Rauwe hamburgers gevaarlijk
Nieuw, d
Varken slechte binnenkomer
voor banken in Saudi-Arabië
PZC
Zandzakkenkunst ligt in de weg
'Situaties achter
de staldeuren zijn
vaak uitzichtloos'
organti
Alarm viskotter moet
visser wakker houden
Europese stekker
voor wasmachine en
koelkast vernieuwd
ROSAUN in De Parel
Aids-patiënt paria in
dorp nadat het GAK
zijn gegevens doorgaf
binnen- en buitenland
Kinderen doodziek van niet goed doorbakken rundergehakt
Eerste makelaar in tropische planten
Paus goed voor platina
schaapjes?
VRIJDAG 18 NOVEMBER 1994
door Margit Spaak
NIJMEGEN (ANP) - Kleine kinderen, die niet
goed doorbakken rundergehakt eten, kunnen
daar doodziek van worden. De ziekte, die begint
met bloederige diarree, kan zelfs tot ernstige nier
beschadigingen of de dood lijden. Deze ziekte
staat bekend als de 'hamburgerziekte' of HUS (he-
molytisch ureniisch syndroom).
Drs. N. van de Kar, kinderarts in opleiding bij het
Academisch Ziekenhuis Nijmegen St. Radboud,
promoveerde donderdag op een onderzoek naar de
hamburgerziekte aan de Katholieke Universiteit
Nijmegen. Volgens Van de Kar krijgen in Neder
land jaarlijks 35 tot veertig kinderen HUS. Vijf tot
10 procent van de kinderen overlijdt eraan, terwijl
nog eens 5 tot 10 procent ernstige nierbeschadigin
gen oploopt.
De hamburgerziekte treft vooral kinderen onder
de vijfjaar en komt in de zomer veel meer voor dan
in de winter. Tot 1983 was het een raadsel wat de
oorzaak was van de mysterieuze ziekte, die kleine
kinderen plotseling kan treffen. Volgens Van de
Kar loopt het kind het „ene moment nog vrolijk
buiten, terwijl het het volgende moment met buik
pijn en diarree op de bank ligt en doodziek is. Als
de diarree bloederig is moeten ouders meteen de
dokter inschakelen. De huisarts moet bedacht zijn
op HUS, want snel handelen kan levensreddend
zijn", aldus Van de Kar.
Bacterie
In 1983 ontdekte een Canadese professor de bacte
rie verocytotoxine VTEC). Deze bacterie, die voor
komt in rauw rundvlees, bleek in Canada en de
Verenigde Staten de hamburgerziekte te veroorza
ken. Merkwaardig genoeg veroorzaakt een heel an
dere bacterie in India, waar geen rundvlees gege
ten wordt, dezelfde ziekte. Uit het onderzoek van
Van de Kar blijkt dat ook in West-Europa VTEC
verantwoordelijk is voor de ernstige ziekte.
Van de Kar onderzocht 113 HUS-patiëntjes in Ne
derland, België en Duitsland. Negentig procent
van de onderzochte kinderen bleek een infectie
met VTEC te hebben. De bacterie tast bij jonge
kinderen direct de vaatwand van de nier aan, ont
dekte Van de Kar. Daardoor ontstaan bloedstol-
sels die de nier definitief kapot kunnen maken.
„Maar niet elk kind dat besmet wordt krijgt de
hamburgerziekte", zegt Van de Kar, „want het is
gebleken dat de vaatwand van de nier daarvoor
ontvangers moet hebben waaraan de bacterie zich
kan hechten."
Er bestaat nog geen geneesmiddel tegen de ern
stige ziekte. In Canada wordt geëxperimenteerd
met medicinale bolletjes, die de getroffen kinderen
moeten innemen. In die bolletjes zitten recepto
ren, de ontvangers, waaraan de bacterie zich
hecht, zodat beschadiging en verwoesting van de
nieren mogelijk voorkomen kunne worden. Op de
afdeling Kindergeneeskunde van het Radboudzie-
kenhuis wordt de komende jaren nader onderzoek
gedaan naar de exacte werking van VTEC op de
vaatwanden van de nier.
