s*ss
Wielersport heeft een Champions League nodig
Ondanks alle
titels stijf van
de zenuwen
Eelco van Gemert zwemt
op WK voor militairen
PZC
DONDERDAG 6 OKTOBER 1994
sport
Nadat Van Gemert was 'gescout', was
geen inspanning hem teveel. Vaak
ging hij 's morgens vroeg én 's avonds naar
het zwembad. En nog steeds is de 22-jarige
en inmiddels 1.93 meter lange Van Ge
mert. lid van het Vlissingse De Stormvo
gel, bloedfanatiek. Ruim vijftien uur per
week is hij met de zwemsport bezig. Zijn
zeven Zeeuwse jeugdrecords staan al ja
ren als een rots in de branding en ook vijf
seniorenrecords zijn in zijn bezit.
Woensdag vertrok Van Gemert naar Sint
Petersburg, voor de wereldkampioen
schappen zwemmen voor militairen. De
reis naar Sint Petersburg verliep al even
grillig als het begin van zijn zwemcarrière.
Waar nagenoeg iedere Nederlandse reizi
ger naar de voormalige Sovjetunie Schip
hol als vertrekpunt kiest en na het opstij
gen binnen drie uur op Russische bodem
staat, moest Van Gemert zich in Eindho
ven melden voor een reis van zeven uur.
Het Nederlandse leger regelt namelijk
haar eigen vervoer, waardoor een Fokker
Friendship van de luchtmacht de zwem
ploeg na een rechtstreekse vlucht van ze
ven uur in het voormalige Leningrad af
zette. Stoelen kent het propellervliegtuig
niet. De passagiers moeten zich tevreden
stellen met hangmatten. En meer dan vijf
tien kilo bagage is niet toegestaan, anders
komt het toestel niet van de grond. „Maar
op de terugweg gaat het allemaal wat lu
xer", sprak een verlekkerde Van Gemert
vooraf. „Dan vliegen we met een Hercules,
een veel groter transportvliegtuig."
Dat Eelco van Gemert de trip naar het
WK voor militairen mag meemaken, heeft
hij te danken aan een simpele handteke
ning die hij kortgeleden zette. Daarmee
toverde hij zichzelf om van dienstplichtig
militair tot korporaal BBT'er, Beroeps
Bepaalde Tijd. Die bepaalde tijd staat
voor vier jaar, maar als het aan de Soubur
ger ligt wordt hij BOT'er. Beroeps Onbe
paalde Tijd.
Eelco van Gemert heeft het dus naar zijn
zin in Woensdrecht, waar hij bij de lucht
macht als chauffeur een zogenaamde
LAU'functie bekleedt: Lokaal Aankoper.
De militair is aardig thuis in de jungle van
de afkortingen (afko's), maar met de U van
LAU weet hij geen raad. „Het komt er ge
woon op neer dat ik vanalles inkoop. Van
koffiefilterzakjes via draaibanken tot
vliegtuigonderdelen."
Zenuwen
De tegenstand in Sint Petersburg zal naar
verwachting groot zijn. Het WK van vorig
jaar in het Italiaanse Riccione (bij Rimini)
bracht onder meer vijfvoudig wereldkam
pioen Jürgen Hofmann uit Duitsland op
de startblokken. En verder is Eelco van
Gemert vaak zelf zijn grootste tegenstan
der. Bij belangrijke wedstrijden willen zijn
zenuwen hem nogal eens van een goede
prestatie afhouden.
Hoewel het tegenwoordig wat beter gaat,
kan de boomlange Souburger moeilijk
met spanning omgaan. En bovendien
weet hij zijn eigen prestaties onvoldoende
op waarde te schatten. „Op trainingen
gaat het vaak heerlijk. Dan zwem ik vier
honderd meter in een fantastisch tempo.
Heerlijk gaat het dan. Maar het gebeurt
vaak genoeg dat ik in een wedstrijd na
honderd meter al blokkeer. Dan verzuur
ik helemaal. En dan is driehonderd meter
zwemmen heel ver."
„Vroeger zwom ik mijn beste tijden in on
belangrijke wedstrijden. Bij de jeugd was
Ronnie Babijn uit Terneuzen lange tijd
mijn grootste concurrent. Ik ging er vaak
van uit dat hij zou winnen. Als hij voor lag,
was er niets aan de hand, maar wanneer ik
hem passeerde, ging het vaak helemaal
fout."
Plankenkoorts
Ook nu nog kampt hij regelmatig met
plankenkoorts bij belangrijke wedstrij
den. „Ik weet bijvoorbeeld dat bij Zeeuw
se kampioenschappen alle schijnwerpers
op mij gericht staan. Dan denk ik vaak dat
er weer eens een Zeeuwse record van mij
wordt verwacht."
