Au-pairs in VS vaak misbruikt
Bezinning op
het strafrecht
Niks mis met Rudolf Scharping, maar toch...
PZC
Kde bondsdag
Uit partij gestoten
Hendriks overlaadt
AOV met verwijten
opinie en achtergrond
2
Nederlandse voor de rechter wegens dood baby
stemmen voor
WOENSDAG 12 OKTOBER 1994
van onze correspondent
in Washington
Hans de Bruijn
USA! USA! USA! Verblijf
een jaar in de Verenigde
Staten met volle steun van de
Amerikaanse regering. Zulke
teksten, en soortgelijke andere,
verschijnen geregeld in kranten
en tijdschriften in West-Eu
ropa. Zij zijn afkomstig van
Amerikaanse organisaties, die
op zoek zijn naar au-pairs. meis
jes (en héél soms jongensl die
wel een jaartje in de States wil
len wonen en werken.
Anna-Corina Peeze. een 19-ja-
rige Amsterdamse was dit voor
jaar ook op zo'n oproep inge
gaan. In juli kwam zij in Ame
rika aan, en werd opgenomen in
het gezin van Stephen en Sha
ron Devonshire in het dorpje
Ashburn, even buiten Washing
ton. Haar taak werd om gedu
rende de dag, als Stephen en
Sharon aan het werk waren, te
zorgen voor hun net zes weken
oude zoontje Brenton. Leuk,
nietwaar?
Maar twee weken later al was
haar Amerikaanse avontuur
geèindigd in een drama. Op 6 au
gustus overleed de kleine Bren
ton in een ziekenhuis in het na
bije Fairfax. Volgens de dokters
was de baby wild door elkaar ge
schud en overleden aan wat het
'geschudde-baby-syndroom'
heet. Het door elkaar schudden
van zo'n klein kind kan tot her
senbeschadigingen leiden en,
zoals in dit geval, tot de dood.
De jonge Nederlandse au-pair
werd enkele dagen later gearres
teerd en aangeklaagd wegens
'dood door schuld'. Anna-Corina
ontkent Brenton Devonshire te
hebben mishandeld. Zij zegt wel
dat de baby de hele dag hevig
had gehuild, en dat zij het later
bewusteloos in zijn bedje had ge
vonden. Maar de artsen van het
ziekenhuis hebben als doodsoor
zaak officieel het 'geschudde-ba
by-syndroom' opgegeven.
Vandaag, woensdag, verschijnt
de Nederlandse voor de rechter
in het stadje Leesburg in Virgi
nia. Als de jury haar verweer niet
gelooft, kan zij tot maximaal
tien jaar gevangenisstraf wor
den veroordeeld. De au-pair zit
overigens niet in de gevangenis,
maar verblijft - na op een borg
van 10.000 dollar te zijn vrijgela
ten - op een geheim gehouden
plaats bij een gastgezin in Virgi
nia.
Het voorval met Brenton De
vonshire heeft in Amerika ruim
de aandacht gekregen. In de me
dia is veel geschreven over het
syndroom, dat alleen al in de
omgeving van Washington jaar
lijks enkele tientallen malen
voorkomt en vaak dodelijk af
loopt. Meestal komt zo'n zaak
voor de rechter, omdat het veel
al gaat om ouders of verzorgers
die bij een huilende baby hun
zelfbeheersing verliezen.
Maar het geval Anna-Corina
Peeze heeft vooral de aandacht
gevestigd op het verschijnsel
van de au-pair. In het Ameri
kaanse Congres zijn na de ge
beurtenis van augustus zelfs
stemmen opgegaan om wettelij
ke regels te stellen aan au-pairs
en aan de organisaties die hen
bij duizenden naar de VS halen.
Hoewel de au-pairs formeel on
der toezicht staan van de over
heid, is er namelijk niets gere
geld.
Jaarlijks komen er 8000 uit West-
Europa naar Amerika, waarvan
alleen al 1200 in Washington en
omgeving. Geen wonder, in de
hoofdstad met zijn vele amb
tenaren en diplomaten en naar
verhouding het grootste aantal
gezinnen waarvan beide ouders
werken, is een grote behoefte
aan kindermeisjes. Nergens vind
je zoveel 'nanny's', kindermeis
jes. als in de welgestelde buiten
wijken van Washington.
