De Kameleon krijgt
een thuishaven
Alleen voor lange mannen
PZC vrije tijd ZATERDAG 9 JULI 1994 34
Terherne
geeft
bootje
hoofdrol
Horizontaal
Vertikaal
Oplossing
postzegels
worden vervangen door zegels met
nieuwe motieven. Er bestaan nu
Crouwel-zegels van 5, 10, 25, 70 en
80 cent. Als elk halfjaar een motief
op een zegel wordt gewijzigd is een
looptijd van drie jaar gecreëerd.
puzzel
-
10 11 12 13 14 15
1. Reptiel, rationeel; 2. trein-
trekker, meer in Finland; 3.
Amerikaanse staat, historie; 4.
duw, naar. roem, web; 5. jong,
bekoorlijk, hetzelfde, toets al
leen; 6. vervelend, tijdperk,
meelspijs; 7. knolgewas, onzin,
bijb. figuur; 8. haremslavin, zeel.
soort; 9. krijgsgewoel, deel v.e.
molecule, militaier, groet; 10.
voorspeid, artiest, 11. zwijn, zee
schilpad, marge; 12. kerk, mu
zieknoot, cijfer; 13. scheikun
dige term, boomvrucht, pape
gaai; 14. boom. intern, staat; 15.
lidwoord, Europeaan, sterren-
Wichelarij.
1. Kokospalm, voorzetsel,
streek,; 2. cilinder, bergnimf,
ontwijking; 3. muziekinstru
ment, niets uitgezonderd, in or
de; 4. metaal, borstvliesontste
king; 5. familielid, jaarboek,
kluit; 6. staatseigendom, plaats
in Japan, Amerikaanse staat; 7.
bijbelvertaling, schrijfgerei,
oude stad, heldendicht; 8. ont
dekkingsreiziger, graafschap in
Engeland; 9. hiaat, liefdegod,
plaats in Duitsland; 10. voeg
woord, motief, contour, wind
richting; 11. ingedikt sap, wis
selgebruik, devies, inhouds
maat; 12. traag, voegwoord,
zwartsel; 13. Franse vennoot
schap, menigte, vrucht, ondui
delijk; 14. ontwerp, gravin van
Holland, plaats in Italië, 15.
handgreep, muzikale hulde.
Oplossing vrijdag
notulist
e c o n o m i e
gangtrap
Enge 1 and
nestelen
ontbyten
overtoom
gymbroek
De woorden op de eerste en der
de verticale regel zijn: negenoog
en tongstem. Het sleutelwoord
luidt: 'palmsuiker'.
De prijswinnaars van de woord
zoeker van afgelopen zaterdag
zijn: Pascale Tiessens, Strand-
loperstraat 18, Heinkenszand
(VVv-bon 50,-). De VV-bonnen
van 25,- gaan naar: J. Douw,
Kerkstraat 18, Koudekerke;
Maria v.d. Slikke, Driewegen-
weg 5, Biervliet en W. A. de
Groen, Magnoliastraat 1, Nieu-
wekerk. De prijzen worden bin
nenkort toegezonden.
Doorloper 15x15 nr. 39
Stuur uw oplossing uitsluitend op een briefkaart naar onze puzzel
redactie. Uw briefkaart moet uiterlijk woensdagmorgen in ons bezit
zijn op het volgende adres:
Puzzelredactie PZC
Postbus 466
4380 Al Vlissingen
Vermeldt uw naam, adres en woonplaats.
De PZC stelt de volgende prijzen beschikbaar: eerste prijs een VW-
bon van 50,-. Tweede, derde en vierde prijs een VW-bon van 25,-.
De oplossing en de namen van de prijswinnars vindt u in de PZC-bij-
lage 'Vrije Tijd' van volgende week.
VERSLAGGEVER
Deksels! Drommels!
Verroest! De praam van
Gerben Zonderland! En molen
de Woudaap! Trefwoorden met
een gouden nagalm voor
iedereen die ooit de avonturen
van de Kameleon verslond.
