De stoppers, ze zijn er nog
IÖCOLIJN
PZC
Verhuizing woonwagens in beeld
O
Kunstproject in
'kale bet on grotten6
Provincie eist geld
Kijk voor opruimen
krotwoonwagens
Wachttijden veren
kosten vervoerders
jaarlijkse 14 miljoen
provincie
15
lezers schrijven
STOP: OVERVAL - BRAND - INBRAAK
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1994
van onze verslaggeefster
Mirjam van Zuilen
Geen spandoeken, geen rumoer tij
dens de pleidooien van voorstanders
van kernenergie. Het was héééél erg
rustig afgelopen week in de Tweede
Kamer toen de kamerleden met de
verantwoordelijk minister van eco
nomische zaken van gedachten wis
selden over de toekomst van de kern
centrale Borssele. Als stille getuige
van het toch nog aanwezige verzet
lag een boekwerkje 'Afrekenen met
Borssele' van Greenpeace op een ta
feltje.
Maar de 'stoppers' van toen zijn er
nog. Dat we daar niets van merken,
betekent nog niet dat ze in driedelig
pak achter een bureau hebben plaats
genomen en het dossier 'kernenergie'
voorgoed hebben gesloten.
Zo'n twaalf tot dertien jaar geleden
was het schering en inslag. De kern
centrale Borssele lag regelmatig on
der vuur. Iedereen kent de foto's nog
van actievoerders, die zich niet zo
maai- lieten verwijderen. De PZC kop
te in 1987 'Actie Borssele: zestig ge
wonden', 'Meer geweld dan verwacht'.
Het actieweekend dat toen rond de
centrale plaatsvond was ter gelegen
heid van de herdenking van de ramp
bij Tsjernobyl. Een aantal autonomen
verpestte de actie toen danig. De ac
tiegroep Stop Borssele hield het rus
tig. Actievoerder Harry van Drunen
zei toen over de autonomen in deze
krant. „We hebben als Stop Borssele
geweld altijd afgewezen en ook nooit
toegepast. We kunnen het wel begrij
pen dat er een groep is die zegt: ons
geduld is uitgeput". De actiegroep
liet het geweld oogluikend toe.
Stil
De afgelopen jaren lijkt het stil rond
Borssele. Maar Harry van Drunen is
nog steeds actievoerder. De actie
groep Stop Borssele bestaat nog.
„Neen, we denken niet aan opheffen."
Er wordt nog volop achter de scher
men gewerkt aan 'Borssele'. „Neen,
nee. We hebben zeker niet het moede
hoofd neergelegd. Er wordt nog volop
gelobbyd. Vooral door Greenpeace.
Wij zijn daar zijdelings bij betrokken.
Bij Greenpeace zit veel meer know
how."
Dat de actievoerders - er is een kern
van zo'n twaalf actieve leden - niet
meer op straat hun standpunt uitdra
gen, komt volgens Van Drunen omdat
het pleit tegen kernenergie eigenlijk
al is gewonnen. Althans onder de be
volking. Hij wijst op de opiniepeilin
gen van de afgelopen jaren waaruit
blijkt dat het merendeel van de Ne
derlandse bevolking tegen kernener-
is. „Er ligt dus nu een mening.
Daaraan hoeven we niets meer te
doen."
En de politiek dan Afgelopen week
is in het parlement de discussie over
de kerncentrale weer opgelaaid. Ka
merleden liepen met rode vlekken in
het gezicht zenuwachtig koppen te
tellen. Wie is tegen Wie is voor De
actievoerder van toen blijft sceptisch:
„Het is puur dankzij de veranderende
politieke samenstelling in de Tweede
Kamer. De politiek hangt nu eenmaal
van compromissen aan elkaar-. Al zou
volgende week worden besloten dat
de centrale dicht moet, dan zijn we er
nog niet. Er is nog altijd een proefreac
tor in Petten en een centrale in Dode-
waard."
Bij elkaar
Om op deze toekomst in te kunnen
spelen komen de twaalf actieve leden
van de werkgroep nog altijd regelma
tig bij elkaar. De berichtgeving in de
pers wordt nauwkeurig bijgehouden.
Er wordt gekeken wat er in de ge
meente Borsele gebeurt en hoe de pro
vincie omgaat met de centrale. Ook
heeft de actiegroep nog regelmatig
contact met andere organisaties, die
via de rechter actievoeren tegen Bors
sele. „Dat is meer hun stijl. Wij sluiten
ons daar vaak bij aan".
