Dat zijn onze jongens
We vullen elkaar aan
PZC
Dialectmuziek
in opmars
Inker en
Hamilton
Oplossing
vrije tijd
47
Horizontaal
Verticaal
ZATERDAG 26 MAART 1994
Boh Foi Toch uit Lochem.
Wat Let Ow, Boh Foi Toch,
Spöl, Jovink en de
Voederbietels, Kas Bendjen,
Jan Ottink Band, Diane
Marsman. Ze trekken volle
zalen en verkopen stapels cd's.
Nergens bloeit de
dialectmuziek zo fraai als in de
Achterhoek. Sommigen
vergelijken het met het
opflakkeren van een kaars die
straks zal doven. Maar anderen
zien het als het zoveelste
bewijs dat het Nedersaksische
en Frankische dialect weer
volop leeft.
Begin april verschijnt Ik Jaag
Op Spoken, de nieuwe cd van
de in dialect zingende Jan
Ottink Band uit Lochem. Het is
Ottinks tweede album in iets
meer dan een jaar. Van het
debuut Leever Lui werden
bijna drieduizend exemplaren
verkocht, een aantal waar
menig Nederlands artiest
alleen van mag dromen. Toch
is het nog niets in vergelijking
met Boh Foi Toch, de
streektaalband uit
Doetinchem. Die verkocht van
haar debuut Zeet De Jongs
maar liefst 22.000 exemplaren.
Dialectmuziek is populair in de
Achterhoek. Zowel bij muzi
kanten als luisteraars. „De laatste
jaren is het aantal muziekgroepen
dat dialect zingt flink toegeno
men", constateert Arie Ribbens
van Omroep Gelderland. Ribbens
presenteert sinds eind 1992 het ra
dioprogramma Rondum Reurle
(Rondom Ruurlo) van Omroep
Gelderland, en heeft inmiddels
vrijwel alle streektaalgroepen in
zijn uitzending gehad. „Vroeger
had je alleen Normaal, maar sinds
een jaar of vier gaat het om veel
meer groepen. En dan heb ik het
nog niets eens over de koren en de
conferenciers."
De aandacht die Ribbens aan
streektaal besteedt, heeft z'n pro
gramma tot het best beluisterde
van de Gelderse streekomroep ge
maakt. „Als luisteraars die muzi
kanten op de radio in het dialect
horen zingen, dan denken ze: dat
zijn ónze jongens. Het is herken
baar, ze weten waai' het over gaat,
want er wordt gezongen in een taal
die ze zelf spreken, de taal waarin
ze denken. Het dialect staat heel
dicht bij de mensen. Ik denk dat de
populariteit daar nauw mee sa
menhangt."
De optredens van dialectgroepen
worden druk bezocht. Boh Foi
Toch speelt in het oosten van Ne
derland nagenoeg altijd voor uit
verkochte zalen. Normaal treedt al
jaren door het hele land op in afge
laden feesttenten. Ribbens: „De
meeste bands spelen natuurlijk in
cafés en dorpshuizen en het niveau
is niet altijd even goed. maar toch
zit het er meestal vol. De jeugd
komt er voor de muziek, ouderen
komen voor de taal. want die doet
gen kinderen, die zijn er niet mee
opgevoed. We hebben een hele ge
neratie laten zitten. Ik heb altijd
gedacht dat het dialect zou ver
dwijnen en denk dat eigenlijk nog
steeds. Deze opleving kan binnen
vijf jaar afgelopen zijn, misschien
is het gewoon onderdeel van het
stervensproces."
Zo'n vaart zal het niet lopen, den
ken ze bij het Staring Instituut in
Doetinchem. Deze instelling ijvert
voor het behoud van het streekei
gene in de Achterhoek en Liemers
en werkte eind vorig jaar mee aan
de totstandkoming van de verza-
mel-cd Achterhook Butengewoon
Nederland. Deze compilatie met
streektaalmuziek moet respect af
dwingen voor de Achterhoekse
cultuur.
