De Ierse kerk van schijnheiligen Berlusconi in greep magistraten PZC opinie en achtergrond VI Wie betaalt tandarts, wij of het fonds? Dranksmokkel forse aderlating voor Britse schatkist d&Schipp&z Oorlog om naam kaas Hermans Onderzoeksrechters schone handendelen formidabele klap uit DONDERDAG 24 NOVEMBER 1994 Een pedofiele priester bracht de Ierse regering ten val. Maar Brendan Smyth was niet de enige 'schijnheilige'Talloze geestelijken blijken plot seling in zonde te leven. Macht wordt op het groene eiland nog altijd vanaf de kansel uitgeoe fend. Maar hun aureool van zedigheid hebben de priesters definitief ver loren. WONEN KWESTIE VAN WOONGENOT NOVASTIL door Bart Verkade ent u ziekenfonds of parti- X3 culier?' Tandartsassis tentes stellen de vraag dage lijks. Dat blijft ook zo, hoewel de verschillen tussen fondspa tiënten en particulier verzeker den per 1 januari 1995 bijna he lemaal verdwijnen. Het onder scheid zit 'm vanaf die datum al leen nog in de manier waarop de 'basisbehandeling' wordt be taald: ziekenfondspatiënten hoeven niet zelf te bloeden voor de jaarlijkse controle en het verwijderen van tandsteen, particuliere klanten wèl. Nu de nieuwe tarieven voor tandartshulp zijn vastgesteld, kan voor de patiënten het reken werk beginnen. Particulier ver zekerden hebben wat dat betreft weinig kopzorgen: zij gaan vanaf 1 januari voor alle verrichtingen 13,5 procent minder betalen. Ziekenfondspatiënten zitten in een lastiger parket, omdat zij moeten kiezen tussen zelf alles betalen of een aanvullende ver zekering nemen. Alle ziekenfondsen zullen hun klanten van die nieuwe tand artsverzekeringen gaan aanbie den. Het is echter niet altijd han dig op dat aanbod in te gaan. Ook veel particulier patiënten zijn niet verzekerd, omdat de kosten van de behandelingen vaak lager zijn dan de premie voor een verzekering. Boven dien vergoeden de meeste verze keringen niet de volledige kos ten. Ziekenfondspatiënten lopen evenzeer tegen dat probleem op. De speciale verzekeringen die tot nu toe waren gepresenteerd, gingen allemaal uit van een ei gen bijdrage van 20 tot 25 pro cent van de kosten. Grote verze keraars als VGZ en OZ hebben zelfs een 'plafond' ingebouwd van 750 gulden per jaar. Méér wordt niet vergoed. Zorgverzekeraar Zilveren kruis heeft als eerste een tandartsver zekering die de meest voorko mende handelingen volledig vergoedt. Het gaat hier om trek ken, boren en vullen. Voor alle andere tandartshulp moet een eigen bijdrage worden betaald. Zo komt bij zenuwbehandelin gen en röntgenfoto's een kwart van de kosten voor eigen reke ning. Wie een kroon nodig heeft, betaalt de helft uit eigen zak, plus alles wat boven de 500 gul den uitkomt. De premie voor deze verzekering is 11,95 gulden per persoon per maand. Zilveren Kruis laat ook voor kinderen vanaf 6 jaar pre mie betalen, hoewel de tandarts hulp voor jongeren tot en met 18 jaar nog wél vrijwel volledig' wordt vergoed. Volgens D. j. Schutte, adviserend tandarts van Zilveren Kruis, heeft dat t* maken met het feit dat bei voor kinderen helemaal niet meer in het ziekenfondspakket zitten. „We verwachten dat b de jeugdigen nogal wat beugels geclaimd zullen worden, dus hebben we besloten ook hen pre mie te laten betalen." Overigens worden de kosten van een beu gel ook door de tandartsverzeke ring maar voor de helft vergoed. Voor een gezin met twee kinde ren boven de 5 jaar komen de kosten van zo'n verzekering hiermee op 573,60 per jaar. Voor dat bedrag kunnen alle gezinsle den bij voorbeeld ook elk jas twee tanden en een kies laten vullen en dan is er nog geld over om bij twee mensen een tand ol kies te laten trekken. Zieken fondspatiënten met een prach tig stel