Gaan de actievoerders van weleer nog
de straat op „Ik sluit dat niet uit. Als
iedereen nou vindt dat de centrale
dicht moet en het blijkt dat de poli
tiek de komende tijd toch niets doet,
dan moet het misschien weer Vieren
de 'stoppers' een feestje als hun toe
komstdroom uitkomt, als de centrale
de deuren moet sluiten Van Drunen
moet even denken: „Ach, misschien
dat enkele leden een klein persoonlijk
feestje vieren."
Voor Carla van den Bos uit Wagenin-
gen komt de oplaaiende discussie
ever Borssele als een verrassing. Ook
zij was een van de actievoerders van
het eerste uur. Zij zat in de 'Persgroep
Borssele'. Dag en nacht was ze betrok
ken bij de felle strijd rond de centrale.
De laatste vier jaar niet meer. Carla
ziet nog wel eens wat vrienden 'uit die
tijd'. „Zij zijn wel doorgegaan. Maar
dat komt vooral omdat ze bij het Do
cumentatie Centrum Kernenergie in
Amsterdam werken."
Dood
Carla stapte uit het actiewezen omdat
naar haar idee de discussie 'dood was'.
„De oude centrales gingen niet dicht.
Er kwamen geen nieuwe bij. Eigenlijk
vond ik het niet meer zo interessant."
Toen zij bij haar ontbijt een krantje
opsloeg en las dat er weer discussie
was over Borssele maakte haar hart
toch een sprongetje. En hoe zit het
met haar feestvreugde als Borssele
dan eindelijk dicht gaat „Ja, dat is
voor mij toch wel een reden tot feest."
van onze verslaggever
piIDDELBURG - Een huis in
Isanbouw met als enig teken van
leven kunst. Dat is de droom
van Middelburger Leen. van
Duivendijk, lid van de Zeeuwse
Kunstkring, een vereniging
[voor Zeeuwse beroepskunste
naars. In de bouwvakvakantie
van 1995 gaat zijn wens waar
schijnlijk in vervulling. „Hui
len op bouwterreinen zijn kale,
Irosteloze en lege betongrotten.
Het kunst krijgen ze als het wa-
leeen ziel." Binnenkort krijgen
verschillende projectontwikke-
en makelaars een brief
met de vraag of ze willen mee
werken aan de bijzondere expo
sitie.
Wanneer het idee bij de Zeeuwse
Kunstkring is ontstaan, blijft in
iet vage. „Het idee was er ge-
toon, het speelt al jaren door
mijn hoofd. Ik denk dat het een
kwestie van brainstormen is ge
weest", legt Van Duivendijk uit.
Beeldend kunstenaresse Mar
keet Leydekker, fotograaf
Schuit en schilder Van
Duivendijk hebben uiteindelijk
oesloten om van woorden daden
te maken. Zij richtten het kunst
project Te Kijk op.
Het plan: „We zoeken in Middel
burg of Vlissingen een kale
nieuwbouwwijk met tien a vijf
tien woningen die bijna klaar
ajn. Wij exposeren dan in elk
buis een schilderij, een foto of
ten object. Door de voorwerpen
verlichten, ontstaat er een
rervreemding. Als enig teken
'an leven vindt men kunst in de
lege huizen", vertelt Van Dui
vendijk. De expositie zal van
buitenaf, goed te zien zijn. Van
daar de naam Te Kijk. De pe
riode van de bouwvakvakantie
is bewust gekozen. De huizen
staan dan leeg en bouwvakkers
hebben geen last van het pro
ject.
Ondersteunen
Op dit moment zijn de make
laars en projectontwikkelaars
nog niet benaderd. „Volgende
week gaan we ze aanschrijven."
Van Duivendijk rekent op veel
belangstelling. „De makelaars
en kunstenaars kunnen elkaar
ondersteunen. De makelaar
krijgt meer mensen rond z'n wo
ningen en naamsbekendheid.
De kunstenaar kan op een origi
nele manier exposeren."
Over het soort kunstwerken
wordt nog flink nagedacht. Van
Duivendijk schildert veel met
grijstinten. Hij denkt aan een
schilderij met vier zeegezichten,
maai-: „Wel anders dan anders."
De twee andere kunstenaars zit
ten nog in hun experimentele fa
se. De kunstwerken worden spe
ciaal voor het project gemaakt.
„We gaan niet naar zolder om
een paar oude kunstwerken uit
te zoeken."
