Ben Harper wil de
wereld verbeteren
Niet door de binnenbocht
Mathilde
Santing
Horizontaal
Verticaal
vrije tijd
38
ZATERDAG 28 MEI 1994
Welcome to the Cruel World,
de indrukwekkende cd
waarmee de 24-jarige
Amerikaan Ben Harper recent
zijn debuut maakte, heeft een
autobiografische titel. Vanuit
de relatieve beschutting van
een muzikaal leven dat zich
vooral binnenskamers
afspeelde, kwam Ben Harper
door deze plaat ineens met de
grote boze buitenwereld in
aanraking. Echt gehard is hij
nog niet. Laten we hem
zachtaardig noemen, deze neo-
hippie die zonder enige ironie
over het 'verbeteren van de
wereld' durft te praten. En dan
het liefst met behulp van zijn
muziek.
„Ik zat al middenin de muziek
voordat ik geboren was. Mijn
ouders zijn zeer muzikaal. Er
was altijd muziek. De hele dag.
Overal slingerden
instrumenten en platen."
De cd Welcome to the Cruel
World is een opvallend vol
wassen plaat. Een rijk album ook,
waar invloeden van zowel folk,
blues als Caraïbische muziek op te
horen zijn. Harper zingt en speelt
gitaar, een akoestische wel te ver
staan. Het liefst een Weissenborn.
„Mijn ouders zijn zelf geen muzi
kanten. maar ze hebben me altijd
enorm geïnspireerd. Ze schiepen
thuis een klimaat waar mijn creati
viteit tot ontplooiing kon komen.
Dat is iets waar ik zo bang voor
ben: dat de creativiteit van de he
dendaagse jeugd onderdrukt
wordt."
Creatief
„Creativiteit is voor mij de deur
naar spiritualiteit. Als die deur
dicht blijft, heeft dat een negatieve
invloed op ons mens-zijn. De jeugd
moet creatief kunnen zijn, zonder
dat er meteen iemand afkeurend
bij staat te kijken. Die creatieve
kant van mensen is zo belangrijk.
Er zijn zo veel mensen die werk
hebben dat ze tegenstaat. Als in
een maatschappij heel veel men
sen dingen moeten doen waar ze
zich ongelukkig bij voelen, is dat
heel slecht."
„Mensen moeten kunnen doen wat
ze zelf willen. Als meer mensen
over de hele wereld dat nu maar
deden, zou het al heel wat beter
gaan met ons allen."
Zullen we hem ooit elektrische gi
taar horen spelen? „Dat betwijfel
ik." Van beperkingen wil hij niet
echter weten. „Ik zie dat zo: de
elektrische gitaar legde Hendrix
geen beperkingen op. Als er al
Ben Harper: Muziek is een vreedzame plek.
sprake is van beperkingen, komen
die van de mens, niet van het in
strument."
Hendrix is zijn held. „Zijn frase
ring, de noten die hij koos. Of be
ter: de noten die hem kozen. Hen
drix is zo'n smaakvolle gitarist.
Zijn teksten, zijn hele bestaan was
pure muziek. Die Caraïbische en
Jamaicaanse ritmes, die delta
blues en New-Orleansmuziek op
de plaat, daar ben ik mee opge
groeid. Thuis lagen een sitar, ta
bla's, dulcimers, een doedelzak. Ik
heb me wel eens afgevraagd hoe
veel van de muziek die je in je jonge
jaren hoort in je DNA gaat ritten.
Als ik op school zat, hoorde ik
voortdurend noten in mijn hoofd.
Ik begreep niet waar ze vandaan
kwamen. Ik wist niet of ik ze ooit
ergens gehoord had of dat ik ze zelf
zat te bedenken. Het was echt van
alles: melodietjes, ritmes, verschil
lende instrumenten. Later bereik
te ik zo'n niveau van spelen dat ik
die noten kon uitvoeren."
Hij produceerde Welcome to the
Cruel World zelf. „Want bij het
schrijven hoor ik alle instrumen
ten al. Wat is dan logischer dan zelf
produceren?" Hulp kreeg hij daar
bij van de man die hem ontdekte
en hem aan een platencontract
hielp: J. P. Plunier.
