vrije tijd
Ligfiets beloont stoutmoedigen ruim
PZC
I
Mars-feestje
reportage
26
Meer meters,
minder moeite
ZATERDAG 26 MAART 1994
ee
R(
Pl
bc
kc
bc
sp
le<
bc
K<
w;
bc
ge
he
sti
OE
Fouten worden liever gemaskeerd
dan erkend. Al ruim honderd jaar
borduurt de fietsindustrie voort op
J. K. Starleys Roverfiets, het prototype
van de hedendaagse gebruiksfiets, en
niemand durft die blunder toe te geven.
Dus ploeteren de autolozen en de
mooiweerfietsers voort als de
dwangarbeiders van de weg. steunend
op dat lichaamsonvriendelijk stuk leer
tussen de benen. Hoe sterk is de
eenzame fietser die kromgebogen over
zijn stuur tegen de wind zichzelf een
weg baant? Sterk genoeg in elk geval
om het aantrekkelijke alternatief van
de ligfiets te versmaden.
De ligfiets, net als dat ontwerp
van Starley al meer dan een
eeuw oud. blijft een vreemde eend
in de bijt. Het Zeeuws Platform
Duurzame Ontwikkeling, een sa
menwerkingsverband van uiteen
lopende organisaties, heeft zich nu
ook gemengd in het gevecht tegen
de bierkaai. In het kader van de
jaarlijkse fietsactie woon-werkver-
keer kunnen werknemers van
Zeeuwse bedrijven vanaf 1 april
een of twee weken de proef op de
som nemen. De Middelburger
Bram Moens, een onvermoeibaar
pleitbezorger van de ligfiets en pio
nier op dit gebied, heeft vijf exem
plaren beschikbaar gesteld, die zes
maanden lang in de provincie zul
len rouleren.
Heb erbarmen met hen die zich er
aan wagen, de proefkonijnen, want
ze zullen worden bespot en ge
hoond. Collega's, familieleden en
kennissen laten geen gelegenheid
onbenut om hun twijfels te uiten.
Lukt het wel om je evenwicht te be
waren? Is het niet moeilijk om die
viaducten te bestijgen? Hoe kom
je in vredesnaam op gang met zo'n
ding? De bocht omgaan en afstap
pen, dat valt zeker niet mee. hè?
Nog niets gebroken? Meewarig be
kijken ze de wonderlijke anatomie
van het stalen ros. onderwerpen
het opvallend vooruitstekende
voorste kettingwiel aan een quasi-
deskundig onderzoek en informe
ren bekommerd naar gebreken die
hen opnieuw sterken in het rots
vaste geloof in het conventionele
rijwiel.
Proefrit
Vanzelfsprekend voelt ook de ver
slaggever zich wat ongemakkelijk
als hij zich op een bewolkte don
derdagochtend in de Middelburg
se Brakstraat meldt voor een
proefrit. Visioenen van de eerste
wandelpassen, de eerste meters op
schaatsen en de eerste autorijles
doemen op. Bram Moens. die onge
twijfeld al heel wat beginnelingen
heeft zien stuntelen, geeft geduldig
instructies. Hij adviseert de 'loop
start': rechtop gaan zitten, 'n pas
of twee steppen, achterover leunen
en vooruit met de geit. Een kleine
duw is voldoende om over de
schroom heen te komen en zowaar:
het rijdt! De euforie verdwijnt op
slag als de bocht snel naderbij
komt. terwijl elementaire vaardig
heden zoals sturen en remmen in
de spoedcursus nog niet aan bod
zijn geweest.
Dat de eerste bocht zonder kleer
scheuren verloopt, mag een won
der heten. Bij de tweede kan al
worden voorkomen dat auto's el
kaar van schrik bijna in de vesten
doen belanden en bij de derde is er
zelfs enigszins sprake van 'aansnij
den'. Overmoed verleidt de begin
neling tot twee tourtjes over de
Dam en de tocht eindigt bij een po
ging vanaf de Rotterdamse Kaai
rechtsaf de brug op te komen. De
twijfel bij het remmen om voor
rang te verlenen is te groot en de
angst te vallen leidt tot de onver
mijdelijke val. De schade blijft be
perkt tot een mentale deuk.
Vier dagen later geeft Moens de
zelfde fiets voor een week in
bruikleen. „Ik hoop dat je 'm vol
gende week in dezelfde staat terug
brengt." Dat valt onmogelijk te ga
randeren. Zeker niet met de weten
schap dat de eerste meters rich
ting Vlissingen door de zaterdag1
drukte op de kaaien voert. Het
kost veel moeite om de slingerende
fiets in de fietspadzone te houden,
terwijl kinderen langs de kant met
een priemende wijsvinger hun
boodschappende ouders attent
maken op de passerende attractie.
Rendement
Zowaar wordt het jaagpad langs
het Kanaal door Walcheren be
reikt en zelfs daar kost het enige
inspanning om een nat pak te
voorkomen. Daar ook is er voor het
eerst die merkwaardige ervaring
dat, terwijl alle aandacht er nog op
is gericht de fiets onder controle te
krijgen, de andere fietsers stil lij
ken te staan. Alsof iedereen tegen
wind heeft, behalve de ligfietser.
De herinnering aan Moens' credo
komt boven: het frontaal opper
vlak van een ligfiets is de helft van
dat van een gewone fiets. De lig
fietser vangt dus minder wind en
bovendien is het rendement van
zijn energie door de fietshouding
veel groter. Kortom: meer meters
met minder moeite.