„Het gaat mij te ver om de belang
stelling voor het dialect te vergelij
ken met het opflakkeren van een
afgebrande kaars", zegt Lex
Schaars, taalkundige bij het Sta
ring Instituut. Schaars werkt mo
menteel mee aan een thematisch
streektaalwoordenboek. „Twee.
drie eeuwen geleden was men ook
ze aan vroeger denken, maai- bei
den zingen mee. Het publiek voelt
zich thuis bij zulke optredens."
Normaal
Waai- de belangstelling voor het
dialect plotseling vandaan komt,
kan Ribbens niet goed duiden. De
radiopresentator kent een belang
rijke rol toe aan Normaal. „Die
hebben jarenlang een voortrek
kersrol gespeeld. Ze spelen overal
en zetten dan zo'n plaatselijk dia
lectbandje met prikkeldraadmu-
ziek in het voorprogramma. Zo'n
groep kan nauwelijks spelen, maar
de reactie van het pubüek is vaak
voldoende om door te gaan."
„Maar het blijft heel merkwaardig,
want steeds minder mensen spre
ken dialect. Ik zie het aan mijn ei-
al bang dat het Achterhoekse dia
lect zou verdwijnen. Het is waar,
het dialect verandert snel, maar
voor zoiets helemaal verdwenen
is..."
Streektaal
Schaars constateert een opleving.
„Het aantal boeken en geschriften
is de laatste jaren al fors toegeno
men en nu steeds meer dialectmu
ziek wordt gemaakt, kun je stellen
dat het goed gaat. Het beperkt zich
overigens niet alleen tot de Achter
hoek. Je ziet in meer delen van het
land dat er meer geschreven en ge
zongen wordt in streektaal. In
Friesland is ook zo'n opleving, net
als in Limburg."
Als mogelijke verklaring wijst
Schaars op het wegvallen van de
grenzen en de toegenomen inter
nationalisering. „Het is nooit hele
maal hard te maken, maar volgens
mij heeft het te maken met de groei
van Europa. Het wordt veel men
sen te groot, te onpersoonlijk en
dialect is bij uitstek de taal van de
kleinschaligheid. Je ziet dat vaak
in de Achterhoek. Het Algemeen
Beschaafd Nederlands wordt ge
bruikt voor officiële gesprekken,
het dialect voor onderlinge, meer
gemoedelijke gesprekken."
De produktiefste dialectmuzikant
van de laatste jaren is Jan Ottink
uit Lochem. Aanvankelijk maakte
Ottink met z'n groep Link Engels
talige popmuziek, maar sinds een
jaar of twee is hij overgestapt op
het Nedersaksisch, de taal van z'n
omgeving. „Ik schreef wel eens wat
in het dialect en dat ging mij beter
af dan verwacht. Engels wordt na
tuurlijk door de meeste muzikan
ten gedaan, maar je kunt er niets
mee overbrengen, omdat het jouw
taal niet is en omdat mensen het
maar half verstaan. Met dialect
gaat dat veel beter."
Beperkt
Ottink voelt zich als muzikant niet
beperkt door het dialect. „Zeker
niet als ik me wil uitdrukken. Aan
de optredens merk ik het evenmin.
We spelen in het kroegencircuit, op
kermissen en koffieconcerten en
komen regelmatig buiten de Ach
terhoek, in Overijssel, in Drenthe
en op de Veluwe. We doen zo'n
beetje het hele Nedersaksische
taalgebied in Noordoost-Neder
land. Er is opvallend veel publiek
voor dialectmuziek; oud en jong
staat gewoon door elkaar."
Net als Schaars van het Staring In
stituut denkt Ottink dat de hui
dige belangstelling en populariteit
voor dialectmuziek nauw samen
hangt met de schaalvergroting.
„Het is een soort tegentrend. Een
die lang volgehouden kan worden,
want als mensen en culturen op
gaan in grote verbanden, dan gaan
ze automatisch op zoek naar hun
identiteit. Die laat zich het beste
vinden in de eigen taal, het dialect.
