Nederland is een gevoelige post
Zorgen om de zorgarbeid
Wij stemmen
op het CDA.
Waarom?
IV;. -
PZC
Verwachting voor goed haring-jaar
Drugstoerisme blijfts
na Duitse uitspraak
V HjrUNG#
opinie en achtergrond
2
Nieuwe Duitse ambassadeur wil goede vrienden worden met ons land
m m
•"M
',T va~:
WIJ VRAGEN U OOK UW STEM AAN HET CDA
TE GEVEN EN ONZE PARTIJ ÉN
HAAR LIJSTTREKKER BRINKMAN MASSAAL TE
STEUNEN. ZEKER NU!
ZATERDAG 30 APRIL 1994
van onze correspondente
Judith Stalpers
Wilhelm Haas werpt een
blik over de grote Japanse
tuin voor zijn werkkamer in de
Duitse ambassade in Tokyo.
Echt missen zal hij die niet. In
Den Haag staat hem een paleis
je te wachten, met hoge. gedeco
reerde plafonds en in iedere ka
mer een echte open haard. Zijn
ambassadeurschap in Tokyo zit
erop. Hij maakt eerste met zijn
vrouw een kleine wereldreis
voordat hij half juni in Den
Haag zal neerstrijken voor zijn
laatse diplomatieke post.
De 62-jarige Haas was vijf jaar
lang ambassadeur in Israel, po
litiek gezien een uitermate zwa
re post voor een Duitse ambas
sadeur. In 1990 ging hij naar To
kyo, waar economie en handel
de boventoon voerden. Beide
posten vereisten het uiterste
aan diplomatiek handelen.
- Is Nederland, ook een gevoelige
post?
„Ja, ongetwijfeld. Niet van rege
ring tot regering. Er bestaan,
voor zo ver ik weet, geen proble
men op politiek, economisch en
cultureel gebied. Maar voor de
Nederlanders is de psychologi
sche verhouding tot het Duitse
buurland niet gemakkelijk. Dat
is zeker een gevolg van de Twee
de Wereldoorlog, maar de moei
zame verhoudingen bestonden
ook daarvoor al".
„Het heeft ermee te maken dat
de Bondsrepubliek een buur
land is dat veel groter is. Duit
sers overspoelen, bijvoorbeeld,
in de weekenden de Nederlandse
stranden. En niet alle Duitsers
gedragen zich netjes. Nederland
is niet het enige land dat het af
en toe moeilijk heeft met de gro
te Duitse broeder. Het geldt ook
voor Denemarken en nog ster
ker voor Polen. Een van de be
langrijkste taken van de Duitse
diplomatie is ervoor te zorgen
dat de buren zich 'at ease' voelen
met de Duitsers".
- Duitsland als grote broeder,
buurman. Een paar jaar gele
den is de Bondsrepubliek nog
groter geioorden. Heeft de her
eniging uw taak als ambassa
deur moeilijker gemaakt?
„In Japan speelde dat geen rol.
De Japanners behoorden tot de
weinigen die de hereniging als
iets vanzelfsprekends zagen. De
Japanners waren nog blijer dan
wij toen de Muur viel. Ze waren
dan ook verbaasd dat wij nauwe
lijks iets vierden. Ik geloof niet
dat het gewicht van Duitsland in
de wereld is toegenomen na de
hereniging. Wat wel is toegeno
men. is de verwachting die de
wereld van ons heeft. Men ver
wacht dat we meer verantwoor
delijkheid nemen"
„Maar ik zie ons nu niet als een
land dat machtiger is geworden.
Sowieso kunnen wij in Europa
niet meer zo'n rol spelen als aan
het eind van de vorige eeuw. Na
tionale politiek speelt in Europa
een steeds kleinere rol. Ook al
duikt het her en der in kwaad
aardige vormen op. zoals in het
voormalige Joegoslavië. Tje-
Door Pieter van Hove
De echte haringliefhebber krijgt altijd
eind april, begin mei de kriebels. Nog
even voordat de Vis der Vissen weer in gro
ten getale in de winkels ligt. De komst van
de eerste Hollandse Nieuwe de zogeheten
maatjesharing is altijd weer een gebeur
tenis van de eerste orde. Het eerste tonnetje
wordt traditiegetrouw op de Scheveningse
afslag verkocht. Niet lang daarna is het
Vlaggetjesdag, het begin van het seizoen.
