Van plastic fles
tot winterjas
Kruiden en thee voor elke keuken
Het
Blauwe
Huis
Mode in
New York
Gezond lamsvlees
uit de braadzak
vrije tijd
ZATERDAG 16 APRIL 1994 33
New York was de afgelopen
weken een mode-toneel.
Bizarre creaties, eenvoudige,
commerciële ontwerpen en
luxueuze modellen wisselden
elkaar af. Talrijke ontwerpers
toonden hun nieuwste creaties
voor komend najaar en winter.
Tijdens de show Ontwerpers
van de Toekomst en de
presentatie van Betsey Johnson
trok een bonte verzameling
rariteiten langs het oog.
Verrassende materialen,
bizarre vormen en
humoristische accessoires
maakten van deze shows een
theaterstuk van de eerste orde.
Draagbaar is het
gepresenteerde vaak niet,
uitzonderingen daargelaten,
maar de ideeën die in de
modellen zitten en het gebruik
van nieuwe materialen bieden
veel aanknopingpunten voor de
toekomst.
De show Ontwerpers van ae
Toekomst bevatte onder meer
de modellen van Wellman, ge
maakt van Fortrel EcoSpun. Dat
is een garen dat voor 100 procent
bestaat uit gerecycleerde plastic
flessen. Wellman toonde niet al
leen een futuristische avondcrea
tie, geïnspireerd op het uiterlijk
van de bij, maar ook comfortabele
en zeer draagbare winterjassen en
strakke pantalons.
Byron Lars combineerde leggings
met raffia, zwarte hoepelrokken en
strakke truitjes met goudkleurige
maskers. Een heks in een sprookje
zou zich thuis voelen in deze out
fits. Op de strakke zwarte truitjes
zitten goudkleurige applicaties die
de borsten accentueren.
De Amerikaanse Betsey Johnson
zorgt iedere keer voor visueel vuur
werk met haar bizarre creaties.
Van een op het eerste oog simpele
housecoat maakt zij iets totaal an
ders door de mannequin uit te dos
sen met een bizar hoofddeksel be
staande uit een verpakking Brillo,
een paar 'pinnen' en een hoofd
band, om haar vervolgens met een
schoonmaakborstel in de hand het
podium op te sturen.
De bruidsjurk van Johnson is ook
niet weggelegd voor de doorsnee
bruid. Zij toonde haar ontwerp
met een model op rolschaatsen. De
ballonvormige rok is opgebouwd
uit transparante laagjes en het se-
mi-transparante bovenlijfje is af
gezet met wit pluizig nep bont. Het
hoofddeksel, een cirkel en een hart
erboven van hetzelfde pluizige ma
teriaal en een masker 'op stokjes'
maken het beeld compleet.
Betseys voorkeur voor extreme
hoofddeksels loopt als een rode
draad door haar shows heen. Of ze
nu een neongeel mini-jurkje met
een tutu-achtig rokje toont of een
lycra bodysuit in verschillende
kleuren, overal wordt een hoofdbe
dekking bij getoond waarbij an-
tenne-achtige 'voelsprieten' de ba
sis vormen.
Annemarie Zevenbergen
Een housecoat over een bodysuit met een 'hoed' gemaakt van een ver
pakking van een schoonmaakmiddel en antenne-achtige voelsprieten,
bevestigd op een haarband, ontwerp Betsey Johnson, foto Timothy Clary
Het bijenmodel van Wellman in Fortrel EcoSpun. foto Timothy Clary
Neonkleurig mini-jurk met bijpassende laarzen
in dezelfde kleur van Betsey Johnson.
foto MarkCardwell
Lange en korte winterjas en met body en strakke Bruidsjurk van Betsey Johnson,
pantalon van Fortrel EcoSpun gemaakt van Wel- foto Timothy Clary
lma. foto Jeff Christensen
Lamsvlees uit de braadzak is arm aan vet, terwijl braadslee en
oven volkomen schoon blijven. foto Rien van Reems
bracht, zo'n beetje tegelijk met
ouderwetse, maar nieuwe,
zuurstofgebleekte en daardoor
vrij milieuvriendelijke papie
ren boterhammenzakjes onder
de merknaam Melitta Toppits.