tanden en kiezen, die nooit veel hoeven te laten re pareren, kunnen in zo'n geval geld besparen door de rekenin gen zelf te betalen. Ongesaneerden Hierbij moet wel worden aange tekend dat dit hele verhaal niel opgaat voor 'ongesaneerde' tiënten, die nooit iets aan hun gebit hebben laten doen. Zij krij gen helemaal niets vergoed er moeten dus ook de controle en het schoonmaakwerk zelf beta Ten. Hierbij gaat het toch om 3,1: miljoen mensen in Nederland' van de 9,4 miljoen die in het zie kenfonds zitten). Zij kunnen zich overigens bij onder meer Zilve ren Kruis wel verzekeren. Voor mensen die de kriebels krij gen van de wetenschap dat ze zelf de tandartsnota's in de bus zullen vinden, komen de verze keraars ook nog met uitgebreide polissen die allerlei 'luxe' ingre pen dekken. Bij Zilveren Kruis kost deze verzekering 17,95 g den per maand. Daarvoor mo gen de mensen dan bij veeld kro nen voor 75 procent declareren in plaats van 50, terwijl ook kunstgebitten voor driekwart worden vergoed (overigens beide tot een bepaald maxi mum). De ziekenfondsen zullen de ko mende maanden proberen bij zo veel mogelijk van hun klanten een tandartsverzekering te slij ten. Zij hebben er namelijk be hoefte aan dat ook de 'goedkope' patiënten een verzekering ne men. Als alleen de 'kneusjes' hun risico bij de fondsen leggen, zullen de premies namelijk on herroepelijk omhoog moeten. De winst moet namelijk ergens vandaan komen. Met vele duizenden per week, en nog meer in de komende weken voor de feest dagen, reizen Britten naar de Franse haven Calais om er de veel goedkopere bier en wijn in te kopen. Dave West uit Londen heeft er een bloeiende zaak op gebouwd, maar de Britse douane is niet blij en de Britse minister van financiën, die mil jarden aan accijns zijn neus voorbij ziet gaan, nog minder. West, die zes jaar geleden begon in Frankrijk en vorig jaar voor 40 miljoen gulden verkocht in zijn drankwinkels in Calais, en de douane zullen nauwgezet luiste ren naar de begrotingsplannen van minister Clarke van finan ciën. De minister wil graag de enorme kloof dichten tussen de Europese en Britse accijnzen op drank. De opening van de Kanaaltun nel biedt sinds kort een nieuwe mogelijkheid tot smokkel, ter wijl de Britse drankensector toch al jaarlijks voor bijna 3 mil jard gulden omzet verliest door geïmporteerde drank. De Britse Vereniging voor Wijn en Spiri tualiën zegt dat bijna 10 procent van alle drank in Groot-Brittan- nië overzee is aangekocht. Het gaat niet langer om aanko pen voor eigen gebruik die weke lijks in de honderden bestelbus jes worden gesmokkeld. Volgens de brouwerijen bedreigen de smokkelaars, die per reis wel 3000 gulden verdienen door mee genomen drankwaren illegaal door te verkopen, het voortbe staan van de traditionele Engel se pub. Grootverkoper West, die vroe ger op de markt in Londen in groenten en fruit deed, zegt dat hij indirect de Britse economie steunt en zijn klanten „andeis iemand zouden moeten bero ven" om goedkoop aan drank te komen. „Wij verkopen 50 mil joen dozen bier per jaar en onge veer een half miljoen liter wijn', vertelt hij in een van zijn opslag plaatsen. De Franse haven onl vangt jaarlijks rond elf miljoen Britse bezoekers. Robin Hood De Britse regering heeft tot dus ver geweigerd de accijns op drank, die veel hoger is dan op het Europese vasteland, te ver lagen. Dit zou de schatkist per jaar 15 miljard gulden kosten. De Britse douane in Dover moet niets hebben van het Robin Hood-image van West en kijkt met nauw verholen ergernii naar de andere zijde van hel Nauw van Calais. „Hij (West profiteert van een maas in de wet. Maar het gaat ten koste van de detailhandel in Groot-Brit tannië. Wie denkt