Van Duivendijk benadrukt dat
het niet om een elitair kunstpro
ject gaat. „Het is weer eens iets
anders dan kunst in een mu
seum." De leden van de Zeeuwse
Kunstkring willen het project
toegankelijk maken voor ieder
een. „Geen intellectueel gewau
wel dus."
van onze verslaggever
MIDDELBURG - Het Zeeuwse
provinciebestuur wil dat
staatssecretaris Tommei
IVROM) een declaratie van het
IVoonwagenschap Midden- en
Hoord-Zeeland verzilvert. Het
pat om een bedrag van 144.000
lulden dat het schap nodig had
voor de ontruiming van enkele
'egale krotstandplaatsen op het
Vlissingse woonwagencentrum
De Windhoek.
De declaratie dateert van vóór
ie overheveling van de 'Rege-
ing geldelijke steun opheffing
ïotstandplaatsen' van het Rijk
naar de provincie Zeeland. Die
overheveling vond plaats op 1 ja
nuari 1994, maar de provincie
beweert dat zij er tijdens die
overdracht niet van op de hoog
te is gebracht dat er nog geldelij
ke afspraken tussen het woon
wagenschap en het Rijk beston
den over De Windhoek.
Het provinciebestuur weigert
het geldbedrag van 144.000 gul
den te betalen. Gedeputeerde
staten wijzen staatssecretaris
Tommei erop dat zij, omdat zij
niet op de hoogte waren van de
afspraak, ook geen rekening
hebben gehouden met de kos
tenpost van 144.000 gulden.
Alleen de kosten voor de nog op
te heffen standplaatsen op het
woonwagencentrum De Rape in
Hulst zijn ingecalculeerd. Voor
De Windhoek heeft de provincie
geen geld beschikbaar.
van onze verslaggever
VLISSINGEN - De fotografe
Irma Uytdehaage toont een
foto van een man die vanaf de
bank glimlachend in de lens
kijkt, alsof hij is betrapt tij
dens zijn dutje. „Wat eigenlijk
het meest opvalt aan de foto's
is dat er vooral overeenkom
sten zijn tussen woonwagen
kampbewoners en gewone
burgers." Uytdehaage maakte
in opdracht van de Zeeuwse
Raad voor Volksgezondheid,
Maatschappelijke ontwikke
ling en Cultuur (VMC) een fo
to-expositie van de verhui
zing van de bewoners en hun
wagens van woonwagen
kamp De Windhoek in Vlissin
gen naar drie kleinere kam
pen elders in de gemeente.
Een selectie daaruit wordt in
boekvorm aangeboden aan de
bewoners van de wijken waar
de nieuwe kampen zijn verre
zen. De expositie wordt op 18
november geopend in het ge
bouw Vredenhoflaan 50 in
Vlissingen.
De verhuizing van De Wind
hoek naar de drie kleinere
woonwagencentra aan de
Zuidbeekseweg, Zaaihoekweg
en in Tuindorp past in het de
centralisatiebeleid dat de
overheid al sinds 1977 na
streeft. Volgens P. Th. La-
mens, consulent woonwagen-
werk bij het VMC, zorgden de
grote centra zoals die vanaf
eind jaren zestig werden ge
vormd er voor dat de bewoners
in een isolement kwamen.
„Het beleid is er nu op gericht
de mensen een plaats te geven
op lokaties in de bebouwde
kom. Op die manier kunnen ze
gebruik maken van de voorzie
ningen in de wijk en komen
woonwagenbewoners en bur
gers weer dichter bij elkaar."
Dat de buurtbewoners daar
vaak anders over dachten,
bleek tijdens voorlichtingsbij
eenkomsten. „De mensen had
den allemaal het beste voor
met de woonwagenbewoners,
zolang ze maar niet bij hen in
de buurt kwamen."
Het boekje met daarin de fo
to's moet een brug slaan tus
sen de buurt en de nieuwe be
woners.
De Middelburgse fotografe Ir
ma Uytdehaage nam de op
dracht voor de fotoreportage
graag aan. „Ik heb een fascina
tie voor mensen die buiten
beeld blijven. Ik was benieuwd
wat er waar was van de voor
oordelen, ik wilde een eigen
mening vormen."
Om zich te kunnen verdiepen
in de gemeenschap bracht ze
er veel tijd door. „Om een goed
beeld te kunnen geven, is het
belangrijk dat de mensen je
vertrouwen. Ik ben vanaf het
begin zeer gastvrij onthaald,
dat was echt hartverwarmend.
Uiteindelijk kreeg ik alle ruim
te."
Uytdehaage maakt vooral ge
bruik van portretten. „De op
dracht was de verhuizing,
maar ik kon mijn eigen visie
geven. Zo ontstond een serie
'technische' foto's, over de ver
huizing zelf, en een reeks 'men
selijke' foto's. Die portretten
zijn juist voor een kennisma
kingbelangrijk."
