Rinus Israel is milder
en socialer geworden
Luxe, rust en pindakaas voor spelers Oranje
Veel drinken
enige remedie
tegen de hitte
Klankbord van de
Kleine Generaal kent zijn plaats
Rinus Israel: „Een trainer wordt wel wereldkampioen, maar alleen dank zij de spelers."
DINSDAG 14 JUNI 1994 2
De kantoormuren in de
Zeister bossen juichen
voor Oranje. „In '74", herinnert
Rinus Israel zich, „was het niks
bijzonders wat er omheen
gebeurde. Een paar foto's, meer
niet. Nu is het een heel circus."
De hal van het KNVB-
sportcentrum ademt één en al
Oranje. Aan de ene wand een
glimmende kleurenfoto van het
onvergetelijke schouwspel in
München '88. Schuin tegenover
een poster van het Nederlands
elftal van nu.
In het midden, pontificaal,
Dick Advocaat en Bert van
Lingen. Rondom het duo de
'leeuwen van Oranje'. Maar
waar is Rinus Israel, de eerste
luitenant van de bondscoach?
„Die foto zal wel gemaakt zijn
toen ik er niet bij was". Dat is
wel duidelijk. Maar is dat niet
een beetje gek? „Vind je? Nou,
het maakt niks uit, daar hecht
ik niet aan. Als ze alleen de
spelers nemen, vind ik het ook
prachtig. Dat soort dingen
interesseren me niks."
Maar wat dan wel? „M'n klein
dochter bijvoorbeeld. Ik heb
er echt geen moeite mee om straks
vijf, zes weken van huis te zijn, ik
vind het alleen vervelend voor
haar. Zes weken. Dat is lang hoor."
Hij weet er alles van, zegt-ie. „Toen
ik trainer werd van Dinamo Boe
karest was ze net acht maanden. Ik
vond het verschrikkelijk om weg te
gaan, maar er zijn minder leuke
dingen in het leven die je tóch
moet doen."
Zoveel tederheid zou je niet achter
hem zoeken, de staalharde verde
diger van toen. IJzeren Rinus
vormde samen met Theo Lase-
roms, alias de tank, jarenlang een
oerdegelijke tandem, het gewa
pend beton van Feyenoord. De
schrik van de velden, tot diep in
Europa toe. Dat was in de glorieja
ren van de Rotterdamse voetbal-
trots, de tijden van 'de Kromme',
Coen Moulijn en Ove Kindvall.
„Wij konden ons qua overtredin
gen veel meer permitteren dan de
centrale verdedigers van nu. Alles
is heel streng gereglementeerd, de
scheidsrechters trekken nu veel
sneller geel."
Van de verdedigers van nu, zegt
hij, wordt meer gevraagd dan toen.
„Ze moeten nu ook mee kunnen
voetballen. Laseroms had een fan
tastische sliding, hij was keihard
en kon goed koppen. Maar hij was
niet fantastisch als hij de bal aan
de voet had." Als je hem vergelijkt
met Frank de Boer. „Die jongen
heeft een fluwelen techniek, hij
kan goed koppen en heeft een
goede trap. Als hij nu ook nog het
venijn kan opbrengen om agressief
te denken, zou hij één van de bes
ten ter wereld zijn. Van hetzelfde
niveau als Maldini."
Stempel
Rinus Israel schopte het ook als
trainer tot Feyenoord 1. Maar hij
werd net zo hard weer de Kuip uit
gejaagd. Uit die periode dateert
het stempel dat hem is opgedrukt:
stuurs en cynisch. Het bijtende
sarcasme waarmee hij Mario Been
op z'n nummer kon zetten, blijft
hem eeuwig achtervolgen. Hij
haalt z'n schouders op. „Als het de
club goed gaat, is cynisme leuk.
Maar als de resultaten minder zijn,
wordt het tegen je gebruikt. Alles
hangt van het resultaat af. Het spel
kan nog zo goed zijn, maar als je
niet wint ben je tóch een kloot
zak."
„Maar nors en nukkig, dat ben ik in
de groep zeker niet. Alleen als er
niet getraind wordt zoals ik het wil,
dan kan ik heel vervelend zijn", Hij
is de vijf kruisjes inmiddels gepas
seerd en wat milder geworden,
geeft hij toe. En ietsje socialer in de
omgang, zo lijkt het. „Toch kan ik
het moeilijk verbergen als ik aan
iemand een hekel heb. Dat kan ik
heel slecht camoufleren. Maar ik
blijf tegenover de spelers altijd
straight." Rechttoe-rechtaan.