Later in het seizoen krijgt de koningin de
vetste en lekkerste haring aangeboden, de
overbekende koninginneharing. De haring
kan zo in het rijtje klompen, tulpen en mo
lens worden opgenomen. Nee dus, de eerste
haring van het jaar is op en top Deens. Deen
se vissers vertrekken naar de relatief dicht
bij gelegen wateren, bij het Skagerrak en
vangen daar haring die het hele jaar in het
Skagerrak en het Kattegat verblijft. Dë ha
ring voldoet normaal gesproken aan alle ei
sen: vet, goed op gewicht en smakelijk. De
vis wordt de volgende dag al kakelvers op
het Deense vasteland aangeland en vervol
gens in no-time per vrachtwagen naar Ne
derland gebracht.
Elk jaar is de kwaliteit van de haring weer
beter, zo willen de experts ons doen geloven.
Behalve vorig jaar. De haring was in de be
ginmaanden mager, veel te klein en de
smaak hield niet over. Voor het eerst sinds
jaren moest Beatrix het zonder koninginne
haring stellen. Volgens Ad Corten. harings
pecialist van het Rijks Instituut voor Visse
rij Onderzoek (RIVO) in IJmuiden zijn hier
voor verschillende oorzaken aan te geven.
„De voedselproduktie in het Oostelijk ge
deelte van de Noordzee bleef achter. Er was
minder plankton. Zodoende had de maatjes
haring daar in mei en juni een laag vetgehal
te. Pas twee maanden later was de haring
aan de goede maat."
Oostzeeharing
Een andere oorzaak is de achteruitgang van
de haringpopulatie in het Skagerrak. Deze
haring paart in maart voor de kust van Oost-
Duitsland. De Noordzee-haring heeft de
Westelijke Noordzee als paaigrond, zoals het
gebied bij de Shetland-eilanden en de
Schotse visgronden waar voornamelijk in
augustus wordt gevist. Ook hier viel de kwa
liteit van de haring tegen. Oorzaak van dit
alles ook hier: voedseltekort. Corten denkt
echter dat '93 een uitzonderlijk slecht jaar
was.
„Toen zaten werkelijk alle omstandigheden
tegen. Ik verwacht voor het komend seizoen
betere resultaten." Overigens was het vorig
jaar niet louter kommer en kwel. Tijdens een
onderzoek met het RlVO-schip Tridens trof
fen de biologen in juli voor de kust bij Aber
deen schitterende haring aan. „De mooiste
haring die ik ooit heb gezien", vertelt Cor
ten. „We hebben het direct doorgegeven aan
de Nederlandse visserij. Die had haar traw
lers echter al naar de Shetland-eilanden ge
stuurd. En bovendien was niet duidelijk of
het een toevalstreffer betrof."
chië. Slowakije, Griekenland.
Politiek en diplomatie speelt
zich steeds meer in supra-natio-
naal verband af. in de Europese
Unie, in de Verenigde Naties. En
dat vind ik goed.
- En economische betrekkingen?
Ook. Als je kijkt naar de han
delspolitiek met Japan: die
wordt bijna geheel aan de EU
overgelaten. Wij wachten af wat
het commissariaat in Brussel
doet. Dat doet het gelukkig
goed. Ik vind het juist dat de pro
blemen en oplossingen hoe lan
ger hoe meer op globaal niveau
worden opgelost".
- En de handelsverhoudingen
met Nederland, worden die s\i-
pra-nationaal geregeld? De
Bondsrepubliek is Nederlands
grootste handelspartner.
"Ja, Nederland heeft een enorm
handelsoverschot met ons. Ei
genlijk zouden wij jullie zo moe
ten behandelen als de Amerika
nen de Japanners. Nee, gelukkig
speelt de handelsrelatie met Ne-
derlandv überhaupt geen poli
tieke rol. Dat heeft er ook mee te
maken dat Duitsland zelf twin
tig jaar lang een exportover
schot had met de meeste landen.
Een handelsoverschot is niet per
definitie iets verkeerds dat afge
straft moet worden".
„Verder zijn we, net als jullie,
geen bilateralisten. We voeren
niet alleen handel met Neder
land. maar met vele andere lan
den. Het gaat om het gehele
plaatje. Ook wat politieke aan
gelegenheden betreft liggen de
Duitsers en Nederlanders zeer
dicht bij elkaar. Daar zie ik to
taal geen problemen. En wan
neer het om culturele vragen
gaat: ieder heeft zijn eigen cul
tuur". „Er gebeurt heel veel
goeds tussen regio's onderling.