Maar dat is nu juist het pro
bleem: au-pairs zijn geen kinder
meisjes. De Amerikaanse au-
pair-organisatie was ooit be
doeld als een programma voor
culturele uitwisseling, zegt Ja
mes Duffey van het United Sta
tes Information Agency, dat het
toezicht uitoefent. Een tijdje in
een echt Amerikaans gezin wo
nen en in ruil voor kost en inwo
ning en zakgeld wat lichte huis
houdelijke karweitjes doen.
„Maar het heeft zich ontwikkeld
tot full-time kinderoppas spe
len. en dat is niet wat de bedoe
ling is. We hebben er noch het ge
zag noch het personeel voor om
ons daarin te begeven", zegt
Duffey. De meeste au-pairs heb
ben nu een volledige dagtaak als
kinderoppas. ..Er zijn veel stren
gere normen nodig om zowel de
au-pairs als de kinderen op wie
zij moeten passen te bescher
men". aldus de USIA-man.
nanny's, die al gauw 450 dollar in
de maand kosten. Au-pairs krij
gen honderd dollar zakgeld in de
week, maar er hoeven voor hen
geen sociale premies te worden
betaald, èn zij zijn in tegenstel
ling tot beroepskindermeisjes 24
uur per dag in huis.
Veel kindermeisjes zijn boven
dien illegale buitenlanders,
vooral uit Azië en Latijns-Ame-
rika. Dat kan de werkgevers in
problemen brengen. Dat bleek
schrijnend, toen president Bill
Clinton vorig jaar enkele kandi
daat-ministers moest laten val
len nadat bleek dat zij illegale
nanny's hadden, waarvoor geen
premies waren betaald. Met Eu
ropese au-pairs is dat risico vrij
wel afwezig.
Maar de au-pair-kindermeisjes
brengen andere problemen mee.
Zij zijn vaak erg jong. minimaal
18 en maximaal 25 jaar. en heb
ben geen enkele ervaring met
baby's of peuters. Beroepskin
dermeisjes zijn vaak zelf moe
ders. Op het aanmeldingsformu
lier schrijven dat je zo gek bent
op kleine kinderen en zo nu en
dan babysit, maakt een au-pair
nog niet geschikt om dag in dag
uit voor een baby te zorgen.
De USIA heeft geen eisen voor
de opleiding of ervaring van au-
pairs in de VS. Gewoon omdat
dat nooit de bedoeling was. In
het programma staat zelfs dat
een au-pair verplicht minstens
één culturele cursus moet vol
gen. maar daar komt vaak niets
van terecht. De acht organisa
ties die namens de overheid de
au-pairs naar de VS halen, mo
gen zelf regels en normen stellen
waaraan die moeten voldoen.
Problemen
Enkele van die organisaties,
waaronder die de 19-jarige naar
Amerika haalde, verzorgen in
derdaad zelf een opleiding voor
au-pairs. Zij krijgen voorlichting
over kinderverzorging en over
kinderziektes. De organisatie
AuPair America laat die cursus
verzorgen door het Rode Kruis.
Maar de vragenlijsten die de au-
pairs moeten invullen, geven
vaak geen inzicht in hun echte
ervaring.
Goedkoper
Maar veel Amerikaanse werken
de ouders hebben graag au-
pairs, ook al hebben die geen er
varing met kleine kinderen. Zij
zijn goedkoper dan de echte
The Washington Post legde be
slag op het aanmeldingsformu
lier van het meisje en consta
teerde dat er geen enkele vraag
in stond over ervaring met pas
geboren baby's. De krant citeer
de een advocate uit Herndon in
Noord-Virginia die een au-pair
met ervaring vroeg 'en een 18-ja-
rig meisje kreeg dat nog nooit in
haar leven alleen was geweest
met een klein kind'.
Een andere krant, de Plain Dea
ler uit Cleveland in Ohio, deed
onlangs een groot onderzoek
naar au-pairs in de VS. De krant
stuitte op vele honderden geval
len van problemen met au-pairs
die nooit waren gerapporteerd
aan de bevoegde autoriteiten,
zoals het USIA. Die dienst vroeg
op grond van dat onderzoek bij
alle au-pair-organisaties de pa
pieren over de afgelopen jaren
op.
Dodelijke afloop
Incidenten met dodelijke afloop
komen gelukkig zelden voor.