Als verdediger schoffelde en bik
kelde hij dat het een lieve lust was.
Maar hij kon óók een aardig bal
letje trappen en had de gave om
een wedstrijd te lezen, zoals dat in
het jargon heet. Daarom haalde
Advocaat hem naar Zeist. „Het
coachen was niet het minste wat ik
van voetbal wist. Het is moeilijk
om dat van jezelf te zeggen, maar
dat was bij mij aardig verzorgd,
dacht ik zo."
Klankbord
„Nee, ik heb hem nooit gevraagd
waarom hij nou juist mij heeft ge
kozen. Maar ik denk dat Advocaat
iemand zocht met ervaring, ie
mand tegen wie hij in de wedstrijd
aan kon praten. Een klankbord,
heet dat met een mooi woord",
grinnikt hij. Rinus Israel is een
loyale assistent. Zonder de preten
tie de eerste viool te willen spelen.
„Als assistent moet je je plaats we
ten. Advocaat heeft de eindverant
woordelijkheid, ik probeer hem
daar zo goed mogelijk bij te hel
pen. Dat lukt vrij aardig, het is heel
prettig samenwerken met hem."
Maai- het zal vooral de ervaring zijn
geweest die de doorslag heeft gege
ven hem naar Zeist te halen. „Ik
heb natuurlijk zelf een paai- keer
met het Nederlands elftal meege
daan". bagatalliseert hij z'n 47
Oranje-caps. Over aanzien in de
groep heeft hij dus geen klagen.
„Maar of ze tegen mij opkijken,
daar geloof ik niks van. Jongens
als Gullit, Koeman, Rijkaard en
Wouters hebben alles meege
maakt en verschrikkelijk veel be
reikt. Ik zou eerder tegen Gullit op
moeten kijken. Die is toch al eens
Europees voetballer van het jaar
geweest. Nou, waar praten we dan
nog over."
Rinus Israel speelde nog tegen
Frank Rijkaard, „maai- toen was ik
al erg oud en hij nog erg jong." Het
was in de nadagen van een lange
carrière. Hij hield er kapotte
knieen aan over. Maar ook een
mooi leven. In de buitenlucht. „Als
ik niet een beetje had kunnen voet
ballen", denkt de arbeidersjongen
uit Amsterdam-noord, „was het
voor mij een stuk moeilijker ge
weest," Hij rekte zijn actieve loop
baan tot z'n veertigste. „Dat was
vooral omdat ik buiten het voetbal
niet veel anders kon."
Maar om nou te zeggen dat hij in
Zeist zielsgelukkig is? „Trainen,
lekker op het veld staan, dat is
leuk werk." Zeg maar rustig het
mooiste wat er voor hem bestaat.
„Een positiespelletje, in een partij
tje meehobbelen, daar geniet ik
van." Rinus Israel moet gras onder
z'n voeten voelen, werd er over
hem geschreven, géén kantoorta
pijt. Daar kan hij zich wel in vin
den. „Als het bij een club lekker
loopt en je kunt aan het verwach
tingspatroon voldoen, dan is dat
leuk werk. Maar ik heb ook de an
dere kant meegemaakt. En die was
minder leuk."
Leo Beenhakker ondervond vier
jaar geleden, bij het totaal misluk
te WK in Italië, hoe riskant het vak
van bondscoach is. De schuld
vraag ligt volgens Israel bij de
KNVB, niet bij Beenhakker. „De
start was al helemaal verkeerd. De
spelers vroegen om Johan Cruijff,
die hadden ze toen meteen aan
moeten stellen. Nu blijf je altijd
met de vraag zitten of Oranje met
hem wereldkampioen had kunnen
worden. Nu moet Advocaat preste
ren, want hij moet nog vier jaar
verder. Dat lijkt me voor hem niet
prettig. Als het in Amerika maar
even tegenzit, zal er weer meteen
om Cruijff worden geroepen."
Geen gezeur
De spelers kunnen een bonds
coach maken of breken, dat hoefje
Rinus Israel niet te vertellen. „Een
trainer wordt wel wereldkam
pioen, maar alleen dank zij de spe
lers." Als WK-deelnemer zat inval
ler Rinus Israel er in '74 met z'n
neus bovenop. „Als zo'n WK goed
verloopt, hebben spelers die er
naast staan geen enkel recht van
spreken. Dan laten ze het ook wel
uit hun hoofd de mond open te
doen. Het is een voorwaarde datje
geen gezeur in de groep krijgt, dat
is het allerbelangrijkste."
