Politie Zuid-Afrika martelt door
Medische passage in verdrag
Nederiand-Vietnam onwettig
PZC
Actie Ter Apel tegen massale werkloosheid
Lang houdbare roos stapje dichterbij
Nederlander koopt
minder, maar wel
duurdere boeken
VNO wil breken met
ontwikkelingshulp
'voor het fatsoen'
1-0
II
fl
'4
binnen- en buitenland
Geschokte Nederlandse delegatie brengt rapport uit
het weer
in zeeland
Sportiefste
non van
Duitsland
VRIJDAG 1 JULI 1994
m
DEN HAAG (ANP) - De poli
tieke situatie in Zuid-Afrika is
begin dit jaar dramatisch ver
anderd, maar bij de Zuidafri-
kaanse politie is daar weinig
van te merken. Verdachten wor
den tijdens het verhoor gemar
teld met elektrische schokken.
Vrouwen durven nauwelijks
aangifte te doen van een mis
drijf uit angst door politieman
nen te worden verkracht of mis
handeld.
Dat meldt een Nederlandse dele
gatie die van februari tot mei on
derzoek deed naar de rol van de
Zuidafrikaanse politie in het ge-
,weld in een rapport dat zij vrij-
!dag aan minister Pronk van ont
wikkelingssamenwerking heeft
■aangeboden. De missie, be
staande uit politiefunctionaris
sen en advocaten, richtte haar
onderzoek op de Vaal-regio, een
gebied ten zuiden van Johannes
burg dat bekendstaat als één
van de brandhaarden van het
Het verslag bevat een serie ge
tuigenissen van verdachten die
door de politie werden gemar
teld. Velen kregen, soms nadat
zij met water waren overgoten,
stroomstoten toegediend op
hun polsen, geslachtsdelen, te
nen, in de mond of achter hun
oren. De politie sloeg geregeld
iverdachten in elkaar. Soms
dreigde zij met schijnexecuties.
De delegatie rapporteerde de ge-
wallen bij de politie met het ver
zoek een onderzoek in te stellen.
De onderzoekers vinden het op
treden van de politie in de
townships verontrustend. Agen
ten vallen zonder bevel tot huis-
soeking woningen binnen, arres
teren willekeurig mensen op ver-
ienking van een of ander mis
drijf en proberen hen hardhan-
iig tot bekentenissen te dwin
gen. Als er geen bewijzen boven
vater komen of er blijkbaar een
'out is gemaakt wordt de aan
dacht zonder veel problemen
Aangepast.
ii het rapport staat ook het ver-
ïaal van drie jongetjes van 10 tot
.3 jaar, die werden betrapt op
Benzine goedkoper
•DEN HAAG (ANP) - Een liter
jenzine en diesel wordt met in-
jang van zaterdag 1 cent goed-
coper. De adviesprijs van
narktleider Shell bedraagt dan
1,95 gulden voor een liter super
jlus loodvrij; 1,89 voor euro
oodvrij; 2,06 voor superbenzine
net lood en 1,31.6 gulden voor
diesel.
het stelen van wilde perziken. Zij
werden onder vuur genomen
door meer dan tien politieagen
ten, die bleven schieten, ook na
dat een van de jongens was ge
raakt. De onderzoekers stuitten
verder op vrouwen die verklaar
den na een verkrachting geen
aanklacht in te willen dienen uit
angst door de politie te worden
mishandeld of zelfs verkracht.
De delegatie is geschokt over
het gewelddadig optreden van
de politie, vooral omdat in de pe
riode dat zij Zuid-Afrika bezocht
de eerste vrije verkiezingen wer
den gehouden waaraan zwarten
mochten meedoen. Die werden
gewonnen door het Afrikaans
Nationaal Congres van Nelson
Mandela, de huidige president.
(Advertentie)
De officiële
dealer voor uw
gebruikte
Mercedes-Benz
Sturm Auto BY.
Geeft u
maximale zekerheid
12 maanden
volledige garantie
is slechts ons
eerste extra
De 7 extra
zekerheden
van het
Ster Garant
programma
1Volledige garantie
2. Geld-terug-garantie
3. Veiligheidsgarantie
4. Kilometergarantie
5. Service-contract
6. Service-rapport
7. 24-uurs hulpdienst
Sturm Auto H.Y.
