eding om naam Tata Mirando PZC PZC Schilder Paul Delvaux overleden Jeltsin haalt uit naar klaplopende directeuren Exodus uit Ruanda binnen- en buitenland lechtbank-president Asscher speelt rol in Balkan-drama D66 zet deur naar centrum-rechts open holera Emmer bavianen zeker nog weken van slag Geboortehuis Hitier centrum tegen fascisme DONDERDAG 21 JULI 1994 rNHEM (GPD) Een voor- alig rechtbank-president in c getuigenbank. In Italië zou Iemand er vreemd van opkij- tn, maar wel in Arnhem. De nam van de rechter kan de ver sing alleen maar doen stij- [n: meester B. J. Asscher. De middels gepensioneerde pre sent van de Amsterdamse htbank, de koning van het ort geding. De beroemde jurist jluigde gisteren ten gunste i de Arnhemmer Adolf Weis, leider van het zigeuneror- st Tata Mirando. Adolf is ver- kkeld in een hevige strijd ier welk orkest de naam Tata lirando mag voeren, dat van em, of dat van een neef en icht. ia zijn zuster is Asscher in dit alkanse familiedrama terecht ekomen. Zij was getrouwd met lorschi Mirando, een van de artsvaders van het zigeuneror- est, dat stamt van het begin an deze eeuw. De ex-rechter ad enkele oude grammofoon- laten meegebracht naar de Khtbank. Niet om af te spelen, aaar om de op de hoezen afge leide orkestleden te tonen aan e rechtbank. Alleen zij mogen olgens de gepensioneerde rech- tr aanspraak maken op de le- endarische naam Tata Miran- de Arnhemse rechtbank von- :n gisteren de getuigenverho- n plaats in deze zaak. Adolf iad een rits getuigen met in- rukwekkende namen laten op- raven, die in een vier uur duren de sessie verklaarden diens or kest als het enige echte koninlij- ke zigeunerorkest te beschou wen. De neef en nicht, Tjaja en Heino, de kinderen van zijn broer Meisl, moeten afzien van onrechtmatig gebruik van de be wuste naam, zo eist Adolf. „Een heel verdrietige zaak. De tragiek gaat mij zeer ter harte," zei Asscher over de familievete. Gezeten tussen de twee strijden de partijen, bood de jurist zijn diensten aan. „Ik wil er graag over praten." Of de advocaten van het aanbod gebruik wilden maken? Een reactie bleef uit. Asscher begon zijn relaas in de jaren vijftig. „Het studentenle ven kende toen een geweldige opleving," aldus de voormalig rechter. Hij raakte indertijd 'zeer gesteld' op zigeunermu- ziek. Een vriend van hem haalde het orkest Tata Mirando naar de Leidse sociëteit. Sindsdien is de rechter Morschi en later ook Adolf blijven volgen. Vanaf 1965 bezocht hij regelmatig optre dens. Asscher begon in die tijd zijn carrière als rechter in de Gelderse provinciehoofdstad, de woonplaats van de muzikan ten. „Ik raakte met Morschi be vriend, maar met Meisl heb ik toen nooit contact gehad." Deze broer ontmoette Asscher voor het eerst bij de begrafenis van Morschi in 1992. Of hij soms alle zigeuners kende?, vroeg rechter commissaris A.E.Teeuwissen- Van der Valk. „Ik kende ze alle maal bij voornaam, hoewel ze meneer tegen mij zeiden." Wanneer Morschi het orkest exact overdroeg aan Adolf, kon Asscher niet zeggen. Maar twee, driejaar voor zijn dood vervulde Morschi nog zelden de rol van voorspeler. Dat liet hij toen over aan Adolfs zoon Nello, die kon in zijn ogen de muzikale erfenis het beste beheren. De leiding was toen feitelijk in handen van Adolf. Dit bevestigde later tij dens de verhoren ook een andere getuige. Vernietigend Een van die andere getuigen was C. A. Boetzelaar-Barones van Pallandt uit Rozendaal (Gelder land). Op hoogtijdagen speelde het orkest Tata Mirando voor de familie. De Rozendaalse wist niet beter dan dat er maar één Tata Mirando was: dat van „on ze" Adolf. In