Knusse boeken, met de
gedienstige tweeling Hielke en
Sietse Klinkhamer in de
hoofdrol, en een oude,
kakelbonte boot. In een wereld,
die nog overzichtelijk was,
waarin iedereen voor elkaar
klaarstond, veldwachter Zwart
elke inbraak oploste en moeder
Klinkhamer altijd een schone
overall had klaarliggen als de
avonturen van de tweeling
weer eens in de plomp
eindigden. De nestwarmte
komt je van verre al tegemoet
in de zestig deeltjes die auteur
Hotze de Roos schreef en
waarvan er dertien miljoen
zijn verhandeld.
Hoog tijd om de Kameleon een
thuishaven te geven, vinden
de 525 inwoners van Terherne, een
charmant Fries dorp aan het Snee-
kermee*. Ze herkennen niet alleen
uiterlijk hun dorpje terug in Hielke
en Sietse's woonstee uit de boe
ken, maar ook de knusheid die in
de bescheiden schaal van zo'n
dorp besloten ligt, de burgerzin,
zeg maar, met duidelijk vastgeleg
de normen en waarden.
Terherne wil voor 2,3 miljoen- gul
den de bestaande situatie in het
dorp zelfs ondergeschikt maken
aan de fictie uit de boeken: er komt
een molen, de betonnen brug
wordt vervangen door een hefbrug
mèt brugwachter en het hotel is
opgedoopt tot 'Gouden Leeuw'
met een inderhaast verguld leeuw
tje voor de deur.
Na de zomer begint de bouw van
een bezoekerscentrum annex mu
seum en een wandelpier. Op een
sokkel krijgt de Kameleon een ere
plaats. Straks zie je de Kameleon
ook op T-shirts, dekbedden, vin
gerhoedjes, stickers en vlaggetjes.
Er zijn plannen voor een eigen
blad, het recreatiepark overweegt
Kameleons als trapautootjes en
radiografische modellen in een vij
ver. Padvinders uit Tholen varen
L)e praam Kameleon doet oude tijden herleven.
in augustus alvast wat rond met
een nagebouwde Kameleon. Voor
bodes van een gekte?
Hertaald
Vlijtig bouwden ze in Terherne zelf
ook al een Kameleon, met een mo
tor van 100 pk. Uitkijken met gas-
geven, anders gaat-ie zo over de
kop. Volgend jaar gaat de boot drie
pramen trekken, om bezoekers
rond te varen. Omgekeerd gaat de
fictie zich op de feiten richten. Het
dorp uit de boeken zal meer op Ter
herne lijken, belooft Uitgeverij
Kluitman Alkmaar (bekend van
de magische afkorting 'UKA' op de
boekenkaftjes) die inmiddels in
Heerhugowaard op een industrie
terrein zetelt - want vooruitgang
moet er zijn.
De oude drukken worden namelijk
herschreven en zo kan Kluitman,
financieel betrokken bij het pro
ject, moeiteloos een scheut Terher
ne toevoegen. Inmiddels is de helft
van de reeks 'hertaald,' zegt Kluit-
man-directeur Piero Stanco.
Modernisering was wel nodig. In
de eerste deeltjes had alleen de
dokter een auto, niemand bezat te
lefoon, er reden paard-en-wagens
door het dorp en dat stoorde de
nieuwe lichting lezers. Typische
Kameleon-krachttermen ('ver
roest!') zijn vervangen door heden
daagse equivalenten als 'verrek'
en 'shit!' en ook de xenofobie bij de
bewoners is getemperd (de teneur
in de reeks was altijd dezelfde: is er
geld weg bij de notaris? Natuurlijk
gestolen door die vreemde kunst
schilder. Uit de stad!)
