Zonnestraal geeft sloot een kans
JPZC
Akkoord met Borsele
stuit op kritiek staten
Dieven aan de haal met
totempaal in Domburg
Na 65 jaar nog
steeds maatjes
Gesprekken met
kandidaten post
burgemeester
provincie
13
lezers schrijven
DINSDAG 13 DECEMBER 1994
ran onze verslaggever
MIDDELBURG - Verschillende
statenfracties hebben moeite
met de extra voorwaarden die
Je gemeenteraad van Borsele
wil koppelen aan de overeen-
- komst met gedeputeerde staten
•ver de Westerschelde Oever
'erbinding. Zo wil de PvdA we
llen welke verplichtingen de
^provincie heeft tegenover Bor-
ele als de WOV niet doorgaat.
De SGP, RPF/GPV en het CDA
stonden op hun beurt niet te
trappelen om de overeenkomst
met het Borselse amendement
Ie ondertekenen.
Volgens gedeputeerde ing J. I.
Hennekeij (VVD, verkeer en wa
terstaat) loopt het allemaal niet
zo'n. vaart en wil Borsele alleen
meer duidelijkheid. Daar
komt bij dat volgens hem de
overeenkomst niet op korte ter
mijn ondertekend hoeft te wor-
van onze verslaggeefster
Mieke van der Jagt
ZONNEMAIRE - Wie kent 'm niet, de
regel die als toppunt van Zeeuws dia
lect wordt uitgesproken om niet-
Zeeuwen het gevoel te geven in Baby-
Ion te zijn beland: De guus gooien met
kluuten op de puuten in de dulve. Een
leuke zin, maar toch een tikje achter
haald. Het dialect is immers niet meer
wat het geweest is, kinderen gooien
uitsluitend nog elektronische kluiten
in computerspelletjes en er zijn wei
nig sloten waarin je nog kikkers kunt
aantreffen.
In dat laatste zou verandering moeten
komen vinden de twaalf provinciale
milieufederaties en de Stichting Na-
turn- en Milieu. Zij zijn dezer dagen be
gonnen met de actie Leve de Sloot. Het
doel laat zich, naar alle waarschijnlijk
heid, makkelijker omschrijven dan
realiseren: herstel van het ecosysteem
insloten en andere waterlopen in land
bouwgebieden. Inmiddels hebben alle
waterschappen een exemplaar- van het
rapport Leve de Sloot ontvangen.
Daarin staat wat er gebeuren moet om
de sloot weer gezond en natuurlijk te
krijgen en wat de waterschappen daar
voor terugkrijgen.
Winst
Dat is, behalve puuten, een heleboel.
Als boeren een strook van zes meter-
uit de slootkant niet meer betelen, niet
meer bemesten en bespuiten en als het
even kan ook niet meer berijden, krij
gen sloot en slootkant de kans op
nieuw een eigen ecosysteem te ontwik
kelen. Daarin is plaats voor planten,
vogels, insecten, vissen en micro-orga
nismen in een soortenrijkdom die zich
langs de lijnen van het watersysteem
kan verspreiden. De grote winst voor
de waterschappen zit 'm in de verbete
ring van de waterkwaliteit. Water
schappen, die verantwoordelijk zijn
voor het integraal waterbeheer, dus
voor de kwaliteit èn de kwantiteit van
het binnenwater, kampen met vervui
ling door de landbouw. Voedingsstof
fen en gewasbeschermingsmiddelen
komen dikwijls in het slootwater te
recht door uitspoeling van de grond of
door het overwaaien tijdens het spui
ten. Door het instellen van een teelt-
vrije zone zou het waterkwaliteitspro
bleem gedeeltelijk kunnen worden op
gelost.
De milieufederaties en Natuur en Mi
lieu hebben de waterschappen voorge
steld de zaak via vergunningen vol
gens de Wet verontreiniging opper
vlaktewateren te regelen. De vergun
ning zou toepassing van mest en be
strijdingsmiddelen in de teeltvrije zo
ne van zes meter moeten verbieden.
Bovendien zouden voorschriften over
de aanpassing van landbouwmachi-
De Bogaardweg tussen Brouwershaven en Zonnemaire: het project Zonnestraat voorziet in een teeltvrije zone van twaalf meter langs de slootkant, zodat
sloot en slootkant de kans krijgen opnieuw een eigen ecosysteem te ontwikkelen.
nes in de vergunningen kunnen wor
den opgenomen.