Het laatste dodelijke incident
deed zich. pijnlijk genoeg, ook
voor met een Nederlandse au-
pair, die in 1988 in Bethesda bij
Washington een tweejarig kind
op het garagepad doodreed,
toen zij achter het stuur ging zit
ten van een auto zonder ooit ge
reden te hebben. Maar, zo haas
ten au-pair-organisaties zich te
vertellen, de klachten komen
lang niet altijd alleen van de
gastgezinnen.
Op hun beurt klagen de au-pairs
erover dat zij door hun gastge
zinnen vaak niet als gast maar
als gewoon personeel worden ge
zien. De Plain Dealer citeerde au-
pairs die klaagden dat zij vijftig
uur per week moesten werken,
ook nog als schoonmaakster
moesten optreden, te maken
kregen met slechtgemanierde
kinderen en zich soms ook de
handtastelijkheden van de heer
des huizes moesten laten welge
vallen.
Want, zoals Gini Hartzmark die
enkele jaren als adviseuse voor
au-pairs in Cleveland optrad,
zegt: „Voor elk meisje dat met
problemen naar hier kwam. wa
ren er zeker twee gastgezinnen
waarmee veel meer mis was". De
au-pair-organisaties klagen zelf
dat zij ook nauwelijks de tijd
hebben om zich in die proble
men te verdiepen. „Dit is een
harde business geworden", gaf
een van hen onlangs volmondig
toe.
Aanstaande zondag 116
oktober) gaat Duits
land naar de stembus voor
de samenstelling van een
nieuw parlement, de Bonds
dag. De sociaal democrati
sche SPD probeert na 12
jaar oppositie weer rege
ringspartij te worden. Haar
leider, Rudolf Scharping,
leek een paar maanden ge
leden het kanselier schap
binnen handbereik te heb
ben. Nu lijkt het hoogst on
waarschijnlijk dat hij Hel
mut Kohl zal opvolgen. Wat
ging er mis?
van onze correspondent
in Bonn
Peter van Nuijsenburg
Tot het standaardreper
toire van Rudolf Schar
ping1 behoren vier versregels
van de Duitse dichter en to
neelschrijver Bertold Brecht.
Als de kandidaat-bondskanse
lier van de sociaal-democrati
sche SPD, in de tweede helft
van zijn verkiezingstoespraak
het publiek vertelt dat hij een
mensvriendelijk Duitsland
wil, citeert hij uit het hoofd:
„Anmut sparet nicht noch Mü-
he/Leidenschaft nicht noch
Verstand/Dass ein gutes
Deutschland bliihefWie ein an-
dres gutes Land". In een losse,
van poëzie gezuiverde verta
ling betekent dit. dat kosten
noch moeite moeten worden
gespaard om van Duitsland
een goed land te maken.
Het is, zou je zeggen, geen tekst
waar je een buil mee kunt val
len. En meestal oogst Schar
ping ondanks zijn houterige
voordracht met deze Kinder
hymne zelfs applaus. Dat wil
zeggen, in het westen van het
land.
Op de Alexanderplatz in Oost-
Berlijn, dat tot 1989 achter de
Muur lag. wordt het citaat door
de naar schatting 800 mensen
zwijgend aangehoord. De man
naast me die tijdens de rede
luidkeels zijn instemming met
de kandidaat had betuigd.
schudt nu het hoofd en mom
pelt dat 'hij dat beter niet had
kunnen doen'.
„Weet je wanneer Brecht dit
gedicht geschreven heeft? In
1949. toen de DDR werd opge
richt. Dat goede Duitsland
moet dus de DDR zijn. Dat ver
geten de mensen hier niet. En
ook niet dat Brecht tot zijn
dood een communist is geble
ven".
Het is de enige smet op een ver
der overtuigend optreden.
Scharping is geen bevlogen
spreker. Zijn dreundende bas
laat weinig ruimte voor expres
sie. zijn verschijning en presen
tatie zijn ondanks de adviezen
van 'stylists' nog even droog
stoppelig als vroeger, zodat de
'directe bijna intieme band tus
sen spreker en publiek', die
goede redenaars kenmerkt,
niet tot stand kan komen. En
toch zeggen mensen na afloop
tegen elkaar dat 'ie het goed ge
zegd heeft'.
Wat heeft de 46-jarige Schar
ping, die het premierschap van
de deelstaat Rijnland-Palts zo
graag wil verruilen voor het
kanseliersschap in Bonn. op
deze winderige kaalslag 'zo
goed gezegd'?
