de tuinen
Sesam open u! is niet langer een sprookje
1
PZC
reportage
ZATERDAG 9 JULI 1994 22
Technisch gezien zijn we zo
vergevorderd, dat we alles
kunnen maken wat de klant wil". Dr.
John Mayo, president van de
befaamde Bell Laboratories van AT&
T, is geen bescheiden man. Voorlopig
zullen zijn wizards nog geen
tijdmachine, laservoertuig, of
gedachtenlezer hebben ontwikkeld.
Daarvoor is het menselijke lichaam
nog te weerbarstig. Maar wie een
paar dagen rondreist langs de
bolwerken van Amerika's grootste
telecombedrijf leert dat er vrijwel
geen technische belemmeringen
meer bestaan in het op afstand
communiceren tussen mensen.
Wat te denken van een polstelefoon,
een videofoon zonder draad, het ope
nen van de voordeur met je stem, een tele
foongesprek met een Chinees zonder ken
nis van zijn taal? Het is een kleine greep
uit de produkten die we binnen enkele ja
ren voorschoteld krijgen. De techniek en
de kennis zijn voorhanden, de kinderziek
tes nog niet overwonnen. Datzelfde geldt
voor de ontwikkeling van het medium te
levisie.
De informatietechnologie in de Verenigde
Staten wordt opgejaagd door de snoeihar
de concurrentie op de telefoonmarkt. De
drie grote telefoonbedrijven AT&T, MCI
en Sprint maken elkaar uit voor rotte vis
in advertenties en commercials. De Omo
Power-zaak is er niets bij. In New York za
gen we elektronische uitslagenborden
waarop MCI van seconde tot seconde aan
geeft hoeveel de tarieven van AT&T de
klant extra kost. Wie stilzit, is het haasje.
Prijzen van telefoons, computers, tv-toe-
stellen en videorecorders dalen in hoog
tempo. Deskundigen weten dat een pro-
dukt als de drie weken geleden gepresen
teerde multimedia-machine van AT&T
die nu nog tienduizend gulden kost en
vooral in bedrijven terechtkomt, over
twee jaar binnen het bereik van de indivi
duele consument zal liggen. Met dit appa
raat leg je beeld-, geluid- en datacontact
met een ander. Koppel de telefoon aan je
pc en plaats een cameraatje van zeshon
derd gulden op het beeldscherm en je bent
klaar.
Informatiesnelweg
Maar voordat we de voordeur met onze
stem openen, een fax vanaf het strand stu
ren en op afstand ons eigen huis in de ga
ten houden, moet er nog flink gebouwd
worden aan de informatie-snelweg. Deze
snelweg beperkt zich niet tot de glasvezel
kabel die huizen en bedrijven verbindt, de
'electronic highway' is een verzamelnaam
geworden voor alle netwerken en commu-
nicatie-apparatuur. Waar vice-president
Al Gore aanvankelijk dacht aan een Ame
rikaanse infrastructuur, spreekt men nu
over de 'global village'. Het wereldom
spannende dorp maakt van iedereen een
buurman. Amerikaanse telecombedrij-
ven gaan in zee met Europese en Aziati
sche. Want, wie groot is kan sterk zijn.
De oorspronkelijke telefoniebedrijven
hebben vanwege hun uitgebreide netwer
ken een voorsprong op de televisiekabel
maatschappijen. Of de elektronische snel
weg nu wordt gebruikt voor telefonades of
interactieve televisie maakt de PTT'ers
niet uit.
Onze rondgang begint in het AT&T
Worldwide Network Operations Center in
Bedminster, New Jersey (vijftig kilometer
van New York). Het is alsof je mission con
trol in Houston binnenstapt. We zien een
ruimte met 75 grote videoschermen, die
het communicatieverkeer in kaart bren
gen van de Verenigde Staten en het inter
nationale telefoonverkeer. Om de vijf mi
nuten komen hier actuele gegevens bin
nen over het verkeer uit de 130 telefoon
centrales. Waar files ontstaan, wordt het
verkeer automatisch omgeleid. Met ge
voel voor dramatiek wordt het netwerk al
dus beschreven: „De informatiestroom,
het hartebloed van de wereldeconomie,
haast zich door het circuit." PTT Telecom
profiteert van de Amerikaanse know-how.
Medewerkers van AT&T zijn ingehuurd
voor het technische begeleiden van het
nieuwe telecommunicatie management-
centrum in Hilversum.