er aan de kleine tabakswinkelier en de lo kale pub? Die man heeft geen ge weten", zei een woordvoerder. De Britse douane heeft 250 mar in dienst die smokkelaars in h het land achtervolgen. Via eë. telefoonnummer ontvangt ff jaarlijks meer dan 1000 tips ove: dranksmokkel. Eind dit jaar ver wacht de douane meer dan 110C smokkelaars te hebben betrapt Ze kunnen straffen van voot waardelijke detentie tot vijftie maanden verwachten. „Ik dol recherchewerk", verzucht dl woordvoerder, „ik maak de we niet". Ondertussen rijden wee tientallen bestelwagens eë veerboot op, onderweg naar he Franse drankparadijs. (Reuter! Kaashandel Westland eist dat Jac. Hermans alle stuk ken Eemlanderkaas uit zijn 115 supermarkten verwijdert. Het moet de supermarkt verboden worden kaas onder de naam Eemlander op de markt te bren gen, omdat die te veel lijkt op de merknamen van Westland. Dit bleek dinsdag tijdens een kort geding voor de vice-presi dent van de Haagse rechtbank, mr. E. Numann. Westland, dat onder andere de kaas Maaslan- der op de markt brengt, verbindt aan zijn eis een dwangsom van 5000 per kaas. Bovendien moet de rechtbankpresident een ver goeding vaststellen voor de schade die Westland heeft opge lopen. Volgens de raadsman van de kaashandel, mr. Ch. Gielen, heeft Westland in de Benelux- landen een exclusief gedepo neerd merk op namen die eindi gen op Tander'. Jaarlijks worden vele miljoenen guldens uitgege ven voor reclame en promotie van bij voorbeeld de Maaslan den Met succes voerde Westland de afgelopen tijd strijd tegen kaasproducenten die zich ook bedienden van een 'lander'- naam. Met anderen, zoals Albert Heijn (Zaanlander), zijn jaren ge leden licentie-overeenkomsten gesloten. Doordat Westland een groot aantal kaasnamen heeft gedepo neerd - Maaslander, Westlander, Rijnlander, Lekkerlander - is er volgens Gielen sprake van een seriemerk. De Hermans Groep hanteert in de naam Eemlander dezelfde unieke combinatie van een geografische naam, vaak een rivier, met Tander'. Dat brengt de consument op een dwaalspoor, vindt Gielen. „Een merknaam is een zeer belangrijk vermogensbestanddeel voor een bedrijf om zich exclusief te pre senteren. Eemlander tast die ex clusiviteit en de reputatie van Westland aan", aldus Gielen. De raadsman van de Hermans Groep, mr. R. Prins, voerde aan dat het in de branche gebruike lijk is geografische namen te ge ven. Die hebben bovendien vaak niets met de herkomst te maken. Prins bestreed het onderschei dend vermogen van het achter voegsel Tander'. „Er bestaat ook een Maasdammer". Westland heeft volgens Prins met opzet de andere 'lander'-namen gedepo neerd om zo de indruk te wekken dat het om een seriemerk gaat. Daar is volgens hem geen sprake van, omdat Westland slechts en kele namen daadwerkelijk ge bruikt voor zijn kazen, De sug gestie van Westland om de Her mans-kaas tot Eemdaler om te dopen wees hij van de hand. Mr. Numann doet 2 december uit spraak. (ANP) van onze correspondent in Londen Cees van Zweeden In een van zijn romans ver haalt Graham Greene, de Engelse schrijver, de lotgeval len van een priester. Zoals zo vele priesters heeft ook hij een keer moeten toegeven aan de vleselijke verleidingen, maar de ironie wil dat die zwakte zijn redding wordt. Revolutio nairen hebben in een Mexi caanse staat de clerus met wortel en tak uitgeroeid, en zitten hem als laatste overle vende priester op de hielen. Wanneer de gewapende atheïsten uiteindelijk zijn dorp binnendringen, treedt een meisje naar voren, wijst op de priester, en zegt: „Dat is mijn vader". Het was misschien naief van de revolutionairen om te veron derstellen dat iemand met een kind geen priester kon zijn. Als zij enige kennis