Op één van de foto's staart een
vrouw treurig langs de ca
mera. „Deze vrouw zat erg in
met de verhuizing. Het is ook
niet niks, je hele huis wordt op
gepakt en ergens anders neer
gezet."
Het verplaatsen van de wa
gens was een hele krachttoer.
De grootste behuizingen wer
den in de lengte in tweeën ge
deeld om vervoer mogelijk te
maken. De foto's tonen man
nen die met verbeten gezich
ten aan een wagen sjorren.
„Het werk kostte heel veel
kracht, maar op andere foto's
zie je hoe zorgvuldig ze om
gaan met de kwetsbare spul
len."
In drieën
De bewoners zijn overigens
niet allemaal even gelukkig
met de verhuizing. „Het is een
hechte gemeenschap die nu in
drieën wordt opgedeeld. Voor
al de ouderen zijn ongelukkig.
Ze missen de aanloop van de
kinderen. Voor de meesten
had het niet gehoeven."
De tentoonstelling, die tachtig
foto's omvat, is vanaf 21 no
vember te zien in de hal van
het stadhuis in Vlissingen.
van onze verslaggeefster
VLISSINGEN - De wachttijden
bij de Westerscheldeveren kos
ten de Zeeuwse transportonder
nemers jaarlijks 14 miljoen gul
den. De ondernemersvereni
ging Transport en Logistiek Ne
derland heeft dat becijferd na
een enquête onder de Zeeuwse
leden.
Per vrachtwagen worden de kos
ten van de wachttijden uitgere
kend op 7.000 gulden per jaar. In
de rekensommen zijn ook de
kosten van omrij kilometers
meegenomen - als het al te gor
tig wordt besluiten chauffeurs
vaak via België te rijden.
De wachtijden bij het veer Vlis-
singen-Breskens zijn het
grootst. Op het Vlissingse veer-
plein wachten de vrachtwagens
gemiddeld 34 minuten en in
Brenskens maar liefst 46 minu
ten.
Transport en Logistiek hield de
enquête naar aanleiding van de
recente beperkingen in de capa
citeit van de veerdiensten. De
maatregel om op de Prinses
Margriet alleen nog lege vracht
wagens te laden, schaadt de
Zeeuwse transportondernemers
nog eens extra.
De uitkomsten van de enquête
zijn gestuurd naar de Provin
ciale Stoombootdiensten (PSD)
en aan gedeputeerde staten. De
gegevens zullen tevens worden
gebruikt in de tariefonderhan
delingen.
Advertentie
Zeeland in Beeld '95
Kalender met foto's van
Lex de Meester en Ruben Oreel
Hét mooiste Zeelandkado
NU IN DE WINKEL
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reac-
ties op in de PZC verschenen berichten, artike-
- len of commentaren. Niet voor open brieven.
- gedichten en dergelijke. Anonieme inzendingen
of stukken zonder duidelijke opgave van adres
en woonplaats worden niet in behandeling geno
men. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250
woorden. De redactie behoudt zich het recht
- voor inzendingen te bekorten. Over geweigerde
- brieven wordt niet gecorrespondeerd.
111111111 li 11 li 1111 -i 1111 ii 11
Asielzoekers
Ik ben erg verbaasd dat een land
als Nederland, dat tegen het na
zisme en fascisme heeft gevoch
ten, vandaag de dag zelf wetten
uitvoert die daaraan doen den
ken. Uit naam van alle vluchte
lingen wijs ik de concentratie
kampen af, waar Nederland de
9000 asielzoekers wil opsluiten
die door justitie als illegalen
worden beschouwd en vanwaar
de vluchtelingen naar het land
van herkomst worden gedepor
teerd. In die landen staat de
vluchtelingen een directe dood
te wachten, door toedoen van de
daar heersende regimes of an
ders een indirecte dood wegens
de door oorlog en andere oorza
ken aanwezige misère in die lan
den.
Waarom veroordeelt Holland
nog steeds het nazisme, als het
zelf wetten uitvoert die aan het
nazisme ontsproten zijn? Vroe
ger werden de joden als inferieur
beschouwd, vandaag de dag zijn
het de vluchtelingen. Vooral de
vluchtelingen uit Afrika.
Waarom gaan asielzoekers op de
vlucht? Het wordt tijd dat de
Westerse wereld erkent dat er in
de realiteit geen verschil mag
worden gemaakt tussen poli
tieke en economische vluchte
lingen. Het is duidelijk dat de
economische problemen in Afri
ka de politieke problemen heb
ben versterkt. Talloze regimes
voeren een imperialistische poli
tiek in samenwerking met de
Westerse landen, En het zijn die
landen die economische proble
men naar Afrika hebben ge
bracht.