een Arnhemse kroeg, het Oranje Koffiehuis, ontdekte ze „tot haar opperste r lot van pagina 1 lördinatie van de luchtbrug oor de circa 2,5 miljoen ge luchte Ruandezen op zich ge- omen. Het vliegveld van Goma leelt daarin een centrale rol. let Internationale Rode Kruis harterde een vrachtvliegtuig aarmee dagelijks 350.000 kilo oedsel, vracht- en terreinwa- ens wordt gebracht. Het Rode mis laat een ander toestel elke lag acht vluchten met voorna- elijk medicijnen uitvoeren. Op luchthaven was woensdag og veel verwarring over de juis- iverdeling van de voedselhulp, ovendien zou er nog veel te einig zijn aangevoerd. In de ampen bij Goma is dagelijks Oton voedsel nodig. EN HAAG (GPD) - D66 sluit amenwerking met de VVD en CDA in een centrum-rechts abinet niet langer uit. De deur aar een centrum-rechtse rege- Adolf Weiss (1) in de rechtbank in Arnhem. foto Hans Steinmeier/ANP EMMEN (GPD) De 120 mantelbavianen in het Noorder Die renpark zullen zeker nog een paar dagen nodig hebben voordat ze weer hun nachtverblijf in durven. Het gaat inmiddels de goede kant op, maar volgens directielid H. Hiddingh zal het nog weken duren voordat de rust weer helemaal is weergekeerd. Deskundigen tasten nog steeds in het duister over de mogelijke oorzaak van de panische angst onder de dieren. Paranormaal genezeres Jomanda heeft inmiddels haar hulp aangeboden. Bio logen van de Nederlandse dierentuinen blijven echter nuchter over deze zaak. Anton van Hoof, directeur van Burgers Bush in Arnhem, wijst er op dat onverklaarbaar gedrag zich wel vaker voordoet onder dieren. „In Indonesië is er ooit eens een hele kud de olifanten op de vlucht geslagen. Een paar weken later was er een aardbeving op die plaats. Zo zie je maar dat er dingen op deze aardse wereld zijn die mensen ontgaan, maar die op dieren een onvoorstelbare indruk kunnen maken." verbazing", dat er ook nog een ander orkest bestond, dat naar een gelijkluidende naam luister de. Geen van de muzikanten herkende ze evenwel. Was er een verschil te beluisteren?, vroeg Meisls advocaat R. Cats, een kantoorgenoot van Moszkowicz. „Het spijt me wel", antwoordde de adelijke dame. „maar een Nello is heel moeilijk te vinden." Getuige E. Y. Gase-Schröder uit Haarlem was minstens even ver nietigend over de muzikale kwa liteiten van Meisls twee oogap pels. Zij hoorde hen voor het' eerst bij een uitzending van Ti neke bij RTL4. De video stond al klaar, tot ze ontdekte dat niet Adolf en zonen op de buis ver schenen, maar Tjaja en Heino. Gase-Schröder greep meteen de telefoon om de programmama kers te informeren dat ze bedon derd waren. Ook de Haarlemse dame was geschokt door de rechtszaak. „Deze getuigenis doe ik ter nagedachtenis van Morschi. dat was een heel groot muzikant. Hij hoopte dat er geen ruzie zou komen. Dat was zijn grote angst. Ik weet hoeveel hem dit waard was." De tegenpartij toonde zich wei nig onder de indruk van alle ver klaringen. „Allemaal in strijd met de waarheid. We stonden al lemaal op de foto," verwijst Tja ja naai- de optredens in huize Gase-Schröder." Adolf had vol gens Tjaja lange tijd geen orkest gehad. Maar nu het weer loopt, durft hij pas. Juist deze broer zou de voorvaderen kwetsen met al zijn geprocedeer. Plantsoenendienst Broer Heino zei dat de verschil lende ooms hun eigen fans had den, allemaal konden ze een zaal vullen. „Dat is juist het leuke in de muziekwereld." Heino, die volgens zijn tegenstrevers bij de Arnhemse plantsoenendienst werkt, verklaarde het conflict netjes te willen houden. „Vroe ger zouden er volop klappen zijn gevallen, zo ging dat bij de zigeu ners." Voor 7 