Brcdaseweg 225-227
DEN HAAG - Inwoners van Ter Apel overhandigden donderdag circa vijfduizend handtekeningen aan minister De Vries, als
onderdeel van een actie voor behoud van werkgelegenheid in deze Groningse gemeente. Door de sluiting van een spellenfabriek, de
opheffing van het Navo-depot en de reorganisatie bij het Avebe-concern wordt een groot deel van de bevolking werkloos.
foto Annemiek Mommers/ANP
WAGENINGEN (ANP) - Onder
zoekers van het Centrum voor
Plantenveredelings- en Repro-
duktieonderzek (CPRO) in Wa-
geningen zijn een stapje verder
gekomen in de ontwikkeling
van een lang houdbare roos.
De onderzoekers willen daartoe
een stukje erfelijk materiaal van
een insekt bij rozen inbrengen.
Rozen die in de vaas staan, leg
gen na grofweg een week het
loodje, omdat de vaten in de
stengels verstopt raken. Door
toedoen van bepaalde bacteriën
kunnen de rozen geen water en
voedingsstoffen meer opnemen.
De onderzoekers willen bereiken
dat de roos zelf een eiwit aan
maakt dat deze schadelijke bac
teriën doodt. Ze hopen het erfe
lijk materiaal van rozen te voor
zien van een bepaald gen, af
komstig van een insekt, dat de
aanmaak van dat eiwit stimu
leert.
Hierdoor zou de houdbaarheid
van een bosje rozen moeten ver
dubbelen.
Voorwaarde is dat ze een gene
tisch veranderde rozencel kun
nen opkweken tot een volwaar
dige roos. In dat laatste zijn de
CPRO-onderzoekers nu ge
slaagd.
Door middel van een nieuwe me
thode zijn ze in staat gebleken
uit stukjes rozenblad scheutjes
te verkrijgen die opgroeien tot
identieke plantjes.
mwm
mmmmm
t )EN HAAG (ANP) - De Neder-
1 ander koopt minder, maar
luurdere boeken. Per boek gaf
lij vorig jaar 25,10 gulden uit,
icht procent meer dan in 1992.
Nederlandse particulieren
tochten vorig jaar 27,8 miljoen
ilgemene boeken, 400.000 min-
ler dan in 1992. In 1985 gingen
ir nog 30,3 miljoen exemplaren
iver de toonbank, terwijl in
:990 het dieptepunt van 26,2
niljoen werd bereikt,
t Dat blijkt uit gegevens van de
t Stichting Speurwerk betreffen-
i- le het Boek over de markt voor
- llgemene boeken. De totale
- jeldomzet van de boekenmarkt
3 {roeide vorig jaar met 111 mil-
oen tot ruim 1,7 miljard gulden,
e Gecorrigeerd voor prijsstijgin
gen zijn de reële omzetcijfers na
I. .985 ongeveer constant gehie
ld 'en, telt de Stichting Speurwerk
P 'ast.
epan de boekenmarkt van ruim
2 j,7 miljard kwam een omzet van
1-113 miljoen voor rekening van
tiet algemene boek (1992:767
niljoen), 500 miljoen van het we-
i-enschappelijke boek (490 mil-
i- Oen) en 401 miljoen van het edu
catieve boek (346 miljoen). Daar
mee kende de laatste categorie
(door nieuwe onderwijswetge-
ving) de grootste stijging (ruim
12 procent).
Per hoofd van de bevolking
kocht de Nederlander vorig jaar
1,81 algemene boeken (1992:
1,85). Het gemiddelde Neder
landse huishouden (gezin of al
leenwonende) kocht in 1993 4,55
algemene boeken voor 114,18
gulden (1992: 109,10). Alleen in
Groningen, Friesland en Dren
the werd een omzetdaling geme
ten. Daar gaf een huishouden in
1993 72 gulden aan algemene
boeken uit.
Non-fictie blijkt bij de Nederlan
der meer in trek dan fictie. In het
laatste genre trad vorig jaar een
omzetdaling van ruim 50 mil
joen gulden op (6 procent of
900.000 boeken). Sterke stijgers
in de categorie non-fictie zijn de
sectoren mens-maatschappij-
gezondheid, overig informatief
(zoals recht, economie, exacte
wetenschappen, computers,
kunst, natuur, naslagwerken).