„Maar zoals ik de groep nu mee
maak, denk ik dat het onderling
wel goed zit. De saamhorigheid
lijkt mij wel aanwezig als ik zie hoe
iedereen met elkaar omgaat." En
Advocaat, zal hij de druk aankun
nen? „Ik heb de indruk dat hij er
goed mee overweg kan. Wat hij in
nerlijk voelt weet ik niet, maar
naar buiten toe gaat hij er heel
goed mee om. Dat heb ik vooral ge
merkt voor de beslissende wed
strijd tegen Engeland. Hij maakte
toen een hele goede indruk op mij.
Met alles erop en eraan." Daar
hoeft het dus niet aan te liggen.
„Het gaat erom of de spelers in
Amerika het maximale kunnen en
willen brengen om tot goede resul
taten te komen", zegt de WK-se-
condant van Advocaat. „Iedereen
heeft aan Feyenoord kunnen zien
hoe ver je met een goede mentali
teit kunt komen. Succes is een mix
van talent en wilskracht. Als het
Nederlands elftal wil slagen, zullen
de spelers 100 procent van hun mo
gelijkheden moeten brengen. An
ders kom je niet ver". En ziet Rinus
Israel zijn kleindochter sneller te
rug dan hem lief is.
Albert Geesing
Bondsarts Frits Kessel stelt
het duidelijk: voor paniek
verhalen is geen enkele aanlei
ding. Toch gaat Oranje voet
ballen in de sauna die de Flo
rida Citrus Bowl van Orlando
heet. Dat zal geen pretje wor
den. Verwachte temperatuur:
39 graden celsius. verwachte
luchtvochtigheid: 90 procent.
De voorspelling van de geleer
den ter plekke is dat zelfs de
muskieten bij die hitte binnen
blijven. Anders vallen ze dood
van het dak.
Niemand weet precies wat het
Nederlands elftal te wachten
staat. Ook Kessel niet. „Om
standigheden zijn overal an
ders. Het is moeilijk vooraf een
norm te stellen. Ik geef toe dat
dit keer alles samenkomt. Hit
te, hoog vochtigheidspercen
tage, tijdsverschil van drie uur
tussen oost- en westkust, to
taal andere culturen in de ver
schillende steden. Wie de titel
wil moet veel factoren overwin
nen."
Kessel schat het vochtverlies
van spelers per dag tussen vijf
en tien kilo, door overdreven
transpireren. In Nederland is
dat ongeveer anderhalve kilo.
De remedie is drinken, drinken
en nog eens drinken. Geen bier,
overigens. Daarvan neemt
vochtverlies slechts toe. „Maar
dat houd ik wel in de hand",
zegt Kessel. „Voor wat de spe
lers betreft althans."
Discipline
Volgens Kessel is gediscipli
neerd gedrag van groot belang.
„Het verlies aan vocht moet
voor een volgende inspanning
volledig zijn gecompenseerd.
Op de weegschaal staan zal een
dagelijks ritueel worden. Tij
dens de wedstrijd zal per kwar
tier ongeveer een kwart liter
gedronken moeten worden.
Maar we praten over een sport
zonder time-outs, zonder door
lopende wissels. We zullen een
hoop bidons achter het doel
moeten leggen, de ballenjon-
gens zullen een tas met drank
mee moeten slepen. Zo moeten
we het oplossen."
Kessel hoopt qua weer op een
beetje mazzel. Een beetje maz
zel noemt hij een „koudefront"
van 30 graden celsius en een
luchtvochtigheid van 70 pro-
cent. Slaan de meters door
naar de andere kant, dan zijn
we, volgens Kessel, „in de aap
gelogeerd."
Doden
Bij de verwachte normen (ruim
38 graden, ruim 90 procent.)
wordt bijvoorbeeld American
Football afgelast. „Is ook lo
gisch", zegt Kessel. „De spelers
hebben van die pakken aan, De
warmte onder een helm wordt
veel te hoog. Gaat het door.
dan vallen er doden."
Maar wordt het voor „onze jon
gens" niet gevaarlijk? Kessel
relativeert. Onze jongens dra
gen geen helm, hebben geen
zware pakken. Maar van de
kant zal water moeten worden
aangevoerd. Want geen water
transport betekent verhoging
van de centrale lichaamstem
peratuur. En dat moet ten kos
te van alles worden voorko
men.