Van de Kar: „Samen met het Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieuhygiëne en de Keu
ringsdienst van Waren in Zutphen zal onderzoek
gedaan worden naar het vóórkomen van VTEC in
de ontlasting van runderen en pluimvee. Op basis
van de resultaten van dat onderzoek zullen moge
lijk maatregelen genomen worden om de ziekte uit
te bannen."
Volgens Van de Kar kunnen kinderen en volwasse
nen best hamburgers en rundergehaktballen blij
ven eten, als het vlees maar goed doorbakken is.
Met name voor jonge kinderen zijn halfrauwe ham
burgers, zoals ze bij voorbeeld vaak van de barbe
cue komen, levensgevaarlijk.
IJMUIDEN (GPD) - Het wach-
talarm van viskotters moet
worden gekoppeld aan de auto
matische piloot van de schepen
zodat de bemanning die de
wacht houdt, niet in slaap kan
sukkelen. Daarmee kan wel
licht het aantal aanvaringen
van vissersschepen worden ver
minderd. Dat adviseert de Ne
derlandse Vissersbond aan haar
leden.
Het advies moet volgens voorzit
ter J. Nooitgedagt los worden ge-
Drie 'moeders'
voor één baby
TOKYO (UPI) - De techniek
staat niet stil. Dank zij de mo
derne medische wetenschap en
de luchtvaart komt er over
enige tijd een Japanse baby ter
wereld die drie moeders heeft,
zo schrijft een grote Japanse
krant.
In de donderdageditie van de
Mainichi Shimbun staat dat
sperma van een Japanner per
vliegtuig naar de Verenigde Sta
ten is overgebracht. Daar heeft
het in een reageerbuis het eitje
bevrucht van een Amerikaanse
donor. Het vruchtbeginsel is ver
volgens operatief geïmplan
teerd bij een (andere) draagmoe
der. Kort na de geboorte wordt
de baby overgedragen aan de
spermadonor en zijn vrouw.
zien van de recente aanvaring
van de kotter Larissa, waarbij de
zeskoppige bemanning om het
leven kwam. „Het wil niet zeg
gen dat dit ongeval niet zou zijn
gebeurd als deze maatregel al
was ingevoerd".
Het wachtalarm aan boord van
de vissersschepen gaat ieder
kwartier af. De bemanning moet
dan op een knop drukken om het
alarm weer uit te zetten. Veel
vissers maken het alarm on
klaar.
De Vissersbond signaleert dat
de zeevisserij bovenaan de lijst
staat als het gaat om ongevallen
op zee. „De kotters zijn vaak on-
derbemand en de bemanningen
maken lange en zware dagen",
aldus Nooitgedagt. „Vooral op
de terugweg heeft één man de
wacht en ook deze is vermoeid.
Op de Noordzee vissen kotters
ook in nauwe vaarwateren en
verkeersbanen. Hierdoor kun
nen levensgevaarlijke situaties
ontstaan".
Koppeling van wachtalarm aan
de automatische piloot zou vol
gens de bond een goede verbete
ring kunnen zijn. Het alarm
staat af als er wordt gemanoeu
vreerd en de schipper goed om
zich heenkijkt. Als het schip op
de automaat naar haven of ver
gelegen visgronden vaart (en
drukke routes kan kruisen) gaat
het alarm om het kwartier af om
de bemanning attent te houden.
HOOFDDORP - Het zandzakkenkunstwerk Poort Hollands Arcadia van kunstenares 'Pink' ligt volgens de gemeente Haarlemmer
meer danig in de weg. Als het vandaag niet is verdwenen schakel t het gemeentebestuur de rechter in. foto ANP
DEN HAAG (ANP) - De Neder
landse bank die ooit iedere
nieuwe spaarder in Saudi-Ara-
bië een spaarvarken cadeau
deed, had kunnen weten dat de
ze geste niet op prijs gesteld zou
worden. Verpleegkundigen
moeten er niet vreemd van op
kijken als moslimpatiënten uit
angst voor onreinheid weigeren
rectaal getemperatuurd te wor
den. Het pas verschenen boek
Moslims in maatschappij en be
drijf wil zulke culturele misver
standen tussen Nederlanders en
allochtone moslims uit de we
reld helpen.