Ook werd voor 10 milj oen gulden
meer kinderboeken verkocht.
DRESDEN - Teresa Zukic uit
Hanau (bij Frankfurt) geeft
donderdag een voorstelling
tijdens de 92e Katholieken
dag in Dresden. Zij geldt als
de sportiefste non uit Duits
land. Teresa is ook bijzonder
bedreven op het skateboard.
foto DP A
Overeenkomst rammelt aan alle kanten'
P
c-DEN HAAG (GPD) - De één pro-
ïfient van het netto nationaal in
tomen (NNI) die Nederland aan
:emtwikkelingshulp geeft, is lou-
0,er een 'fatsoensnorm'. „We ge-
Vben het geld weg, we voelen ons
t-sr goed bij en we zijn eigenlijk
ptiet geïnteresseerd in het effect
nsrvan". Dat zegt VNO-voorzit-
ïser Rinnooy Kan. De werkge-
aversvoorman bepleit een totaal
enndere aanpak van de ontwik
kelingshulp door niet langer
c->verheden maar particuliere
a-iedrijven in de Derde Wereld te
reiteunen.
Volgens Rinnooy helpt de hui-
Islige ontwikkelingshulp niet.
o-,Er zijn arme landen waar het
{eilecht gaat ondanks de hulp en
ïnïr zijn ontwikkelingslanden
vaar het goed gaat zonder die
e-lteun. Hulp van rijke landen is
e.ioch voldoende, noch noodza-
ekelijk voor ontwikkeling". De
alTNO-voorzitter doet een beroep
ii->p het nieuwe kabinet te zoeken
>piaar effectievere instrumenten
g-Mri de strijd aan te binden met
e,le armoede in de wereld,
ïn,Helaas wordt het VNO achter-
'olgd door het beeld dat wij ont
wikkelingshulp geldverspilling
vinden en dat wij de zakken van
onze achterban willen spekken
met ontwikkelingsgelden, maar
dat is niet zo", aldus Rinnooy
Kan. „We zien alleen dat de ont
wikkelingslanden vragen om
handel en investeringen, maar
wij gaan gewoon door met het
geven van klassieke hulp. Dat
helpt dus niet. Zelfs minister
Pronk van ontwikkelingssa
menwerking heeft toegegeven
dat er geen verband is aan te to
nen tussen ontwikkelingshulp
en economische groei".
Volgens het VNO moet de ont
wikkelingshulp zich richten op
het particuliere bedrijfsleven in
ontwikkelingslanden, niet op de
overheden aldaar zoals nu veelal
gebeurt. Want economische
groei is de enige manier om ar
moede duurzaam te bestrijden.
Slechts vijf procent van de be
groting Ontwikkelingssamen
werking wordt direct aange
wend voor de particuliere sector,
becijfert Rinnooy Kan. Dat per
centage moet drastisch omhoog
om hulp effectief en efficiënt te
maken.
DEN HAAG (GPD) - Nederland
mag Vietnam geen medische ge
gevens verstrekken over terug
kerende Vietnamese asielzoe
kers. De passage in het verdrag
over de repatriëring van de
asielzoekers, waarin Nederland
zich daartoe verplicht, is on
wettig.
Dat zegt de Registratiekamer in
Rijswijk, die namens het minis
terie van WVC toezicht houdt op
de naleving van privacyregels.
Het verstrekken van medische
gegevens aan derden zonder toe
stemming van de betrokken per
soon is in strijd met de Wet Per
soonsregistratie en de Wet Ge
neeskundige Behandelingsover
eenkomst (WBO).
In het Nederlands/Vietnamese
repatriëringsverdrag verplicht
Nederland zich tot het overhan
digen aan de Vietnamese autori
teiten van medische gegevens
van repatrianten. Maar volgens
woordvoerder Crouwers van de
Registratiekamer is die toezeg
ging onwettig. Bovendien blijkt
in de medische vragenlijst te
worden geïnformeerd naar het
politieke verleden van de cliënt.