Een aardige illustratie van het nut van het
controlesysteem is het verhaal over de
aardbeving van 1989 in San Francisco. In
telecommunicatiekringen wordt een der
gelijke ramp een mass calling event ge
noemd, als ware het een popconcert. Op
twee van de 75 schermen wordt de nieuws
zender CNN doorgegeven. Zo ook tijdens
de aardbeving. Pr-vrouw Lori Glover: „De
eerste schokken zagen we live op televisie.
Dit betekende dat vrijwel iedereen met
een op de hoogte was van de ramp. Het
telefoonverkeer kwam meteen in alle he
vigheid op gang; we kregen dertig miljoen
telefonades extra te verwerken en moes
ten maatregelen treffen."
„We besloten de capaciteit om naar San
Francisco te bellen te verkleinen en meer
ruimte te creëren om naar buiten te bel
len. Dit om te voorkomen dat de schakel
centra overbelast zouden raken. We wil
den de de hulpverzoeken in de stad voor
rang geven. Er was ook een logistieke re
den: iemand die vanuit het rampgebied
naar buiten belt, speelt informatie effi
ciënter door dan iemand die van buiten
naar binnen belt. Een telefoontje naar bui
ten genereert zeven tot tien vervolgge
sprekken met andere bekenden, terwijl in
het andere geval mensen slechts individu
eel op de hoogte raken." In zulke gevallen
blokkeert AT&T dus telefoonlijnen.
Glover: „Dit noemen we het controleren
van de lijnen. We hebben het recht ons
netwerk te beschermen, met redenen, vin
den we."
Ma Bell
Tien jaar terug werd de American Tele
phone Telegraph Company, de Ameri
kaanse PTT. geprivatiseerd. Het telefoon-
werk onder de stoere naam The Bell Sys
tem (ook wel 'Ma Bell' genoemd) werd ver-
Hiertoe moet de capaciteit van de glasve
zelkabels ieder jaar verdubbeld wordea
Dat is nodig om voor het eind van de eeuw
perfecte hoge definitie-televisie (HDTV1
mogelijk te maken, waardoor je op je
scherm mensenharen en houtnerven kun!
onderscheiden. Ander doel is een tiendui-
zendvoudige verhoging van de intelligen
tie van microchips, die in onderlinge sa
menhang net zo complex en rijk moeten
worden als de menselijke hersenen. Der
gelijke chips kunnen worden ingezet voor
apparaten die in staat zijn informatie te
selecteren en te presenteren die de gebrui
ker wenst, zoals bij voorbeeld nieuwsbe
richten, films, beursnoteringen of berich
ten. Maar ook voor stemherkenning en
elektronische vertaling.
Vertalen
De in Nederland geboren Jan van Santen
weet alles van stemherkenning. Machines
kunnen nu 2000 woorden herkennen en
verwerken en in het jaar 2000 10.000 tol
20.000. Momenteel wordt geëxperimen
teerd met een apparaat dat vertalingen
verricht in het Engels en Spaans. Volgens
Van Santen kunnen we in het jaar 2000 re
kenen op de komst van 'real time transla
tion', vertaling op het moment spreken.
Inderdaad: een praatje voeren met ie
mand in China.
Van Santen toont aan de hand van grafie
ken hoe hij in staat is klanken, klinkers,
medeklinkers en losse letters digitaal te
benoemen. Iedere letter en klank heeft
zijn eigen grafische weergave en ontvangt
een bijpassend (binair) nummer. Dankzij
deze techniek kan men al een gesprekje
voeren met een bestelcomputer van eer
reisbureau. Het apparaat kent 132 woor
den, juist genoeg voor de aanschaf van eer
vliegticket.
De vertaling van een alledaags gesprekje
is complexer. De omzetting is gebaseerd
op de aloude taaltheorieën van Noait
Chomsky. Chomsky legde de basisregels
van de taal vast in een formule. Iedere zin
is een herleiding van deze formule. Door
een Nederlandse zin te ontleden en de bij
passende Chinese begrippen erbij te zoe
ken kun je met de hulp van Chomsky ver
volgens uitkomen op een Chinese zin die
grammaticaal in orde is. Iedereen begrijp'
dat dit soort trucs alleen kan met een chip
die supersonische aantallen componen
ten bevat. Je hebt er circa 1 miljard voor
nodig.
Dezelfde techniek wordt gebruikt voor
het AT&T-plan om machines te besture»
met de stem. Het simpele voorbeeld is het
openen van je voordeur. Sesam openuüs
niet langer een sprookje. Volgens Va»
Santen is een digitale weergave van#
stem een betere identificatiemethode da»
een vingerafdruk. Intonatie, stemhoogte
en bereik zijn voor iedereen uniek.