„In juridische en politieke zin is
er sprake van een voortgaande
invoeging van de islam in Neder
land", aldus de auteurs van het
boek, Gerard Blees en Marcel
Bos, beiden docent aan de Hoge
school van Haarlem. In de prak
tijk leiden praktische belemme
ringen en communicatiestoor
nissen echter nog vaak tot pro
blemen. Zij concluderen dat de
vooruitzichten voor de integra
tie van moslims gezien de so
ciaal-economische achterstand
van allochtonen niet gunstig
zijn..
Deskundigen buigen zich van
middag in Utrecht over de pro
blematiek. Islamitische visies
op seksualiteit en de positie van
de vrouw, onderwijs en perso
neelswerk zullen aan de orde ko
men. Blees en Bos schreven hun
boek als vervolg op hun cursus
Islam in Nederland voor hulp
verleners, personeelswerkers,
juristen en gezondheidswerkers.
Moslims kunnen volgens de au
teurs voluit profiteren van de
godsdienstvrijheid, die in de Ne
derlandse grondwet verankerd
is. In het algemeen zetten zij zich
niet af tegen de samenleving en
kiezen ze niet bewust voor isole
ment. Toch kan er nog heel wat
aan de interculturele communi
catie verbeterd worden.
Blees en Bos proberen korte
metten te maken met vooroor
delen over moslims. Vooral de
gedachte dat zij passiever en ge-
latener zijn dan Nederlanders
omdat Allah over hun lot be
schikt, doen zij af als een misvat
ting.
Familiecultuur
Functionarissen moeten vol
gens de auteurs inzien dat de
meeste Nederlandse moslims
een familiecultuur kennen en
een strikt onderscheid maken
tussen wie wel en wie niet tot de
groep behoren. Steun zoeken bij
ROTTERDAM (GPD) - De Rotterdammer Re
ne Heemskerk is als eerste Nederlander beë
digd als makelaar in tropische planten. Nu
Heemskerk het spits heeft afgebeten, ver
wacht de Kamer van Koophandel de komende
maanden meer aanvragen tot makelaar in tro
pische planten. De Kamer van Koophandel
denkt dat het de plantenbranche ten goede
komt dat er een onafhankelijke makelaar is
die bemiddelt tussen kopers en verkopers.
Wie zich overigens bij tropische planten iets
exotisch voorstelt, heeft"het mis. Tropische
planten zijn doorgaans de 'gewone' kamer
planten die in vrijwel iedere Nederlandse huis
kamer voor het raam staan.
Heemskerk: „In deze branche gaat veel geld
om en dan is het belangrijk te weten datje in
goede produkten handelt. Ik ben een onafhan
kelijke en onpartijdige deskundige die advi
seert over prijs en kwaliteit van planten. Ver
der bemiddel ik tussen koper en verkoper. Nu
ik makelaar ben, kan bijvoorbeeld ook een ver
zekeringsmaatschappij bij me terecht die een
claim heeft en de schade wil laten taxeren."
Dat voor Heemskerk genoeg werk is wegge
legd, blijkt wel uit de (almaar stijgende) omzet
cijfers van de branche: momenteel bedraagt de
omzet van kamerplanten in Nederland 120 mil
joen gulden per maand.
buitenstaanders als hulpverle
ners en personeelswerkers is
daarom vaak een laatste red
middel.
Personeelswerkers moeten be
ter geschoold worden in commu
nicatie met mensen uit andere
culturen, vinden Blees en Bos.
Een moslimsollicitant die de jo
viale begroeting 'zeg maar Jan'
van een personeelsfunctionaris
negeert en hem met 'u' blijft aan
spreken, hoort niet onmiddellijk
een negatieve beoordeling we
gens onderdanig gedrag te krij
gen. Deze vorm van beleefdheid
heeft de allochtone kandidaat
waarschijnlijk van huis uit mee
gekregen.
Wat betreft islamitische voe
dingsvoorschriften constateren
de auteurs dat in lang niet alle
instellingen en bedrijven reke
ning wordt gehouden met het
verbod op varkensvlees en vlees
van niet ritueel geslachte dieren.