Moeder Klinkhamer staat niet
meer de hele dag achter het aan
recht (van feministische zijde was
daar bezwaar tegen), maar heeft
dankzij een parttime baan en een
boodschappenauto grotere vrij
heid. 'Kinderen hebben liever een
boek dat aansluit op hun eigen
leefwereld', zegt Piero Stanco. De
praktijk geeft hem gelijk: de ver
nieuwde boeken doen het 30 pro
cent beter dan de oude. En de ou
dere lezers die willen zwelgen in
nostalgie? Die hebben de boeken
vast nog wel in een doos op zolder.
Fantasie
In werkelijkheid is er geen Kame
leon-dorp. Het ontsproot aan het
brein van Hotze de Roos. Hij werd
geboren in Langezwaag (1909), wil
de als jongen graag een boot, maar
z'n vader had geen geld. Zo zat hij
aan de wal te fantaseren hoe het
zou zijn om over de wateren te
zwalken.
Na de oorlog, als timmerman in
Krommenie, schreef hij het op.
Mooie verhalen, over een boot,
twee jongens en een Fries dorpje,
waarvoor hij de elementen overal
vandaan harkte. De boterfabriek
stond tegenover z'n ouderlijk huis
in Langezwaag, de smederij lag er
links naast. Het meer is weer bij
Grouw te vinden. De doorgaande
vaart ligt in Oldeboorn waar hij fa
milie had, molen 'De Woudaap'
stond gewoon aan het kanaal in z'n
woonplaats Krommenie In zijn
verhalen gaf De Roos zijn dorpje
de naam Lenten mee. In Terherne
namen ze nieuwsgierig de atlas ter
hand om te zien of ze met gehussel
van letters het dorpje konden vin
den (Simon Vestdijk voerde Har-
lingen in z'n boeken immers ook op
als Lahringen). Niets!
Met welk recht kan Terherne dan
de gelijkenis met het Kameleon
dorp claimen? Jan Stedehouder,
bovenmeester van de basisschool
en woordvoerder van de initiatief
nemers legt dat graag uit: „We vin
den dit net wat voor ons. Ons dorp
past perfect in de sfeer die in de
boeken wordt opgeroepen." En in
derdaad is Terherne exemplarisch
voor een Fries dorpje aan het wa
ter: met een brug, enkele onverval
ste kop-hals-romp boerderijen, een
school, wat lage huisjes en een po
litiebureautje (inmiddels gesloten,
sinds de reorganisatie zitten de
agenten in Grouw).
Alles is er, zo zaten de dorpen nou
eenmaal in elkaar. Bovendien
foto Freddy Schinkel/GPD
heeft Terherne iets met de Kame
leon. „In 1980 kozen de kinderen
van onze school de Kameleon tot
hun favoriet. Ze kenden Hotze de
Roos een zilveren pen met inscrip
tie toe en hij kwam prompt. Een
bescheiden man, bruin manches
ter hoedje op, we hebben nog een
rondvaart gemaakt en toen zei-ie
dat de Kameleon speelde 'in net
zo'n dorp als het onze'. Hij was ver
guld met de waardering van de
kinderen. Prijzen had hij nooit ge
had", zegt Stedehouder. Geen gou
den griffel, geen jurylof. geen eer
volle vermelding. Die zijn door
gaans weggelegd voor boeken met
een diep Leitmotiv - strijd tegen
discriminatie, Japanse metaforen
of zevenkoppige draken. Zoiets.
„In die dagen werd er op de Kame
leon neergekeken. De inspecteur
van onderwijs zei verwijtend:
'Moet je die man hier nou heenha
len? Dat is toch geen literatuur'
Maai' de kinderen waren er vol van
en ook bij De Roos, die publiciteit
liever ontliep, was een snaai' ge
raakt. Tot z'n dood was er een fre
quente briefwisseling."
Stedehouder: „We roepen we
straks niet dat we het dorp van de
Kameleon zijn, die pretentie heb
ben we niet. We proberen wel een
thuishaven te zijn. Een dorp. waar
in je die specifieke sfeer uit de boe
ken kunt terugvinden, met ele
menten die de mensen herkennen,
zonder dat het meteen een doods
decor wordt: het meer, de kerk in
het midden, mensen, die nog vrien
delijk met elkaar omgaan".
