; A. M. van der Jagt; B. Jansen
(plv. chef nieuwsdienst); H. O. Postma; E. J. Rozendaal;
M. J. Schrier; A. J. Snel; H. van der Werf; M. van Zuilen (Den Haag).
Regio Bevelanden/Noord-Zeeland: F. B. Balkenende (chef);
M. van Barneveld; I. M. Dekker; M. A. de Jongh; C. A. Moerland;
H. Stegenga.
Regio Walcheren (Vlissingen): A. A. van der Sluis (chef);
R. Bosboom; Y. Hoekstra; N. J. C. Kluijtmans;
C. M. J. Sondervan (ondernemend Zeeland).
Regio Zeeuwsch-Vlaanderen (Terneuzen):
C. A. M. van Gremberghe (chef); P. I. F. M. Cappetti, J. J. Heijt;
R. E. A. Hoonhorst; M. Modde.
Correspondenten Geassocieerde Persdiensten (GPD):
A. Knol (Brussel); P. de Vries (Brussel);
P. G. W. van Nuijsenburg (Bonn); J. W. M. Gertsen (Parijs);
C. van Zweeden (Londen); A. Bloemendaal (Tel Aviv);
E. J. A. van der Linden (Rome); S. van Rijn (Willemstad);
J. A. Geleijnse (Moskou); W, Bunschoten (Paramaribo);
J. A. M. de Bruijn (Washington); F. J. M. van den Houdt (Nairobi);
R. Hellinga (Kaapstad).