Hoewel Van Gemert ook tegenwoordig
nog wel eens een slapeloze nacht heeft
voor een belangrijke wedstrijd, hij het in
het zwembad benauwd krijgt of misselijk
wordt in het water, gaat het langzaam aan
wat beter. Dat dat zo is. bewees het WK
voor militairen in Riccione. Op dat toch
niet onbelangrijke evenement zwom hij
een persoonlijk record op de honderd me
ter vlinderslag: 1.00.67. De tiende plaats
was zijn deel.
Bovendien wordt zijn probleem ook door
anderen onderkend. Niek Knol, die hem
twee keer per week bij krachttrainingen
begeleidt, praat op hem in en ook andere
Zeeuwse sporters die bij Knol komen ge
ven Van Gemert goede raad. „Irma Hee-
ren zei laatst tegen me dat er voor mij he
lemaal geen reden is om zenuwachtig te
worden. Je traint er genoeg voor. zei ze. En
daar heeft ze natuurlijk gelijk in."
Krachttraining
Qua trainingsarbeid zit Van Gemert in
derdaad niet stil. Hij vertrekt 's morgens
om acht uur naar Woensdrecht en komt 's
avonds om zes uur in Oost-Souburg terug.
Op de luchtmachtbasis krijgt hij zo'n drie
uur per week de gelegenheid om te trai
nen. Daarnaast ligt hij nog vier keer per
week in het Vlissingse Sportfondsenbad
en doet hij op maandag en donderdag
krachttraining bij Niek Knol.
Dat laatste is nieuw voor Van Gemert,
maar hij merkt nu al dat hij baat heeft bij
de strijd tegen de gewichten. „Ik voel dat
ik sterker ben dan vroeger. Het is nu zaak
de extra kracht om te zetten in snelheid.
Omdat het seizoen nog maar net begon
nen is, heb ik daar nog niet specifiek op
getraind. Pas nu wordt de duurtraining
langzaam omgezet in het kortere werk.
Pas in december of januari zal ik er echt de
vruchten van kunnen plukken."
Dat betekent meteen dat Eelco van Ge
mert in Sint Petersburg niet in topvorm
van start zal gaan. „Vorig jaar heb ik de
zomer doorgetraind voor het WK in Ric-
cioni, maar dat is me slecht bevallen. La
ter in het seizoen merkte ik dat ik geen
rust genomen had en werd de motivatie
minder. Nee. eigenlijk liep het vorig jaar
niet zo. Vanaf nu zijn de vakanties heilig.
Dit jaar had ik me op de 50 meter vrij en
vijftig meter vlinder geplaatst voor het
Nederlands kampioenschap. Maar dat
viel precies in de vakantie. Ik heb dus niet
meegedaan."
Specialisaties
Niet alleen door de krachttraining moet
Eelco van Gemert progressie boeken. Ook
specialisaties op bepaalde onderdelen
moeten de resultaten omhoog stuwen. Hij
heeft gekozen voor de vlinder- en vrijeslag
en dan voornamelijk voor de sprintafstan
den. „Je kan beter twee slagen goed op na
tionaal niveau beheersen dan dat je alles
goed op Zeeuws niveau doet."
En dan is de terugkeer van veteraan Leon
Verhage een stimulans. „Sommige men
sen denken dat ik het jammer vind dat hij
weer in Zeeland zwemt, maar voor mij is
het echt een stimulans. Een Zeeuwse titel
meer of minder maakt mij niet uit. Verha
ge heeft ervoor gezorgd dat mijn zwakke
punten blootgelegd werden. Zo startte hij
veel beter dan ik. Daarom heb ik bij Niek
Knol op de trampoline specifieke been
spieroefeningen gedaan." Al die arbeid is
niet voor niets, weet Van Gemert: „Ik
word nog steeds sterker. Regelmatig ver
beter ik persoonlijke records."
Welke prestaties de Souburger deze da
gen in Sint Petersburg neerzet, zal pas vol
gende week bekend worden De legervoor-
lichter heeft hem verteld dat telefoneren
met Nederland alleen een karwei is voor
mensen met engelen-geduld. Het duurt
vaak drie uur voordat de telefoniste de
verbinding tot stand heeft gebracht. Va
der en moeder Van Gemert, zijn twee
grootste supporters, moeten dus een aan
tal dagen in spanning zitten. Pas als de
Hercules volgende week woensdag op het
Eindhovense vliegveld Welschap geland
is, wordt bekend wie er heeft gewonnen.