Met nationalisme, chauvinisme of
eigen volk eerst heeft het niets te
maken. In de Achterhoek blijven
de ogen altijd op de wereld ge
richt."
Joep van Ruiten
Hij was ruimtevaart-
ingenieur en twintig jaar.
Een grote toekomst in de
wetenschap voor zich. En zij,
ach, zij zou, net zoals jonge
mensen uit haar vaderland na
een paar jaar Europa terug naar
huis gaan. Het liep een tikje
anders voor Engelse Dave Inker
en Nieuwzeelandse Hilary
Hamilton.
Tien jaar vormen ze nu al het
muzikale duo Inker Hamilton,
met als thuisbasis München. In
Duitsland zijn ze vrij bekend,
gerespecteerd om hun frisse
aanpak van de wat te boek staat
als Middle of the Road-
popmuziek. Begrijpelijk, als je
bijvoorbeeld hun nieuwe CD
'Poetry in Motion' hoort.
Dave Inker en Hilary Hamil
ton vormen een eenheid. Als
duo worden ze nu pas hier geïn
troduceerd. Eigenlijk is dat ei
genaardig. 'Poetry in Motion'
was in de zomer van 1992 een top
tien hit in Duitsland, vorig jaar
scoorde het nummer hoog in
Noorwegen. Is het niet vreemd
om nu in Nederland te komen
praten over wat in de business
geldt als 'oud' werk?
„That's life", zegt Hilary. „Het is
een kwestie van politiek van de
platenmaatschappijen. Ons
maakt het niets uit. We zijn blij
met de ontvangst van de single
en het album in Nederland. Nie
mand kan er iets aaii doen dat ze
niet tegelijkertijd overal worden
uitgebracht."
Hilary: „Zo'n jaar of twaalf gele
den ben ik naar Europa geko
men. Daarmee ben ik geen uit
zondering. hoor. Zo veel jonge
mensen uit Nieuw-Zeeland trek
ken naar Europa. En het gekke
is: Amerikanen 'doen' Europa
Het zangduo Dave Inker en Hilary Hamilton.
foto GPD
eventjes, in een paar weken, al
thans dat was toen zo. Maar wij
vestigen ons voor een bepaalde
tijd ergens.
„Ik heb in Engeland gewoond en
in Spanje en in Griekenland. Al
lerlei baantjes gehad, gewoon
om de kost te verdienen en het
geld voor de volgende reis. Wel
maakte ik in mijn vrije tijd altijd
muziek, gewoon voor de lol. Op
een gegeven moment kwam ik in
Duitsland terecht. Op een cam
ping. Tegen die tijd kon ik een
paar talen spreken en ik werd in
gehuurd om de gasten van de
camping te ontvangen en te be
geleiden. Muziek maakte ik nog
dagelijks: blues. jazz. Via een
kennis kwam ik toen in contact
met Dave."
Dave woonde op dat moment al
een paar jaar in Duitsland.
Dave: „Ik was heel jong in Enge
land afgestudeerd als ruimte
vaart-ingenieur. Ik was twintig.
En ik dacht: Ik ga me nu nog niet
voor waarschijnlijk de rest van
m'n leven binden, ik had nog
niets van de wereld gezien. Ik
dacht: ik ga eerst reizen voordat
ik m'n definitieve beslissing
neem. Dus pakte ik m'n koffer en
nam m'n gitaar mee. Zonder mu
ziek kon ik niet. Ik heb bijna mijn
hele leven gespeeld. Folkachtig:
als je goed luistert hoor je die
achtergrond nog steeds in onze
composities terug."
Hilary: „Toen ik Dave ontmoette
had hij echt al een solocarrière
opgebouwd. Nadat ik bij hem
had voorgezongen, vond hij dat
ik een aardige stem had." Dave:
„Ze is een pracht van een zange
res."
Hilary: „Hij vond het goed dat ik
bij zijn optredens meespeelde.