september staat de vol gende serie getuigenverhoren op de rol. Ook dan verschijnt er weer een beroemdheid: de schil der en schrijver Armando. Net als de getuigen vandaag, zal hij pleiten voor Adolf en zonen. In oktober zullen Tjaja en Heino hun aanhang presenteren aan de rechtbank. Zij willen nog niet zeggen wie voor hen de handen in het vuur komen steken. Advertentie BIJ SIMON OPRUIMING alle damesslips van BON GIORNO W5 9r8S 10^5 NU 4,95 OPRUIMING teen eist van fcven mbo-scholen 14 miljoen terug [EN HAAG (GPD) - Minister ja itzen gaat een bedrag van 1,4 IA ®'ljoen gulden terugvorderen jli 'auzeven scholen voor middel lij 3ar beroepsonderwijs. Deze ,ij "bo-scholen hebben ten on- eri te'1'e kosten voor ontslagen iN 'Wknemers gedeclareerd bij Ij) ministerie van Onderwijs. Dat is uit een steekproef van het Ministerie onder 23 instellingen Sbleken. Aangezien bijna een- kfde van de scholen in de fout is ^aan, zal Ritzen alle andere 'Do-instellingen na de zomer- &antie ook laten controleren. |%ns het ministerie hebben ^scholen tussen augustus en i* Gember 1993 ondanks een pJ 5oei van leerlingenaantallen leerkrachten ontslagen en ®°eten ze dus zelf opdraaien torde wachtgeldkosten. ring staat open als de herkan sing van een paarse coalitie de komende weken op niets uit loopt, zo heeft de fractie beslo ten. Met deze stap hopen de Demo craten informateur Kok en de PvdA tot grotere inschikkelijk heid te bewegen bij het vormen van een 'paars' kabinet van PvdA, D66 en WD, verklaarde een prominent fractielid giste ren. D66-leider Van Mierlo zinspeel de dinsdag op een centrum rechts kabinet door ongevraagd de meningsverschillen tussen zijn partij en Kok te benadruk ken. Na een onderhoud met in formateur Kok verklaarde de Democraat: „Ook tussen Kok en mij zijn flink wat verschillen van opvatting die misschien een beetje zijn ondergesneeuwd door de breuk van paars". De handreiking naar een centrum rechts kabinet neemt niet weg dat D66 in principe nog steeds weinig voelt voor een coalitie met WD en CDA. Het fractielid: „Onze voorkeur is paars, maar wij leveren ons ook niet onvoor waardelijk uit aan de PvdA.". Naar gisteren is gebleken wei gert informateur Kok in zijn con cept-regeerakkoord te korten op de hoogte van de WW-, WAO- en Ziektewet-uitkeringen. Nauw bij de formatie betrokken poli tici melden dat Kok eveneens de duur van deze werknemersver zekeringen in stand houdt. Daarmee is het ministelsel van de WD (wettelijk gegarandeer de minimum-uitkeringen met particuliere bijverzekering) voorlopig uit beeld. Wie de so ciale wetten uitvoert en de wijze waarop dat gebeurt, zal echter wel radicaal veranderen. De ziektewet en de WAO wil Kok geheel overdragen aan het be drijfsleven. De overheid bepaalt alleen de hoogte en duur van de uitkering, die minimaal op het huidige wettelijke niveau wor den vastgesteld. Via de cao kun nen de sociale partners aanvul lingen regelen die hetzij via de bedrijfsverengingen, hetzij door particuliere verzekeraars 'ver zorgd' worden. Paul Delvaux poseert in 1982 bij zijn schilderij De groene sofa. door Henk Meutgeert ARNHEM (GPD) - Juist een dag nadat be kend werd dat een deel van de nalaten schap van de surrealist René Magritte is vermaakt aan de Belgische staat en bin nenkort in het Brusselse museum voor Moderne Kunst te zien is, kwam gisteren het bericht dat Paul Delvaux is overle den. De 'andere' bekende Belgische sur realist is 96 jaar geworden. Paul Delvaux, die in 1897 werd geboren in een dorp bij de plaats Huy in de Belgische Ardennen en gisterochtend in Veurne overleed, heeft nooit die grote bekendheid