Zware rellen
Op de plaat staat een nummer dat
door zijn politieke onderwerp de
aandacht trekt: 'Like a King',
waarin Harper een vergelijking
trekt tussen Martin Luther King
en Rodney King, de zwarte man
die door blanke agenten in elkaar
werd geslagen. De vrijspraak van
deze agenten leidde tot zware rel
len in Los Angeles. Harper zelf
woont een uur buiten de stad.
„Maar het lijkt wel drie planeten
verder."
„De echte rel voor mij was toen ze
Rodney King in elkaar sloegen.
Wat daarna kwam, was slechts een
reactie op deze oorlogsverklaring.
De oorlog werd verklaard door de
vrijspraak. Ik schreef het nummer
op de dag van de vrijspraak. Ik kon
het niet geloven. Ik had de keus
tussen de straat op gaan en een
lied schrijven. Ik wilde vrede, man,
vrede. En dat bereik je niet met
vechten. Geweld roept alleen maar
nieuw geweld op."
„Als je zo'n man als Dr Martin Lu
ther King naar Washington ziet
marcheren, betekent dat voor mij
dat wij als mensen het liefst vreed
zaam met elkaar omgaan. Het be
tekent dat we niet hoeven te vech
ten. Vechten is vaak moeilijker
dan aardig zijn. We hebben geen
instinctieve behoefte aan haat.
Dat zit niet in de mens. Zoals ook
huidskleur niet belangrijk is. Ie
dereen kent het verhaal van de
jeugd die huidskleur niet eens ziet,
totdat ouderen hun er op wijzen.
Maar hoe we ook gehersenspoeld
worden, er is ruimte voor vrede in
ons hart. En voor muziek. Muziek
is de vreedzaamste plek die ik
ken."
Theo Hakkert
Optredens: vandaag zaterdagPaard
Den Haag; 10 juli North Sea Jazz Festi
val Den Haag.
Under A Blue Roof. Zo heet
Mathilde Santings nieuwe
theatertournee, die in april in Leiden
in première ging. Het programma
grijpt terug op de pop-oriented cd
Carried Away uit 1991, die onlangs
opnieuw is uitgebracht. De zangeres
vervolgt hiermee haar 'gitaarperiode',
na een korte onderbreking in 1993 voor
het pianoproject Mathilde Santing
sings Randy Newman. Inmiddels is
haar ensemble omgedoopt tot The
Whole Band. In veelzijdige bezetting
(compleet met accordeon en
violoncello) brengt het gezelschap een
breed scala aan pop-repertoire, 'van
verstilde kamermuziek tot gloeiende
soul'.
Mathilde Santing praat even
expressief als ze zingt: een rij
ke woordenschat, poëtische me
taforen en suggestieve toonhoogte-
tempo- en volumewisselingen.
Daartussen zoekt ze in geladen
stiltes naar de volmaakte formule
ring. Bij vlagen sorteert het een
theatraal effect - in positieve zin
wel te verstaan, want verre van
routineus of koket. Ook buiten de
concertzaal blijft ze de esthetica
die zich ontwapenend veel moeite
geeft om duidelijk over te komen.
„Ik ring alleen nummers die ik
meen of kan menen", heeft ze ooit
gezegd. Haar invoelende en tege
lijk herscheppende interpretaties
rijn haar handelsmerk. „Ja, als je
een nummer nazingt, dan is het
moeilijk om de interpretatie los te
maken van het origineel Maar dat
verandert zodra je durft te menen
watje zingt en je jezelf durft te la
ten zien. Daarvoor moet je een ze
kere emotionele vrijheid nemen.
En je natuurlijk bedienen van
nummers die je ook echt kunt in
terpreteren. Ik ben steeds op zoek
naar goed materiaal, net als een
actrice naar goede rollen."
Niet alleen het podiumresultaat,
ook een deel van de werkwijze
draagt Mathilde Santing op haar
publiek over, door middel van
zangworkshops.
„Een liedje is een kamer die je gaat
inrichten. De vorm van die kamer
bepaalt zóveel: de afmetingen, de
lichtval... Ook een amateur kan
daarmee veel doen en zeggen: dit
wordt mijn tuinkamer of badka
mer, ongeacht of de binnenhuisar
chitect misschien een andere me
ning heeft."
Techniek
„Natuurlijk, een professional gaat
anders met die subjectieve bele
ving en bijbehorende emoties om.
