De kilometervreter
krijgt waakhond mee
Minituintjes op hoog niveau
Goedkope fiets
blijkt duurkoop
PZC
Alziend oog met geheugen
Zwarte doos
Kans op korting
vrije tijd
32
ry
Balkon en
dakterras
rN~nc5r^~^ op eenzame
BEL GRATIS: 06-0996688
Stelt een nieuwe ATB van 269 gulden kwalitatief iets voor? Om daar
achter te komen kocht het tijdschrift Fiets een MFD Atlas van die
prijs bij de Makro en onderwierp deze aan een test. „Het woord fietsple-
zier is geen moment boven komen drijven en de vakhandel hoeft voor
concurrentie uit deze hoek zich echt geen zorgen te maken," concludeert
het blad vernietigend.
ZATERDAG 30 APRIL 1994
Piepende remmen, een knal,
brekend glas. Dan boze
stemmen. Doden of gewonden
waren er niet bij deze botsing,
maar zoals vaak is er ruzie over
de schuldvraag. Betrokkenen
en getuigen geven
tegenstrijdige verklaringen af.
Hoe is dat te voorkomen? Door
objectieve registratie van de
ongevalsgegevens van
bestuurder en auto. Dat kan
met de black box, of
ongevalsreconstructie-
recorder. In Nederland, België
en Groot-Brittannië begint een
proef, die uitgaat van de
veronderstelling dat
automobilisten zich veiliger
gedragen als zij weten dat hun
weggedrag wordt bekeken en
afgelezen door of namens hun
werkgever. Verzekeraars
hebben er wel oren naar. De
vakbond zegt: 'Prima, zolang
de chauffeur mag
meebeslissen'.
x-Jo
autoverzekeraars voeren
/opnieuw een forse premiever
hoging door. Per jaar gebeuren in
Nederland een miljoen verkeers
ongevallen. goed voor een schade
van 3,5 miljard gulden. Alleen door
veiliger weggedrag kan die trend
worden omgebogen. Hoe kan dat
worden bereikt? Door het gedrag
van de bestuurder te volgen.
Het middel daartoe bestaat: de
black box. ofwel zwarte doos. be
kend uit de luchtvaart. Simpel ge
zegd: een computer die bijhoudt
wat er aan boord gebeurt. Aan de
hand van de gegevens die in de
zwarte doos zijn opgeslagen, kan
achteraf redelijk snel worden na
gegaan wat aan een botsing voor
afging.
De zwarte doos wordt nu ook in het
wegverkeer geïntroduceerd via het
Samovar-project van de Europese
Unie (EU). Samovar staat voor Sa
fety Assessment Monitoring On-
Vehicle with Automatic Recor
ding. De veiligheid van het voer
tuig en zijn bestuurder wordt
beoordeeld door gegevens - zoals
over snelheid en remgedrag - auto
matisch vast te leggen. Drs P.
Wouters van de Stichting Weten
schappelijk Onderzoek Verkeers
veiligheid (SWOV): ..Iemand die
zich bekeken weet, is geneigd zijn
gedrag aan te passen."
De SWOV in Leidschendam werkt
samen met Britse en Griekse orga
nisaties. Van vele kanten is posi
tief gereageerd. Zo wees mr Pieter
van Vollenhoven als voorzitter van
Na een aanrijding geven betrokkenen en getuigen vaak tegenstrijdige verklaringen af over de oorzaak.
de Raad voor de Verkeersveilig
heid er op dat bij experimenten in
Duitsland door inbouw van onge
valsreconstructie-recorders in be
drijfsauto's 30 procent minder ver-
keersschade was onstaan. Van
Vollenhoven: „Zo'n besparing met
één maatregel is uitzonderlijk en
zowel voor verzekeraars als over
heid interessant."
Wouters: „We hebben 200 zwarte
dozen ingebouwd in ons land en in
België. De interesse bij bedrijven is
zo groot dat we tot 600 a 700 zwarte
Autolease Rora in Amsterdam heeft bij enkele auto's de onge
valsreconstructie-recorder ingebouwd. „Ik vind dat we de
brokkenpiloot die zegt 50 km per uur te hebben gereden, terwijl
dat 150 is geweest, moeten aanpakken. De schades zijn enorm ge
stegen. Verzekeraars willen geld verdienen en verhogen de pre
mies. Ik zeg tegen mijn cliënten: ,Uw schadepercentage is zoveel.