Bezoekers zijn enthousiast: „Ze
fleuren op als je het over de Kame
leon hebt. Toch een terugkeer naar
een kommerloze wereld zonder
problemen hè. Een van onze eigen
initiatiefnemers heeft die hang
heel sterk. Die mag graag een Ka
meleon in bed lezen. Lekkere reep
chocola erbij, striemende regen op
het raam. Precies: dat gevoel!"
Jelle Boonstra
Als we er al etalages-kijkend voor
komen te staan, valt ons niets op.
Een leuke herenmodezaak; mooi
colbertje, leuk leren jasje,
aantrekkelijke accessoires. Gaan we
hier even naar binnen? Pas als hij dat
leren jasje wil passen merken we dat
hij in deze winkel als maat 52 niets te
zoeken heeft. We zijn binnengestapt bij
High Mighty, mode voor mannen van
meer dan een gemiddeld formaat. En
daarmee is meteen het misverstand dat
grote, forse mannen niet modieus
gekleed kunnen gaan uit de weg
geruimd, want menige 'standaard' is
nog lang niet toe aan een safari-achtig
kostuum of een geborduurd vestje.
Bij High Mighty kun je te
recht als je ten minste 1,94 me
ter lang bent lengtemaat 102of in
de breedte iets voorstelt (28-36 of
69 - 79). En als je over lange man
nen praat heb je het toch over 3,65
procent (zo'n 220.000) van de Ne
derlandse mannen ouder dan 18
jaar.
„Nederland heeft relatief gezien
het grootste aantal lange mannen
in Europa," zegt Judith Levy, die
in 1990 de leiding van de Britse
High Mighty-keten overnam
van haar vader. Ze is even in Ne
derland, onder meer om wat zaken
rond het 25-jarig bestaan van High
Mighty in Nederland te regelen.
„Mijn vader is een echte entrepre
neur," zegt ze. „Hij reist veel, praat
met veel mensen. Toen klanten in
onze zaak in Huil naar kleding in
grote maten begonnen te vragen,
zag hij meteen het gat in de markt.
Na het zien van een Amerikaanse
brochure met kleding voor grote
maten besloot hij een postorderbe
drijf op te zetten. Vijf jaar later
(1959) openden we onze eerste win
kel in Londen.
De sprong naar het continent
waagde Levy in 1969. Rotterdam
kende hij nog uit de oorlogsjaren,
hij had er contacten en dus was de
Maasstad een logische keuze. Niet
lang daarna volgden vestigingen
in Amsterdam, Arnhem en Maas
tricht, terwijl Antwerpen in 1992
een High Mighty-vestiging
kreeg. In totaal heeft het bedrijf nu
34 vestigingen: Groot-Brittannië
23. Duitsland 6, Nederland 4 en
België 1.
„Toch moeten we nog meer be-
Judith Levy met een van haar prominente klanten: olympisch kam
pioen op de 100 meter Linford Christie. foto GPD
kendheid krijgen," zegt Judith Le
vy. „We moeten grote mannen op
voeden. Ze zijn er zo aan gewend
iets niet te kunnen kopen. En de
jeugd, ook die proberen we te be
reiken. Door een goede vrijetijds-
collectie te brengen maar ook de
roadshows. We hebben dat gedaan
in Schotland, in plaatsen waar we
geen vestiging hebben, het was een
enorm succes."
In Nederland bestaan volgens Ju
dith dan ook goede contacten met
de Klub van Lange Mensen (KLM).
„Zo komen we er achter wat de
consument wil. In Engeland heb
ben we de oprichting van een der
gelijke organisatie dan ook van
harte gesteund."
