Oranje wordt geen wereldkampioen
Cruijff
heeft zich vergist
PZC
Ik dacht dat iedereen ten koste
van alles het WK wilde winnen
S
Waarzeggers
zien louter
rampspoed
Ijl,
DINSDAG 14 JUNM994 16
Met de afstandsbediening in de
hand laat Johan Cruijff de
eindronden van het
wereldkampioenschap voetbal via
het televisiescherm aan zijn
meesteroog voorbij trekken. Hij zegt
bij zijn wedstrijdkeuze selectief te
zullen zijn en als het gebodene hem
niet bevalt niet te zullen schromen
naar een ander kanaal te zappen. „Ik
wil natuurlijk wel iets leuks zien."
De coach van Barcelona heeft geen
hoge verwachtingen van het
vierjaarlijkse gala-bal van de
vierentwintig beste voetballanden
ter wereld. „De stijl van Barcelona
zul je op het WK niet zien."
Had hij deze zomer bij het Nederlands
elftal de scepter gezwaaid en niet
Dick Advocaat, dan had Cruijff Oranje na
tuurlijk dezelfde frivole speelwijze aange
meten als de trots van Catalonië. „Met die
manier van voetballen zie ik de meeste
mogelijkheden om wedstrijden te win
nen". verklaart hij. „En voor het publiek is
het ook het leukste om naar te kijken." Hij
pauzeert even als wil hij zijn woorden wat
extra gewicht geven. „Je kunt", zegt hij
dan op docerende toon, „op het WK maar
op twee manieren opvallen. Door het WK
te winnen èn door het beste voetbal te spe
len dat er is. Al het andere noem ik mee
doen, en daar heb ik geen zin in."
Cruijff haalt het WK van 1974 in. toen nog,
West-Duitsland aan als voorbeeld. Oranje
oogstte destijds allerwegen lof met zijn to
taalvoetbal, maar greep naast de hoofd
prijs. Daar gingen de veel soberder spelen
de gastheren mee aan de haal. „Natuurlijk
had ik dat toernooi graag willen winnen,
maai- wij waren wel de morele winnaar en
dat is voor mij net zo belangrijk. Van de
10.000 brieven die ik na '74 heb gehad, wa
ren er, echt waar, 9500 met alleen maar
halleluja-verhalen. Onze manier van voet
ballen werd verheerlijkt. Dat is, denk ik,
het maximale datje kunt bereiken."
Cruijff schetst een somber beeld van het
hedendaagse topvoetbal. „Twintig jaar
geleden was er veel meer kwaliteit. Tech
nisch gezien is het voetballen achteruit
gehold." De hogepriester van het aanval
lende voetbal wijt dat vooral aan de laf
heid van veel coaches. „De ene ploeg
speelt met zeven verdedigers, de andere
met acht... maar daarvoor kom je toch
niet naar de stadions. En dan lees ik ook
nog artikelen waarin mensen zeggen: ze
moeten maar met tien tegen tien gaan
spelen." (Leo Beenhakker opperde on
langs die mogelijkheid in VI/red.). De mae
stro heft zijn handen in wanhoop ten he
mel. „Waai- ben je dan mee bezig?'
De spelregels hoeven in Cruijffs ogen hele-
rpaal niet te worden veranderd. Wat voor
hem telt, is de kwaliteit van de spelers en
de visie van de coach. Resultaatvoetbal
heeft in zijn denkwijze ook geen negatieve
klank. Cruijff: „Wij spelen met Barcelona
altijd resultaatvoetbal, alleen kun je dat
op twee manieren doen. Je kunt met acht
man in het eigen strafschopgebied gaan
verdedigen en je kunt ook op de helft van
de tegenstander gaan spelen. Dat laatste
prefereer ik."
Verpletterend
Zijn uitleg waarom hij daaraan de voor
keur geeft, is verpletterend in zijn een
voud. „Als je op de helft van de tegenpartij
bent, kan de tegenpartij geen goal maken.
En als de tegenpartij op de eigen helft een
foutje maakt, kan ik wel een goal maken.
Maar ga ik met acht man in mijn eigen
strafschopgebied verdedigen en eentje
van mij glijdt uit, dan kan de tegenpartij
een goal maken. Dat is de hele filosofie.