hadden gehad van het hedendaagse Ierland, zouden zij zich niet zo gemak kelijk om de tuin hebben laten leiden door kleine Brigitta. Niet alleen blijken roomska- tholieke geestelijken kinderen te verwekken, ze blijken ook kinderen te misbruiken. Maar anders dan bij Graham Greene worden zij niet langer gered door hun eigen zondigheid. Eamonn Casey, eertijds bis schop van Galway, slijt thans zijn dagen in vergetelheid. Zijn zonde was dat hij had tijdens een langdurige relatie een kind had verwekt, en vervolgens zijn maitresse ruim 200.000 gul den zwijggeld had betaald uit de kerkkas. Het schandaal kwam in 1992 aan het licht. Voor de diepgelovige Ieren kwam de onthulling als een schok. Hun meest gewaardeer de bisschop, die zij als een soort heilige hadden bewie rookt, was ontmaskerd als een schijnheilige. Sommigen verlo ren hun geloof, maar kenmer kend voor de Ierse samenle ving was misschien dat bijge- Nog altijd oefent de clerus een ei loof ervoor in de plaats kwam. Inch Strand, de smalle zand strook waar bisschop Casey zijn zoon zou hebben verwekt, is nu een pelgrimsoord voor echtparen die geen kinderen kunnen krijgen. Casey was de hoogste geestelij ke die zijn primitiefste driften niet kon beheersen, maar niet de enige. Vorige week stond een 61-jarige priester terecht die zich aan een liftster zou hebben vergrepen. Eerder kreeg een andere priester twaalf jaar cel wegens seksueel misbruik van zes jongens op de kostschool van zijn religieuze orde. En een derde geestelijke zal binnenkort voor het ge recht worden gesleept wegens de aanranding van een 13-jari- gejongen. En dat is alleen nog maar de balans van dit jaar. Voor het jaar uit is, kan nog een zaak rme macht uit over de Ieren. voorkomen die de Ierse kerk op haar grondvesten zal doen schudden. De aanklacht: het misbruik van honderd kinde ren op een nonnen-school. Handen vol In Noord-Ierland hadden de justitiële autoriteiten onder tussen ook hun handen vol aan de katholieke geestelijkheid. Een kloosterbroeder hoorde de celdeuren achter zich dichtval len, nadat hij schuldig was be vonden aan het misbruiken van drie 11-jarige kinderen. En Brendan Smyth, een priester, kreeg vier jaar gevangenis voor het molesteren van een groot aantal kinderen van beiderlei kunne. Brendan Smyth kwam vorige week voor het voetlicht, omdat zijn misdrijven de val inluid den van de regering. Tot woede van de Labour Party, die met foto Archief PZC de katholieke Fianna Fail een coalitie vormde, had premier Reynolds een man tot opper rechter benoemd die eerder als officier van justitie zeven maanden lang de berechting van Smyth had tegengehou den. De eerste vraag is waarom de betrokken officier van justitie, Whelehan, gedurende meer dan een half jaar alle verzoe ken van Noord-Ierland om uit levering van de priester had ge negeerd. En de tweede, indrin gender vraag is waarom Rey nolds uitgerekend deze man had gepromoveerd. Volgens veel ingewijden in Du blin ligt het antwoord in de macht van de katholieke kerk. Zoals generaals in semi-demo- cratiëen de politici soms onge vraagd 'adviseren', zouden de bisschoppen die laakbare rol spelen in Ierland. En het ad vies had in deze zaak geluid: niet uitleveren. De Ierse clerus zweeg over haar rol in het schandaal, maar de katholieke aartsbisschop van Glasgow had minder scrupu les. Gevraagd wat hij zou doen met een pedofiele priester die de wet had gebroken, zei kardi naal Thomas Winning: „Ik zou zelf met hem afrekenen. Maar ik zou hem niet aangeven bij de politie. Laat dat de ouders van de misbruikte kinderen maar doen". Macht Nog altijd oefent de clerus enorme macht uit over de Ie ren. Vrijwel elke Ier wordt ge boren in een katholiek zieken