Hoewel het grootste deel van de
klanten - onder wie atleet Linford
Christie en rugbyer Bill Beaumont-
'Brits' is, wil Judith Levy beslist
niet het etiket 'typisch Engels' op
geplakt krijgen. „Wij zijn een Euro
pees bedrijf, we brengen een Euro
pese collectie," zegt ze ferm, „Na
tuurlijk, we hebben een 'Engelse
lijn' maar zelfs die heeft een conti
nentaal trekje, die wordt namelijk
in Italië gemaakt."
Naast keurige kostuums zie je in
de High Mighty-winkels dan ook
kleurige colberts, pakken in safa
ristijl. spijkerbroeken en vrije-
tijdskleding, pyjama's, ondergoed
en accessoires als extra lange
stropdassen en schoenen. Eigen
lijk vind je alles wat er voor een
standaardmaat te koop is, bij High
Mighty voor de grote jongens.
H. Coenen, schakel tussen het
hoofdkantoor in Hungerford en de
Benelux: „Grote maten hebben
ook de behoefte hun persoonlijk
heid te onderstrepen door kle
ding," zegt Coenen. „Ze proberen
niet meer hun forse postuur te ver
hullen; ze willen hun aantrekkelij
ke kanten zo goed mogelijk accen
tueren. Het is onze taak te kijken
wat modieus haalbaar is. Er zijn
leuke dingen genoeg maar het pro
bleem is vaak een fabrikant te vin
den die grote maten kan maken."
Natuurlijk heeft de grote maat z'n
beperkingen. Coenen: „Je kunt bij
voorbeeld geen goedkope stoffen
gebruiken. Vooral de 'breedte
klanten' zijn heel sleets. Kostuums
zijn dan ook van zuiver wol en ver
der wordt een combinatie van 60
procent wol en 35 procent kunstve
zel gebruikt."
Spijkerbroek
„Stofkwaliteit en pasvorm zijn
voor de grote maten nog belangrij
ker dan bij standaardmaten," be
vestigt Judith. „Dat geldt niet al
leen voor kostuums en blazers
maar ook voor spijkerbroeken.
Dat houden we dan ook scherp in
de gaten. Een van mijn klanten zei
eens: Judith, je hebt een prachtige
collectie maar wat ik mis is een
spijkerbroek om de auto te was
sen."
En dan zijn we natuurlijk bij een
teer punt beland: de prijs. Kwali
teit en pasvorm, ontwerpen van
Pierre Cardin, Louis Féraud en
Odermark, daar hangt natuurlijk
een fors prijskaartje aan. Dat blijkt
in de praktijk toch wel mee te val
len. Een pantalon koop je vanaf
159 gulden, een colbert vanaf 398
gulden en dan maakt het geen ver
schil of je de kleinste lengte- of
breedtemaat hebt of de grootste.
Hoewel High en Mighty een puur
mannelijke uitstraling heeft, stap
pen toch veel vrouwen er binnen.
Als scout, want hun partner ver
tikt het om weer een winkel binnen
te stappen en te horen te krijgen
dat er niets voor hem is, of voor
zichzelf om een t-shirt of overhemd
te kopen.
Henriëtte van der Hoeven
KLEINER, handiger, prakti
scher, onder dat motto geeft
de Deutsche Bundespost met in
gang van 13 oktober alle bijzonde
re en permanente zegels uit in vel
letjes van tien stuks. De eerste ze
gels die in dit nieuwe concept zul
len uitkomen zijn de - reeds be
sproken - permanente vrouwen
zegels van 80 en 100 pf., met gewij
zigd motief, en de bijzondere ze
gels 'weldadigheid', de 1000ste
sterfdag van de heilige Wolfgang,
de 500ste geboortedag van Hans
Sachs en de zegel 'dag van de post
zegel'.
Met de introductie van de kleine
vellejes komt men tegemoet, aldus
de DBP, aan de wens van vele
klanten om 'misgrijpen' te voorko
men en een kleine voorraad zegels
in huis te hebben. Vandaar de slo
gan. Opgemerkt zij echter dat men
ook net als tot nu toe een of twee
losse zegels blijft verkopen.