De staat Nordrhein-Westfalen
en Niedersachsen hebben aller
lei uitwisselingsprogramma's
met hun buurprovincies in Ne
derland: studenten, carnavals
verenigingen. muziek, enzo
voorts. Op cultureel gebied zie je
een regionalisering van betrek
kingen met de buren. Dat werkt
kennelijk heel goed. Nordrhein-
Westfalen is geen 'grote broe
der'. De dimensies worden zo ac
ceptabeler en minder gevoelig".
- Zo te horen hebt u in Nederland
als ambassadeur niets te doen.
Buitenlandse politiek verloopt
via de VN, economie via de EU
en cultuur via de regio's.
door Jan W. Scheffers
Er wordt in ons land erg
veel zorgarbeid verricht.
Vooral op het terrein van de
onbetaalde zorg in huis en
buurt: huishoudelijk werk. de
mantelzorg en het vrijwilli
gerswerk in scholen, verenigi-
gen en kerken. Maar ook in de
betaalde zorg zoals in zieken
huizen en de bejaardenverzor
ging. Verder in de zorg, die er
in de arbeidsorganisaties is
voor mensen in hun werksi
tuatie, zoals bedrijfsmaat
schappelijk werk, de perso
neels- en de bedrijfsgenees
kundige diensten. Het derde
terrein van de zorgarbeid is
het milieu. Van de zorg voor
het behoud van het milieu is
de laatste jaren meer werk ge
maakt
Deze zorgarbeid wordt vaak
met plezier en voldoening ver
richt. Vooral omdat degenen
op wie de zorg gericht is vreug
de en erkenning oproepen en
geven. Toch staat de zorgar
beid onder steeds grotere druk.
Door onvoldoende maatschap
pelijke erkenning en door de
bezuinigingen in deze sector
De kerkelijke viering van de
'Zondag van de Arbeid', op of
rond 1 mei, heeft daarom dit
jaar als thema 'Zorgarbei-
d...een zorg?'. Het gaat daarbij
om een rechtvaardiger verde
ling van de betaalde en onbe
taalde arbeid, Van wat we 'pro-
duktieve' arbeid noemen en
zorgarbeid. Ook gaat het om
een betere verdeling van het
werk tussen mannen en vrou
wen
Weliswaar zijn steeds meer
vrouwen de laatste jaren be
taald gaan werken: van 26 pro
cent in 1960 naar 56 procent in
1993, Maar hun werk is vaak tij
delijk. Het gaat nogal eens om
onzekere deeltijdbanen, die in
vergelijking met mannen on
gelijk betaald worden en onre
gelmatig zijn. Daarnaast treft
de afbrokkeling van de sociale
zekerheid veel vrouwen extra
hard, met name vrouwen in de
bijstand met kinderen en we
duwen. De vrouwenbeweging
wijst er al jaren terecht op. dat
deze slechte positie van vrou
wen niet enkel door slechte op
leidingen veroorzaakt wordt,
maar ook door discriminatie.
Vrouwen krijgen geen baan,
krijgen slechtere banen, ver
richten mindere functies om
dat ze vrouwen zijn. En bij een
echtscheiding houdt de man
meestal de baan en de vrouw
de zorg voor de kinderenHet is
dan ook niet toevallig dat de
Bijstandswet een 'vrouwen-
wet' is geworden.
De vrouwenbeweging uit de
-I. -ft:
Gtiidé iri/
Protest voor het Ziekenhuis Walcheren tegen ontslag voor een hele groep geslaagde leerlingen.
foto Lex de Meester
11 N T 'iWJ
tweede feministische golf heeft
nog een thema op onze agen
da's geplaatst. Zij eist dat niet
alleen de betaalde arbeid tus
sen mannen en vrouwen eerlijk
verdeeld moet worden, maar ze
pleit ook voor een herwaarde
ring en herverdeling van de
vaak onbetaalde zorgarbeid.
Dat raakt gevoelige plekken in
de moderne samenleving. Tot
voor kort werd de zorgarbeid,
betaald en onbetaald, vooral
toegewezen aan vrouwen.