Zo is het begonnen. Na verloop
van enige tijd speelden we een
nummer samen en weer later gin
gen we samen songs schrijven.
Toen brak het ogenblik aan dat
we besloten als duo verder te
gaan. We hebben alleen een ding
afgesproken: we hebben gezegd:
'Als we over twee jaar nog louter
in het clubcircuit spelen, dan
houden we er mee op."
Dat hoefden ze niet. Al in 1983
werden ze door Chris de Burgh
uitgenodigd om als 'special
guests' op te treden in zijn 'Geta
way Tour' in de Benelux en
Duitsland. En tussen die tijd en
nu maakten Dave en Hilary als
'Inker Hamilton' zes albums.
Ze hadden zelfs een hit in diverse
Europese landen met het num
mer 'Dancing into Danger'.
Zodat het duo zich dezer dagen
mag verheugen in een vaste kern
van fans in Duitsland en een
groeiende schare bewonderaars
elders.
Dave: „Bij het schrijven merk je
het al: we vullen elkaar aan. Mijn
wortels liggen nog steeds in de
folkmuziek. Hilary's achter
grond is meer jazzy getint, zodat
ik kan zeggen dat haar invloed
maakt dat ons repertoire meer
eigentijds is."
Els Smit
Schrijf uitsluitend het gevonden sleutelwoord op een briefkaart en
stuur deze naar onze puzzelredactie.
Uw briefkaart moet uiterlijk woensdagmorgen in ons bezit zijn op
het volgende adres:
Puzzelredactie PZC
Postbus 466
4380 AL VLISSINGEN
Vermeld uw naam. adres en woonplaats.
De PZC stelt de volgende prijzen beschikbaar: eerste prijs een VW-
bon van 50.-. Tweede, derde en vierde prijs een VVV-bon van 25.-.
1. editie; 6. overrompeling; 11.
lor: 12. beteuterd; 14. onwrik
baar; 15. muzieknoot; 17. ver
voermiddel; 19. pluk; 20. land
bouwwerktuig; 21. meisjes
naam; 23. insekt: 25. fout; 26. bil-
jartstok; 27. insekteneter; 29. to
venarij; 31. Joegoslavische
munt; 32. serie; 34. zuster; 35.
toonladder; 36. wig; 37. kwade
trouw; 40. streep; 41. haaruitval;
42. insekt; 45, klasse; 47. bewaar
plaats; 49. en andere (afk.i; 51.
gomhars; 52. pers. vnw.; 53. stad
in België; 55. pijn; 56. telwoord;
58. drinkplaats; 59. goed; 60.
sterrenbeeld; 61. strijdperk; 62.
nageslacht; 63. deelgenoot; 65.
schrijfartikel; 67. alc. drank; 68.
lengtegraad; 70. gevleugeld
dier; 72. maanstand; 73. genoeg;
75. inhoudsmaat; 78 tweetal; 80.
deel v.e. boom; 82. duivenver-
blijf: 84. onwezenlijk: 87. ton; 89.
groots; 98. tijdperk: 99. metaal
soort; 100. holte; 102. edelgroot-
achtbaar: 103. voorzetsel: 104.
mannelijk dier; 106. bevel: 108.
voegwoord: 109. dik. 110. boom.
112. vaas: 114. veekoek: 115. be
roep.
1. klok; 2. ontvangtoestel; 3.
waagstuk; 4. bijbelse naam: 5.
boom: 6 voorzetsel; 7 helden
dicht; 8. knaagdier; 9 Vlaams
(afk.i; 10. kamhagedis; 13. voor
zetsel; 16. deel v.e. ei; 18. dauw;
19. aanwijzend vnw.; 20. op
recht; 22. ongevuld: 24. gereed
schap; 25. klein; 26. onbehaard;
28. maanstand; 30. balspel: 31.
tot rouwbeklag (Franse afk.i; 33.
jus; 35. halt; 38. cadans; 39. stok;
41. wiel; 43. strafwerktuig; 44.
dictator; 46. deel v.h. servies; 47.