Meer is er niet." Hij haalt zijn schouders
op. als wil hij zeggen: een kind kan de was
doen.
Voetballen, vindt Cruijff, is een kwestie
van logisch denken. „Het is net schaken.
Je moet zorgen dat je op het veld zo'n si
tuatie creëert dat Romario één tegen één
komt te staan. En dan moet zijn kwaliteit
Johan Cruijff nam aan 'slechts' één WK deel. Op de foto viert hij de zege op de DDR
tijdens het wereldkampioenschap voetbal in 1974 dat in West-Duitsland werd gehou
den. Rechts: Willem van Hanegem, de huidige trainer van Feyenoord.
maar de doorslag geven. Hoe je zo'n situa
tie creëert? Dat kun je op verschillende
manieren doen. Je kunt bijvoorbeeld jouw
snelste man tegen hun langzaamste zet
ten. Of je zet iemand van jou op een positie
waarbij hij iemand van de tegenpartij wat
uit het centrum van de verdediging weg
trekt, waardoor Romario net dat kleine
beetje extra ruimte krijgt dat hij nodig
heeft om te kunnen scoren. Dat is het
leuke van voetballen. Tenminste, dat vin
den wij hier bij Barcelona leuk. Maar je
moet dan wel aanvallen, want dan heb je
het initiatief en kun je dit soort geintjes
uithalen."
Huiswerk
Cruijff had het Nederlands elftal op het
WK graag willen coachen. Hij heeft daar
nooit een geheim van gemaakt en komt
daar die vrijdagmorgen in de ingewanden
van stadion Camp Nou opnieuw recht
voor uit. „Maar als KNVB zijnde moet je
dat dan ook willen", zegt hij, onderuit ge
zakt in een lederen fauteuil van de be
stuurskamer. En dat gevoel, zo laat Cruijff
weten, had hij al snel niet. Zelfs toen Jos
Staatsen, de voorzitter van het bestuur
betaald voetbal, na zijn solo-bezoek aan
Cruijff eind november van het vorige jaar
enthousiast kenbaar maakte er op te reke
nen dat alles in kannen en kruiken zou ko
men, bleef Jopie uit Betondorp wantrou
wend. „Het is niet voor niks dat ik toen
tegen Staatsen heb gezegd: ga jij nu eerst
maar eens terug naar Nederland, je huis
werk doen. Dan doe ik dat ook. En dan
zien we wel wat er van komt...Er is daarna
nooit meer een gesprek geweest." Hij
lacht smalend.
Dat het niet tot een akkoord kwam tussen
hem en de KNVB, heeft Cruijff niet ver
baasd. Hij vertelt Zeist te kennen als zijn
broekzak en dus te weten dat het eigenbe
lang op het KNVB-sportcentrum niet zel
den uitstijgt boven het algemene belang.
„Op het moment dat Staatsen tegen mij
zei: jij mag dat gaan doen en dat en dat,
wist ik dat er ook mensen waren die dat
niet zo zagen zitten. Die mensen hebben
allemaal hun eigen 'invloedhoek' en 'beïn-
vloedingshoek'. Daar ontkom je niet aan.
Dat er kunsten zijn uitgehaald, is voor mij
duidelijk. Door wie? Dat kunnen er een
heleboel zijn geweest. En wat de rol van
Staatsen precies is geweest, laat ik ook
maar in het midden. Wat hij in ieder geval
niet begrepen heeft, is dat je het als enige
nummer één nooit kunt winnen van tien
nummers twee."
Over het Oranje van Dick Advocaat zegt
Cruijff zich niet te willen uitlaten. „Als ik
mijn opstelling zou geven, kan er achteraf
weer iemand zeggen: hij heeft de druk ver
hoogd. Daar begin ik dus niet aan. Laat ze
het maar lekker zelf uitzoeken. Ik heb
toch een heel andere denkwijze over het
voetballen dan anderen, dus."
-Wat verwacht je van het Nederlands elf
tal?
Cruijff: „Ik hoop dat het ze heel goed gaat,
dat ze er het maximale uithalen en dat ie
dereen tevreden is."