Mannen verdienden buitens
huis de kost, vrouwen deden
binnenshuis het huishouden
en zorgden voor de zieken en
zwakken. De ideologie van
moederschap en vrouwelijke
natuur, ook gevoed uit christe
lijke bronnen, deed de rest
Daarmee werd vrouwen dub
bel onrecht aangedaan. Him
inzet werd beperkt tot zorgar
beid en de geringe waardering
voor die arbeid vertaalde zich
in een gering economisch aan
zien van vrouwen.
Nu lijkt de eis tot herverdeling
van arbeid tussen mannen en
vrouwen en tot grotere arbeid
sparticipatie door vrouwen
haaks te staan op de economi
sche realiteit van dit moment.
Er is een groot tekort aan ba
nen, er worden hogere scho
lingseisen gesteld er is onvol
doende geld voor kinderoppas,
voor betaald zorgverlof en aan
gepaste werktijden. Mannen
met een fulltime-baan zijn te
weinig bereid of in staat om
een deel van hun werktijd in te
leveren.
Vanuit het perspectief van
emancipatie en rechtvaardig
heid daarentegen wint de eis
tot herwaardering en herver
deling van arbeid aan kracht.
De zelfstandigheid en onafhan
kelijkheid van vrouwen in een
onzekere economische toe
komst wordt er door vergroot.
De zorgarbeid wordt dan an
ders en beter betaald en ge-
waardeert!.
Sociale brief
Naar aanleiding van de Zon
dag van de Arbeid heeft de oe
cumenische beweging DISK
(Dienst in de Industriële Sa
menleving vanwege de Ker
ken) een sociale brief gepubli
ceerd. Daarin worden de zor
gen om de zorgarbeid beschre
ven. Maar ook de zorgen om de
chronische baanloosheid. Im
mers een flink deel van de be
volking heeft geen werk of zal
geen baan kunnen vinden en
wordt afhankelijk van dalende
uitkeringen.
In West-Europa maakt de
grootschalige reorganisatie
van de economie een ongeken
de paradox zichtbaar. Econo
mische vernieuwing binnen
een wereldwijde vrije markt
blijkt banen te kosten. Zelfs als
in de komende jaren de econo
mische groei terugkeert is het
hoogst onzeker of er ook
nieuwe banen bijkomen. Ook
is onzeker of die banen in Ne
derland of in Europa terecht
zullen komen.
Economen spreken van 'baan-
loze groei'. Steeds meer men
sen kunnen dit inmiddels uit
eigen ervaring bevestigen.
Door onze economie, waarin
gekozen wordt voor technolo
gische vernieuwing en stijging
van arbeidsproductiviteit,
worden mensen en hun ar
beidskracht uitgestoten. In
het bijzonder lopen hierbij de
inwoners in Nederland met een
migranten-herkomst gevaar.
De baanloosheid in deze groep
is nu al onwaarschijnlijk hoog:
bij Turken 35 procent, bij Ma
rokkanen 42 procent en bij Su-
rinamers en Antillianen 29 pro
cent. Van de Turken is 14 pro
cent van de hoofden van huis
houdens aangewezen op een
wao-uitkering, onder Marok
kanen is dat 17 procent. Bij de
autochtonen ligt dit percen
tage op 6 procent. Zichtbare en
onzichtbare baanloosheid
heeft definitief een kleur. Voor
migrantenvrouwen is die kleur
nog sterker: Turkse vrouwen
48 procent. Marokkaanse vrou
wen 66 procent. Surinaamse
vrouwen 35 procent en Antil
liaanse vrouwen 48 procent.
Als de cijfers van de migranten
zouden gelden voor de gehele
bevolking, dan zaten we mid
den in een sociale ramp. Voor
het gevoel van velen is er nu
'slechts' sprake van een be
perkt probleem. Met grote zorg
wordt in de sociale brief gesig
naleerd dat een groeiend aan
tal mensen juist de migranten,
ondanks hun hoge baanloos-
heidcijfers, de schuld geeft van
de sociale problemen in onze
samenleving. Volgens DISK
moet de bestrijding van de
baanloosheid onder migranten
dan ook prioriteit hebben. De
ze keuze rechtvaardigt een ex
tra inspanning.