en belangrijkheid gekregen die zijn land genoot Magritte ten deel viel. Dat heeft waarschijnlijk te maken met zijn late overstap naai' het surrealisme. Hij stu deerde korte tijd architectuur, schilderde in de traditie van de Vlaamse expressio nisten, en bekeerde zich pas na het mid den van de jaren dertig tot de kunststro ming die toen al een internationaal karak ter had en op zijn top was. Delvaux was twee jaar daarvoor voor het eerst in contact gekomen met het werk van de surrealisten via een tentoonstel ling in Brussel. Hij zag er werk van onder anderen Max Ernst, Dali en Magritte. Hoewel het werk van Delvaux sinds die tijd sterk beïnvloed is door dat van deze schilders en nu ook tot het surrealisme wordt gerekend, heeft Delvaux zich nooit aangesloten bij de surrealistische bewe ging van de rechtlijnige Franse dichter André Breton. Koele kleuren Het werk van Delvaux wordt gekenmerkt door diepe perspectiefwerkingen die over eenkomst vertonen met de manier waar op De Chirico zijn perspectief behandelt. De lijn heerst sterk over de koele en trans parante kleuren. De schilderijen van de Belg worden dikwijls bevolkt door naakte of deels ontklede vrouwen die in een soort trance of in een droomwereld schijnen te verkeren. In die zin zijn er ook overeen komsten met het werk van Chagall. De vrouwen bevinden zich dikwijls in een to neelachtige omgeving die vaak wordt ge stoffeerd met trams en treinen of ze hou den zich op in hotels, stations of op lege pleinen met classisistische gebouwen. An dré Breton zei eens dat de thematiek van Delvaux de wereld tot het rijk van een vrouw - altijd dezelfde - maakt. Het werk van Paul Delvaux beleefde, evenals het surrealisme als geheel, in de jaren zestig en zeventig een revival. Ook in Nederland werden grote exposities van zijn werk gehouden. De laatste jaren had de kunstenaar last van zijn ogen. waar door hij niet meer kon schilderen. Hij te kende nog wel. Treintjes De doeken van Paul Delvaux bevinden zich in de collecties van de grote musea in de Verenigde staten en Europa. In Neder land bezit onder andere het Rotterdamse museum Boymans van Beuningen werk van zijn hand. In zijn atelier in Sint-Ides- bald heeft de Paul Delvaux Stichting een museum ingericht, waar werk van de sur realist hangt, maar ook de miniatuur treintjes te zien zijn die model stonden voor veel van zijn schilderijen. Delvaux wordt volgende week dinsdag begraven. van onze correspondent MOSKOU President Boris Jeltsin eist dat de Russi sche regering hard optreedt tegen fabrieksdirecteuren die klaplopen op kosten van de staat. Jeltsin verwijt het kabinet-Tsjernomyrdin presidentiële decreten die het mogelijk maken 'zulke functionarissen eruit te schoppen', niet na te komen. De Russische president klaagt woensdag in een inter view met'het persagentschap Interfax over staatsbedrij ven die zwaar in de schulden zitten en salarissen niet uitbetalen. „Daaraan kunnen we zien dat de hervormin gen nog niet zijn afgerond", aldus de president. Maar deze betalingscrisis signaleert ook het falen van de landelijke en regionale overheden, meent Jeltsin. Er wordt niet opgetreden tegen overtredingen en het ont breken van de meest elementaire discipline. Jeltsin zegt dat financiële experts van zijn eigen staf bij Is er al ooit een Ruandese natie heeft bestaan. Ldan is daar nu niets meer van over. De afgelo pen maanden zijn honderdduizenden Tutsi's in een orgie van geweld op beestachtige manier om het le ven gebracht. Sinds vorige week is een eindeloze stroom van miljoenen Hutu-vluchtelingen in beweging naar het buurland Zaïre, de grootste