U hebt er belang bij dat de autokosten zo laag mogelijk zijn, dus
laten we de black box proberen.' De premies gaan omlaag als het
aantal schades afneemt. Die korting geef ik door aan mijn klan
ten."
Zwarte dozen zijn er in maten
en soorten. De manage
mentsysteem-recorders regi
streren onder meer overuren en
tijden voor laden en lossen. Zo
uit de auto op de loonstrook.
Kosten: tussen 1400 en 2400 gul
den, inclusief inbouw.
Voor het Samovar-project wor
den ongevalsreconstructie-
recorders gebruikt (1200 tot
1600 gulden all-in), zoals de
OOG (Opname OngevalsGege-
vens).
OOG registreert tijdens het rij
den constant snelheid, vertra
ging/versnelling. accelleratie.
werking van verlichting, knip
perlichten. remmen en remver-
lichting. De gegevens worden 45
seconden vastgehouden en
daarna automatisch overschre
ven. Bij een ongeluk worden de
halve minuut voor en de vijftien
seconden erna meteen opgesla
gen. Bij een kettingbotsing wor
den ook de volgende twee klap
pen geregistreerd. De gebeurte
nissen die tot een kwartier na
een ongeval plaatshebben, wor
den eveneens 'vereeuwigd'. Zo is
te achterhalen of de auto na het
ongeluk is verplaatst.
Het apparaat is voorzien van
een batterij en een buffer die de
gegevens vasthoudt. Normaal
gesproken is de stroomvoorzie
ning via de accu ruim voldoen
de. OOG schakelt zichzelf uit als
de auto 48 uur ononderbroken
stilstaat. Als binnen die tijd een
geparkeerde wagen wordt aan
gereden door een andere, wordt
dit ook via OOG opgenomen.
OOG is zo groot als een autora
dio. De inbouw is een kwestie
van enkele uren. Het apparaat
wordt daarna verzegeld met
lood.
dozen kunnen komen." In Groot-
Brittannie krijgen 100 auto's van
het nationale postbedrijf zo'n op
name-apparaat.
Naast de auto's mèt recorders
draait in het onderzoek een even
grote groep vergelijkbare voertui
gen zonder zo'n ding mee. In beide
gevallen gaat het om personen- en
vrachtwagens van ondernemingen
en leasebedrijven. Wouters: „De
lease-auto's waarmee wordt ge
ragd. de bestelwagens waarmee
koeriers over de wegen scheuren
en de trucks waarmee rij- en rust
tijden worden overschreden. Met
lease-auto's gebeuren de meeste
ongelukken. Het risico dat een sla
perige vrachtwagenchauffeur een
botsing krijgt is vele keren groter
dan dat van zijn collega die zich
aan de regels houdt."
Van alle voertuigen en hun be
stuurders worden de ongevalsge
gevens verzameld, achttien maan
den vóór tot en met een jaar na het
experiment. Om te voorkomen dat
de bedrijven een rooskleuriger
beeld geven, worden de cijfertjes
uit die eerste fase van anderhalf
jaar bij hun verzekeraars gehaald.
Wouters: „We weten of we met een
schadegevoelige onderneming te
maken hebben. We vragen de ver
zekeraar een klant aan te wijzen
met tegengestelde schadecijfers,
zodat we een goede vergelijking
kunnen maken.
De verzekeringsmaatschappijen
zijn ingenomen met het Samovar-
project. Wouters: „De premies
worden steeds hoger in verband
met de vele schades. Als je aan de
hand van de recordergegevens
kunt bewijzen dat niet 'jouw'
chauffeur, maar die van de tegen
partij de schuld was, scheelt dat
een hoop gedoe en vooral veel
geld."
Ankie van Leeuwen van het Bu
reau Voorlichting Verzekering in
Den Haag is het grotendeels met
Wouters eens. maar wil een nuance
aanbrengen: „Onderzoek naar de
schuldvraag blijft moeilijk. Ik zie
de black box niet als sluitend mid
del, meer als aanvulling op het
pakket, waartoe ook het politie
onderzoek behoort. De politie
meet de remweg op, om te zien of er
voldoende afstand is gehouden."