Ik heb zo'n song al voor mezelf in
kaart gebracht: hoe is de opbouw.
hoe ga ik het doen. Ik ben bijvoor
beeld ook nooit op het podium in
huilen uitgebarsten. Terwijl ik bij
een workshop toch zeg: jongens,
laat maar gaan, wat maakt het uit?
Want dat kan voor hen best het
moment zijn dat een link legt tus
sen de muziek en henzelf."
„En ik geloof dat dat de basis is
van echt musiceren. Datje uitein
delijk alle aangeleerde techniek -
om niet te gaan huilen, niet flauw
te vallen - gebruikt om jouw ver
haal over te brengen, door iets van
jezelf in die rol te leggen. Maar het
blijft heel moeilijk om die grens te
vinden, die balans tussen betrok
kenheid en distantie."
Normen
Die betrokkenheid impliceert ove
rigens geen aanwijsbaar sociaal
engagement of andersoortige
boodschappen in het repertoire. Al
zal de goede verstaander er wel iets
van haar levenshouding in terug
vinden. „Het is een bepaald ge-
voelsdomein waarin ik mij als zan
geres begeef. Praatjes vullen geen
gaatjes. Ik ben muzikante, ik doe
het via de muziek. Dat is mijn ide
aal. En mijn filosofie is: je moet al
tijd proberen het beste eruit te ha
len. Uit alles, niet alleen het mu
siceren - het hele léven. Ik ben in
m'n eentje het bergpad op gegaan.
Nooit denken dat jij er sneller
komt, dat je een slimmere manier
hebt... Ik hou niet van de binnen
bocht."
Ze legt zichzelf dan ook hoge nor
men op. „Ik kan wel muziek schrij
ven, maar ik wil graag echt mooie
liedjes zingen. Mogelijk heb ik ook
te weinig zelfvertrouwen. Het zelf
schrijven is in elk geval wel iets
wat me steeds meer gaat interesse
ren; eventueel in samenwerking
met andere mensen... ik weet het
nog niet."
Band
Originaliteit, bezieling en eenheid,
daar gaat het om. De term 'band'
reserveert ze, als een soort Certifi
caat van Echtheid, voor ensembles
die dat bereiken.
„Toen ik als 16-jarige luisterde
naar de platen van mijn broers,
hoorde ik al het verschil tussen
platen van 'zangeressen' en platen
van echte 'bandjes', met een eigen
sound, een eigen power - bijna alsof
ze een eigen universum schiepen.
Bij de 'zangeressen' hoorde je mu
zikanten die gewoon waren inge
huurd voor een studiosessie. Met
zo'n zangeres als Barbie-poppetje
voorop, helemaal in het mooi. En
dan dacht ik toch: hè nee, dat wil
ik niet. Het waren geen bandjes.
Het was niet een geheel. Daarom
hebben we onze band ook The
Whole Band genoemd. Toch pro
beren om écht muziek te blijven
maken."
Margaretha van de Streek
3. Gewild toegangsbewijs? (9); 6. Niet toegestaan om iemand feeste
lijk te ontvangen (12); 8. Vodden te koop aanbieden (6); 9. Kostuum-
stof ter verzending (7); 11. De pop van het jaar 2000 (14); 13. Schaap
achtige roofvogel (10); 15. Zware rit (4); 16. Grote winkelbedrijven
voor de glassteelt (11); 18. Betalen voor een ander zijn plaats (9): 19.
Gingen uit de weg voor een oud volk (5).
1. Vals te pakken maar niet te zien (14); 2. Vocht kort geleden in het
horizontale vlak (8); 3. Draait snel naar een ander niveau (10); 4.
Groentehandelaar? (9); 5. Genoeg van het roken? (5); 7. Niet ophou
den met duwen! (10); 10. Daarom op maat voor de motor (6); 12. Ook
al is ze niet arm, ze gaat voor de bijl! (7); 14. Bevatten leidt niet tot
uitbetalen (8); 17. Niettemin is het meer dan waar! (6).
Oplossing
veertig-markies
0-bar-oor-een-t
om-pol-s-neg-me
ram-sok-dop-nek
vrek-koper-berk
atlas-oom-serge
lek-termiet-oer
-r-dom-p-tip-1-
m-loper-malie-m
ot-g-leven-t-mi
eos-ets-ego-kas
stoel-tas-krent
sem-sla-tee-ier
om-a-enter-l-na
n-baret-raket-1
-1-rys-s-taf-p-
kok-station-dak
akant-rad-tarra
naar-kapel-laan
tak-fok-mol-bat
01-kap-n-som-te
o-ooi-rui-oud-e
referee-kandeel
Het sleutelwoord van het kruis
woordraadsel van afgelopen za
terdag is TOERISME.