De Registratiekamer is daar
over zeer verbaasd: „Die vraag
dient geen enkel medisch doel
en hoort eenvoudig niet in een
medisch dossier thuis. Het is
voor ons een raadsel wat een arts
met die informatie moet", zegt
Crouwers.
De Wet Persoonsregistratie
voorziet in het recht van cliën
ten om te worden geïnformeerd
over het doel en de bestemming
van de aan derden te verstrek
ken gegevens. Dat is in het geval
van de Vietnamezen tot op he
den niet gebeurd.
Huiverig
Er wordt uiterst geheimzinnig
gedaan over de precieze inhoud
van de medische vragenlijst die
alle asielzoekers bij aankomst in
Nederland moeten invullen. Zo
ontkent de Centrale Opvang
Asielzoekers (COA) in Rijswijk
dat er naar het politieke verle
den van asielzoekers wordt ge
vraagd. De COA verstrekt de
vragenlijsten en beheert de me
dische dossiers van vluchtelin
gen, maar wil geen kopie van de
bewuste lijst afstaan. Evenmin
kan of wil ze de vraag beant
woorden of deze lijst ten be
hoeve van het repatriantendos
sier aan de Vietnamese autori
teiten zal worden overgedragen.
De omstreden vragenlijst werd
al in 1990 na protesten officieel
vervangen door een herziene
lijst waarin politieke vragen
achterwege blijven. Maar nog in
september 1992 werd van de
oude lijst gebruik gemaakt.
Het merendeel van de 350 uit het
voormalige Tsjechoslowakije
naar Nederland gevluchte Viet
namezen heeft in ieder geval nog
de 'oude' vragenlijst ingevuld,
inclusief de vraag naar hun poli
tieke verleden. Met name het
laatste maakt de Vietnamese
asielzoekers, over wie de Tweede
Kamer gisteren oordeelde dat ze
gedwongen kunnen worden te
rug te keren naar hun geboorte
land, bijzonder huiverig. De
groep Vietnamezen in Neder-
Vandaag
Hoog water
Het hogedrukgebied, dat giste
ren met centrum tot over Zee
land lag, ligt nu bij Zuid-Noor-
wegen. Hierdoor is de stroming
bij ons naar oost tot zuidoost ge
draaid en stroomt er warme dro
ge lucht naar de regio. Storin
gen blijven hierdoor nog zuide
lijk van ons. Wel probeert een la
gedrukgebied west van Ierland
zich in onze richting te verplaat
sen. Een bijbehorende trogvor-
mige storing bereikt ons in de
nacht, waardoor er mogelijk
meer bewolking wordt gevormd.
Maar overdag is het zonnig en
droog en met een maximum tem
peratuur van 27 graden wordt
het een zomerse dag. De oost- tot
zuidoostelijke wind is in de och
tend matig 3 tot 4 Bft. en neemt aj
naar zwak. Vannacht blijft het
met 18 graden zacht.
Nautisch bericht
Wind: oostelijk 3 tot 4 Bft.. zicht:
matig, temperatuur kustwater:
18 graden, afwijking waterstan
den: lichte verlagingen, maxi
mum golfhoogte monding Schei-
des: minder dan een halve me
ter.
ZON EN MAAN
2 juli
Zon op 05.23 onder 22.01
Maan op 01.19 onder 15.54
Vooruitzichten
Voor morgen: in het weekeinde
wordt het warm met plaatselijk
tropische waarden van rond de
30 graden, aan zee en boven de
Oost- en Westerschelde enkele
graden lager. De wind wordt
noordelijk en blijft zwak. Er zijn
zonnige perioden, maar de kans
op buien neemt toe; de meeste
kans op Zondag, 's Nachts blijft
de temperatuur aangenaam met
17 graden.
Voor maandag tot en met dins
dag: aanhoudend warm met ma
xima rond de 27 graden. Kans
op een lokale regen- entof on
weersbui. De wind is zwak tol
matig uit noordelijke richting.
Ook 's nachts blijft het nog zacht
met minima rond 16 graden.