Onder de kilometervreters die aan
de proef (moeten) meedoen, be
speurt Wouters soms enige weer
stand. Dat is logisch, want ze krij
gen een elektronische waakhond
mee, die feilloos weet waar ze het
gas te diep hebben ingetrapt of
hebben vergeten richting aan te
geven. „Anderzijds worden ze niet
meer door hun bazen onder druk
gezet om te sjezen of de rusttijden
te vergeten", aldus Wouters.
Bert Duym van de vervoersbond
FNV: „Wij zijn groot voorstander
van registratie als daardoor de po
sitie van de werknemers wordt ver
sterkt. We stellen wel enkele voor
waarden aan de invoering. De
chauffeur moet invloed kunnen
uitoefenen op de gegevens die wor-
en vastgelegd: hij moet zelf een
print kunnen maken van het be
stand en z'n privacy moet worden
beschermd."
Duym voegt er aan toe dat de regi
stratie onbetwistbaar moet zijn:
„Wij kennen acht manieren om de
tachograaf op vrachtwagens te be
zwendelen. Zeker bij ongevalsre
constructies mag dat niet voorko
men."
Wouters denkt dat, als de proef
slaagt, de recorders op grote
schaal worden ingevoerd en onder
een wettelijke regeling zullen val
len. „Op termijn zullen ook parti
culieren een black box aanschaf
fen. omdat het voordeliger is als je
je veiliger gedraagt."
Arno Ruitenbeek
Balkon en dakterras zijn verheven
tot luchtige minituintjes op hoog
niveau. Grijze betonbalkons en kille,
kale dakterrassen zijn uit den boze. Het
wachtwoord deze zomer is sfeer.
Zwevende vloertjes worden
aangekleed tot kleurige
buitenplaatsjes.
De jongste basiselementen
voor hoogstaand gebruik zijn
licht in gewicht. Bloembakken, in
polyesterbeton gevuld met nieuwe
lichte aardemengsels huisvesten
beplanting. Mini-vijvers met fon
tein of klaterend watervalletje lui
den tuinsferen in. Speciale glazen
windschermen en houten afschei
dingen beschutten het terras. Pot-
terie, glazen wanden, ornamenten
en groeivormen in hout en metaal
geven zelfs het kleinste balkon
netje de allure van een open serre.
Op een balkon wordt voor het bes
te resultaat in de hoogte gewerkt.
Dit jaar worden veel materialen
toegespitst op het gebruik op bal-
kon- en daktuinen. Nieuw zijn
lichtgewicht bloembakken in
strakke vormgeving en verschil
lend in afmeting. In de bakken
kunnen trellis of staanders voor
een pergola worden gezet, een
windscherm kan eraan worden
vastgemaakt of een van de bakken
wordt als mini vijver ingericht.
Speciale balkonvijvers zijn ook in
de handel.
Nieuw en ultralicht zijn stroblok-
ken gemengd met houtvezel, sta-
pelbaar en geschikt om een bui
zenframe in vast te zetten. Daar
Houten meubilair dat geschikt is voor balkon en binnenshuis. De hoekstoelen kunnen al op een klein opper
vlak worden geplaatst. foto Heliteak.
naast is hout in alle vormen ge
schikt.
„Balkons zijn dit jaar om op te
eten", formuleert Ad Oosterom.
Als directeur van het Intratuin
Verdeelcentrum ziet Oosterom al
le trends voor ze de tuincentra be
reiken. „Tuinkruiden op etagères,
geurgeraniums die ook eetbaar
zijn en minifruitbomen in bakken.
Op balkon en terras vormen de eet
bare planten een trend op zich. Kli
maardbeien, kiwi, frambozen en
druiven lenen zich goed voor trel
lis. Op stam zijn kruis- en aalbes
sen te koop en appelbomen in mi
niformaat. Naast eetbare varian
ten zijn bloeiende planten popu
lair", signaleert Oosterom, „vooral
in oranje-gele tinten, de tweede
kleur is blauw. Trend dit jaar wor
den zeker de hangplanten. Nieuw
zijn de 'hanging baskets' gevuld
met gedroogd gras dat vocht vast
houdt en heel natuurlijk oogt".
Naast het bewerkelijk bloeiende
balkon ontluikt de bladgroene on
derhoudsarme variant. Bamboe,
papyrus en vaste winterharde
planten klimmen in dat kader in
populariteit. Natuursteen is het
materiaal bij uitstek om op balkon
en dakterras palissaden te maken.
