Een rode stier
tussen je oren
Tutto Mare met
verse mosselen
PZC
Red Buil
Goese geoloog
Louis Geirnaerdt
heeft wijn in
Spaanse top-tien
Zwijnekeutelpeertje
lekkernij voor adel
vrije tijd
33
ZATERDAG 5 NOVEMBER 1994
Red Buil. Het smaakt als
een linksgeklutste
frambrozenprik en ze zeggen
dat je er reuze energiek van
wordt. Als je er maar genoeg
van drinkt. Een house-drankje
met dezelfde werking als XTC,
zeiden ze al snel. Maar
voorlopig mag het in
Nederland niet verkocht
worden. De Duitsers zitten er
niet zo mee. De Oostenrijkers,
de Fransen, de Engelsen en de
Japanners ook niet trouwens.
He, Red Buil! Dat laten we ons
geen twee keer toeroepen. Al
leen maai' omdat we met zo'n grijs
/blauw blikje langs liepen. Niet ge
heel onbekend dus, opmerkzame
Hollandse meneer en dames, hier
toevalligerwijs op deze parkeer
plaats langs de Autobahn bij Kre-
feld? Nee, niet echt onbekend, nee.
Vriendin in Berlijn doet zelfs pro
motie voor het drankje. Rijdt in
een prachtige auto rond de ach
terkant is één grote koelbak.
En?
Je moet het mixen met alcohol,
zegt de jongen, met rode wodka
bijvoorbeeld. „Dan kun je er lekker
lang op feesten. Normaal kak je
van alcohol altijd vreselijk in,
maar als je het met Red Buil
mixt..."
Zo sterk als een kopje koffie?
Werking
De meningen over de werking, die
Red Buil wordt toegedicht, lopen
hier echter een beetje uiteen. Net
zo sterk als één kop koffie, vijfkop
pen koffie, twintig koppen koffie?
„Eén ding weet ik zeker", zegt een
van de meisjes: „Er zit een bóm ca
lorieën in."
Het wordt hier veel verkocht, be
aamt een groepje Duitse motorrij
ders verderop. Een van de motor
rijders weet te melden dat het aan
kinderen onder de vijf jaar niet
meer gesleten mag worden. Waar
die dan het geld vandaan halen,
mag Heinz weten. Een blikje Red
Bull van 250 ml nog een slag klei
ner dan het standaardblikje van
333 ml, dus kost bij dit Krefeldse
tankstation niet minder dan 4,50
DM, zo'n vijf gulden. Niettemin is
het schap veel leger dan dat van de
Coca-Cola, 7 Up en Pepsi ernaast.
En dat was bij die supermarkt in
de buurt van Kalkar vanmorgen
ook al zo, al betaalde je daar voor
een blikje Red Buil niet meer dan
drie Mark. Bij een BP-tankstation
in Krefeld kopen we twee flèsjes
Red Buil: samen 7 DM Mark.
- In Nederland is dit spul verboden,
mevrouw.
- Ach so... Verboten?
Hollandse housegangers reden/rij
den ervoor naar de grensstreek,
maar de Duitsers zijn er intussen al
aardig aan gewend, die energy
drink met dat plaatje van die twee
rode stieren. Weggebruikers -
vooral vrachtwagenchauffeurs,
naar verluidt slaan het goedje
achterover in de veronderstelling
dat ze langer bij de les blijven en
dus langer door kunnen rijden. In
Red Buil zit naast cafeïne ook een
toegevoegd aminozuur, taurine,
dat het lichaam helpt de afvalstof
fen af te voeren. Daardoor zou je
energie beter op peil blijven.
Maar in Nederland is het nu een
maal verboden om vitaminen,
fluor, jodium en aminozuren aan
levensmiddelen toe te voegen. Dus
toen marktkoopman Fred Senator
met Red Buil op de zaterdagmarkt
van Enschede ging staan, kwam de
Keuringsdienst van Waren met de
politie langs om zijn partij in be
slag te nemen. Senator was op dat
moment bezig de Warenwet te
overtreden en zal nu mogelijk bij
de economische politierechter
voor het hekje moeten komen. Als
tenminste aangetoond wordt dat
de samenstelling schadelijk is voor
de volksgezondheid, voegt persof
ficier Wesselius in Almelo er aan
toe: „Als dat niet zo blijkt te zijn,
krijgt meneer Senator keurig zijn
spullen terug. Dan is het wat ons
betreft ook gewoon einde oefe
ning."