In zo'n braadzaak gaat met ge
mak 750 gram vlees, genoeg
voor vier personen.
Gerecht
Voor een gerecht van malse
lamsfilet gaat u als volgt te
werk.
Maak een marinade van twee
deciliter rode wijn. vier fijnge
hakte teentjes knoflook, peper,
zout en een stukje verse gem
berwortel van circa vijf centi
meter. geraspt of heel fijn ge
sneden. Laat het lamsvlees in
dit mengsel een paar uur ma
rineren Verhit intussen in een
sauspannetje een scheutje
olijfolie en laat daarin drie ge
snipperde sjalotjes glazig wor
den. Voeg twee eetlepels toma
tenpuree toe en laat die warm
worden.
Doe het vlees in een braadzak
met vier eetlepels van de mari
nade en sluit de zak af met de
bijgeleverde afsluiters. Prik
met een scherp mes een gaatje
in de zak, zodat de stoom kan
ontsnappen, leg de braadzak in
een braadslee en plaats die in
het midden van de oven die u
afstelt op 175 graden. Voorver
warmen is met nodig. Giet de
overgebleven marinade bij de
saus en laat die op een laag
vuurtje rustig indikken.
Na een half uurtje haalt u het
vlees uit de oven en snijd u de
zak open. Laat het vlees nu nog
tien minuten in de oven kleu
ren. Haal het vlees dan uit de
braadzak en snijd het in plak
ken. Giet het braadvocht uit de
braadzak bij de saus en serveer
die bij het lamsvlees, samen
met gebakken aardappeltjes
en worteltjes en peultjes.
Rien van Reems
Eind deze maand begint het
nieuwe lamsvleesseizoen,
wat voor het Voorlichtingsbu
reau Vlees aanleiding is om een
feestelijke bijeenkomst te be
leggen. Ditmaal in Montfoort
waar een 'masterclass' van jon
ge koks zal laten zien hoe een
voudige stukjes lamsvlees tot
heerlijke gerechten kunnen
worden omgetoverd.
Nog even en het lamsvlees van
het nieuwe seizoen ligt bij de
slager in de vitrine. Voldoende
reden om de vriezer eens te in
specteren op de aanwezigheid
van 'oud' lamsvlees. Het is nu
een goed moment om de res
tanten te ruimen.
De pakketjes met lamsfilet die
we vonden, brachten ons op
een gedachte. Het zou best lek
ker zijn dat malse vlees eens in
eigen sappen te braden zonder
toevoeging van vetstoffen, met
alleen marinadevocht en zon
der kruiden. Een van het vorige
weekend overgebleven halve
flesje rode wijn zou dan ook nog
dienst kunnen doen. Boven
dien zouden we de nieuwe
braadzakken kunnen uitpro
beren.
Braadzakken zijn van alle
hulpmiddelen die de kok wor
den opgedrongen de enige vin
ding die werkelijk nut heeft. Op
twee mameren zelfs. Dank zij
de braadzak hoeven we nauwe
lijks vet, olie of boter te gebrui
ken en dank zij de braadzak
blijft de oven volkomen
schoon. Melitta (van de koffie
filters) heeft een verbeterde
braadzak op de markt ge
Kruiden en theemelanges van Het Blauwe Huis zijn biologisch-dynamisch geteeld. foto Gerard Hassing
Als je weieens eet in een restaurant
waar perfect wordt gekookt, is er
een goede kans dat de kruiden uit Dren
the komen. Het Blauwe Huis uit Ruiner-
wold teelt al vijftien jaar op biologisch-
dynamische wijze een groot aantal krui
den. Die worden behalve rechtstreeks
aan de horeca, vers verkocht op de Am
sterdamse boerenmarkt. Een tweede
produkt van dit bedrijf zijn de gedroogde
kruiden en de theemengsels.