Licht in gewicht, dus berekend op
balkongebruik, zijn Lava light, Ro
sa Elegance, vulkaansteen, stapel
blokken van Ando. Koraal- en Tuf
steen. Met name de laatste drie
soorten laten zich in blokvorm
makkelijk stapelen.
Ando is groengetint, koraalsteen
varieert van wit tot geel, terwijl
droge tufsteen een bronsachtige
tint heeft. Wordt het materiaal nat.
dan verkleurt het naar diep bruin.
Functionele entourage vormen
ook lichte stenen openhaarden, te
vens barbecue. Doordat de vuur
plaats aan drie zijden beschut ligt,
is wind geen probleem, de rook
wordt door een korte schoorsteen
afgevoerd. Potterie en accessoires
maken de sfeer af. Tuinbankjes,
bijzettafels, serveerwagens en ro-
tanmeubilair, voor het buitenge-
beuren is er keus genoeg. En bij
slecht weer verhuist het zitgedeel
te gewoon naar binnen om daar
een gezellig hoekje te creëren.
Naast alle nieuwe materialen in de
handel zijn er ook twee boeken die
creatieve ideeën aan de hand doen.
Tuinieren op Terras en Balkon
van rnaand tot maand (Terra.
24,50) is een praktische handlei
ding vol slimme tips en adviezen
over de juiste planten en de verzor
ging ervan. Balkontuin en dakter
ras(Terra, 39,90) staat vol crea
tieve ideeën en prachtig fotomate
riaal van Florentine van Eeghen-
Elias en Marijke Heuff. Een duide
lijke beschrijving geeft weer hoe
een bitumen dak kan worden op
gebouwd tot een groen begroeid en
beloopbaar dakterras.
Niet speciaal bedoeld voor bal
kons maar wel heel handig is Hout
werk in tuin en patio, (Zuid-Hol
landse Uitgeversmaatschappij.
ƒ34,50). Stap voor stap laat het
boek zien hoe houten vlonders
worden gemaakt en hoe pergola's
en trellis worden gebouwd. Ook
vogelhuisjes, simpele tuinmeubels
en plantenbakken komen aan bod.
Desiree van Ooyik
Advertentie
DE NATIONALE
HYPOTHEEKBELIRS hOOgte...
..voor hypotheekadvies of bemiddeling
boven de grijze middelmaat
Goes, Vlasmarkt 4, tel. 01100-51588
Middelburg, Lange Geere 153, tel. 01180-29828
Vlissingen, Badhuisstraat 137, tel. 01184-13900
Zierikzee, Korte St. Janstraat 8, tel. 01110-20124
hypotheek
1111 111 li i 111 ii i
llil
Hypotheekrente
per
26 april 1994
netto werkelijke
afsluit opgave rente bij fiscale
provi- bank besparing van
gedu
sie in
constant
rende
38,25%
50%
ABN.AMRO
spaarhyp.
1,00
7,30
3,91
2,55
spaarhyp.
10 jr.
1,00
7.70
4,17
2,76
spaarhyp.
15 jr.
1,00
8.10
4,44
2,98
ann. hyp.
variab.
1,00
6,50
4,28
3,46
ann. hyp.
5 jr.
1.00
7,10
4,66
3.78
ABP
spaarhyp.
1,00
7,00
3,74
2.43
spaarhyp.
10 jr
1.00
7.40
4,00
2,63
spaarhyp.
15 jr
1.00
7.80
4.26
2.84
ann hyp
1.00
6.80
4.47
3.62
ann.hyp
lOjr
1,00
7.20
4,73
3.83
Aegon
spaarhyp.
5 jr.
1.00
7,40
4.03
2,66
spaarhyp.
15/20 jr.
1,00
8.20
4.56
3.09
Amev
zorg-vrij-hyp.
1,00
7,20
3,89
2,55
Levensverz.
zorg-vrij-hyp. 15/20 jr.
1.00
8,10
4,49
3,03
Bouwfonds
spaarv.hyp.
1,00
7,20
3,89
2,55
Combinatie
spaarv hyp.
10 jr.
1.00
7,50
4,08
2,71
spaarv.hyp.
renterust
1.00
7,40
4,02
2,65
Centraal
spaargar.hyp
0,25
7,30
3,92
2,57
Beheer
spaargar.hyp. 15 jr.
0,25
8,10
4,44
2,99
Centrale
spaarhyp.