Hij wil als hij op 16 oktober ge
kozen wordt tijdens de eerste
100 dagen van zijn regering een
plan lanceren om 700.000 ba
nen te creeren. De lagere inko
mens zullen per 1 januari niet
de door de huidige regering
voorgestelde 'solidariteitshef-
fing' van 7,5 procent hoeven te
betalen. Iedereen krijgt 250
mark (f. 265) kinderbijslag per
maand. De hogere inkomens
mogen voor deze laatste pun
ten best een veer laten, zegt hij
onder luid applaus.
Hij maakt zich vrolijk over
kanselier Kohl. 'die graag ver
telt dat hij met Boris Jeltsin in
de sauna zit', maar die moet af
treden omdat hij het land opge
zadeld heeft 'met de hoogste
staatsschuld, de hoogste werk
loosheid en de hoogste crimi
naliteit sinds de oorlog'.
Op 16 oktober zullen de kiezers
beslissen in welke hoedanig
heid hij deze belofte zal nako
men. Als bondskanselier, op
positieleider, of. wat als moge
lijkheid niet uit te vlakken is,
zelfs als vice-kanselier onder
Kohl. De kansen van Schar
ping om Kohl als bondskanse
lier op te volgen zijn de laatste
twee maanden zo geslonken,
dat men ook binnen de SPD
niet langer kan rekenen op de
wisseling van de wacht.
Toen Scharping vorig jaar voor
het eerst rechtsstreeks door de
leden en niet, zoals gebruike
lijk door het partijcongres, tot
SPD-leider werd gekozen, leek
het of hij de sleutel van het het
De partijleider van de Duitse sociaal-democraten (SPD) Rudolf Scharping.
foto Reuter
kanselierskantoor alleen maar
hoefde aftehalen.Een paar we
ken na na zijn verkiezing lag hij
volgens de opiniepeilingen al
direct voor op de bondskanse
lier die weer eens een van zijn
zwakke periodes door maakte.
Deze ontwikkeling hield maan
denlang aan. de voorsprong
groeide en en bereikte in het
vroege voorjaar haar hoogte
punt. Scharping had Kohl
overvleugeld. Na 12 jaar oppo
sitie zou de SPD weer in de re
gering komen. Met elke deel
staat- en gemeenteraadsver
kiezing in dit jaar met maar
liefst 19 verkiezingen, zou deze
trend bevestigd worden tot
Scharping op 16 oktober op de
golven van de kiezersgunst in
Bonn zou arriveren. Dat was op
dat moment niet alleen een
schitterend, maar ook een rea
listisch vooruitzicht.
In het late voorjaar ging het
mis. De kandidaat van Kohl,
Herzog. en niet Scharpings
man. Rau, werd eind mei in
Berlijn tot bondspresident ge
kozen. Vervolgens werden de
Europese verkiezingen een de
ceptie. De CDU van Kohl deed
het beter dan Scharpings SPD.
Het werd er allemaal niet beter
op doordat Scharping zelf een
paar keer in de fout ging. Niet
fataal of zelfs maar ernstig,
maar toch uitglijers.
De Grote Blunder kwamin juli.
In de deelstaat Saksen-Anhalt
hadden de verkiezingen een
patstelling opgeleverd. De
CDU had verloren, maar niet te
dramatisch: de SPD had ge
wonnen, maar niet overweldi
gend. Geen van beide kon met
een derde partij een meerder
heidsregering vormen. Een
'grote coalitie' lag voor de
hand. ook omdat de plaatselij
ke SPD-leider. Hoeppner. voor
de verkiezingen regelmatig
had verklaard niet te porren te
zijn voor 'avonturen met een
minderheidsregering'.
En wat deed Hoeppner? Na
ruggespraak met de nationale
SPD-top. lees: Scharping.
vormde hij een minderheidsre
gering met de milieupartij de
Groenen, die aangewezen is op
de gedoogsteun van de PDS.
die tijdens de DDR-jaren SED
heette en verantwoordelijk
was voor het debacle van het
reëel bestaande socialisme. De
wisseling van de macht moest
kennelijk hoe dan ook gestalte
krijgen.