Bij Het Blauwe Huis beschikken ze over
mensen met veel kennis. Jan Kees Luye-
rink houdt zich behalve met inkoop en
boekhouding ook bezig met het overdra
gen van die kennis. Hij wordt veel ge
vraagd om lezingen te houden over krui
den. het kweken en het verwerken ervan.
Het bedrijf is ook heel actief in het ont
wikkelen van nieuwe produkten. Dit. jaar
komt er een Engels langwerpig sla-aard
appeltje op de markt.
Speciaal voor de Mexicaanse keuken
brengen de telers typische hete pepers.
Inspelend op de grote belangstelling
voor de oosterse keuken zijn ze begon
nen met het kweken van Japanse stengel-
ui, bladradijs (voor sla-gerechten), Ku-
matsuan, Japanse Klitwortel en Pai
Tsay.
Van het 13.5 hectare grote bedrijf, ver
spreid over twee adressen, neemt de
kruidenteelt 2.5 hectare in beslag. Acht
hectare land is in gebruik als grasland
voor de Gascogne-koeien en de schapen
die de mest voor de tuin produceren. Het
vlees van de dieren, die bij een plaatselij
ke slager geslacht worden, wordt ver
kocht aan horeca-bedrijven.
In het seizoen, van eind mei tot half okto
ber worden zo'n 40.000 bosjes van 35 tot
40 soorten verse kruiden geproduceerd.
Het overgrote deel daarvan wordt op de
Noordermarkt in Amsterdam verkocht.
Het Blauwe Huis staat het hele jaar door
op die boerenmarkt. 's Winters met thee
mengsels en keukenkruiden, in het
vroege voorjaar gaan de kruidenplantjes
mee en in de zomer worden de bosjes ver
se kruiden verkocht.
Restaurants
Een bijzondere loot aan de stam van Het
Blauwe Huis is de wekelijkse leverantie
van verse kruiden aan een aantal gere
nommeerde restaurants: die krijgen ie
dere week per fax een bestellijst toege
zonden. Als op maandag de bestellingen
binnen zijn, worden die op dinsdag klaar
gemaakt en op woensdag afgeleverd
Drie jaar doen ze dat nu.
André Dijkgraaf, de verantwoordelijke
man voor de kruidentuin van Het
Blauwe Huis: „We leveren een grote va
riëteit van de mooiste kruiden. De mees
te top-koks kennen 10 tot 15 kruiden, wij
kweken 35 tot 40 soorten die we super
vers leveren. Als koks hun kruiden via de
horeca-groothandel betrekken, zijn die
altijd een paar dagen langer onderweg.
Twee typen restaurants hebben belang
stelling voor ons verse produkt: de fanta
sievolle. soms ook vegetarische, eetcafés
als Schlemmer in Den Haag, Nola Rae in
Arnhem en Lembas in Driebergen. En
dan de culinaire top: behalve naar
Kaatje bij de Sluis in Blokzijl gaan onze
verse kruiden ook naar Klein Paarden-
burg."
Verreweg het grootste deel van de omzet
van. Het Blauwe Huis komt van de - door
het bedrijf zelf - gedroogde kruiden. Deze
activiteit krijgt volgens André Dijkgraaf
veel aandacht, want de kwaliteit van ge
droogde kruiden wordt bepaald door
hun aroma. En dat is afhankelijk van het
aantal uren zon en van het droogproces:
..De geur in kruiden komt van de etheri
sche oliën. Die verdampen boven de 38 a
40 graden. Daarom drogen we nooit bij
een temperatuur die hoger is dan 38 gra
den, ook al duurt het droog-proces daar
door langer,"
De Gimsel-zaken. een keten van natuur-
voedings-winkels, zijn belangrijke afne
mers van de theemengsels en de keuken
kruiden van Het Blauwe Huis. Het be
drijf levert ook de verse en gedroogde
kruiden die Weleda gebruikt in zijn pro
dukten.