Nagenoeg tegelijk met de actie Leve
de Sloot, lanceerden de boeren op
Schouwen-Duiveland een soortgelijk
initiatief. Op een veel bescheidener
schaal, maar met een behoorlijk portie
ambitie. Dat kan ook wel omdat de
Schouwse boeren op voorhand over
eenstemming hadden bereikt met de
eilandelijke natuurbeschermers over
het plan, dat Zonnestraal werd ge
doopt.
Ook Zonnestraal voorziet in een teelt
vrije zone: niet van zes, maar van
twaalf meter. De boeren willen op vrij
willige basis en tegen een vergoeding
van veertig cent per meter, per jaar die
twaalf meter met rust laten, zodat er
bloeiende planten en kruiden tot ont
wikkeling kunnen komen. Met het
plan wordt niet alleen het belang van
de waterkwaliteit beoogd, maar ook
dat van recreatie en toerisme. Wie vol
gend jaar door het Prunjegebied rijdt,
de tien kilometer tussen Brouwersha
ven en Zonnemaire, treft daar, als alles
goed gaat, klaprozen, korenbloemen
en andere streekeigen bloeiende plan
ten langs de sloot. De werkgroep die
het plan begeleidt, is van plan de na
tuur in het begin een handje te helpen
met een beetje zaad.
Voor de tien kilometer in het Prunjege
bied is een bedrag van 48.000 gulden
aan vergoedingen nodig, plus nog een
paar duizend gulden aan projectkos
ten. Dat geld moet voor driekwart bij
het Rijk vandaan komen, die weer
tweederde uit een Europees stimule
ringsfonds kan halen. De rest van het
bedrag moet bij de provincie, de ge
meente Brouwershaven en het Water
schap Schouwen-Duiveland vandaan
komen; ieder 4000 gulden. De gemeen
te zegde de bijdrage al min of meer toe
en de andere partijen stelden zich
voorlopig positief op.
Doel
Het is de bedoeling dat Zonnestraal
zich, als de ervaringen in het Prunjege
bied gunstig zijn, over heel Schouwen-
Duiveland uitbreidt. Als alle boeren,
net als de veertien boeren tussen Brou
wershaven en Zonnemaire, meedoen
kan dat een kostenpost van hooguit
een half miljoen voor vergoedingen
foto Dirk-Jan Gjeltema
vergen. Daar staat tegenover dat het
toeristisch produkt van Schouwen-
Duiveland in kwaliteit toeneemt, dat
de waterkwaliteit omhoog gaat en dat
trek- en broedvogels gemakkelijker
een plaatsje kunnen vinden in het
landschap.
De twee plannen hebben veel van el
kaar weg. Ze beogen uiteindelijk het
zelfde, maar het onderscheid zit 'm in
de middelen. Het plan Zonnestraal
kenmerkt zich door samenwerking
tussen natuurbeschermers en land
bouw en door het vergoedingssys
teem, wat de kans van slagen aanzien
lijk groter maakt dan die van Leve de
Sloot. Met stroop vang je nu eenmaal
veel meer vliegen dan met azijn. De
waterschappen, die nog steeds voor
het grootste deel door boeren worden
bestuurd, zullen eerder enthousiast
worden voor een project dat vanonde-
raf breed is opgebouwd dan voor een
maatregel die vanbovenaf moet wor
den opgelegd.
den, als provinciale staten er
maar mee instemmen. Het on
dertekenen kan later nog, liet hij
maandag weten in een provin
ciale commissievergadering.