Met dit spookbeeld wordt
Scharping sindsdien door Kohl
achtervolgd: omwille van de
macht is hij bereid tot handje
klap met de 'rode fascisten' van
de PDS. Dat Scharping dit
overal en in alle toonaarden
ontkent en of Kohl er verstan
dig aan doet om de PDS op te
blazen tot een gevaar voor de
democratie, doet niet ter zake.
Het is een issue geworden en de
SPD heeft zich in het verdom
hoekje laten manoeuvreren.
Toch is de al dan niet vermeen
de vrijage met de SPD niet de
grootste bedreiging voor
Scharpings kansen. Dat is de
aantrekkende economie.
Duitsland is, zeggen de des
kundigen, economisch 'uit het
dal'. De SPD-kandidaat wordt
nu geconfronteerd met een ijze
ren wet van de praktische poli
tiek die luidt dat het bijna on
mogelijk is om een zittende re
geringsleider te verslaan als
hij, terecht of ten onrechte, zijn
beleid tot de motor van de
nieuwe voorspoed kan uitroe
pen.
Scharping heeft geprobeerd
het verloren terrein terug te
winnen met een op publici
teitsstunts gebaseerd tegenof
fensief. Hij vormde een scha
duwkabinet en presenteerde
zijn spoedprogramma voor de
eerste 100 dagen in de regering.
Het belangrijkste wapen is ech
ter de zogenaamde 'Troika'.
Scharping heeft een drieman
schap gevormd, dat behalve
uit hem zelf, de primus inter pa
res, bestaat uit Oskar Lafon-
taine, die vier jaar geleden te
gen Kohl verloor en Gerhard
Schroeder, die over vier jaar
zelf bondskanselier wil worden.
Tegen zoveel gecombineerde
denkkracht, talent en ervaring
zou Kohl niet opgewassen zijn.
Grote coalitie
Het ziet er niet naar uit dat de
ze als meesterzet verkochte
wanhoopsdaad op zich zelf vol
doende is om de krachtsver
houdingen ingrijpend te veran
deren. De opiniepeilingen la
ten nauwelijks beweging zien
in de posities van de CDU (41
procent) en de SPD (36 pro
cent.
Naar het zich laat aanzien is de
SPD afhankelijk van de libe
rale FDP. Alleen als de FDP. de
coalitiegenoot van de CDU, die
na zeven achtereenvolgende
nederlagen bij de verkiezingen
van het afgelopen jaar zwaar
aangeslagen is, niet of gedeci
meerd in de bondsdag komt,
heeft de SPD kansen op rege
ringsdeelname. Omdat een
meerderheid met de Groenen,
de 'natuurlijke' coalitiegenoot
van de SPD, geen haalbare
kaart is en samenwerking met
de PDS nog steeds wordt afge
wezen, biedt alleen een coalitie
met de CDU van Kohl uit
komst. Zo'n 'grote coalitie' wil
Kohl noch Scharping, maar
beide proberen kennelijk aan
het idee te wennen.
door Rinus Otte
Het zijn inmiddels bekende
gegevens: de criminaliteit
stijgt, de pakkans, het percen
tage opgeloste misdrijven ne
men af en de burger voelt zich
meer bedreigd dan voorheen.
Het is de vraag of er voor deze
problemen een pasklare oplos
sing voorhanden is.
Een eerste invalshoek vormt de
volgende beeldspraak: het straf
recht functioneert als de spiegel
van de samenleving. Er zijn een
voudig voorbeelden te beden
ken die een zekere normverva
ging zichtbaar maken. Wie is
zich niet bewust van het feit dat
velen het als een soort sport zien
'speels' om te gaan met fiscale
aftrekposten of van het gemak
waarmee materiaal van het
werk mee naai- huis wordt geno
men? Dit gedrag wordt niet al
tijd als onjuist ervaren.
Er is op veel terreinen een veel
lossere band van burgers met de
door de overheid afgekondigde
wetten dan vroeger. Die ontwik
keling is zichtbaar bij relatief
jonge wetten, zoals de opium
wetgeving, de verkeerswetge-
ving en de milieuwetgeving. Een
gedeeltelijke verklaring voor be
paalde vormen van criminaliteit
kan nu worden gegeven: bepaal
de strafrechtelijke normen zijn
niet stevig verankerd in het ge
weten van veel burgers. Wat de
overheid afkondigt wordt daar
om niet meer als vanzelfspre
kend nageleefd. De burger weegt
af wat het voordeel is van het al
dan niet overtreden van de norm
en handelt daarnaar.