Dat zoon Eelco zonder medailles terug
komt zal hen zeker niet verbazen, maar als
zijn zenuwen hebben gewonnen, zullen ze
zwaar teleurgesteld zijn.
Koen de Vries
Ajax wordt voetballend rijk aan de
Champions League, het geesteskind
van de Europese voetbalbond UEFA. Pe
ter Post, toch ook een instituut met een
sportieve staat van dienst, dreigt met le
ge handen aan de kant te blijven. De
UEFA stort miljoenen in de Ajax-kas,
Post vindt maar geen sponsor voor de
komende jaren. De kwetsbaarheid van
de wielersport ten voeten uit.
Peter Post is niet van minder niveau dan
Ajax. toonde zich de afgelopen een-en-
twintig jaar een bekwaam organisator/
ploegleider/manager, was en is in zijn
métier een begrip. Maar als de acquisitie
van de gelden niet lukt, dan draait er
geen wiel meer in de rondte.
Het toont andermaal de broosheid van
de profwielersport als sportieve bedrijfs
tak. Ploegen, waar gemiddeld zo'n dertig
man werken, zijn hun voortbestaan niet
zeker als de verantwoordelijke ploeg
baas geen financiers vindt. Hoewel de
economie wereldwijd schijnt aan te trek
ken - wat onmiddellijk een positieve
weerslag zou moeten hebben - hééft een
gerenommeerd man als Post niet op tijd
de passende sleutel weten te vinden.
Profwielersport is te afhankelijk van in
cidenten. Natuurlijk is er de laatste jaren
ook weinig te juichen geweest over Ne
derlandse prestaties aan de kop van het
peloton. Maar aangezien tegenwoordig
bijna elke ploeg van Nederlandse origine
gebouwd -is op internationaal talent,
mag dat amper een beletsel meer heten.
Pikant tintje
Post zag na 1992 Panasonic afhaken, de
Japanse loot van multinational Matsus
hita. Na negen jaar vond men dat het ef
fect van de wielersponsoring was uitge
werkt. Waarna de Amstelvener in zee
ging met een merk van Petrofina. Histor.
in Frankrijk Novémail. Een start met een
pikant tintje: had hij twee dagen ge
wacht, dan was hij gevraagd een ploeg
uit naam van WordPerfect te gaan for
meren.
Nu ging die 'eer' naar Jan Raas, in die
dagen ook wanhopig op zoek naar een
sponsor van een langere adem. Post
moest het doen met een tweejarig con
tract, Raas had zekerheid voor ten min
ste drie seizoenen. Raas had meer geld te
besteden, kreeg bovendien meer vrijheid
in het samenstellen van zijn ploeg.
Na de chaotische eerste maanden in '93
begon de nieuwe Post-ploeg te draaien.
Maar toen rondekopman Charly Mottet
letterlijk wegviel, en ook coming-man
Eddy Bouwmans faalde, werd 1993 toch
veel minder het succesjaar dan gehoopt.
Dit jaar was er een vergelijkbaar soort
beeld: Bouwmans overzomerde thuis, in
de eerste de beste Touretappe spatten
Posts plannen met sprinter Wilfried Ne-
lissen op een fotograferende politie
agent in Armentières uiteen. De adel
brieven bleven uit. de referenties konden
niet worden gestaald met harde uitsla
gen.
„Als Post al niets kan vinden, is er iets
faliekant mis met de pofwielersport",
klonk het twee jaar geleden, en klinkt
het nu weer. Misschien dat het aan het
ambitieuze karakter van zijn toekomst
plannen lag: een contract voor vijf jaar,
plus geld voor een talentvolle amateur-
ploeg, de kweekvijver voor later. Dan
praatje al gauw over 35 of 40 miljoen gul
den.
Maar de constatering van toen was net
zo goed juist: er zit structureel iets fout
met de internationale bovenlaag van het
beroepswielrennen. De tijd van de ploeg
leider. die de boer op ging om een paar
Het verschil
tussen de elite-
ploegen en
de rest is zo
langzamerhand
fnuikend voor de
competitie. De
Italianen, hier
aan het werk in
de Amstel
Goldrace,
beheersten het
klassieke seizoen,
foto André
de Ridder
ton los te peuteren, die is niet meer. Maar
ook de vervangende stichtingen blijken
dus niet voor eeuwige werkgelegenheid
te kunnen instaan. Stichting Continuï
teit Beroepswielersport Nederland, zoals
de Post-stal zo mooi heet? Vergeet het
maar.