-Maar daar heb jij een hard hoofd in.
Cruijff: „Nou ja, goed, maar het is niet be
langrijk wat ik er van denk."
-Van welke landen verwacht jij het mees
te?
Cruijff: „Ik hoop dat een voetballand we
reldkampioen wordt. Als het maar geen
land wordt zoals Denemarken op het laat
ste EK. want dat stelde voetbaltechnisch
gezien weinig voor."
-Wat vind jij voetballanden?
Cruijff: „Het worden er steeds minder,
maar in Colombia en Brazilië lopen nog
wel een hoop goede voetballers rond, denk
ik."
-Wat verwacht je van de Afrikaanse lan
den?
Cruijff: „Niet veel. Van de Afrikaanse lan
den kun je een hoop zeggen. Dat ze tech
nisch goed zijn, dat ze.„maar om nou te
zeggen: ze eindigen bij de laatste acht.
nee... Nee, ook Nigeria niet. Ik heb de Afri
ca Cup gevolgd en ook al heeft Nigeria die
gewonnen, het viel me niet mee."
■Bij het laatste WK, in Italië, eindigde Ka
meroen nog wel bij de laatste acht.
Cruijff: „Maar je hebt toch ook kunnen
zien, hoe Kameroen dat toen gedaan
heeft. Het ging met negen man voor de ei
gen goal liggen en sloeg steeds met een
uitvalletje toe. Dat tel ik niet mee."
-Denkje datje ooit nog eens als coach van
het Nederlands elftal naar een groot toer
nooi zult gaan?
Cruijff: „De wonderen zijn de wereld nog
niet uit, maar het zal steeds moeilijker
worden. Ik ben geen doorsnee-trainer, ik
ben een prestatiemannetje...daar kan ik
ook niks aan doen. Als ik iets doe, wil ik
het goed doen. Ik doe het niet om het te
doen en ook niet om geld, prestige of be
kendheid. En ik dacht, toen ik werd ge
vraagd met het Nederlands elftal naar
Amerika te gaan, dat iedereen hetzelfde
dacht als ik: ten koste van alles het WK
willen winnen. Maai- dat blijkt niet zo te
zijn. Wat dat betreft heb ik me vergist...ie
dereen kan zich vergissen."
Jan Mennega
WK ook
voor
fans
slopend
Aan voorspellingen
waagt Diny van der
Geest zich niet. Het hoofd
medische informatie van
het instituut Tropenzorgin
Almere is er echter heilig
van overtuigd dat het Oran
je-legioen tijdens het WK
voetbal in de Verenigde
Staten met enige regelmaat
met lichamelijk ongemak
te maken krijgt.
„De combinatie van zon,
hitte en alcohol gaat zijn toi
eisen", verwacht de arts.
„Ik wil helemaal geen pa
niek zaaien, maar voor mij
staat vast dat sommige
supporters in het zieken
huis zullen belanden,"
Daarbij tekent Van der
Geest aan dat Amerika ge
lukkig een land is waar de
medische voorzieningen
uitstekend zijn. „Tropische
aandoeningen komen daar
niet voor. Ook de hygiëni
sche omstandigheden zijn
goed. Dat bespaart al een
heleboel ellende." Verbran-
dingswonden. flauw vallen
en uitdrogingsverschijnse
len zijn medisch gezien de
risico's, waarmee de Oranje
fans in Washington en Or
lando het meeste rekening
moeten houden. Van der
Geest: „In het ergste geval
kan zelfs sprake zijn van
een hitteberoerte. Het li
chaam slaagt er dan niet
meer in de temperatuur
rond de 37 graden te hou
den. Supporters die dat
overkomt, geraken in coma
en moeten meteen naar het
ziekenhuis."
Veruit de meeste risico's
zijn met een beetje goede
wil vrij simpel te voorko
men, meent Van der Geest.
„Flauw vallen lijkt meestal
erger dan het is. Even de
schaduw in en het pro
bleem is opgelost. Dat geldt
ook voor uitdroging. Dat
valt op te lossen met het
drinken van water. In Was
hington en Orlando moeten
de supporters minimaal
drie liter water per dag drin
ken. Ook het zoutgehalte
moet regelmatig worden
aangevuld. Een kop soep
doet wonderen."