Toch zijn de Bell Labs voorlopig nog dm*
met de vervolmaking van deze curieus
voordeursleutel. Van Santen wist in
geval nog geen antwoord op de vraag,®
de computer ook positief reageert op hr-
geluid van een stem die is opgenomen of
cassette.
Jaap Timing
Het Worldwide
Network Operations
Center van AT T
in Bedminster, New
Yersey. fotoGPD
deeld over zeven regionale maatschappij
en, die op hun beurt 22 lokale onderne
mingen zouden tellen. De telefonie moest
op last van de federale regering concurre
ren.
AT&T werd de nieuwe naam en behield de
interlokale en internationale netten en
onder meer de Bell Labs, het uitvinders-
bolwerk op Murray Hill, New Jersey, ver
noemd naar Alexander Graham Bell, de
Schots-Amerikaanse uitvinder van de te
lefoon in 1876. Op de gewijde grond van
Murray Hill kwamen nadien nog meer gro
te uitvindingen tot stand waaronder de
transistor, de laser, de zonneeel, de com
municatiesatelliet, de draadloze telefoon,
lange afstandtransmissie voor tv en de ge
luidsfilm. Er werken 25.000 mensen. Zeven
medewerkers ontvingen Nobelprijzen.
Thuiswerken
President John Mayo laat zich tijdens de
lunch ondervragen door de journalisten.
Bedachtzaam etaleert hij zijn visie op de
rol van de techniek in het moderne leven.
„Business is moving out of the office",
stelt hij. Het werken gebeurt steeds min
der op kantoor. Er worden beperkingen
gesteld aan het autogebruik. Veel zaken
lieden verschijnen vier dagen op het werk
en doen de rest thuis met behulp van hun
pc en fax.
Dr James West, aanwezig bij de lunch, zi$t
het thuis werken als een goed alternatief.
Je kunt je eigen tijd kiezen om te werken,
zegt hij, „het leertje efficiënt omgaan met
de tijd en bovendien win je tijd. Zodra je
gebruik maakt van deze communicatie
middelen, word je gedwongen eerst goed
na te denken wat je wilt zeggen. Alleen
functionele gegevens wissel je uit. Op de
andere werkdagen is er wel weer ruimte
voor sociale contacten."
In de ogen van Mayo en de zijnen dient de
technische vooruitgang mede te zijn ge
richt op de gebruikersvriendelijke bedie
ning van de apparaten. „Over enige tijd
hoeven we niet meer te beschikken over
ingewikkelde gebruiksvoorschriften,
maar zal de machine reageren op onze
stemmen en onze opdrachten uitvoeren."
Het woord telefoon wordt niet meer gebe
zigd. In de ogen van Mayo zal de telefoon
als afzonderlijk apparaat het loodje leg
gen en worden geintegreerd in de personal
computer, of een daarop gelijkende ma
chine. Op die manier kunnen spraak,
beeld en schrift te zamen worden ge
bracht. Ter illustratie: AT&T bereidt de
komst voor van een draadloze videofoon,
vergelijkbaar met een draagbare telefoon
maar dan inclusief beeldcontact. Welkom
in de 21e eeuw!
Overigens wijst Mayo ook op een nadeel
van de voortschrijdende informatietech
nologie. „De nieuwe banen in de informa
tiesamenleving zullen bestemd zijn voor
de hogeropgeleiden. De snelheid waarmee
de ontwikkelingen zich aandienen, bete
kent dat veel mensen zullen uitvallen uit
het arbeidsproces. Dat is een betreurens
waardig effect."
Dit weerhoudt de Amerikanen er echter
niet van te blijven hameren op de nood
zaak de datacommunicatiemarkt te libe
raliseren. Gevolg is, menen zij, dat nieuwe
technologie een kans krijgt en prijzen laag
blijven. Daarbij is het welslagen van de in
formatiesnelweg gebaat. De snelweg le
vert in hun visie belangrijke bijdragen aan
de gemeenschap: namelijk een grotere
mondigheid en meer maatschappelijke
betrokkenheid van burgers.
Met de supervisie op het grootste tele
foonnetwerk ter wereld voorhanden wil
AT&T een zo groot mogelijke klandizie
bereiken. Doelstelling is: „,Het ontwikke
len van een werkelijk wereldwijd netwerk
dat iedereen de gelegenheid geeft overal
en op ieder gewenst moment informatie te
verzenden of te ontvangen zonder techni
sche of economische hindernissen."