De prijswinnaars zijn: P. C. van
Strien-Wolse, W. Alexander-
straat 10, Kortgene (VVV-bon
50,-). De VW-bonnen van 25,-
gaan naar: Karin de Fouw, Van
Hallstraat 28, Goes; Sandra
Knoester, Dibbetzsplantsoen
28, Hellevoetsluis en J. A. Deij,
Beethovenhof 128, Terneuzen.
De prijzen worden binnenkort
toegezonden.
Oplossing vrijdag:
Boot, rood, rots, terug, wenk,
nodig, libel, zwart, peer. kapel,
step, vroeg, staar, klas.
Het citaat is van Martine Carol:
'Natuurlijk is de liefde eeuwig.
Alleen de partners wisselen'.
Stuur het ingevulde cryptogram op de achterzijde van een brief
kaart aan:
Puzzelredactie PZC
Postbus 466
4380 AL Vlissingen
Uw inzending moet uiterlijk woensdagochtend in ons bezit zijn. Ver
meld uw naam, adres en woonplaats.
De PZC stelt de volgende prijzen beschikbaar: eerste prijs een VW-
bon van 50,-. Tweede, derde en vierde prijs een VW-bon van 25,-.
De oplossing en de namen van de prijswinnaars vindt u in de PZC-
bijlage 'Vrije Tijd' van volgende week.
In het Belgische uitgiftepro
gramma is de emissie getiteld
'geschiedenis' langzamerhand een
vast onderdeel geworden. Dit jaar,
de zegels verschenen 25 april, is de
serie geheel opgehangen aan Jan I,
hertog van Brabant (1254-1294).
Jan I, die in 1268 de zevende hertog
van Brabant werd, regeerde met
groot politiek inzicht in de politie
ke omstandigheden van rijn tijd.
Jan kocht rechten, stelde wetten,
sloot overeenkomsten met de adel,
gaf steden privileges en voerde
veldslagen. De afbeeldingen op de
zegels zijn ontleend aan een ge
schrift uit de 15de eeuw; 13 fr„ de
verzoening (1267) tussen Jan I en
Arnold, heer van Wezemaal (opla
ge 3 miljoen); 16 fr., (oplage 6 mil
joen), toernooi in Engeland ter ge
legenheid van het huwelijk van
rijn zoon Jan II en Margaretha van
York, dochter van de koning van
Engeland, Edward I (8 juli 1290) en
30 fr„ de slag bij Woeringen, waar
bij Jan I dodelijke verwondingen
opliep (1.5 miljoen).
FINLAND Wisselden in het ver
leden in Finland de Rode-Kruis
en tb-series elkaar af, sinds 1986
zijn het nog slechts Rode-Kruisze-
gels die om de twee jaar verschij
nen. Op 11 maart was het Weer zo
ver. Toen verschenen drie, bijslag-
zegels, ditmaal met paarden: 2,00+
0,40 Fm., werkpaarden voor een
ploeg (oplage 800.000 stuks); 2,30
0,50 Fm., een renpaard voor een
sulky (800.000) en 4,20 0,60 Fm.,
cavaleristen uit de Tweede We
reldoorlog (600.000).
Op 11 maart werd ook het 100-jarig
bestaan van de postbeapibten-
bond herdacht met een 2,30 Fm.-
zegel. Motief: een bloem met in het
hart een beambte die een klant
helpt en in de blaadjes post-func-
ties. Oplage: 5 miljoen.
De Finse Europa-zegels versche
nen 18 maart. Het gemeenschap
pelijk thema is dit jaar 'ontdekkin
gen'. De zegels tonen: 2,30 Fm., pa-
pierrollen, een plant in een kolf,
een ijsbreker en een hangslot (op
lage 8 miljoen) en 4,20 Fm., een ra
diosonde, een mobilofoon en een
windmeter (2 miljoen).