Ook zouden bedrijven zich zorg
vuldiger en flexibeler kunnen
opstellen op het gebied van reli
gieuze verplichtingen en feest
dagen van islamitische werkne
mers.
Overigens waarschuwen Blees
en Bos voor het gevaar dat hulp
verleners en personeelswerkers
moslims te gemakkelijk van eti
ketten voorzien. De tegenstel
ling tussen de familie-cultuur
van veel moslims en de Neder
landse individu-cultuur moet
volgens hen niet als absoluut
worden gezien. „Zeker voor Tur
ken en Marokkanen in Neder
land geldt dat zij min of meer in
twee culturen leven."
AMSTERDAM - De hoes van de cd Ave Maria, waarop paus
Johannes Paulus II delen van de rozenkrans en enkele Gre
goriaanse hymnen zingt. In Spanje was de grote verkoop
goed voor een platina cd. Binnenkort komt het schijfje in
Nederland op de markt. foto ANP
Van 15 november tot 15 december kunt u in De Parel kennis maken met de VIBROSAUN
De in Australië ontworpen VIBROSAUN combineert warmte met massage en muziek.
Terwijl u heerlijk ligt te ontspannen, vermindert de VIBROSAUN o.a. spierspanningen,
verbetert bloedcirculatie, gaat stress tegen, verlicht rugpijnen, verwijdert giftige
afvalstoffen en bevordert afslanken.
LET OP! In deze introductiemaand betaalt u f r\ r*
per behandeling van ongeveer 30 minuten slechts T L-
Kom kijken en combineer de VIBROSAUN bijvoorbeeld met
een heerlijke gezichtsbehandeling of een van de vele andere
beau tybehandelin gen
Tot ziens in het Kuur- en Beautycentrum van De Parel
te Domburg. (Voor reserveringen bel 01188-3092)
(normaal F 32,50)
DE. PAREL,
,E PAB£L |S EEN „««LUK H.EMPWADUS FITNESS. SAUNA BOWUNG. E„ SOU4S„8anen RESTAURANTS ,N
DELFT (ANP) - De procedure
om te komen tot een geheel
nieuwe Europese stekker met
drie pennen, die in de plaats
komt van de huidige stekkers
met randaarde, is in werking
gezet. Voor de consument bete
kent dit dat in de toekomst bij
aanschaf van een nieuwe koel
kast, wasmachine en dergelijke
een verloopstuk nodig zal zijn
om het apparaat in de bestaan
de woning te kunnen gebruiken.
Op wat langere termijn kunnen
ook verloopstukken nodig zijn
om oude stekkers te laten pas
sen in de contactdozen van
nieuwe huizen.
Zo ver is het nog niet. Nederlan
ders kunnen tot 1 februari com
mentaar op het nieuwe systeem
indienen bij het Nederlands Nor
malisatie Instituut (NNI) in
Delft. Bovendien is een commis
sie van belanghebbenden ge
vormd, die bestaat uit vertegen
woordigers van de betrokken in
dustrie en handel, alsmede uit
een onafhankelijke deskundige,
een ambtenaar van het ministe
rie van VWS die moet waken
over de produktveiligheid, en de
Kema. Hun bevindingen wegen
GRONINGEN (ANP) - Het Ge
meenschappelijk Administra
tie Kantoor (GAK) in Gronin
gen moet een aids-patiënt uit
Zuidhorn tienduizend gulden
smartegeld betalen. De Gronin
ger rechtbank-president mr. P.
Lampe acht het GAK verant
woordelijk voor het uitlekken
van de medische gegevens van
de man. Lampe velde donder
dag in kort geding het oordeel
dat het GAK een onrechtmatige
daad heeft gepleegd nu één van
haar medewerkers de geheim
houdingsplicht heeft geschon
den. Omdat de man zich daar
door gedwongen voelde te ver
huizen, moet het GAK hem ook
zijn duizend gulden verhuiskos
ten vergoeden.