huis, gaat naar een katholieke school, wordt getrouwd door een katholieke priester, mag een katholieke begrafenis te gemoet zien. Het percentage kerkgangers beloopt 82, minder dan voor heen, maar meer dan in enige ander Europees land. Nog al tijd controleert de clerus alle kweekscholen en 97 procent van alle basisscholen. Slechts drie decennia geleden vonden in Ierland nog rituele boekver brandingen plaats, het ambt van censor werd pas recente lijk opgeheven. Condooms zijn thans te koop, maar alleen bij de drogist, die om zes uur sluit. Abortus is nog altijd illegaal, en hetzelfde geldt voor echt scheiding. Veel katholieken volgen dezer dagen liever hun eigen gewe ten dan dat van de paus. Italië heeft nu het laagste geboorte cijfer in Europa. Maar op het groene eiland wordt de wil van God, zoals gedefinieerd door de paus, niet licht genegeerd. Ierland heeft zowel het hoogste geboortencijfer in de Europese Unie als het grootste aantal aids-slachtoffers (per hoofd). Dat uitgerekend in Ierland de clerus van haar voetstuk moes ten tuimelen, was misschien onvermijdelijk. Maar de om vang van de hypocrisie blijft de Ieren verbazen. Deze maand stierf een 61-jarige priester in een sauna voor homoseksue len. Gelukkig waren twee priesters ter plekke om hem te bedienen. Maar dat was nau welijks toeval, legde de eige naar van de club later uit aan de Irish Times. Hij telde onder zijn cliëntèle meer dan twintig priesters. Graham Greene noemde zijn boek over de overspelige pries ter The Power and The Glory. Dat was in 1940. Nu, in het Ier land van bisschop Casey en va der Smyth, wordt de kerk nog altijd de Macht toegedicht. Maar Glorie? Advertentie van Cittersweg 2, Arnemuiden Tel.: 01182-3075 SAMIRA Relaxfauteuil met komfort- verstelling van zit en rug. Uitklapbare voetensteun. In 'handwish' leder 2.795,-. bestaan onderkende. Corruptie, zo zeiden politici, bestuurders en ondernemers in koor. hoort bij 'het systeem'. In 1992 ont stonden echter scheuren in dat systeem. De parlementsverkiezingen le verden voor het eerst verlies op voor de oude regeringspartijen; een stolp over het politieke land schap werd weggenomen en de magistraten profiteerden. In Mi laan, de stad waar de socialisti sche ex-premier Craxi, symbool van de corrupte 'partijencratie', zijn machtsbasis had, maar ook de protestpartij Lega Nord snel groeide, ging iets mysterieus en volstrekt nieuws van start: 'de fluwelen revolutie'. Hoofdrol De hoofdrol was weggelegd voor de magistratuur, die, zo heette het, niet meer aan de ketting lag. Dit gold met name voor onder zoeksrechters als D'Ambrosio en Colombo, die als links te boek staan en in het verleden, zonder veel succes, slag hadden gele verd met Craxi en andere mach tigen. Zij kregen de opdracht van hoofdprocureur Borrelli om samen met twee andere magi straten, Davigo en Di Pietro, aan wie rechtse en soms zelfs neo- fascistische sympathieën wer den toegedicht, het onderzoeks team te vormen, dat later de naam kreeg 'Schone Handen'. De Milanese rechters, maar ook steeds meer collega's in andere Italiaanse steden, deden wat van hen verwacht mocht wor den: ze onerzochten, combineer den gegevens en gingen over tot arrestaties. Niets en niemand bleek meer veilig. 