De sociale brief vraagt verder
voor één economische sector
bijzondere aandacht: de land
en tuinbouw, die in een ern
stige crisis verkeert. Overcapa
citeit, internationale concur
rentie, schaalvergroting, be
zuinigingen als gevolg van ver
anderingen in het landbouw
beleid en milieuzorg eisen hun
tol. DISK ondersteunt het plei
dooi in de agrarische sector
voor een 'sociaal plan', zoals
dat in het bedrijfsleven en bij
de overheid al gangbaar is.
Alles overziende concludeert
DISK dat de sociale kosten
van de huidige economische
veranderingen in het licht van
de cristelijk-sociale tradities te
hoog zijn. Met grote zorg ziet
dit oecumenisch samenwer
kingsverband van het arbeid
spastoraat in Nederland een
nieuwe 'sociale kwestie' ver
schijnen.
Appèl
Naar aanleiding van de Zon
dag van de Arbeid pleit DISK
in haar sociale brief voor een
fundamentele herbezinning
over de inrichting van onze sa
menleving. Welke maatschap
pij willen we in de toekomst
hebben? Wat is daarin een
rechtvaardige economie?
Wanneer overschrijdt de drie
deling van onze samenleving
tussen mensen met een vaste
baan, de flexibele arbeids
krachten en degenen die 'uit
het arbeidsproces gestoten
worden of daar geen toegang
toe kunnen krijgen een kriti
sche grens? Dat zijn de vragen
die worden voorgelegd aan de
politiek, de vakbeweging, het
bedrijfsleven en aan de kerken
in Nederland.
Bij de sociale brief heeft DISK
een appèl gevoegd. En een
handtekeningenlijst waarin
het appèl kan worden onder
schreven. Met het oog op eco
nomische gerechtigheid, vrede
en democratie wordt hierin een
pleidooi gevoerd voor alterna
tieven, die beginnen met het
herverdeling van betaalde en
onbetaalde zorgarbeid en de
daaraan verbonden inkomens.
Immers mensen dienen rech
ten te kunnen ontlenen aan de
onbetaalde zorgarbeid die ze
verrichten. Het gaat om het
recht op economische erken
ning van hun arbeid, het recht
op een zelfstandig inkomen en
het recht op aanvullend pen
sioen.
Zo zijn de zorgen om de zorgar
beid een goede aanleiding voor
christenen en kerken om zich
op de Zondag van de Areid te
voegen in die 1 mei-beweging
voor solidariteit in de wereld
van de arbeid.
„Ik wil op deze ironische opmer
king serieus reageren. Het is een
belangrijke vraag wat ambassa
deurs tegenwoordig in de EU-
staten te doen hebben. De klas
sieke diplomatie bestaat nauwe
lijks meer. Mijn beide voorgan
gers hebben me verteld dat er in
derdaad niet meer veel is wat
een ambassadeur moet doen,
maar des te meer wat hij kan
doen. Je moet aanwezig zijn en
meediscussieren in symposia,
voordrachten geven... Je bent er
als vertegenwoordiger van je
land om uit te leggen waarom je
land zo is als het is. Om uit te leg
gen dat men Duitsland als ge
heel moet nemen, met zijn fou
ten en goede eigenschappen.
- Het was uw eigen wens om naar
Nederland te gaan. Waarom Ne
derland en niet een ander land?
„Dat is een samenloop van om
standigheden. Ten eerste wilden
mijn vrouw en ik niet tot mijn
pensioen in Japan blijven. We
wilden dichter bij onze oude
moeders zijn en bij onze vier kin
deren. Dus was de keus Europa.
Vervolgens hing het af van de be
schikbare posten. Het moest bo
vendien een uitdagende post
zijn en een die met mijn kwalifi
caties overeenkwam".
„Er zijn ook emotionele redenen.
Mijn voorvaderen komen uit Ne
derland en mijn schoonvader
was in de jaren twintig in Neder
land gestationeerd. Mijn vrouw
heeft een deel van haar jeugd in
Nederland doorgebracht".
- Wat is voor u het uitdagende
aan de Nederlandse post?
„Om bevriend te raken met mijn
buurland. On de belangen van
mijn land te vertegenwoordigen
in samenwerking met het gast
land. We hebben genoeg ge
meenschappelijke problemen,
zoals drugs, het milieu, handel.