Een doorslaggevend probleem is
dat de wetgever te optimistisch
is over de maakbaarheid van de
samenleving. Deze blijkt gecom
pliceerder dan de wetgever heeft
gemeend. De praktijk blijkt ster
ker dan de leer. Resultaat: een
soms impotente wetgever met
de daaruit voortvloeiende roep
van zowel overheid als burger
om weer nieuwe wetgeving. Vol
blijde verwachting wordt uitge
keken naar de uitwerking van de
nieuwe wetgeving, waarbij de
gedachte leeft dat alles wat
nieuw is ook beter is. Bovendien
vraagt de wetgever erom bedro
gen te worden wanneer deugde
lijke strafrechtelijke controle
moeilijk tot onmogelijk is en de
ontduikingsmogelijkheden dus
groot zijn. Dat geldt voor belas
tingontduiking maar ook voor
verkeersovertredingen.
Deugdzaamheid
Zijn er oplossingen voorhan
den? De vorige minister van jus
titie, Hirsch Ballin, heeft een op
lossing aangedragen. Hij wil via
allerlei belangenorganisaties de
burger oproepen de deugdzaam
heid tot tweede natuur te maken
waardoor de wettelijke normen
weer veelvuldiger worden nage
leefd. Toch lijkt hier meer spra
ke te zijn van droom dan van
werkelijkheid. De afgenomen in
vloed van maatschappelijke or
ganisaties op burgers en de toe
genomen individualisering dl
den hierop. De wijze waan
vroeger kerk en school veel nt
men in de samenleving vera
kerden, lijkt achterhaald.
De wetgever zou in de eers
plaats geen grote verwacht!
gen meer moeten wekken ov
het bestrijden van de crimina
teit. Een dichtbevolkt land m
open grenzen moet leren levi
met een zekere mate aan erin
neel gedrag.
In de tweede plaats zou de we
gever pas op de plaats moete
maken met het voortdurer
ontwikkelen van nieuwe wetg
ving. De rechterlijke macht is c
laatste jaren met veel nieuv
wetgeving overspoeld. Het
daarom wenselijk om eerst det
fecten af te wachten van de r
cente uitbreiding van bevoegi
heden van de politie en de ve
groting van het aantal strafwe
ten.
In de derde plaats dient de bu
ger zich minder het hoofd op h
te laten brengen door stijgenc
criminaliteitscijfers. Het hog
aantal verkeersslachtoffers leei
dat er nog steeds een veelvou
aan burgers overlijdt dan wi
letsel overhoudt van een ve
keersdelict dan tengevolge va
het totaal aan andere delicto
Bovendien moet worden \n
dacht dat afwijkend gedrag va
alle tijden is en daarmee eigeni
aan de mens.
Privacy
Criminaliteit zal een wezenlij
onderdeel van ons bestaan bü,
ven. Een veelgehoord pleidot
voor hogere straffen is dan oo.
misplaatst1 indien in ogen
schouw wordt genomen dat ii
onze huidige samenleving g(
vangenisstraf enerzijds ononl
koombaar is en de samenlvin
tijdelijk vrijwaart van ong(
wenst gedrag, maar dat andei
zijds deze straf de veroordeeld
vaak crimineler in de samenls
ving doet terugkeren. Bovet
dien wordt er vaak op geweze
dat de hogere straffen van d
laatste jaren de criminalitó
niet heeft doen dalen.
Indien de geïnteresseerde leze
mij tegenwerpt dat meer polifj
het gezag van de overheid kaï
herstellen, zou mijn antwoori
zijn dat meer strafrecht ooi
meer kost. Wil de burger mee
gezondheidszorg of meer veilig
heid? Alle maatschapplijke be
langen kunnen nu eenmaal nie,
optimaal worden behartigd
Maar afgezien van het financiëli
prijskaartje moet ook wordei
bedacht dat meer justitie meet
maatschappelijke controle me
zich meebrengt die niet alleen d(
crimineel treft, maai- alle bur
gers in hun privacy aantast.
Hierboven ging het voorname
lijk om grote begrippen. Maai
met de invalshoek 'het straf
recht functioneert als spiegel
van de samenleving' kan het hi}
gerige abstractieniveau van di
strafrechtelijke discussies wori
den gerelativeerd. En abstraó
ties laten zich eenvoudig verta
len naar voorbeelden uit het le
ven van alledag. Ze liggen, ook
in de Zeeuwse samenleving
voor het oprapen.
i De schrijver van deze beschouwing,
Rinus Otte is wetenschappelijk me
dewerker van de faculteit voor
rechtsgeleerdheid aan de Rijksum
versiteit Groningen.)