De 42-jarige patiënt, toen nog
woonachtig in het gehucht Lau-
werzijl, weet sinds medio '91 dat
hij seropositief is. Vier maanden
geleden kreeg hij te horen dat hij
aids heeft. Hij vroeg bij het GAK
een AAW-uitkering aan én druk
te de betrokken ambtenaar na
drukkelijk op het hart om zijn
ziekte niet bekend te maken in
verband met de mogelijke reac
tie van de kleine dorpsgemeen
schap.
Maar toen de GAK-medewerker
bij de vroegere werkgever van de
man in het nabij gelegen Zout
kamp diens inkomensgegevens
opvroeg, had hij de vrouw van de
werkgever verteld dat de oud
werknemer aan aids leed. En
kele dagen later was de ziekte
van de man in zowel Zoutkamp
als Lauwerzijl algemeen bekend.
Sindsdien meed de bevolking
van beide plaatsen hem en raak
te hij in een ernstig psychisch-
en sociaal isolement. Daarom is
hij verhuist.
In een bodemprocedure wil hij
honderdduizend gulden smarte
geld van het GAK vorderen.
Omdat hij vreest al te zijn over
leden voordat daarin een uit
spraak is gedaan, vroeg hij de
rechter in kort geding hem al
vast een voorschot van 25.000
grilden toe te kennen.
Het GAK betreurt de gang van
zaken maar ontkende eerder ie
dere aansprakelijkheid. Volgens n
het GAK heeft niet de eigen me
dewerker maai- de vrouw van de
werkgever het „nieuws" door
verteld. Zij moet daar dan ook
op worden aangesproken, vindt
het GAK.
Mi- Lampe stelt echter onom
wonden dat de betrokken mede
werker de geheimhoudings
plicht heeft geschonden door te
genover de vrouw te bevestigen
dat de man aan aids lijdt in
plaats van op te merken dat hij
daarover niets mocht meedelen.
Een schadevergoeding acht
Lampe gerechtvaardigd omdat
de patiënt door het onbegrip en
taboe waarmee zijn ziekte nog
steeds omgeven is, het verloop
daarvan niet meer in eigen ver
trouwde omgeving kan afwach
ten. Omdat de rechter van oor
deel is dat de ziekte van de man
waarschijnlijk in een later sta
dium toch bekend zou zijn ge
worden, heeft hij het gevraagde
voorschot teruggebracht tot
tienduizend gulden.
Crisis op de boerderij
mee in de uiteindelijke beslis
sing.
Het gaat om twee ontwerpen,
een voor stekkers met drie pen
nen en een voor stekkers met
twee pennen. Het normontwerp
voor de stekker met twee pen
nen zal volgens een woordvoer
der van het NNI geen problemen
opleveren, omdat het sterk over
eenkomt met de bestaande plat
te stekkers die aan (kleinere)
elektrische apparaten zitten, zo
dat hiervoor geen verloopstuk
ken nodig zijn.
Het initiatief voor de nieuwe
stekkers is genomen door het
Europese parlement en de Euro
pese Commissie. Zij vroegen de
Europese normalisatie-organi
satie Cenelec om met een oplos
sing te komen. Het is echter aan
de overheden in de diverse lan
den om te beslissen over de in
voering.
Een van de uitgangspunten bij
het ontwerp is dat een nieuw sys
teem geen commercieel voor
deel mag opleveren aan enig
land. Daardoor komt er een
nieuwe stekker met drie pennen
die nog nergens bestaat.
EDE (GPD) - „Boeren houden
hun problemen veelal verbor
gen. Daardoor heeft de buiten
wereld er vaak geen idee van
welke uitzichtloze situaties
zich voordoen achter de stal
deuren van vaak welvarend
ogende agrarische bedrijven."
Die passage vormde de kern van
de bijdrage die de psychologe
dr. Carin Giesen gisteren in Ede
leverde aan de discussiedag
over het thema 'Boer en tuin
der: stoppen, doorgaan of ver
kassen'.
Carin Giesen is opgegroeid op
een boerderij in Steenderen en
werkt nu bij de vakgroep Klini
sche Gezondheidspsychologie
aan de Universiteit van Utrecht.
Daarnaast is zij schrijfster van
het boek 'Crisis op de boerderij'.