Het is daarom dat ik alle mensen
het gevoel voor liefde, rechtvaar
digheid en mededogen vraag
stelling te nemen tegen de anti
democratische, racistische wet
van de Nederlandse regering.
Zafoe Komlci Nutepe
Peter van Anrooijlaan 3
Terneuzen
Formule I-race
Gaarne wil ik reageren op het ar
tikel uit de PZC van 8 november
over de groté prijs formule 1 van
Japan. In dit artikel staat ver
meld dat het sinds 1974 twee
maal is voorgekomen dat de we
reldtitelstrijd pas in de laatste
race van het seizoen werd be
slist, voor het laatst in 1981. Dit
is echter onjuist. Sinds 1974 is
het zo'n zes maal voorgekomen
dat de nieuwe wereldkampioen
pas in de laatste race bekend
werd. Bijvoorbeeld in 1976 toen,
Niki Lauda aan de laatste race.
de Japanse grote prijs begon
met 3 punten voorsprong op Ja
mes Hunt. Lauda viel uit terwijl
Hunt door zijn derde plaats ge
noeg punten scoorde en de we
reldtitel behaalde. Aan het be
gin van de slotrace van 1986, de
Australische grote prijs, hadden
Nelson Piquet. Alain Prost en
Nigel Mansell nog kans op de we-
reldtitel. Mansell had 7 punten
voorsprong op Prost en Piquet.
Alles wees er op dat Mansell de
nieuwe wereldkampioen werd
totdat er in de 63ste ronde een
eind aan zijn race kwam door
een klapband. Prost won de race
en daarmee de wereldtitel. Ook
in 1980 en 1984 werd de wereldti
telstrijd pas in de laatste race
beslist.
E. Provoost
Schnitvlotstraat 37
Biggekerke
Zeeland
proeftuin NS
Wat broeiden ze allemaal uit in
het NS-nest te Utrecht? Niet
veel goeds voor ons Zeeuwse
land. Stoptreinen eruit, Inter-
city voor de Randstad eruit (je
moet overstappen in Roosen-
daal). Waarom al die ongemak
ken voor Zeeland? Krijgen we
weer de oude toestanden terug
van vroeger? Lange wachttij
den, slechte aansluitingen.
Waarom Zeeland als proeftuin?
Er is toch beloofd dat de nieuwe
dubbeldekker in januari 1995
zou gaan rijden als Intercity
Vlissingen-Amsterdam. Waar
blijft de betrouwbaarheid van de
NS-directie. Laat de heer Den
Besten zelf maar eens al die on
gemakken meemaken, mis-
schien is hij dan gelijk genezen
van al die domme veranderin
gen. De NS heeft nog veel te le
ren, vooral beter op tijd rijden.
Er is altijd wel het een of ander
gezeur. NS, let op uw zaak. dit is
geen reclame voor de trein in
1995.
P. van Bélzeri
Leliestraat 78
Goes
Bemoeizucht
In een ingezonden stuk dat
stond in de PZC van 8 november
jongstleden geeft de heer K. W.
A. de Regt uit Veere zijn mening
over de zaak Horjus-Van Eersel.
Waar haalt mijnheer De Regt
het lef c.q. de brutaliteit van
daan om zich te bemoeien met
een zaak die hem absoluut niet
aangaat?
De kwestie Horjus-Van Eersel
speelt alleen in de Hervormde
Gemeente van Goes; daar hoeft
iemand uit Veere zich niet mee
te bemoeien. Het getuigt overi
gens ook niet van veel fatsoen
om een predikant via een krant-
een trap na te geven.
Laat mijnheer De Regt maar ge
nieten als Van Eersel op het ca
rillon in Veere speelt. Verder wil
ik hem deze raad geven: „Bezint
eer gij begint met het schrijven
van ingezonden stukken in de
krant."
Mevrouw J. M. Dootjes
Lijnbaan 26
Goes
beveiliging
24-uurs meldkamer-service
Erkend
Uneto
Beveiligings
installateur
00K KLUISJES EN KLUIZEN
VOLGENS EUR0/VDS
VERZEKERINGSNORM
OOK INBOUW
KOM KIJKEN IN ONZE SHOWROOM
Inbraak •Toegangscontrole •Winkeldiefstal Technisch alarm
Brand T.V.-bewaking •Overval •Terreinbeveiliging
01100-13720 ~e™4gE
Actie tegen de kerncentrale in Borssele in 1987.
foto Ruben Oreel