IERLAND An Post heeft 2
maart vier bijzondere zegels uitge
geven. Het 50-jarig bestaan van de
nationale vereniging voor jonge
volwassenen, Macra na Feirme,
werd herdacht met een 28p-zegel
(oplage 1 miljoen), waarop het em
bleem van de vereniging. Verder:
32p, het schilderij 'De gevangenne
ming van Christus' van de Ita
liaanse schilder Caravaggio, 1571-
1610 (oplage 1 miljoen); 38p, 100
jaar Iers verbond van coöperaties
(ICOS), Sir Horace Plunkett, stich
ter van ICOS, een melktranspost
van vroeger en nu (oplage 500.000
stuks); 52p, 100 jaar Ierse arbei
dersvakvereniging (ICTU), hand
druk (500.000 stuks).
OOSTENRIJK - Op 27 april heeft
Oostenrijk twee al enige jaren lo
pende series uitgebreid. De serie
'stiften en kloosters in Oostenrijk',
die sinds een jaar geen kloosters
meer laat zien, maar enkel nog
beelden, ornamenten enz. uit
kloosters, werd aangevuld met een
7,50 s.-zegel (oplage onbepaald).
Op de zegel staat een koepel fresco
uit het stift Altenburg, Nederoos-
tenrijk.
Verder werd de reeks 'Naturschön-
heiten' aangevuld met een 6 s.-ze
gel (oplage 2.9 miljoen) die de in-
het Weense Prater; 5 s„ Weinstras-
se in Zuid-Stiermarken; 5 s„ de
druipsteengrotten van Obir; 5 s.,
Hohlersteen bij Braz in het
Klooosterdal, 6 s., de Wilder Kaiser
en 6 s. Lurgrotte.
IN 'T KORT - Griekenland: 20
december, velletje met 400 dr.-ze-
gel, Griekenland voorzitter EG.
embleem met vlag van Europa; 7
maart, conferentie Europese ver
keersministers, 200 dr., Hermes
voert de met gevleugelde paarden
bespannen wagen van de godin Se
lene.
Portugal: 27 januari, 40 jaar West-
europese Unie, 85 esc., symboli
sche voorstelling; 27 januari, 100
jaar Int. Olympisch Comité, 2 ze
gels van 100 esc. (paar), fakkel met
Olympische ringen en getal '100' in
Olympische ringen; 21 februari,
bekende personen, 45 esc., de filo
soof Joaquim Pedro de Oliveira
Martins (1845-1894) en de dichteres
Florbela espanca (1894-1930), 4
maart, 600ste geboortedag van
Hendrik de Zeevaarder (1394-
1469), 140 esc., portret.
Spanje: 28 januari, Spaanse film,
29 ptas., de regisseur Luis Bunuel
(1900-1983) en 55 ptas., de filmpio
nier Segundo de Chomón (1871-
1930), portret en scène uit de film
'Het huis van de dwerf18 februari,
paddestoelen, 2x18 ptas. en 2x28
ptas.; 25 februari, mineralen, 4 ze
gels van 29 ptas.
Hero Wit
SUOMI-FINLAND
REPDBlIfi ÖSTERREICH
gang van de Lurgrotte tussen Sem-
riach en Peggau (Stiermarken)
laat zien. Met deze uitbreiding be
staat deze reeks uit dertien zegels.
Omdat de eerste zegel al tien jaar
geleden werd uitgegeven, willen
we ze alle dertien even op een rijtje
zetten: 4 s., natuurpark Blockhei-
de Eibenstein; 4 s„ Neusiedlersee;
5 s„ Martinsbergwand bij Zirl; 5 s„
Tschaukowaterval bij Ferlach: 5
s„ de grotten van Dachstein; 5 s.,
Gauerdal bij Montafon; 5 s., water
val bij Krimml; 5 s„ waterpartij in
Voetbalzegel
De ingelaste 80 centze
gel met tab die PTT
Post uitgeeft in verband
met de deelname van het
Nederlands elftal aan het
wereldkampioenschap
voetbal in de Verenigde
Staten zal 1 juni aan de lo
ketten komen. De oplage is,
zoals reeds gemeld, 13,5
miljoen stuks. Niet te veel
gezien de verwachte be
langstelling. Heel bijzonder
is dat de zegels in velletjes
ritten van 30 stuks. Nor
maal voor bijzondere zegels
is vellen van 100 stuks.
Mathilde Santing: Ik zing alleen nummers die ik meen.