Het Blauwe Huis is een echt seizoensbe-
drijf. Er zijn geen verwarmde kassen. Dat
betekent dat er in de zomer van zonsop
gang tot zonsondergang in de tuin ge
werkt wordt. Met. folie bespannen tun
nels stellen het bedrijf in staat om de
kwaliteit van zijn produkten beter te
kunnen handhaven, bij voorbeeld in pe
rioden dat het veel regent Daarmee kan
ook het seizoen met enkele weken wor
den verlengd 's Winters zijn de medewer
kers druk met het aflammeren van de
ooien en in het voorjaar moet er veel wor
den verplant.
Het bedrijf probeert het tuingedeelte in
1996 uitgebreid te hebben tot 5 ha, het
geen een grotere opbrengst betekent.
Vorig jaar is de grote nieuwe verwer-
kingsschuur afgebouwd, waarin de verse
kruiden worden schoongemaakt en ge
bonden. Die schuur bevat naast opslag
ruimte ook een koelcel, waarin de kwali
teit van de bosjes kruiden, die op bakken
water worden gezet, beter kan worden
geregeld.
De grondlegger van Het Blauwe Huis is
de ruim tachtigjarige Trees Boeke. Van
af haar 18e tot haar 25e studeerde ze in
het Zwitserse Dornach, aan de universi
teit die de grondlegger van de antroposo
fie. Rudolf Steiner er heeft gesticht
„Daar heb ik medicijnen leren maken.
Eenmaal getrouwd kreeg ik een gezin
met zes kinderen. Toen die de deur uit
waren en mijn man thuis kwam, vond ik
de tijd gekomen om te werken." Ze was
toen de zestig gepasseerd, probeerde
werk te krijgen als medisch analiste,
maar het werd haar duidelijk gemaakt
dat ze daarvoor te oud was
Trees Boeke beklaagde zich daarover bij
de bevriende natuurarts Stiekema. Die
was bezig met de voorbereidingen van
een praktijk in Echten en zocht iemand
om de kruiden te verbouwen voor de me
dicijnen waarmee hij zijn patiënten be
handelde en de groenten voor het dieet
dat hij hun voorschreef. Trees Boeke ver
trok uit Wageningen, waar zij met haar
man woonde, naar Drenthe. Ze was drie
weken in Echten, toen dokter Stiekema
failliet ging en de Johanneshoeve ver
kocht.
Trees Boeke huurde een huisje in Koe-
kange en begon daar met het verbouwen
en in het wild verzamelen van kruiden
Via een eigenaar van een natuurvoe
dingswinkel. ontwikkelde ze haar eigen
afzetkanalen.
Anderhalf jaar later besloot de echtge
noot van Trees Boeke ook naar Drenthe
te verhuizen. Met de opbrengst van hun
huis in Wageningen werd in 1978 de boer
derij aan de Buitenhuizerweg in Ruiner-
wold gekocht. Haar man richtte de dro
gerij in. apparatuur waarmee nu nog ge
werkt wordt.
Met haar kennis van kruiden, planten en
bloemen stelde Trees Boeke het assorti
ment van theeën die Het Blauwe Huis nu
voert, samen: de vier seizoens-theeën en
de ochtend-, de avond-, de nacht-, de ver
gader-, de sprookjes- en de fluweelthee.
Melanges waarin óf opwekkende óf rust
gevende óf verhelderende planten over
heersen. „Ik deed er soms wel een half
jaar over voordat ik tevreden was over
een melange Toen ik stopte, heb ik alles
opgeruimd, het hele archief weggedaan,
behalve die oude recepten; die heb ik be
waard
Gerry Herbst-Verkerk