exodus die de VN-vluchtelin- genorganisatie UNHCR in haar bestaan heeft meegemaakt. Een Afrikaans land, geteisterd door burgeroorlog en bloed baden op onvoorstelbare schaal, loopt gestaag leeg. Van de 8 miljoen inwoners die Ruanda telde voordat daar de hel los brak, is naar schatting niet meer dan de helft over. Het Tut- si-rebellenleger Ruandees Patriottisch Front (RPF) heeft de oorlog gewonnen, het land onder controle, een nieuwe rege ring gevormd, maar geen enkele greep op de bevolking. Want na de grondig voorbereide en sluw georganiseerde moord partijen van Hutu's op alles wat tot de Tutsi-stammen kon worden gerekend, wordt het leven nu beheerst door angst voor wraak. En die angst heeft een volksverhuizing van Hu- tu-burgers en -militairen van het vroegere bewind over de grens heen op gang gebracht. Een uittocht naar nieuwe ellen de. Onder deze vluchtelingen dreigt de volgende slachting. In de massa ontstaat steeds paniek omdat de oorlog niet echt blijkt afgelopen. In de steden waarheen de miljoenen menigte op weg was, regeren chaos en anarchie. Overheid en hulporganisaties zijn niet op zo'n vloedgolf van mensen bere kend. Uitputting, honger en uitdroging vellen per dag hon derden hulpelozen. Alleen de sterksten hebben kans te over- leven in de strijd om voedsel, water en onderdak. Elk mo ment kunnen epidemieën van besmettelijke ziekten uitbre ken. De wereldgemeenschap staat nu voor de opgaaf dat ze in razend tempo alles bij elkaar moet improviseren om te voor komen dat zich hier, in het grensgebied van Ruanda en Zaïre, opnieuw een ramp van ongekende omvang voltrekt. Het con flict tussen de verdreven Hutu-regering met militaire aan hang en de Tutsi-guerrilla's die nu in Ruanda aan de macht zijn, heeft land en volk binnen enkele maanden in een com plete catastrofe gestort. De etnische uitbarsting heeft alles vernietigd wat in twintig tot dertig jaar tijd in dit Middenafri- kaanse land-van-de-duizend-heuvelen was opgebouwd. En er is geen basis meer om opnieuw te beginnen. De miljoenenmassa op drift vanuit Ruanda zet het beeld op scherp van een maatschappij, die altijd al met onder drukking van één van de twee bevolkingsgroepen (Tutsi's en Hutu's) door de andere heeft moeten leven. En altijd was daar het vluchtelingenprobleem aan de andere kant van de grens, in de buurlanden. Sinds Ruanda in 1962 onafhankelijk werd kreeg het land bovendien te maken met een vraagstuk dat de oude stammentegenstellingen, de rivaliteit en de dis criminatie over en weer alleen maar erger maakte: dat van de overbevolking. Het inwonertal neemt in dit groene, vrucht bare land per jaar met drie procent toe; per vierkante kilome ter leven hier 300 tot 400 mensen. Strijd om landbouwgrond en de eigendom van vee was en is steeds de bron van vetes tussen de stammen, die elkaar nu - onder de oorlogspropa ganda van hun politieke machthebbers en militaire leiders - naar het leven staan. Twintig jaar maakte Ruanda toch een redelijk positieve economische ontwikkeling door en had het een redelijk stabiel bestuur. Maar de dreiging van het etni sche conflict was voortdurend voelbaar. En nu is alles kapot. De buitenwereld heeft de humanitaire verplichting om de slachtoffers uit dit hopeloos verdeelde land te helpen. De VN moet een poging ondernemen om naar een politieke oplos sing te zoeken. Maar de bron van de spanningen binnen de bevolking kunnen de Ruandezen alleen zelf wegnemen. Ruanda kan alleen voortbestaan en worden gevrijwaard van steeds opnieuw zo'n etnische ramp, als er verzoening tussen de twee bevolkingsgroepen komt. En die is nu wel heel ver