Geld genoeg
Er is geld genoeg, in en voor de profwie
lersport, zegt UCI-praeses Hein Verbrug-
gen. Geld genoeg om duizend profs over
de hele wereld bezig te houden. Ander
half miljard gulden schijnt er tegenwoor
dig in de discipline om te gaan. Maar die
zou wel op een dusdanig evenredige ma
nier moeten worden verdeeld, datje ver
zekerd kan blijven van een internatio
naal interessante competitie.
Het verschil tussen de mega-sponsors als
destijds La Vie Claire, later Panasonic en
Gatorade, thans Banesto en ONCE - het
verschil tussen die elite en de minder
draagkrachtige rest is zo langzamerhand
fnuikend voor de competitie. Het is de
hoogste tijd, dat de UCI, de internatio
nale wielrenunie, iets van visie op dat
punt gaat openbaren.
De UEFA creëerde voor de Europese top
voetbalclubs de kip met de gouden eie
ren: de Champions League. Ajax en de
zijnen kunnen daar nog jaren op teren.
Tot zoiets moet de UCI zich ook verplich
ten.
Het probleem voor de UCI is echter, dat
er weliswaar ook een cyclus om de we
reldbeker is geschapen, maar dat de
rechten van die cyclus in handen zijn van
een stuk of acht organisatoren, die alle
maal andere, eigen belangen hebben. Al
leen het WK levert de UCI rechtstreekse
revenuën op: 3,5 miljoen per jaar aan tv-
rechten.
In feite zouden alle topklassiekers. inclu
sief de grote ronden en het WK. in han
den moeten komen van de UCI. Een si
tuatie als in het voetbal, waarin de
UEFA 'eigenaar' is van alle grote Euro
pese bekertoernooien, zou ideaal zijn.
Maar de praktijk leert, dat in de wieler
sport de commerciële en exploitatieve
belangen over meerdere organisaties
zijn verspreid.
De UCI zal de organisatoren echter moe
ten wijzen op het primaire, gezamenlijke
belang. Dat zij de toekomst van de totale
acht. negen maanden profwielersport in
handen hebben. Dat zij delen van hun in
komsten moeten storten in een geza
menlijke pot. die het geld over de tradi
tionele wielerlanden genereert aan 'insti
tuten' als Post. te controleren door de na
tionale federaties.
Een viertrap: 11 de organisatoren geven
hun produkt in handen van de UCI, die
het gaat exploiteren; 2) alle topwedstrij
den komen op tv, met gegarandeerde ui
tingen van reclame; 3) de inkomsten uit
tv-rechten en evenementsponsoring
worden verdeeld over organisatoren en
nationale bonden; 4) de bonden nemen
de verplichting daarvan - naar verhou
ding - een aantal profploegen op na te
houden.
Het kan -alleen als het gezamenlijk be
lang wordt ingezien. Het kan alleen sla
gen als de wielersport wordt verkocht als
een kant-en-klaar produkt. Er zou dan
tevens de verplichting moeten gelden
van de amateur-formatie naast die van
de profs. Naar het model-Post. Hoewel
model...
Het idee \frerd twintig, tien. vijfjaar gele
den ook al geopperd. Omdat dat als het
ideale voorbeeld van doorstroming werd
gezien. Het had de continuïteit van het
Nederlandse beroepswielrennen zeker
kunnen bevorderen. Maar toen gaven
Post. Raas, Priem en Gisbers geen van
allen thuis. Soms worden er ook in de
wielerwereld kuilen voor anderen gegra
ven.
Peter Ouwerkerk
Van Gemert heeft specifieke beenspieroefeningen gedaan om zijn start te verbeteren. foto Willem Mieras
Ooit moest een zwemleraar de kleine Eelco van Gemert
noodgedwongen in het water gooien. Het huilende Souburgertje
had, ondanks zijn kirrende vriendjes en een watertemperatuur van 32
graden, geen enkele behoefte om welke slag dan ook meester te worden:
het water was hem te koud en te eng.
Die angst voor water was snel verdwenen. In 1982, op negenjarige
leeftijd, behaalde Eelco van Gemert in Axel zijn eerste Zeeuwse titel:
hij tikte op de 100 meter rugslag als eerste aan in 1.36.3. Tussen die
eerste en zijn laatst behaalde Zeeuwse titel, op 9 juni van dit jaar in
Middelburg op de 800 meter vrije slag, zitten nog zo'n zeventig Zeeuwse
kampioenschappen.
Zwemmer Eelco van Gemert: Het gebeurt vaak genoeg dat ik in een wedstrijd na honderd meter al blokkeer. foto Ruben Oreel