De SGP'er M. J. Goud uitte kri
tiek op het gewijzigde ontwerp
van het WOV-tracé. Het kost
volgens hem te veel landbouw
grond en levert 15 hectare extra
natuurgebied op. Wie betaalt
dat?, wilde hij weten: „Als dat al
lemaal uit de extra heffing op de
opcenten voor de motorrijtui
genbelasting moet komen, heb
ben we daar bezwaar tegen. De
verhoging van de motorrijtui
genbelasting mag niet alleen
naar de gemeente Borsele
gaan." De WD'er J. G. van
Zwieten dacht er anders over:
„De gemeente Borsele wilde een
pakket van 340 miljoen van de
provincie en kreeg uiteindelijk
10 miljoen. Niet zo'n slecht resul
taat."
ran onze verslaggever
SLUIS-A ARDENBURG - De
vertrouwenscommissie heeft
te gesprekken met de eerste se-
'ie kandidaten voor het burge
meesterschap van de nieuwe ge
meente Sluis-Aardenburg afge
vend. De commissie kwam
maandagavond bij elkaar om
tet advies samen te stellen dat
Mogelijk vandaag nog naar de
[commissaris van de koningin
pan worden gestuurd.
tte commissieleden hullen zich
vooralsnog in stilzwijgen over de
•potentiële kandidaten, Volgens
verschillende ingewijden uit
en Aardenburg valt er een
teanieme voordracht te ver
achten van één kandidaat.
Blijkt dat inderdaad het geval,
ten is het niet nodig nog andere
teflectanten uit te nodigen voor
[ten gesprek.
het zich laat aanzien is de
aanzienlijk dat opnieuw
ten WD'er z'n intrek neemt in
tet Belfort. Van de acht kandi
daten zouden er vier van de libe-
partij zijn. Het gaat om zit
tende burgemeesters, wethou
ders en ambtenaren. Onder de
sollicitanten zouden zich geen
Zeeuwen bevinden. De verwach
ting is nog steeds dat de naam
van de nieuwe burgemeester
voor de kerst bekend kan wor
den gemaakt, zodat de burger
vader of-moeder op 1 januari di
rect aan de slag kan.
Politie bekeurt
175 hardrijders
MIDDELBURG - Bij twee snel
heidscontroles op Walcheren
zijn maandag in totaal 175 hard
rijders gesnapt. Op de Kanaal-
weg in Middelburg overschre
den tussen 9.45 en 11.45 uur 140
van de 635 voertuigen de maxi
mumsnelheid van vijftig kilo
meter per uur. De hoogst geme
ten snelheid was 98 kilometer
per uur.
Op de Vrouwenpolderseweg in
Vrouwenpolder gingen tussen
6.15 en 8.30 uur 35 van de 546
voertuigen over de schreef. De
hoogst gemeten snelheid was
113 kilometer, terwijl er een li
miet van tachtig kilometer per
uur geldt.
De fracties verschillen van me
ning over de vraag of de uitein
delijke beslissing nu voor of na
de provinciale statenverkiezin
gen van maart 1995 genomen
moet worden. Het CDA vreest
het ergste als op 8 februari nog
een gesprek met de minister ge
houden wordt. Woordvoerder
W. J. vanTatenhove vond dat de
knoop voor de verkiezingen
doorgehakt moet worden. Dat-
vond H. M. van Iwaarden van
D66 eigenlijk ook. En dat ver
wonderde F. H. van Kollem van
GroenLinks die in de WOV-
kwestie een mooi alternatief ver
kiezingsreferendum zag. Zoiets
moet D66 toch aanspreken, sug
gereerde hij. Waarop Van Zwie
ten later weer reageerde met de
opmerking dat het voor Groen
Links misschien beter is als de
beslissing voor de verkiezingen
wordt genomen, dan kan die
fractie in ieder geval nog mee
doen.
Deltan
Een aparte rol in het debat nam
de Deltan in en het rapport van
het nutsbedrijf waarin staat dat
financiering en exploitatie van
de WOV geen haalbare kaart is
voor Deltan. D. Holtkamp van
de PvdA vond het vreemd dat
Deltan niet de mogelijkheid van
publieke financiering heeft on
derzocht. Dat was toch duidelijk
de vraag van het college van gs,
wilde hij weten. Zijn fractiege
noot en commissaris van Del
tan, J. Roodenburg, bestreed
dat. De provincie heeft dat nooit
zo expliciet aan Deltan ge
vraagd, zei hij. Desalniettemin
voegde gedeputeerde Hennekeij
er aan toe dat Deltan antwoord
had gegeven op een vraag die de
provincie niet had gesteld. Wie
het naadje van de kous wil weten
moet bij zijn collega ing A. M.