Theo Hendriks moest hoe
dan ook sneuvelen. Zijn val
was 'geënsceneerd' Hij weigert
'de zonden van Jeruzalem' op
zich te nemen. Het Algemeen
Ouderen Verbond kampt met
zware problemen. Het aan de
dijk gezette kamerlid windt er
dinsdagmiddag tijdens een
persconferentie geen doekjes
om.
De architect in ruste uit Goirle
loopt even leeg. Het AOV kampt
volgens hem met een generatie
probleem. Fractievoorzitter Jet
Nijpels is 47 jaar, Hendriks is 66.
Het Verbond, dat op 3 mei zes
kamerzetels veroverde, verkeert
in een mum van tijd 'blijkbaar in
grote problemen'. Deze week
kwam ook al de botsing met de
Unie 55+ van Bertus Leerkes
prominent in het nieuws.
De basis van de ellende ligt naar
Hendriks' stellige overtuiging in
het feit dat het AOV grote finan
ciële problemen heeft. Bewijzen
weet hij niet te overleggen. Maar
de partij leeft op veel te grote
voet. Het financiële gat zou 'vele
tienduizenden guldens' bedra
gen.
Hendriks is in de clinch geraakt
met de partijtop over een 6 juli in
elkaar getimmerd fractieregle
ment. Hij was daar niet bij, het
was zomerreces. Hij wenst zich
niet te binden aan 'partijdres-
suur'. Fractiediscipline is leuk
en aardig voor echte politieke
partijen, maar het AOV is een
een Verbond. Dat staat voor
vrije mensen die zich verbinden
tot een bepaald doel.
Hooguit wil Hendriks werkaf
spraken. Hij weigert vooraf toe
stemming te vragen voor alles
wat hij in de Kamer te berde wil
brengen. Hendriks ervoer een
onderhoud met. wat later bleek,
een vertrouwenscommissie om
te pogen hem alsnog op het rech
te pad te brengen, eveneens als
een overval. Hij ging er heen met
het idee 'heren, wat kan ik voor
het AOV doen bij de komende
statenverkiezingen'. Het bleek
echter een 'bloedraad' te zijn.
Vervolgens had hij een zondags
gesprek met AOV-oprichto
Martin Batenburg in de bossen
bij Heeze. „Martin had een jene
ver-kegel voor zich hangen, bier
met alcohol. Toen dacht ik: hier
zit het niet goed. Ik ben ge
slachtofferd".
Hendriks blijft kamerlid. Maar
hij is niet van plan zich aan te
sluiten bij de Unie 55+. Hoe
wel, hij heeft het grootste deel
van zijn zetel te danken aan Unie
stemmers. Zij bezorgden het
AOV een restzetel. „Daar moet
ik toch nog eens over naden
ken."
AOV-voorzitter Martin Baten
burg spreekt de aantijgingen
van Hendriks met stelligheid te
gen. „We beschikken over be
scheiden middelen, maar onze
kas klopt als een bus. Er zijn
geen tekorten. Ik ben trots op
wat we hebben opgebouwd."
Om Hendriks opmerkingen over
zijn alcoholgebruik moet hij la
chen. „Dit zijn opmerkingen van
een man die diep teleurgesteld
is. Hij brengt zichzelf zo grote
schade toe."
Batenburg betitelt Hendriks als
'een rare vent' en 'een vreemde
vogel'. Hij geeft toe dat het over
haaste besluit van het AOV mee
te doen aan de kamerverkiezin
gen debet is aan de problemen.
„Maar ik weet niet hoe het an
ders had gekund. Pas na het suc
ces bij de raadsverkiezingen in
Eindhoven besloten we mee te
doen. We hadden in maart maar
twee weken om een kandidaten
lijst samen te stellen. De eerste
vier op de lijst kenden elkaar. Bij
Hendriks konden we alleen op
zijn curriculum vitae afgaan, en
die zag er goed uit." ANP
Anna-Corina (midden) loopt tussen haar vader en haar nicht nadat zij in augustus op borgtocht was
vrijgelaten. foto ANP