weg. vdM. WENEN (RTR) - Het geboortehuis van Hitler in het Oostenrijkse- raunau wordt een antifascistisch instituut. De ingreep moet neo nazi's ontmoedigen die het huis als een heiligdom beschouwen. De autoriteiten streven naar een centrum tegen fascisme, racisme en discriminatie. Het instituut moet.bezoekers de geschiedenis bijbren gen van het nationaal-socialisme en de uiteindelijke gevolgen daar van, zoals concentratiekampen. „Verder willen we verhinderen dat fascisten pelgrimstochten houden naar het huis", aldus een woord voerder van het ministerie van binnenlandse zaken woensdag. Het plan met het huisn het stadje aan de grens met Duitsland maakt deel uit van een reeks voorstellen ter herdenking van de vijftigste verjaardag van het einde van de Tweede Wereldoorlog. 109 bedrijven onderzoek hebben gedaan naar de salaris administraties. „Werknemers krijgen al drie, vier maan den geen loon meer. De directies schreeuwen naar de re gering 'geef ons geld'. Maar tegelijkertijd hebben ze har- de-valutarekeningen met miljoenen dollars erop. Het geld wordt geïnvesteerd in verdachte ondernemingen en commerciële structuren of gespendeerd aan ongelooflij ke luxe, zoals dure buitenlandse auto's. Ze geven zichzelf miljoenensalarissen. Sommigen spelen met staatsgeld voor Russische sjeiks", aldus Jeltsin Directie: K. Scherphuis, W. F. de Pagter en F. van de Velde. Hoofdredactie: M. P. Dieleman. algemeen hoofdredacteur: C. van der Maas. hoofdredacteur commentaar; A. L. Oosthoek, adjunct-hoofdredacteur. Vlissingen: Oostsouburgse- weg 10, Postbus 18, 4380 AA Vlissingen. Tel. 01184-84000. Servicepunt; Boekhandel Bikker, Walstraat 94. Middelburg: Markt 51 4331 LK Middelburg. Tel. 01180-81000. Goes: Grote Markt 2. 4461 AJ Goes. Tel. 01100-31800. Terneuzen: Axelsestraat 16, 4537 AK Terneuzen. Tel. 01150-94457. Hulst: Servicepunt, Boekhandel Duerinck. Gentsestraat 12, Tel. 01140-14058, Axel: Nassaustraat 15. 4571 BK Axel. Tel. 01155-68000. Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee. Tel. 01110-15380. Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur. Openingstijden Zierikzee van 8.30-12.30 en van 13.30-17.00 uur. Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur. Centrale redactie: Postbus 18, 4380 AA Vlissingen, Tel. 01184-84000; Redactiefax: 01184-70102. 's avonds op zondag t/m vrijdag, vanaf 19.00 uur; in het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren. Bezorgklachten: maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14 00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen. Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maan dag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22,00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur; Tel. 01184-84000. Fax 01184-70100. Abonnementsprijzen: per kwartaal 84,50, automatische afschrijving 83,75. franco per post 107,50; per maand 29,60, automatische afschrij ving 29(00; jaarabonnement 326.50, auto matische afschrijving 325,00: jaarabonnement franco per post 415,00; losse nummers maan dag t/m vrijdag 1,50, zaterdag 2,00 p.st. (alle bedragen inclu sief 6 pet. btw). Postrek.nr3754316 t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen Advertentietarieven: 165 cent per mm; minimumprijs per advertentie 24,75; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief. Voor brieven bureau van dit blad 6,25 meer. Volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag (alle advertentieprijzen exclusief 17.5 pet. btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V. Vlissingen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1994 | | pagina 3