Dek (CDA, nutsbedrijven) zijn,
gaf Hennekeij aan. Reden ge
noeg vond Holtkamp, om over
deze kwestie eens een schriftelij
ke vraag aan het college van gs
te stellen. Van Zwieten onder
steunde dat initiatief omdat hij
zelf ook al verschillende malen
pogingen in het werk had ge
steld om achter de werkelijke
gang van zaken te komen. Daar
komt bij dat de staten nog
steeds ontstemd zijn omdat ze
het rapport niet krijgen. Van
Zwieten: „Het lijkt op sabotage
en traineren. Het is de grootste
kolder." Een rapport waar Hen
nekeij overigens bepaald geen
hoge pet van op heeft: „Het is
duidelijk dat het Del tan-rapport
niet alleen de WOV schade be
rokkent. maar ook Deltan als be
drijf."
H. Bimmel bij de lege sokkel voor zijn hotel:„Wie neemt er nou een totempaal mee?"
foto Dirk-Jan Gjeltema
van onze verslaggever
DOMBURG - Wie neemt er
nou een totempaal mee? Ei
genaar H. Bimmel van hotel
The Wigwam in Domburg
kan er met zijn pet niet bij. In
de achttien jaar dat de totem
paal voor zijn hotel staat is er
nooit een krasje op gezet.
Tachtig kilo weegt het ding,
hij is drieënhalve meter hoog
en is uit één stuk gemaakt; de
waarde ervan is in geld uitge
drukt niet uitzonderlijk
hoog. Voor Bimmel heeft de
paal echter een onschatbare
emotionele waarde. In een
advertentie in de PZC heeft
hij inmiddels een beloning
uitgeloofd voor degenen die
hem op het spoor kunnen zet
ten van de dieven of de paal.
Totempaalliefhebbers slaag
den er donderdagnacht in de
karakteristieke paal voor het
hotel van zijn sokkel te slopen
en ermee aan de haal te gaan.
Niemand heeft iets gehoord of
gezien, maar dat komt waar
schijnlijk doordat het in die
nacht hard waaide.
De paal is niet te vervoeren
met een gewone persone
nauto, omdat hij te lang is en
ook nog twee vleugels heeft.
Daardoor past hij ook niet in
een bestelbusje. Bimmel is er
van overtuigd dat de dieven
doelbewust op de paal zijn af
gekomen. „Ze hebben spe
ciale sleutels bij zich gehad
om hem los te halen."
Indianen
Een van de vaste gastén van
The Wigwam, B. de Meyere,
schonk de paal in 1977 aan
Bimmel tijdens een Indianen-
feest in het hotel. De geschie
denis van The Wigwam is na
melijk nauw verbonden met
de Indianen. M. Sprenger, fa
milie van de latere burge
meester van Domburg, liet
het huis in 1904 bouwen. Hij
was afkomstig uit Middel
burg. maar woonde tot zijn
veertigste in Calgary in Ca
nada. Hij verdiende daar een
aardig kapitaal met het ver
kopen van dierehuiden aan de
Blackfootindianen. Na een
val van zijn paard, waarbij hij
een knie brak, keerde hij te
rug in Zeeland en vestigde
zich in Domburg.
Sinds 1950 is het herenhuis in
gebruik als hotel. Bimmel
kocht het in 1974 en weet dus
bijna niet beter of de totem
paal die hij in 1977 kreeg hoort
bij The Wigwam. „Je merkt
pas welke waarde de paal
heeft nu hij weg is.- Hoe kom ik
ooit weer aan zo'n paal? Deze
is speciaal ontworpen voor
The Wigwam. Wie kan en wil
zoiets nog maken?", zegt hij
spijtig. „En daarbij vraag ik
me af: wat moeten anderen er
mee? De verkoopwaarde er
van is in Zeeland nihil."
Bimmel vermoedt dat de to
tempaal naar het buitenland
vervoerd is. „Ik hoorde dat
daar mensen zijn die India
nendorpen hebben nage
bouwd. Wie weet zijn er men
sen daar die hem voor zichzelf
willen hebben." Tips heeft hij
tot nu toe niet gekregen. Wel
ke beloning de tipgever krijgt,
durft hij niet precies te zeg
gen. „Dat hangt er helemaal
vanaf in welke staat de paal
terugkomt, maar het is toch
minstens vijfhonderd of dui
zend gulden."