De DPB noemt echter nog een
voordeel. Men kan nu zegels en vel-
rand door de zegelontwerper tot
een eenheid laten smeden. Voor
verzamelaars ontstaat daardoor
een nieuw gebied. Doordat er
steeds 2 zegels naast elkaar zitten
en 5 onder elkaar, of 5 naast elkaar
en 2 onder elkaar kunnen er fraaie
blokjes worden gevormd.
Met deze nieuwe ontwikkeling bij
de Duitsers als voorbeeld is het
nit onmogelijk dat we binnen niet
al te lange tijd ook in Nederland
velletjes van tien kunnen verwach
ten. Sinds de verzelfstandiging in
1989 is bij de KPN immers al heel
veel veranderd.
In dit kader van voortdurende be
weging binnen de KPN passen ook
de velletjes met tien zegels. Al te
vaak hebben we namelijk de laat
ste tijd al in KPN-wandelgangen
opgevangen dat het verkopen van
één of twee zegels een te tijdroven
de en te kostbare aangelegenheid
is geworden. Dat zijn duidelijke
signalen. En tenslotte hebben we
vorig jaar al (bij wijze van proef)
het velletje wenszegels en het vel
letjes 'tien voor uw brieven' gekre
gen. We hoeven dan ook helemaal
niet vreemd op te kijken als Neder
land op korte termijn Duitsland
volgt en geheel overgaat op de uit
gifte van velletjes van tien stuks.
Dat zou dan een prachtige gele
genheid zijn om de Crouwel-zegels
af te schaffen. We hebben er al eer
der voor gepleit deze zegels, die uit
1976 stammen en geen traditie
hebben, te vervangen voor een
reeks waarop ons culturele erfgoed
tot uiting komt. Een reeks waar
van de zegels na enkele jaren dan
steeds weer stuk voor stuk kunnen
12,00 kr. De zegel van 3,75 kr. zit
ook in boekjes van tien stuks en
deze zegel staat ook op een fraaie
postkaart (prijs voor Nederland
5,69 kr.), de tiende in deze reeks.
DENEMARKEN - Ter gelegen
heid van de 60ste verjaardag van
prins Hendrik, de Deense prinsge
maal, is Denemarken 9 juni met
een 3,75 kr.-zegel gekomen met een
bijslag van 50 ore ten behoeve van
het Rode Kruis. Op de zegel de
prins, die beschermheer is van het
Deense Rode Kruis, in admiraals
uniform.
Op 9 juni verschenen ook vier ze
gels waarop trams staan die ooit in
Kopenhagen, Aarhus en Odense
hebben gereden. Op de zegels elek
trische trams uit Kopenhagen
(3,75 kr.) Aarhus (4,75 kr.) en Oden-
se (5,00 kr.) en een paardetram uit
Kopenhagen op een zegel van
GROOT-BRITT ANNIE - Be
roemde holes op Schotse banen
staan afgebeeld op vijf Britse ze
gels die het 250-jarig bestaan pos
taal markeren van 's werelds oudst
bekende golfclub, the Honourable
Company of Edinburgh Golfers,
opgericht in 1744 in Muirfield, East
Lothian. Golfkenners zullen onge
twijfeld de volgende beelden her
kennen: 19p, St. Andrews; The Old
Course; 25p, Muirfield: 18de hole,
30p, Carnoustie: 15de hole (Luc-
kystep); 35p. Royal Troon, bekend
als Postage Stamp en 41p, Turn-
berry; 9de hole.
IN 'T KORT: Malta: 12 februari,50
jaar tandartsenvereniging, 5 c,.
grafiek van een tand en 44 c„ men
selijk gebit; 29 maart, Europa-ze
gels, 14 c„ de natuurwetenschap
per en spraakonderzoeker Themis-
tocles Zammit 1864-1935) en 30 c-
marmeren kaarsenstander met
Fenicisch en Grieks opschrift.
HEROW'