Ze zijn hier in Nederland nog room
ser dan de paus, vindt Senator: „Ik
heb de indruk dat het een artikel is
waar ze geen kant mee op kunnen.
Die stof taurine komt ook gewoon
voor in pepmiddelen die je gewoon
bij de drogist kan krijgen! Zo scha
delijk is het nou kennelijk..."
De Keuringsdienst van Waren in
Maastricht, gespecialiseerd in vi
taminen, heeft Red Buil op ver
zoek van de collega's in Enschede
inmiddels aan een onderzoek on
derworpen. Volgens een woord
voerder heeft men niet de indruk
gekregen dat Red Buil schadelijk
is: „Maar ja, dat is niet aan ons, om
dat voor de wet te bepalen."
Dat is eerder aan de hoofdinspec
tie Gezondheidsbescherming in
Rijswijk, die onder het ministerie
valt. Maar H. van Buren heeft nog
geen onderzoeksresultaten gezien,
zegt hij. „Red Buil? Ik krijg d'r wat
van. Al die commotie..."
Van Buren ('Als je het flink drinkt,
ga je uitje bol of zo, toch?') legt nog
maar eens uit dat de Nederlandse
wetgever niet toestaat dat vitami
nen en aminozuren aan levensmid
delen worden toegevoegd. Neder
land is daar, binnen de Europese
Gemeenschap, vrij strikt in. Het
zou namelijk de suggestie kunnen
wekken dat een produkt mét toe
gevoegde vitaminen beter is dan
een ander. En nu hoeft het niet
schadelijk te zijn wanneer vitami
nen zich ophopen in het lichaam,
maar in sommige gevallen zit het
lichaam daar ook weer niet op te
wachten. Vitaminen B en C zijn
wateroplosbaar, die plast een
mens dus keurig uit, maar de vita
minen A en D laten zich 'stapelen'.
A en D zijn namelijk vetoplosbaar:
die moet je lichaam dus verbran
den.
Toegevoegd
En nu zijn wij Hollanders van
oudsher al een blakend volk, met
grote kerels en pronte meiden. Van
Buren: „Daar heeft het ook mee te
maken. We hebben in Nederland
een schat aan verse groenten en
fruit: wie een beetje normaal eet,
krijgt z'n vitaminen toch wel bin
nen. Dat is altijd het idee achter
die wetgeving geweest. In andere
landen is dat niet altijd zo, daar eet
men misschien wat vetter. En
maakt men niet zo'n punt van die
toegevoegde vitaminen."
Toch heerst er in Nederland op dat
punt ook verdeeldheid. De advies
commissie Warenwet heeft zich de
afgelopen tijd gebogen over de
vraag of je de toevoeging van extra
vitaminen nu eigenlijk wel moet
blijven verbieden. De meningen lo
pen nogal uiteen, meldt B.J. Beer,
secretaris van de commissie. „De
commissie moet daarover advies
uitbrengen aan de minister. We
zouden proberen dat dit jaar nog te
doen, maar omdat de meningen zo
verschillen, betwijfel ik of dat nog
lukt."
Het oprekken van de Warenwet
zou in ieder geval in Enschede met
gejuich worden begroet. Daar zit
groothandel Sügro klaar om met
de Oostenrijkse firma Red Buil
(die het drankje overigens in Enge
land laat maken) in zee te gaan en
de Nederlandse markt te verove
ren: Red Buil de import, Sügro de
distributie. Directeur J.G. Proost
is al in Salzburg wezen praten,
maar hij is door het proefgeval-Se-
nator nu ook met handen en voe
ten gebonden. Zijn collega's in
Duitsland hadden in twintig jaar
niet zo'n snel groeiend produkt op
de markt gezet, heeft hij zich laten
vertellen: „'Heb je al Red Buil?',
vroegen ze. Dat was in april."
Suggestie
Inmiddels is hij een halfjaar verder
en kent Proost het telefoonnum
mer van Beer zo'n beetje uit het
hoofd. Om te kijken wat er waar
was van alle verhalen, dronk hij
zelf een halve tray van die blikjes
leeg, maar Proost merkte niets aan
zichzelf: „Er zijn mensen die zeg
gen dat ze de hele wereld tussen
hun schouders kunnen nemen als
ze een paar van die dingen op heb
ben, maar volgens mij zit het 'm ge
woon tussen de oortjes, hoor. Als je
maar ergens in gelooft."