Vrijdag. 1 juli
uur
em
uur
cm
Vlissingen
08.39
175
20.55
162
Terneuzen
08.58
201
21.18
187
Bath
09.46
243
22 05
227
Roompot-buiten
08.45
130
21.05
117
Zierikzee
10.00
137
22.10
125
Yerseke
10.05
144
22.15
131
Philipsdam-West
10.05
148
22.15
135
Zaterdag. 2 juli
Vlissingen
09.34
155
22.06
144
Terneuzen
09.56
179
22.20
167
Bath
10 39
217
23.06
203
Roompot-buiten
09.50
116
22.15
105
Zierikzee
10.55
126
23.15
114
Yerseke
10.55
132
23.20
120
Philipsdam-West
10.55
134
23.15
121
Laag water
uur
cm
uur
cm
Vrijdag, 1 juli
Vlissingen
02.35
189
14.50
145
Terneuzen
02.56
199
15.16
154
Bath
03.45
223
16.01
178
Roompot-buiten
02.40
149
15.10
111
Zierikzee
0345
157
16.00
118
Yerseke
03 50
162
16.05
123
Philipsdam-West
03.45
164
16.05
126
Zaterdag. 2 juli
Vlissingen
03.30
174
15.56
138
Terneuzen
03.50
184
16.16
146
Bath
04.41
206
17.00
166
Roompot-buiten
03.45
139
16.15
109
Zierikzee
04.35
148
16.55
116
Yerseke
04.40
153
17:05
121
Philipsdam-\Vest
04.40
156
17.05
124
I Verwachting vanmiddag
I 01-07-1994
de ajfers geven
Sk n
Q maximale ozon-
Üf0
- H concentraties aan
VERWACHTING VOOR MORGEN
NOORDEN
MATIG
OOSTEN
MATIG
WESTEN
MATIG
ZUIDWESTEN
MATIG
ZUIDOOSTEN
MATIG
3samm
en in europa
I I I I 11 I I I I I I I I 11 I
I I IIII 11 I
Premie aow
in 1995 hoger
AMSTERDAM (ANP) - De aow-
uitkeringen stijgen in 1995 met
0,5 miljard gulden door een ver
hoging van de ziekenfondspre
mie die wordt gecompenseerd
door verhoging van de bruto
aow. Als de aow bovendien
wordt opgetrokken wegens
loonstijgingen - de koppeling -
kost dat nog eens 300 miljoen.
Stijging van het aantal aow'ers
met 35.000 tot bijna 2,2 miljoen
kost 400 miljoen meer en een
wijziging in de inhouding van
premies en belastingen vergt
nog eens 200 miljoen extra.
Deze extra lasten moeten wor
den opgebracht door een verho
ging van de aow-premie tot 14,4
procent. Dat raamt de Sociale
Verzekeringsbank, die aow, aww
en kinderbijslag uitkeert. In het
eerste halfjaar van 1994 is de pre
mie 14,24 en in de tweede helft
14,0 procent.
Aan kinderbijslag zal in 1995 cir
ca 7,2 miljard worden uitgege
ven. In 1994 was dat 200 miljoen
minder. De stijging is louter het
gevolg van indexering van de
kinderbijslag aan de consumen
tenprijsindex.
De uitkeringslasten voor nabe
staanden en wezen (aww) komen
in 1995 uit op 4,9 miljard.
land vertrouwt haar eigen rege
ring voor geen cent.
De tekst van het verdrag zegt
niets over de aard en het doel
van het verstrekken van medi
sche gegevens aan Vietnam. Na
vraag leert dat op dit moment
geen enkele betrokken instantie
weet op welke medische gege
vens het verdrag doelt, noch hoe
die informatie wordt verkregen.
Justitie, WVC en de COA kun
nen er geen zinnig woord over
zeggen.
Voor het toezicht op de naleving
in Vietnam van het verdrag ver
wijst de Nederlandse regering
naar het Hoge Commissariaat
voor de Vluchtelingen van de
Verenigde Naties (UNHCR),
maar volgens Inlia, de kerkelijke
organisatie voor vluchtelingen,
is de UNHCR nog steeds niet
door Vietnam benaderd om deel
te nemen aan de praktische uit
voering. „Het verdrag rammelt
aan alle kanten. Daar mag je de
veiligheid van vluchtelingen
niet van afhankelijk stellen," al
dus een woordvoerster van Inlia.
Vooruitzichten
Weersvooruitzichten geldig tot
en met zaterdag:
Engeland, Schotland, Wales en
Ierland: Zonnig en droog. In het
westen meer bewolking en
plaatselijk regen of een bui.