'Het systeem', goeddeels gebaseerd op de 'o- merta' (zwijgplicht), stortte, tot verbazing van dezelfde magi straten, als een kaartenhuis in een. De magistraten kregen, of ze wil den of niet een politieke rol. An tonio Di Pietro merkte dat als geen ander. Hij werd de lieveling van de natie en een man waar niemand omheen kon. Ministers van het kabinet-Amato en leden van het pas geïnstalleerde parle ment vielen bij bosjes. Di Pietro en de zijnen, zich bewust van de te grote verantwoordelijkheid die zij in de schoot geworpen kregen, pleitten voor een 'poli tieke oplossing' voor het corrup tie-vraagstuk, maar daartoe bleek het zittende en zwaar in opspraak geraakte parlement niet in staat. van onze correspondent in Rome Eelco van der Linden Na precies duizend dagen van onderzoek naar cor ruptie hebben de Milanese ma gistraten van het team 'Schone Handen' hun grootste klap uit gedeeld: een dagvaarding voor premier Berlusconi. Gaat het om de kroon op het werk van een groep obscure samenzweer ders, zoals Berlusconi laat door schemeren, of om niet meer dan een logische beslissing van per sonen die hun werk serieus ne men? De rol van de Milanese magistra ten is vanaf het begin af aan om streden geweest. En dat is lo gisch. Ze besloten als eersten een fenomeen aan te pakken waarvan iedereen in Italië het De oplossing moest komen van het parlement dat in maart van dit jaar gekozen werd en zichzelf omschreef als het eerste van de 'Tweede Republiek'. De Italia nen hadden zich echter massaal uitgesproken voor een man die met meer dan een been in de 'Eerste Republiek' stond. Silvio Berlusconi incasseerde de erfe nis van de magistraten, die met hun onderzoeken de oude (rege ringspartijen hadden gedeci meerd, maar hij weigerde zich rekenschap te geven van de oor zaak van die aftakeling. Berlusconi wilde ook niet het ad vies ter harte nemen van de hoofd-procureur van Milaan, Borrelli. die iedere Italiaan op het hart had gedrukt niet de po litiek in te gaan als hij of zij reke ningen had open staan met justi tie. De magistraat wilde zeggen dat het team 'Schone Handen' gewoon doorging op de ingesla gen weg en dat hij niet kon in staan voor de gevolgen van nieuwe juridische onderzoeken. Berlusconi wist dat zijn holding Fininvest. zoals alle grote Ita liaanse ondernemingen, de be langstelling genoot van de magi straten, en koos daarmee voor de confrontatie. De problemen waarmee Berlus coni dezer dagen te kampen heeft, zijn terug te voeren op die beslissing. De magistraten heb ben niet veel meer gedaan dan hun werk en zijn tot de conclusie gekomen dat de Fininvest-ma- nagers die in de afgelopen maan den zijn beschuldigd van corrup tie, handelden met medeweten van hun baas Berlusconi. Decreet De premier beschuldigt nu het team 'Schone Handen' van het bedrijven van politiek en het smeden van complotten, die moeten leiden tot zijn val. Het is een idee dat Berlusconi vanaf het begin van zijn premierschap heeft geventileerd en dat bij de magistraten verkeerd bloed heeft gezet. Zij zijn ervan over tuigd, en niet zonder reden, dat juist Berlusconi er alles aan ge daan heeft om het onderzoek 'Schone Handen' tot staan te brengen. Een bewijs daarvan voor hen was ook het decreet dat het voorarrest moest afschaffen voor mensen die van corruptie zijn beschuldigd. Di Pietro en de zijnen kwamen in opstand, om dat zij hun werk niet meer naar behoren zouden hebben kunnen doen. De toon was na dit incident ge zet. Di Pietro bleef hameren op een politieke oplossing voor het corruptie-vraagstuk. Hij presen teerde een gedetailleerd plan, dat gebaseerd was op amnestie voor degenenen die corruptie bekennen, maar hoge straffen voor degenen die blijven zwijgen en later tegen de lamp lopen. De magistraten vonden echter geen gehoor bij de politiek en werden gedwongen om door te gaan op de oude weg. Berlusconi krijgt ook daar nu de rekening voor ge presenteerd. Hoofdprocureur Borrelli (links) en onderzoeksrechter Di Pietro spelen een belangrijke rol in de operatie 'schone handen', die nu ook premier Berlusconi in het nauw drijft. foto ANSA

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1994 | | pagina 2