dorpel; 48. merci; 50. maand v.h.
jaar; 52. legeronderdeel; 54. hou
ding; 55. kade; 57. bewonderaar;
58. verdwenen; 64. elp; 66. keur;
69. vod; 71 deel v.e. schip; 74. in
sekt; 76. treuzel; 77. jongens
naam: 79. wijs; 81. reisgoed; 82.
duo: 83. verbond; 85. paard; 86.
loven; 87. toestand van rust: 88.
stijfkramp; 90. muzieknoot; 93.
als boven (afk.i: 95. gezet; 96.
bundel; 99. kansspel: 101. on
buigzaam; 104. snavel; 102. pers.
vnw.: 107 papegaai: 109. Ver
enigde Naties (afk.). 110. pers.
vnw.; 111. rivier in Italië: 113.
nummer (afk.
Sleutelwoord kruiswoordraadsel:
31-4-93-53-115-34-99-48-84-105-24
De prijswinnaars van de doorlo
per van afgelopen zaterdag zijn:
E. Tanis, Roggekamp 47, Den
Haag (VVV-bon 50,-).
De VVV-bonnen van 25,- gaan
naar: K. Goedhart-de Munnik,
Vrijlandstraat 52, Middelburg;
Mw. J. Oostdyk-Dooms, Bea-
trixstraat 30, Terneuzen en M.
Schipper, v.d. Biltlaan 71, Ka-
pelle.
De prijzen worden binnenkort
toegezonden.
combinatiemyoop
amortisatieorde
leraartapslrier
agaalwetendkorf
malkaarsioeinde
iliasnislebstok
testpaspoortwet
estrikkarnemelk
indientekstueel
terugeigenosaka
tremeleosineboa
hguilklitpasser
eemduimstoktulp
sneersemesterte
essentieleerdek
Oplossing vrijdag
zaterdag
alarmbel
cynsbaar
hazevoet
a p a t i s c h
ringetje
i m t a t o r
a m a 1 g a a m
De woorden op de eerste en derde vertica
le regel zijn: Zacharia en Tanzania.
Het sleutelwoord luidt: 'jobsvriend'
OPNIEUW heeft België zegels
gewijd aan jubilerende dag
bladen. Dat gebeurde 24 maart ter
gelegenheid van respectievelijk
het 100-jarig bestaan van Le-Jour-
Le-Courrier en het 75-jarig bestaan
van La Wallonië. Beide Franstali
ge dagbladen. De zegels, elk in een
waarde van 16 frank en in een opla
ge van 6 miljoen, tonen de respec
tieve voorpagina's.
Eerder werden zegels gewijd aan:
Le Soir en Het Laatste Nieuws (12
december 1987, twee x 9 ff.) en De
Gazet van Antwerpen en Het Volk
(2 november 1991, twee x 10 fr.i.
Op 26 maart 1894 nam de nog jonge
Belgische Arbeiderspartij het
Charter van Quaregnon aan. In dit
manifest stond ondermeer dat de
'natuurlijke en geproduceerde
rijkdommen moeten worden be
schouwd als gemeenschappelijk
erfgoed van de mensheid'. Het
Charter wordt 28 maart herdacht
door de uitgifte van een 16 fr.-zegel
(oplage 6 miljoen) met daarop een
detail van het schilderij 'La Chute
du Veau d'Or' (De Val van het Gou
den Kalf) van de schilder Fernand
Allard l'Olivier, dat naar het Char
ter van Quaregnon verwijst. Op
het schilderij wordt het Gouden
Kalf door arbeiders van zijn sokkel
getrokken, hetgeen met gejuich
werd begroet.
Eveneens 27 januari verscheen een
blokje met 4,20 Fm-zegels (oplage
700.000 stuks) gewijd aan de Olym
pische Winterspelen en het 100-ja-
rig bestaan van het IOC. Op de ze
gels Finse wintersporters.