Ter vergelijking: in één blikje Red
Buil zit 80 mg cafeine, ongeveer net
zoveel als in een slappe bak koffie.
Dus daarvoor hoef je niet naar
Duitsland. En wie per se een keer
taurine wil proberen, kan bijvoor
beeld naar het middel Taurizine
(Santesa, Weesp) vragen. Die ta
bletten worden senioren (spaar
zaam) voorgeschreven, tegen ver
geetachtigheid.
Ton de Jong
M>\\J| ONf[)fKjl
ftyNMk!:K! S Tfi |.f|
Het künkt als een sprookje:
een Zeeuw, in Utrecht opge
leid tot geoloog, zet met Spaanse
vrienden in 1990 een wijnbouw
bedrijf op aan de voet van de Py
reneeën en ziet vier jaar later zijn
wijnen al genomineerd bij de top
tien van Spanje. Louis Geir
naerdt, uit Goes, is er verrukt
over. Hij is in Nederland om zijn
wijnen aan te prijzen. Moeite
kost dat niet. De restaurateurs
die in Restaurant Katseveer ko
men proeven zijn onder de in
druk. De Enate-wijnen uit het re
latief kleine produktiegebied So-
montano kunnen de vergelijking
aan met kanjers als een Rioja van
Cosme Palacio y Hermanos en
een 1990 Navarra, 'EVO' Guel-
benzo.
Hoe komt een Zeeuwse jongen in
hartje Spanje in de wijnbouw te
recht? Het verhaal kan kort zijn.
Louis Geirnaerdt voert een afstu
deeropdracht uit in Spanje en
wordt verliefd op het land en op
zijn wijnen. Hij laat vervolgens
de geologie wat ze is en gaat aan
het werk bij Miguel Torres, de
grootste wijnproducent van
Spanje en ontmoet daar onder
anderen wijnmaker Jesus Arta-
jona.
In 1990 doet zich de gelegenheid
voor om met Artajona en enkele
andere Spaanse vrienden, stuk
voor stuk experts op wijnbouw-
gebied, het bedrijf Enate te be
ginne. Louis Geirnaerdt aarzelt
niet. Nu is hij verantwoordelijk
voor de export van de wijnen van
Enate, een bedrijf in opkomst in
een relatief klein wijngebied.
Somontano, wat 'aan de voet van
de bergen' betekent, is voor
Spanje een klein wijngebied
waarvan zo'n tweeduizend hec
tare met wijnstokken is be
bouwd. Ook de opbrengst is niet
groot: ca 3500 hectoliter. Het ge
bied kreeg pas in 1985 de bescher
mende status van 'Denomina
tion de Origen' waarmee de wij
nen aan de eisen van een contro
lerende instantie worden onder
worpen.
De Enate-wijnen onderscheiden
zich door hun zuiverheid en de
technische perfectie waarmee ze
worden gemaakt. De gebouwen
vallen op door hun futuristisch
ontwerp en binnen is het brand
schoon. Een geavanceerd labora
torium is het hart van de onder
neming. In de wijngaard zelf
houdt Jesus Sesé Buil de gang
van zaken nauwlettend in de ga
ten. De Pyreneeën houden de ij
zige noordenwinden tegen maar
in september kunnen hagelbuien
de oogst vernietigen. Daarom
staan tussen de wijnstokken bat
terijen raketten opgesteld. Als
hagel dreigt worden ze afgevuurd
en veranderen de explosies het
ijs in water. Een dure grap, maai
er kan een ramp mee worden
voorkomen.
De hele wijngaard is voorzien van
een irrigatienetwerk waarvoor
het water wordt aangevoerd van
uit een hooggelegen bassin. De
bodem bestaat als in de Bor
deaux uit door rivieren aange
voerde sedimenten en is weinig
kalkrijk. De 100 hectare grootte
wijngaard ligt grotendeels boven
580 meter en dat betekent dat het
er 's zomers tamelijk koel is. De
Enate-wijnen zijn dan ook fruitig
van karakter.
Er wordt per perceel geoogst,
waarbij alleen rijpe en gave drui
ven worden geselecteerd. Als
druiven van andere wijnbouwers
worden aangekocht, controleert
het laboratorium zorgvuldig het
zuur- en het suikergehalte.
De druiven voor de rode wijn on-
Louis Geirnaerdt toont een van zijn Enate-wijnen. Rechts Cathy Moerdijk van Résidence Wijnimport.
foto Rien van Reems
dergaan een bijzondere behande
ling. De pers wordt overmatig ge
vuld waarna langzaam en voor
zichtig wat druk wordt uitgeoe
fend zonder echt door te persen.