1,00
7,10
3,75
2,41
Volksbank
spaarhyp
10 jr.
1.00
7.50
4,02
2.62
ann. hyp.
2 jr.
1.00
6.10
4,02
3,26
ann. hyp.
5 jr.
1,00
6.90
4,54
3,67
Delta Lloyd
hyp.tot.plan
1.00
7,20
3,89
2.55
hyp.tot.plan
15/20 jr
1.00.
8,00
4,42
2,97
Direktbank
besp.dir.hyp.
5 jr.
1.00
7,30
3.95
2.60
GWK-bank
spaarhyp
1.00
7,10
3,83
2.50
ann.hyp.
1 jr.
1.00
6.10
4.02
3,26
ann. hyp.
5 jr.
1.00
6,90
4.54
3,67
Nationale
spaarhyp
1.00
7.30
3,96
2,61
Nederlanden
spaarhyp.
15 jr.
1.00
8,10
4,49
3,03
ING-bank
spaarhyp.
1,00
7.30
3,91
2,56
spaarhyp.
10 jr.
1,00
7,70
4,18
2,77
ann. hyp.
Ijr
1,00
6,20
4,08
3,31
ann. hyp.
5 jr.
1,00
7,10
4,66
3,78
Postbank
spaarhyp.
1.00
7.20
3,88
2,54
spaarhyp
7 jr.
1,00
7,50
4.08
2.70
spaarhyp
12 jr.
1.00
7.90
4.34
2,91
ann. hyp.
2 jr.
1,00
6.20
3,99
3,23
ann. hyp.
5 jr.
1.00
7.00
4,50
3,64
Rabo
sp.opt. hyp.
3 jr.
1.00
6.80
3,60
2.31
Hp.bank
sp.opt. hyp.
10 jr.
1,00
7.70
4.19
2,77
sp.opt, hyp.
stabiel
1.00
8.10
4,47
3.00
i adviesrente)
ann. hyp.
variabel
1.00
6.30
4.15
3.36
ann. hyp.
ojr.
1.00
7.10
4.66
3,78
Reaal
exact-hyp.
1,00
7.00
3,76
2,45
Hypothek.BV
exact-hyp.
10 jr.
1.00
7,80
4,29
2,87
VSB Bank
spaarhyp.
5 jr.
1,00
7.20
3,90
2,56
Westland
lage last.
7 jr.
1,00
7,30
3,95
2.60
Utrecht
lage last.
15 jr.
1,00
7,90
4,33
2,90
Zwolsche
za-hyp.plan
1,00
6,80
3,59
2,31
Alg./ing
za-hyp.plan
10 jr.
1.00
7,20
3,86
2,52
Deze rentevasteperiode kent geen rentebedenktijd.
De vermelde tarieven hebben betrekking op standaard hypotheken met
gemeentegarantie. De netto werkelijke rente (nwn is gebaseerd op de tota
le netto lasten van de hypotheek. De vermelde nwr-percentages gelden
voor een man van 30-jarige leeftijd en een hypotheek ad 150.000.-. Voor
vrouwen en/of bij andere leeftijden kunnen andere i
den. Bij andere hypotheekbedragen wijkt de n
gen enigszins af.
ir-percentages gel-
r bij een aantal instellin-
Een degelijke fiets kost bij aanschaf meer dan een produkt uit de goed
kope Aziatische landen, die vaak voor enkele honderden guldens te
koop is in de supermarkt. Het prijsverschil komt echter ook tot uiting
in levensduur en rijplezier. foto PZC
De Atlas is het type fiets dat verkocht wordt bij supermarkt, warenhuis of
bouwmarkt. Meestal in een kartonnen doos, met loszittende bouten en
moeren en zonder enige service achteraf. De fietsen zijn afkomstig uit
Maleisie, Indonesië of Thailand. Frame, velgen en onderdelen zijn van
staal en roesten snel op kwetsbare punten.
Kwalijk zijn meestal de remmen, die het bij nat weer laten afweten door
slechte afstelling en blokjes die geen grip krijgen op stalen velgranden.
Door onnauwkeurige constructie zijn de lagers, stuur- en zadelpennen
moeilijk strak af te stellen. Zo'n goedkope fiets blijkt al na een paar we
ken duurkoop te zijn en irugebruik als schoolfiets bij regen zelfs levensge-
vaailijk. Theo van der Kaaij