De 100ste geboortedag van de
beeldhouwer Wainö Aaltonen
(1894-1966) werd 8 maart gememo
reerd door de uitgifte van twee 2,00
Fm.-zegels (oplage beide 5 miljoen)
met daarop details van zijn beeld
houwwerk 'Vrede' in Lahti.
JERSEY - Voor het eerst sedert
het Kanaaleiland Jersey met Eu-
ropa-(CEPT)-zegels komt (1981)
heeft men gekozen voor paren. De
ze Europa-zegels, die dit jaar als
gemeenschappelijk thema 'grote
ontdekkingen' hebben, en die 5
april uitkomen, voeren ons terug
naar de grijze oudheid. Op twee
23p-zegels leen doorloper) toont
links de in 1881 ontdekte kloof La
Cotte de St. Brelade en trekken
(250.000 jaar geleden) mannen in
de paleolische tijd een beest de
bergen op en op twee 30p-zegels
zien we links de uit 4.000 jaar v.
Chr. daterende graftombe La Hou-
ge Bie en rechts honderd mannen
die een 20 ton zware steen naar de
tombe slepen.
Jersey komt 5 april ook voor het
eerst met een uit vijf zegels be
staande katten-serie. Op een 18p-
zegel zit een Maine Coon. Verder:
23p, een Britse kortharige, 35p, een
Pers, 41 p, een Siamees en 60p, twee
Non-pedigree.
4,20
SU OM I MM AM)
GROOT BRITTANNIÈ - Water-
verfschilderijen van de hand van
His Royal Highness The Prince of
Wales sieren vijf zegels die Groot-
Brittannië op 1 maart uitgaf om te
herdenken dat het 25 jaar is gele
den (1 juli 1969) dat prins Charles
tot prins van Wales werd ingehul
digd. De volgende landschappen,
ooit door Charles vastgelegd, sie
ren de zegels: 19p, Chirk Castle,
Clwyd. Wales; 25p, Ben Arkle,
Schotland; 30p, The Mourne
Mountains, County Down, Noord-
Ierland; 35p, gezicht op Dersing-
ham, Norfolk en 4lp, Dolwydde-
lan, Gwynedd, wales.
FINLAND In de eerste maanden
van dit jaar is de Finse post met
drie emissies gekomen. Het jaar
werd 27 januari ingezet met een
postzegelboekje waarin acht le
klasse-zegels toplage 1.5 miljoen
boekjes) met afbeeldingen Moom-
introllen van de schrijfster/illus
tratrice Tove Jansson (geb. 1914),
die door haar schepping beroemd
is geworden.
NOORWEGEN - Tromso zal 19
april de negende Noorse stad zijn
waaraan bijzondere zegels worden
gewijd. Tromsö viert dit jaar na
melijk zijn 200-jarig bestaan. Op
een 3,50 kr.-zegel (Oplage 5.7 mil
joen) staat het koninklijk stadsze
gel en op een 4,50 kr.-zegel (oplage
3,7 miljoen) de kathedraal van de
stad.
Overigens zijn dit niet de eerste
Tromso-zegels. In 1981 stond de
kathedraal van de stad al op een
2,20 kr.-zegel die deel uitmaakte
van een permanente gebouwen
reeks. In 1990 verscheen een 10.00
kr.-zegel met een sneeuwkristal
toen Tromsö het Winter Cities-
congres huisvestte en in 1991 werd
naar het Tromsó Satelliet Station
verwezen op een van de twee Noor
se Europa-CEPT-zegels (3,20 kr.).
Op 19 april komt Noorwegen ook
met drie toeristische zegels die ons
achtereenvolgens met de kabel
baan (Flóibanen) naar de top van
één van Bergens zeven bergtop
pen, de Flöyen, brengt (4,00 kr.. op
lage 3.7 miljoen), naar Svolvaergei-
ta (Lofoten. 4.50 kr.. oplage 3.7 mil
joen) en naar Noorwegens popu
lairste zomervakantiegebied, Ver-
dens Ende. het einde van de wereld
(5.50 kr.. oplage 2.7 miljoen).
Hero Wit