Of Bimmel van de verzeke
ring nog geld terugziet, is de
vraag. De paal was niet apart
verzekerd. In ieder geval wil
Bimmel een nieuwe laten ma
ken, hoewel dat in de duizen
den guldens kan gaan lopen.
„Maar The Wigwam en de to
tempaal zijn één. Soms zeiden
mensen zelfs, als ze de naam
van het hotel niet meer wis
ten: het hotel met de totem
paal."
Het jubilerende echtpaar Deelstra:,.Het recept voor een briljanten
huwelijk is alles samen doen." foto Willem Mieras
van onze verslaggeefster
RILLAND - De echtelieden
Deelstra uit Rilland zijn na 65
jaar huwelijk nog steeds dikke
maatjes. „We doen alles sa
men", zegt mevrouw W. Deel
stra-Ras (81), „da's de beste ma
nier om geen ruzie te krijgen."
Vandaag (dinsdag) komt wet
houder A. P. Bruinooge van Rei-
merswaal de twee oud-Rotter
dammers feliciteren. Afgelopen
weekend vierde het echtpaar
zijn briljanten huwelijksfeest
met zoon, kleinzoon en hun bei
der echtgenotes.
Mevrouw Deelstra leerde H.
Deelstra (86) kennen, toen hij
verhuisde naar de buurt waar zij
woonde. „Ik was thuis de enige
dochter. Hij had een heleboel
zusters, dus ik kwam daar vaak
over de vloer."
Ze trouwden twee jaar later; zij
was op dat moment nog maar
zestien jaar oud. „Toen hij uit
-dienst kwam. kon hij een baan
krijgen als conciërge in een
groot kantoorgebouw aan de
Rotterdamse Westsingel. We
kregen daar ook een huis aange
boden, maar moesten dan wel
getrouwd zijn."
Tuin
Vij ventwintig jaar hebben ze sa
men het kantoor beheerd. Daar
na betrok het paar een huisje
met een flinke lap grond in de
buurt van Rilland. „We hebben
het met z'n tweeën opgeknapt
en zolang als we konden samen
de tuin onderhouden." Meneer
Deelstra denkt met genoegen te
rug aan die tijd: „We deelden ap
pels en peren uit aan iedereen
die een praatje kwam maken."
Het paar is nog goed gezond.
Toch werd het onderhoud van
de tuin op den duur wat te veel
van het goede en nu woont het
paar in een aanleunwoning in
Rilland. Ze doen nog steeds alles
samen: een beetje puzzelen,
wandelen en herinneringen op
halen.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reae-
ties op in de PZC verschenen berichten, artike
len of commentaren. Niet voor open brieven,
- gedichten en dergelijke. Anonieme inzendingen
of stukken zonder duidelijke opgave van adres
en woonplaats worden niet in behandeling geno
men. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250
woorden. De redactie behoudt zich het recht
- voor inzendingen te bekorten. Over geweigerde
brieven wordt niet gecorrespondeerd.
irrri n i M i i i ii ttti i i i ij ii i i i-
Varkens
Nieuw- en Sint Joosland dreigt
een varkensstal te worden. Wat
hebben wij in een korte periode
niet te verduren gekregen! We
sommen het even op: beloftes
van nieuwe woningen en een
rondweg langs Nieuw- en Sint
Joosland, misschien dat de ha
ven moet sluiten en dan nu nog
wat varkensstallen erbij. We zit
ten straks misschien ingesloten
tussen de industrie.
Varkens, een foutje van een
ambtenaar die net op tijd de
kraan heeft dicht gedraaid.
In het bedrijfsleven had zo'n
foutje je gelijk je baan gekost. De
ambtenaar zal gedacht hebben,
van 'ze willen daar nog wat inwo
ners bij dus dan maar varkens' of
'ik heb een foutje gemaakt dan
maar de varkens naar Nieuw- en
Sint Joosland'.
Wie wil er nog in ons dorp wonen.
Dat is dus twee vliegen in een
klap: hoefje ook geen woningen
meer te bouwen, want wie wil in
de amoniaklucht wonen.
Ik begin voormalig wethouder
Schoenmakers steeds meer te
geloven. Die zei dat Middelburg
het liefst had gezien dat Nieuw
en Sint Joosland van de kaart
geveegd werd.
D. J. den Toonder
Kerkplein 4
Nieuw- en Sint Joosland.