Temperatuur meest tussen 16 en
22 graden, in Engeland plaatse
lijk 25 graden.
België en Luxemburg: Zonnig,
zaterdag wat meer bewolking en
een lokale regen- of onweersbui.
Maxima ongeveer 30 graden, za
terdag aan de kust koeler.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Flinke zonnige perioden en
vooral in het westen een lokale
regen- of onweersbui. Maxima
meest tussen 30 en 35 graden, za
terdag in het westen iets lagere
temperaturen, Aan de Kanaal-
kust maxima tussen 20 en 25
graden.
Portugal: Droog en veel zon,
maar langs de westkust ten
noorden van Lissabon ook
plaatselijk mist of wolkenvel
den. Middagtemperatuur aan
zee van 20 graden aan de Costa
Verde tot rond 30 in de Algarve.
In het binnenland maxima tot
35 graden.
Spanje: Meest zonnig en zeer
warm met maxima aan zee van
30 tot 35, in het binnenland on
geveer 40 graden. Aan de Golf
van Biskaje en in de westelijke
Pyreneeën naast zon ook gere
geld wolkenvelden en middag-
temperaturen rond 22 graden.
Canarische Eilanden: Zonnig,
aan de noordkant van de eilan
den ook enkele wolkenvelden.
Middagtemperatuur ongeveer
28 graden.
Marokko: Westkust: Droog en
vrij zonnig, aan het strand voor
al in de ochtend hier en daar
mist of laaghangende bewol
king. Middagtemperatuur vlak
aan zee ongeveer 27 graden, lan
dinwaarts veel warmer.
Tunesië: Zonnig. Middagtempe
ratuur aan het strand tegen de
30. landinwaarts 35 tot 40 gra
den.
Zuid-Frankrijk: In de westelijke
Pyreneeën en aan de Atlanti
sche kust mogelijk een regen- of
onweersbui, verder zonnig en
zeer warm. Middagtemperatuur
ongeveer 35 graden, aan de At
lantische kust bij wind van zee
minder warm.
Mallorca en Ibiza: Droog en veel
zon. Middagtemperatuur aan
het strand ruim 30 graden.
Italië: Overwegend zonnig en
vrijwel overal droog. Middag
temperatuur tussen 30 en 35 gra
den.
Griekenland en Kreta: Overwe
gend zonnig. In het noorden wat
meer wolken en kans op een lo
kale onweersbui. Op de Egeï-
sche Zee tijdelijk wat minder
wind. Maxima aan de stranden
ongeveer 30 graden, in het
Griekse binnenland rond 35 gra
den.
Turkije en Cyprus: Zonnig.
Langs de Turkse westkust tijde
lijk afnemende wind. Middag
temperatuur op veel plaatsen 30
graden of iets hoger.
Weerrapporten 30 juni 20 uur:
Amsterdam
onbewolkt
°C
19
Aberdeen
half bew.
16
Athene
onbewolkt
30
Barcelona
onbewolkt
26
Berlijn
licht bew.
21
Boedapest
onbewolkt
30
Bordeaux
onbewolkt
31
Brussel
licht bew
23
Cyprus
onbewolkt
26
Dublin
licht bew.
16
Frankfurt
onbewolkt
25
Genève
onbewolkt
28
Helsinki
onbewolkt
19
Innsbruck
onbewolkt
25
Istanbul
onbewolkt
24
Klagenfurt
half bew.
27
Kopenhagen
onbewolkt
17
Las Palmas
licht bew.
23
Lissabon
onbewolkt
23
Londen
half bew,
21
Luxemburg
licht bew.
25
Madrid
onbewolkt
38
Malaga
licht bew.
26
Mallorca
onbewolkt
27
Malta
licht bew.
24
Moskou
onbewolkt
19
München
onbewolkt
26
Nice
onbewolkt
26
Oslo
licht bew.
20
Parys
onbewolkt
26
Praag
licht bew.
21
Rome
onbewolkt
27
Split
licht bew.
24
Stockholm
onbewolkt
20
Warschau
licht bew.
22
Wenen
half bew
23
Zurich
onbewolkt
28
Bangkok
zwaar bew.
25
Tunis
onbewolkt
27