Het rijtje mogelijkheden (stop
pen, doorgaan of verkassen)
waaruit menige gekwelde agra
rische ondernemer anno 1994
moet kiezeen, was volgens Gie
sen niet compleet. Ze had de
term 'doormodderen' gemist.
Volgens haar is dat wat nu op ta
melijk grote schaal gebeurt. Hoe
slecht het in de meeste sectoren
ook gaat, de boer wil boer blijven
en is zelfs bereid in te teren op
het vermogen dat in de loop der
jaren - veel boeren hebben ook
'gouden' tijden gekend - is opge
bouwd.
Stress
Uit onderzoek is Carin Giesen
gebleken dat menig boerengezin
door de slepende malaise in een
toestand van zware stress ver
keert. Almaar nieuwe wetten en
regels, onzekerheid over de toe
komst, het gevoel geen kant
meer op te kunnen en geen eigen
baas meer te zijn, demotivatie
en gebrek aan waardering eisen
hun tol. „Al deze bronnen van
stress zouden voldoende reden
kunnen zijn om met het bedrijf
te stoppen", concludeert de psy
chologe. Maar in de praktijk
blijkt die beslissing vaak te wor
den uitgesteld. Niet zelden
wordt er 'doorgemodderd' tot
een moment waarop de schade
niet meer te overzien is.
Voor boeren, zo weet Carin Gie-
zen, betekent stoppen met het
bedrijf meer dan het verlies van
werk. Psychische factoren die
daarbij een rol spelen zijn onder
meer: afscheid nemen van een
levenswijze waarin het gezin, het
vee en de grond een centrale rol
spelen, het gevoel te hebben ge
faald als boer-ondernemer-
mens, het teloor gaan van een
bedrijf dat soms eeuwen in de fa
milie is geweest, gedwongen ver
huizing (in het ergste geval zelfs
naar een rijtjeshuis) en ook
schaamte. Carin Giezen: „Al de
ze factoren maken dat een boer
vaak niet op basis van rationele
afwegingen handelt, maar blijft
doormodderen als het financieel
slecht gaat. Alles wordt op alles
gezet om het bedrijf te behou
den. Daarbij wordt de situatie
soms nog extra moeilijk omdat
de problemen in het bedrijf hun
weerslag hebben op het gezin en
de onderlinge verhoudingen."
Drs. Piet Slot van het ministerie
van landbouw, natuurbeheer en
visserij vindt dat een besluit tot
stoppen niet eindeloos moet
worden uitgesteld. „Het pro
bleem van de bedrijfsbeëindi
ging moet uit de taboesfeer.
Stoppen is geen schande. En als!
het moet gebeuren, doe het dan
op tijd", aldus de topambtenaar.'
Inspraak voor
kinderen bij
plannen Tilburg
TILBURG (ANP) - De gemeente
Tilburg betrekt naast volwas
sen bewoners en winkeliers ook
kinderen bij de planontwikke
ling voor de binnenstad. Op 25
november wordt daartoe een
speciale conferentie belegd,
waaraan vijftien kinderen tus
sen 12 en 15 jaar deelnemen. De
kinderen komen van scholen in
en rond de binnenstad.
De komende jaren staan in het
centrum van Tilburg enkele gro
te projecten op stapel, zoals de
herinrichting van de Heuvel. De
gemeente denkt dat juist kinde
ren uit de binnenstad - de toe
komstige gebruikers - daarover
een uitgesproken eigen mening
hebben. Zij worden nog niet ge
hinderd door allerlei vaste denk
patronen, aldus de bestuurders.
Met de kinderen, die door docen
ten van vijf aangeschreven scho
len worden geselecteerd, wordt
een middag gesproken over de
zwakke en de sterke punten van
de binnenstad. Die discussie
staat onder leiding van een com
municatie-deskundige en de
verantwoordelijke wethouder F.
Horvers. De verwachting is dat
er nieuwe frisse ideeën uit naai
voren zullen komen.
Om de slaap te vatten
bent u het beste af bij...
slaapkamers
DE SCHIPPER
Havenweg 24, Nieuwdorp, 01196 - 12438