Zo blijven de druiven, lichtge-
kneusd, een tijd staan. In die fase
komt de maceratie op gang. Het
persproces kan zo wel 14 tot 24
uur duren. Er wordt bij Enate
niet volledig doorgeperst.
Slechts driekwart deel van het
sap, grotendeels spontaan vrijge
komen, wordt gebruikt.
Op dit moment heeft Enate twee
witte, een rode en een rosé wijn.
De Enate Blanco is gemaakt van
60 procent Macabeo-druif en 40
procent Chardonnay, is fruitig en
kan jong worden gedronken.
Enate Chardonnay is van hon
derd procent Chardonnay ge
maakt. De wijn fermenteert in
nieuwe vaten van Frans eiken en
elke twee weken wordt het gist-
depot door de most geroerd. Het
is een wijn met een flinke vleug
'hout' en doordat tegelijk met de
hoofdgisting ook de malolacti-
sche fermentatie op gang komt,
krijgt de wijn een bijzonder ka
rakter. De 1992 heeft zich volgens
Louis Geirnaerdt op fles prachtig
ontwikkeld, maar ook de 1993, in
maart van dit jaar gebotteld,
bleek de moeite waard.
De Enate Tinto stamt van drie
druiverassen: Cabernet Sauvig-
non, Moristel en Tempranillo. De
twee laatsten zijn Spaanse soor
ten. We proefden de Enate Tinto
Crianza, de op hout gerijpte ver
sie. De D.O. van Somontano eist
dat een Crianza minstens zes
maanden op hout heeft gelegen.
Enate is voorzichtig met de rij
ping op hout. Met gevolg dat deze
wijn body paart aan fruit, zonder
dat hout overvleugelend wordt
als bij vele Rioja's het geval is.
Rosado
De Enate Rosado is een verras
sing, Een rosé-wijn die verbazing
wekkend genoeg niets heeft van
rosé. Een bijzondere wijn, ge
maakt van honderd procent Ca-
bernet-Sauvignon, die jong moet
worden gedronken en dan past
bij veel gerechten. De Enate-wij
nen worden geïmporteerd door
Résidence Wijnimport te Den
Haag.
Rien van Reems
Laatst aten we in Utrecht, in een
restaurantje in de binnenstad,
een voortreffelijke pastaschotel.
Spaghetti met zeevruchten. Tutto
Mare luidde de naam van het ge
recht. Een bijzonder prettig res
taurantje met studenten als gas
ten en in de bediening.
We waren er om half zes. nogal
vroeg. Dat was moeilijk, vertelde
de serveerster, want tussen half zes
en zes uur aten de koks zelf. Maar
ze wilde de bestelling wel al vast
opnemen. Om kwart voor zes
stond de pastaschotel voor ons.
Zonder poespas. Pasta met zee
vruchten en een goedgeschonken
Brugse Tripel. Daar komen we
voor terug.
Er komen gelukkig steeds meer
van die pretentieloze restauran
tjes waar eenvoudig maar goed
wordt gekookt en waar met de gast
en zijn noden rekening wordt ge
houden.
We moesten aan dat etentje in
Utrecht denken toen we wat aan
het experimenteren waren met
mosselen. Tutto Mare. Daar horen
ook mosselen in. En verder wat er
aan vissigs voorradig is, In dit ge
val uit een blikje, maar u kunt ook
verse zeevruchten kopen, een me
lange met onder meer inktvisrin
gen bijvoorbeeld.
Ingrediënten: 350 gram pasta, in
dit geval penne, 1 pond rijpe to
maten of een blik Italiaanse toma
ten, 1 grote ui, fijngehakt, 1 teen
tje knoflook, 2 theelepels suiker, 1
eetlepel gemengde kruiden: ore
gano, basilicum, dragon, peper,
zout, 200 gram gekookte mosselen,
1 blikje tonijn, 1 blikje ansjovisfi
lets, 1 doosje champignons,
schoongemaakt en in schijfjes ge
sneden en een paar eetlepels olijf
olie.
Bereiding: verhit de olie en fruit
daarin de gesnipperde knoflook
en de fijngehakte ui tot ze zacht is.