„Zie Henri Leconte", zegt Kes
sel. Deze tennisser viel flauw
bij de Open Australian, toen de
temperatuur in het stadion het
kookpunt had bereikt, „En die
Zwitserse marathonloopster
bij de Olympische Spelen van
Los Angeles. Die kwam zwal
kend het stadion binnen, kon
nauwelijks nog op haar benen
staan. Maar ze kwamen beiden
heel snel weer bij. Toch zullen
we van de kant heel alert moe
ten blijven op spelers die te
veel geven."
Kessel denkt de grootste pro
blemen op te lossen door eerst
naar het Canadese Toronto te
reizen. In vier dagen zal daar
het tijsverschil van zes uur ver
werkt moeten worden. Dan een
week voorbereiding in het „ex
treme" Orlando. De omstan
digheden in Washington, waar
Oranje het eerste groepsdue!
speelt, zijn vergelijkbaar. Kes
sel: „Fysiologen beweren dat
een week genoeg is om in vol
doende mate te acclamatise-
ren. Dat is wat anders dan er
aan te wennen. Om eraan te
wennen heb je twee jaar no
dig."
Gert Lammerink
Bondsarts Frits Kessel schat het vochtverlies van spelers p«
dag tussen vijf en tien kilo. foto ANP
Voor de Oranje-spelers straks geen
Amerikaanse vette worstjes en 'hash
brown potatoes' bij het ontbijt, maar oer;-
hollandse chocoladehagel, pindakaas en
echte krentenbollen. Een Hollandse win
kel in Orlando levert het beleg en de Ne
derlandse warme bakker Fabian Ton uit
Massachusets zal elke dag per speciale
koerier een lading kadetjes en volkoren
brood volgens Hollands recept naar de
sjieke golfclub van Lake Nona sturen.
Daar zullen de spelers en begeleiders van
het Nederlands elftal vanaf 12 juni in on
gekende luxe bivakkeren. De golfclub
(lidmaatschapsgeld 2000 dollar per
maand!) heeft een uitstekend restaurant
en een prima chef. maar de spelersmagen
mogen niet door de vette Amerikaanse
kost bedorven worden Geen Big Macs
dus. De KNVB neemt dan ook zijn eigen
kok mee. die toezicht zal houden op het
bereiden van de warme en koude hap
voor Oranje.
Voor de beheerders van de Lake Nona
Country Club zal de Nederlandse invasie
even wennen worden. Het is een prach
tig, vele hectaren groot glooiend terrein
aan een meer. veertig kilometer buiten
Orlando. Het vliegveld ligt onder hand
bereik, maar niets verstoort de idyllische
stilte die nu eenmaal bij een golfclub
hoort. Of het moeten de zacht zoemende
karretjes zijn waarmee de miljonairs zich
van hole naar hole laten vervoeren.
De in Orlando wonende Nederlandse za
kenman Ger van der Made had voor de
KNVB vier mogelijke onderkomens voor
Oranje uitgezocht. „Begin dit jaar kwam
Dick Advocaat kijken. Lake Nona was de
derde op het lijstje, maar Dick hoefde
nummer vier niet eens meer te zien. Dit
was het", zegt Van der Made. die zich 're
sident coördinator' van de KNVB noemt.
Dat komt er vooral op neer dat hij in zijn
vrije tijd de bond hand- en spandiensten
verleent.
Stallone
De golfclub wordt bestierd door Britten.
Aan de muren van de eetzaal hangen fo
to's van de beroemdste golfspelers ter
wereld, van ouwetjes als Arnold Palmer
en Jack Nicklaus tot nieuwe goden als
Tom Watson en Bernhard Langer. Zo
waar prijkt tussen al die golfsterren ook
een prent van Silvester Stallone, die hier
ook ooit een balletje heeft geslagen. Van
de Oranjespelers is alleen bekend dat
Ronald Koeman nog wel eens een partij
tje golf speelt.
Een hele vleugel van het hoofdgebouw
van de golfclub is bestemd voor de 22
spelers, die er elf uiterst luxueuze ka
mers met veel nep-antiek, marmeren
badkuipen, centimetersdik tapijt en uit
zicht op de 18e hole zullen bewonen.
Over de kamerprijs wil niemand zich uit
laten. „Minstens zoveel als in een luxe
hotel", zegt Van der Made. We schatten
het op zo'n 300 dollar per dag. Het verblijf
hier gaat de KNVB dus al gauw een ton
kosten.