Kernenergie
Het komt voor dat op dezelfde
dag met grote zorg enerzijds
wordt gesproken/geschreven
over het sluiten van de kerncen
trale en anderzijds over het
broeikaseffect. Het broeikasef
fect wordt beïnvloed door alle
gasvormige uitstoot van ver
branding: auto's, fabrieken,
huisverwarming en elektrische
centrales.
Over de kerncentrale is het vaak
moeilijk discussiëren vanwege
de hoog opgelopen emoties, zo
als ten aanzien van: veiligheid,
straling en radioactief afval.
Daarbij wordt vaak vergeten de
invloed te noemen op het broei
kaseffect.
Schijnbaar hebben deze twee:
het broeikaseffect en de kern
energie niets met elkaar te ma
ken. Toch is het zo dat als de 450
Megawatt kerncentrale wegvalt,
de elektrische afname daarvan
elders moet worden opgewekt:
door kolen-, olie- of gascentrales.
Import van kernstroom uit het
buitenland is natuurlijk geen al
ternatief. Een kolengestookte
centrale van 450 MW produceert
per dag zo'n 30 miljoen kubieke
meter rookgassen. Ook als die
perfect gezuiverd worden, blij
ven de warme koolzuurhouden
de rookgassen de atmosfeer ver
ontreinigen en hun aandeel leve
ren aan het broeikaseffect. En
over dat broeikaseffect moéten
we voor ons nageslacht ons ern
stige zorgen maken. De uitstoot
van rookgassen neemt immers
voortdurend toe. Een kerncen
trale daarentegen stoot hele
maal geen rookgassen uit. Het
sluiten van een kerncentrale van
450 MW betekent dus onherroe
pelijk een grote toename van de
uitstoot van rookgassen. Deze
conclusie moet men zien naast
het verlies van 700 banen in Zee
land. Toen voor De Schelde fail
lissement en verlies van werkge
legenheid dreigde liep heel Zee
land terecht te hoop. En nu het
gaat om een sedert 1973 be
trouwbaar gebleken object als
de kerncentrale?
Ir J. Schoonderwoerd
Van VJoelderenlaan 78
Vlissingen
(Noot redactie. Deze bijdrage is
herplaatst wegens een aantal
storende fouten, die het betoog
van de heer Schoonderwoerd op
essentiële punten hebben ont
kracht.)
Oefenvluchten
Luchtmacht
Als gevolg van de oefenvluchten
boven Zeeland met een lager
toerental met de PC-7, conclu
deert een woordvoerder van de
vliegbasis Woensdrecht dat het
aantal klachten terzake geluid
soverlast aanzienlijk is afgeno
men (PZC 7 december).
Zegsman bedoelt zonder twijfel
dat het aantal bij defensie gede
poneerde Machten is afgenomen
en dat zal ongetwijfeld de
waarheid zijn. Maar het is
hoogst twijfelachtig of er ver
band bestaat tussen door hem
genoemde feiten.
Immers: de oefenvluchten bo
ven Zeeland zijn nog altijd
hoogst hinderlijk: bij velen be
staat de indruk dat de vliegers
het toerental weer opvoeren:
mensen met enig inzicht in de
materie vragen zich af waarom
niet meer vluchten, zoals het
'formatievliegen', boven zee
worden gehouden.
Vermindering van het aantal
Machten heeft allereerst te ma
ken met de ervaring dat deze bij
defensie geen gewicht in de
schaal leggen. Verder dat GS de
zaak op haar beloop laat; wie
kennis nam van het overleg van
defensie en provinciebestuur in
september 91(?) weet dat Boer-
tien cs zonder enig verweer de
rode loper uitlegde voor de PC-7.
Gelukkig verklaarde gedepu
teerde Dek kortelings dat hij al
les in het werk zal stellen om in
het algemeen lawaaioverlast
van vliegtuigen terug te dringen
(zeker een scorend item voor de
CDA-lijsttrekker bij de staten
verkiezingen).
Ondertussen oefent de KLu
bij voorkeur bij blauwe hemel
nog altijd intensief boven deze
provincie. Natuurlijk, met in
stemming van de Tweede Ka
mer en met de NAVO als peetva
der. Maar met welk doel? Wach
tend op een volgende Bosnië
misschien?
Tony van Verre
Markt 14
Vee