Voeg de champignons toe en bak
die enkele minuten mee. Doe dan
de tomaten met de kruiden en de
suiker bij de saus. Als de tomaten
tot een gladde saus zijn gekookt
roeren we de tonijn en de kleinge-
hakte ansjovisfilets door de saus
die we nog een kwartiertje laten
trekken. Voeg als laatste de inosse-
len toe en breng de saus op smaak
met peper en zout.
Kook de penne in water met ivat
zout tot de pasta beetgaar is. Giet
ze dan in een vergiet en druppel er
wat olijfolie over. Serveer de pasta
met de saus en geraspte Parme-
zaatise kaas.
Rien van Reems
Penne met mosselen, tonijn en ansjovis in gekruide tomatensaus. Een
voudig en snel klaar. foto Rien van Reems
Het is een onooglijk peertje met
een onaangename naam,
maar toch is fruitspecialist D. Per-
dijk blij met zijn vondst op land
goed Sterkenburg in Driebergen:
de zwijnekeutelpereboom is terug
van weggeweest. Het fruit, dat gro
te gelijkenis vertoont met de uit
werpselen van een zwijn, was voor
de oorlog een lekkernij voor vooral
adellijke families. De rijken lieten
hun personeel het peertje meeko
ken met aardappelen, waardoor
een aangenaam aroma ontstond.
Aardappelen op deze manier ge
kookt waren een geliefkoosde lek
kernij voor deze welgestelden, legt
de Goudse hoogstamfruitspecia-
list uit. De zwijnekeutelpereboom
is zelfs niet te vinden in het zeer ge
specialiseerde Doetinchemse
Fruitmuseum en dat illustreert
volgens Perdijk hoe bijzonder dit
boompje is. Tijdens zijn in op
dracht uitgevoerde inventarisatie-
tochten door hoogstamboomgaar-
den is specialist Perdijk nooit zo'n
zwijnekeutelpereboompje tegen
gekomen.
Perdijk, die in opdracht van het
Stichts Landschapsbeheer hoog-
stamboomgaarden in het Utrecht
se in kaart brengt, wil de zwijnen-
keutelpereboom bewaren voor het
nageslacht. Daartoe wil hij de zo
genaamde entgriffels van de boom
op een onderstam zetten waardoor
nieuwe bomen ontstaan, die zwij-
nekeutelpeertjes als oogst geven.
Opbrengst
Volgens Perdijk is na de oorlog de
ze bijzondere pereboom uit het
landschap verdwenen, omdat er
nauwelijks belangstelling was van
de fruittelers voor de bewerkelijke
fruitteelt. Perdijk: „Zo'n zwijne-
keutelboom nam onnodig veel
plaats in, Dus werd hij gerooid. Op
die plek kon beter een ander frui-
tras staan met een grotere op
brengst. Om diezelfde reden is ook
de zogenaamde trosjes- of klaas
jespeer verdwenen. Dat peertje, ter
grootte van een aardbei werd ge
bruikt bij de produktie van bon
bons. Die peertjes werden gevat in
een laag chocolade, waardoor je
een zoet en fruitig smakende bon
bon kreeg. Van die peersoort zijn
nog enkele bomen, maar niet zo
veel."
Perdijk. die een gespecialiseerd
bedrijfje heeft in restauratie van
hoogstambomen en leifruit en als
deskundige vaak door de provin
ciale en de rijksoverheid wordt 'in
gehuurd', vindt het jammer dat er
zoveel appel- en pererassen Zijn
verdwenen. Hij zou elk initiatief
toejuichen om bijzondere fruitras-
sen in ere te herstellen. Zo'n zwij
nekeutelpereboom is voor hem een
voorbeeld van zo'n specifiek ras,
dat hij straks graag weer in de
boomgaard of anders bij particu
lieren ziet staan. Ook de klaasjes
peer zag hij graag meer geteeld.
Perdijk: „Ik probeer entstof te krij
gen uit de griffels van zeg maar
takjes van die Driebergse boom.
Die entgriffels komen dan op een
onderstam waaruit vervolgens een
zwijnekeutelpereboom moet
groeien. Ik heb de vaste overtui
ging dat het enten lukt en we
straks nieuwe zwijnekeutelpere-
bomen krijgen. Maar dan is het
zaak liefhebbers voor dat speci
fieke fruitras te vinden. Dat moet
volgens mij lukken. Je zou zwijne-
keutelpeertjes als delicatesse kun
nen verkopen. Dat geldt ook voor
de trosjes- of klaasjesperen."
Willem van Hoorn
Fruitspecialist D. Perdijk met het zwijnekeutelpeertje.
foto Marnix Schmidt