Zonnecrème
Meer problemen verwacht
Van der Geest bij het o
pen van verbrandingswon-
den. „Je moetje natuurlijk:
beschermen. Een
zonnecrème, een hoofddek
sel en een zonnebril zijnon-
misbaar. Toch zal dat k
niet voor iedereen geni
zijn. De meeste supporters
gaan al vroeg naar het sta
dion. Inclusief de wedstrijd
zitten ze dan misschien wel
vier of vijf uur in de bran
dende zon. Daar is bijna
geen bescherming tegen
mogelijk. De kans op eerste
en tweedegraads verbran
dingen acht ik dan ook ei
groot."
Meer zorgen maakt Van der
Geest zich over het alcohol
gebruik van het Oranje-le
gioen. „In combinatie met
warmte en een hoge voch
tigheidsgraad is alcohol
echter dubbel zo slecht. Je
zult zien dat naarmate si
porters langer in Amerika
zijn, hun weerstand
neemt als ze zichzelf niet in
acht nemen. De kans c
medische problemen t
daardoor toenemen."
De voorspellingen lopen flink uiteen.
De een ziet Nederland al in een zeer
vroeg stadium weer op huis aan gaan,
een ander voorziet een plaats op het
ereschavot. Verschillende paragnosten,
astrologen, kaartleggers, I Tjing-
deskundigen en pendelaars bogen zich de
afgelopen weken over het komende WK.
Eén ding hebben alle 'glazen bol-kijkers'
gemeen: niemand ziet Nederland
wereldkampioen worden.
Wat werd hij uitgelachen. Michael
van Olffen, paragnost te Rotter
dam. Hij voorzag in de aanloop naar de
EK-eindronde van '92 dat Denemarken
Europees kampioen zou worden. Niet al
te schokkend op het eerste gezicht, één
van de acht ploegen, 12 kans zou je
zeggen. Hij voorspelde het echter op het
moment dat de meeste Deense voetbal
lers uitgewaaierd waren over de Euro
pese stranden omdat ze zich niet gekwa
lificeerd hadden voor het eindtoernooi in
Zweden. Dus werd Van Olffen wat mee
warig aangekeken door diegenen die hij
zijn voorspelling toevertrouwde. De af
loop is bekend. Op het laatste moment
viel Joegoslavië af, de opengevallen
plaats werd ingenomen door... juist, De
nemarken, het land dat zich al weer twee
jaar Europees kampioen mag noemen.
Ook nu heeft Michael van Olffen in z'n
glazen bol gekeken. De mensen die Oran
je veel kans toedichten op wereldgoud
moet hij teleurstellen. „Ik hoop echt dat
ik er nu eens verschrikkelijk naast zit,
maar Oranje komt niet verder dan de
kwartfinales. Ik heb ze naar huis zien
gaan tussen 11 en 13 juli. De eerste ronde
overleven ze, de achtste finales ook nog,
maar dan is het over."
Motivatie
Een verklaring heeft Van Olffen ook.
„Het concept van Advocaat deugt niet.
Het ontbreekt de spelers aan de juiste
motivatie. Als Cruijff er was geweest, zou
daar veel eerder aan gesleuteld zijn. Na
de laatste wedstrijd aanvaardt Advo
caat de consequenties. Hij zal ontslag ne
men. Daarna zal een slechte periode aan
breken voor het Nederlandse voetbal. De
opvolger van Advocaat weet zich zelfs
niet te plaatsen voor de EK-eindronde in
'96."
Van Olffen heeft nog meer rampspoed in
petto. Het komende WK zal het strijdto
neel gaan vormen van ernstige suppor-
tersrellen. „Het is niet onmogelijk dat
het toernooi zelfs een dag stil komt te lig
gen", voorspelt Van Olffen. „De schuld
ligt voor het grootste deel bij de politie.
Die gooit olie op het vuur, om het zo
maai- uit te drukken."