Het zou mooi zijn wanneer we in
goede samenwerking aan oplos
singen kunnen werken".
door Fred Rondeel, ANP
Het Duitse besluit om het be
zit van kleine hoeveelhe
den softdrugs niet meer te be
straffen is een belangrijke stap
naar Europees overleg over het
beleid ten aanzien van eanna-
bisprodukten. De grensregio's
in Nederland, die geplaagd wor
den door de overlast van soft-
drugstoerisme en -handel, zul
len echter nog weinig merken
van een terugloop van deze
vorm van reizen.
De handel in Duitsland blijft im
mers strafbaar en pas als de
Duitse wetgever ook daarin wat
soepeler wordt, zal de overlast
van drugstoerisme in de grensre
gio teruglopen.
Donderdag sprak het constitu
tionele hof in Karlsruhe uit dat
het bezit van kleine hoeveelhe
den soft drugs niet meer wordt
bestraft. Burgemeester J. Mans
van Enschede uitte daarop de
verwachting dat dat zal leiden
tot daling van het aantal Duitse
drugstoeristen naar Nederland.
Mans was tot voor kort burge
meester van Kerkrade, een
grensgemeente waar het drug
stoerisme veel overlast, veroor
zaakt. dus hij weet waarover hij
spreekt.
Verkooppunten
Maar volgens de Haagse advo
caat mr. A. Orie wringt voor de
Duitse cannabisconsument de
schoen bij de verkooppunten.
Zolang die in Duitsland verbo
den zijn zal hij zijn heil moeten
zoeken in Nederland waar het
wetsklimaat veel soepeler is. De
uitspraak van het hof zal dus
geen aardverschuiving veroor
zaken, meent de jurist.
Orie was één van de verdedigers
van de Arnhemmer Harm Dost,
die in oktober 1987 na een jaren
lange procedure tot één jaar en
negen maanden werd veroor
deeld wegens de verkoop
hasj aan Duitsers. Dost had t(
al drie jaar in Spaanse en Dui
gevangenissen op zijn reclj
zaak gewacht.
Niet verminderen
Of
Burgemeester J. Pleumeek'"1
van Heerlen deelt de mening v1
de Haagse advocaat. Pleurr£p<
kers verwacht niet dat de dr? 1
soverlast van Duitsers in Hé6"
len zal afnemen. Het beleid*11
Duitsland verandert immPn
niet door de uitspraak van f°
hof. De overlast van met nareA
de harddrugs-problematiek
de Limburgse grensstreek !e'
beslist niet verminderen. V°e
ziet hij in het vonnis van Kafn
ruhe een eerste signaal dat
gelijk een doorbraak kan baL
kenen voor een andere vorm \l
denken in Duitsland over L
drugsproblemen.
Ook het hoofd bedrijfsvoeri
van de Venlose politie, comrr[
saris P. Frohlings, vreest datfc
uitspraak van het hof geen F
vloed zal hebben op het Dui£
drugstoerisme naar Venlo.
overlast blijft omdat in Dui
land geen onderscheid wordt j
maakt tussen hard- en s<|
drugs.
Opening
Maar allerwegen wordt in de
spraak van het Duitse hof q
belangrijke opening gezien v|l
de Europese dialoog. Of hetr
Duitsland ooit tot legalised
van de (klein)handel komt"A
overigens nog maar zeer m
vraag. Want donderdag bleek ie
Stockholm, op dezelfde dag v'P
de uitspraak in Karlsruhe, er
de Europese strijd tegen legi 311
sering van softdrugs weer
laait. Burgemeesters uit 23 IIri!
ropese steden lieten in ve(
Zweedse hoofdstad een krach en
„nee" horen tegen elke legaliiee
ring van softdrugs. Daarbij w<,ur
ernstige kritiek geuit aan 1 33
adres van Amsterdam, waar e oe
gedoogbeleid wordt gevoerd. tve'
1. Het CDA is een beginselpartij.
2. Het CDA heeft een realistisch en
goed sociaal programma.
3. Het CDA heeft een unieke
bestuurlijke ervaring.
4. Het CDA kan de continuïteit in de
landspolitiek waarborgen.
5. Het CDA kan als brede volkspartij
versplintering voorkomen.
het
pel
JOU
hel:
latl
jioe
bin
[na:
wel
Oud-voorzitter CDA
le kamerfractie
Oud-minister van
Defensie
Oud-minister van
Buitenlandse Zaken
Wilhelm Haas: ....grote buur.... foto AP