Villa's
De staf - Advocaat, dokter Kessel en me
dewerkers - krijgt het nog beter. Zij sla
pen in enkele villa's verderop op het
complex. „En verder niemand", zegt Van
der Made. Lake Nona is in elk geval 's
avonds en's nachts taboe voor de KNVB-
bobo's. Bondsbestuui'ders, spelersvrou
wen. regeringsvertegenwoordigers en al
le andere hotemetoten worden tijdens de
drie weken in Orlando ondergebracht in
de al evenmin sjofele Beach Club van het
Walt Disney Resort van Disneyworld, op
een 'veilige' afstand van 50 kilometer van
Lake Nona.
Advocaat wil rust voor zijn spelers, die
gebruik kunnen maken van een gloed
nieuwe healthclub met een wedstrijd
zwembad. dat pas eind mei is ingewijd,
en van een handvol tennisbanen. De club
heeft speciaal voor Oranje zelfs 34 fietsen
aangeschaft en de spelers kunnen een
hengeltje uitwerpen in het meer. Maar
gezien de hitte zal dat wel een potje kla
verjassen in de gekoelde clublounge wor
den.
Bewakers
Wie denkt een kijkje bij Oranje te kun
nen gaan nemen kan dat vergeten. Lake
Nona is omgeven door een stevig hek. er
lopen bewakers rond en de oprijlaan van
de ingang tot het hoofdgebouw is al een
kilometer lang. Trainen doet Oranje ook
niet op Lake Nona, al is speciaal een 70
bij 70 meter groot braakliggend stuk
land ingezaaid.
„Daar kan Advocaat zijn geheime takti-
sche oefeningen uitvoeren", zegt Van dei-
Made met een grijns. Voor de echte trai
ningen zullen de coach en zijn mannen
elke dag per bus een dertig kilometer
lange rit moeten maken naar het sport
complex van de de University of Central
Florida (UCF). Ook al afgelegen, en ver
geleken met Lake Nona tamelijk Spar
taans. Maar hier zijn het publiek en de
nieuwsgierige media tenminste welkom.
Een voetbalveld met een atletiekbaan
eromheen. Dat is alles. Nog geen tribu
nes. geen hekken. Het aanbod van de
universiteit om er een groot hek omheen
aan te leggen, is afgeslagen. Iedereen
komt maar. Op 15 juni speelt Nederland
er tegen de Fort Lauderdale Strikers,
één van de weinige 'profclubs' van Ame
rika. De Strikers worden getraind dooi
de Nederlander Thomas Rongen, die de
KNVB in Florida als voetbaltechnische
coördinator terzijde staat. Er zullen zelfs
speciale tribunes worden neergezet, zo
dat de oefenwedstrijdjes van Oranje
enigszins comfortabel gevolgd kunnen
worden.
Geen pretje
Hoewel, onder de felle zon, bij 35 graden
en een luchtvochtigheid van 90 procent
is dat geen pretje. Niet België of Marok
ko. maar het weer wordt straks de zwaar
ste tegenstander van Oranje. Niet alleen
hier in Orlando, maar misschien nog wel
erger in Washington, waar het even heet
kan zijn, maar de luchtvochtigheid vaak
nog groter is. Als het te erg wordt kunnen
de spelers op het UCF-terrein de koelte
van een sporthal opzoeken.
Op 12 juni arriveerde de Oranjetreinvan
uit Canada in Orlando. Morgen, woens
dag, is er de oefenwedstrijd tegen de Sto
kers. Op zondag 19 juni vliegt de hele
club naar Washington, waar 's avond*
een ontvangst op de Nederlandse aw-1
bassade plaatsvindt en een dag later te
gen de Saudi's wordt gespeeld. Dinsdags
keert iedereen weer terug naar Orlando
Daar wacht vier dagen later het topdufc
tegen België en op 29 juni de strijd tegen
Marokko.
Wint Oranje de poule dan mag het nog
vijf dagen langer in Lake Nona en de hit
te van Florida blijven voor het duel op'
juli tegen de nummer twee van de gro^f
met Italië. Ierland, Noorwegen en Me
xico. Wordt Nederland tweede, dan ver
huist het op 30 juni naar Dallas in Texas,
voor de strijd op 3 juli tegen de winnaar
van de groep met Brazilië, Rusland.
den en Kameroen. In Dallas kan hel m
juli net zo heet zijn als in Flordia, het iss
alleen veel droger.
Hans de Biuij"