De Rotterdammer wil 'zijn' wereldkam
pioen niet bekendmaken (dan zouden
mensen zich daaraan gaan verrijken),
maar een paar tipjes van de sluier wil hij
wel oplichten. „Het zal een land zijn dat
'Na de laatste wedstrijd aanvaardt Dick Advocaat de consequenties. Hij zal ontslag
nemen.' foto Lex de Meester
bij voorbaat tot de favorieten behoort.
Nee, Duitsland wordt het niet. De win
naar komt uit een warm land. Uit Zuid-
Amerika? Ach, Italië en Spanje zijn ook
warme landen. De Afrikaanse landen
zullen geen rol van betekenis spelen. Let
wel op Bulgarije. Dat land wordt één van
de smaakmakers van het toernooi."
Te aanvallend
Pendelaar Bote Mikkers verwacht nog
minder dan niets van het Nederlands elf
tal. Na de eerste ronde kan de Advocaat
brigade meteen op huis aan, omdat het
in poule F als laatste gaat eindigen. „Ne
derland gaat zich enorm verkijken op de
verdedigingsgordels die België, Marok
ko en Saudi-Arabië aanbrengen. Het ei
gen doel wordt vergrendeld, alle midde
len zijn geoorloofd om tegentreffers te
voorkomen. Nederland speelt veel te
aanvallend en krijgt achterin proble
men."
Omdat de meeste landen spelen om niet.
te verliezen, zal het WK als kijkspel niet
veel moois opleveren. „Het wordt een
keihard toernooi", voorziet de pendelaar
uit Rijssen. „Achterin zit alles potdicht,
bijna elk elftal gokt op toevalstreffers."
Bote Mikkers heeft zijn pendel over alle
zes poules laten zwaaien met de navol
gende eindstanden: poule A: 1. Roeme
nie. 2. Colombia, 3. Zwitserland, 4. Ver
enigde Staten. Poule B: 1. Brazilië, 2.
Zweden, 3. Rusland, 4. Kameroen. Poule
C: 1. Bolivia, 2. Duitsland, 3. Spanje, 4.
Zuid-Korea. Poule D; 1Argentinië, 2, Ni
geria, 3. Griekenland, 4. Bulgarije. Poule
E: 1. Mexico, 2. Italië, 3. Noorwegen, 4.
Ierland, Poule F: 1. België, 2. Marokko, 3.
Saudi-Arabië, 4. Nederland.
Astroloog Ed Noordman, die de goede
prestaties van Oranje in '74, '78 en '88
foutloos voorspelde, wist in november
vorig jaar al te vertellen dat Johan Cruijfi
niet naar het WK zou gaan. Net als Van
Olffen ziet hij Nederland ten onder gaan
in de kwartfinales.
Ook tarotkaart-specialist Paul den Uyl
die de prestaties van Oranje op het
WK'90 en EK'92 van tevoren op zijn juis
te waarde inschatte, denkt dat Neder
land niet verder komt dan de kwartfina
les.
Wereldkampioen
I Tjing (eeuwenoud Chinees orakel dat
antwoord geeft op alle vragen)-deskun
dige Jaap van den Bold denkt dat de we
reldkampioen komt uit het rijtje Italië
Colombia, Brazilië en Duitsland. „Deze
landen spelen wel de halve finales. Ne
derland zal een ronde eerder uitgescha
keld worden."
Er zijn ook 'profeten' die Nederland «d
op het ereschavot zien belanden. Parag
nost Jan van der Heide bijvoorbeeld die
zijn voorspelling koeltjes en zakelijk
houdt. „Voordat ze zich plaatsten voor
het WK wist ik al dat ze naai- Amerika i
zouden gaan. Ze worden daar overigens
derde."
Dat schaatser Dan Jansen bij de Olyn#
sche winterspelen pas zou toeslaan opd?
1000 meter en dat een Rus zou zegevieren
op de 500 meter, deze rake voorspelling
kwam uit de koker van paragnost Hans
de Haan. Hij schaalt Oranje in op efS
derde plaats. „Landen als Argentinië-
Duitsland en Italië zullen een eind ko
men, maar een volslagen outsider zal we
reldkampioen worden."
Edwin Struis -
m bi
Johan Cruijff: „Twintig jaar geleden was er veel meer kwaliteit."