Snelheid
Een verlaten parkeerplaats is de
ideale locatie om de stuurvaardig-
heid te vergroten, wat verbazing
wekkend genoeg probleemloos
lukt. De wendbaarheid doet zeker
niet onder voor die van de huis-
tuin-en-keukenfiets. Ook afstap
pen blijkt eenvoudiger dan ver
moed. Wat eerst op een nood
sprong leek, is al snel een koud
kunstje geworden. Steeds sterker
wordt de overtuiging dat de ligfiets
niet alleen bestemd is voor de atle
tische sportffeak die op hartslag
meters en fietscomputers zijn con
ditie afleest, maar voor iedereen
die bereid is zijn geloof in de waag
schaal te stellen en de omschake
ling durft te maken.
Het voornemen de gehele week bij
elke verplaatsing de ligfiets te ge
bruiken kan die maandagavond
slechts met moeite worden volge
houden. De vergadering in het
stadhuis van Koudekerke begint
om half acht, het is al bijna kwart
over zeven, de duisternis valt in en
foto Lex de Meester
aan de hemel hangen hoogzwan
gere regenwolken. Onderweg laat
de harde noordwester de testrijder
echter onberoerd, de halogeenkop-
lamp doorklieft op een prachtige
manier de donkerte tussen Vlissin
gen en Koudekerke en het geluid
van de ketting die van het binnen-
naar het buitenblad ratelt is he
mels. Voor de deur van de raadzaal
komt pas de verbazing: de klok
wijst 19.28 uur
Het snelheidsvoordeel is te ver
waarlozen op korte afstanden, ze
ker in de stadsgebieden. Maar op
langere stukken kan er opmerke
lijke tijdwinst worden geboekt. La
ter in de week worden en passant
nog meer persoonlijke records ver
broken (Zoutelande-Koudekerke
in elf minuten). Maar veel belang
rijker is het comfort, door de steun
in rug en schouders, dat medelij
den wekt met de windvangers die
op een zadel hun energie verkwis
ten. Terwijl de benen als lakeien
het werk doen, geniet de ligfietser
als een vorst van de weidse uitzich
ten van het Walcherse landschap
en moet hij de neiging onderdruk
ken een uiltje te knappen. Het in
leveren van de fiets gaat na een
week dan ook met enige pijn in het
hart. In de zaak staan twee Vla
mingen die. na geïnformeerd te
hebben of het 'plezant' reed, zich
zonder aarzelen een van Moens'
exemplaren aanschaffen. Jaloezie
welt op.
Weerstand
Zolang slechts een enkeling zich
over zijn innerlijke weerstand
heenzet, blijft de ligfietser een we
reldvreemde excentriekeling die
hooguit op enige deernis kan reke
nen. Criticasters en sceptici probe
ren hem echter telkens weer uit
zijn wankele evenwicht te halen,
hoeveel testen ook uitwijzen dat
het echt sneller gaat (zelfs bergop),
minder moeite kost, gezonder is
voor spieren en botten en boven
dien minder gevaarlijk bij frontale
botsingen. Op twee punten krijgen
ze gelijk: de fietsen zijn wat prijzig
(enkele duizenden guldens) en het
blijft een merkwaardig gezicht.
Maar die bezwaren verdwijnen
vanzelf als meer mensen zich beke
ren.
De terugweg van Middelburg naar
Vlissingen gaat per eigen fiets: mo
del 1958. zonder versnellingen en
met het stuur ouderwets van vo
ren. Het zadel staat opeens onbe
grijpelijk hoog. de wind bolt het
winterjack tot een parachute en de
ingewanden verzetten zich tegen
de onnatuurlijke houding. Vlissin
gen nadert tergend traag en de ver
moeidheid doet alle spieren ver
krampen. De dissident maakt
weer deel uit van het peloton der
dwazen.
Rolf Bosboom
ta
ATu onze oudste dochter de
iV ovulerende leeftijd bijna
heeft bereikt, beginnen wij ons
te beraden op het geven van
'seksuele voorlichting'. Maar
naarmate wij ons grondiger in
de materie inwerken, komen
wij meer tot de overtuiging dat
seks in het land van Shakes
peare niet helemaal hetzelfde
is als in het land van Vondel.
Toch zullen wij ons terdege van
de lokale tradities op de hoogte
moeten stellen. Want stel je
voor dat ze thuiskomt met de
vraag: „Pappa, mag ik naar
het mars-feestje van Nick?.
Voor je er erg in hebt, zou je iets
kunnen mompelen in de trant
van: „Ja, maar eet er niet te
veel van." Of, heel geestig: „Ja.
maar zorg wel datje over twee
lichtjaren thuis bent."
Een mars-feestje namelijk is
heel iets anders, zo toeten toij
nu uit de literatuur. Het is een
feestje, waarbij de aanwezigen
gesmolten marsrepen op el-
kaars genitaliën aanbrengen
Standplaats
Londen"
Cees van Zweedenf j 'jL- F.-'
om deze er vervolgens af te... in
derdaad. En het is een popu
lair tijdverdrijf.
Wij hebben dit gelezen in de
kwaliteitskranten. In Neder
land hadden wij nooit gehoord
van deze toepassingsmogelijk
heid van de marsreep. maar
vergeleken met de gemiddelde
Britse puber zijn wij dan ook
schlemielige beginnelingen.
Zelfs 9-jarige kinderen hebben
hier al van mars-feestjes ver
nomen, zo moest een verpleeg
ster in Leeds vaststellen. Zij
was door het schoolbestuur ge
vraagd om een lesje seksuele
opvoeding te geven, en prompt
kwam een dreumes naar voren
die gelijk de hamvraag stelde:
„Zuster, wat is een mars-feest
je?"
De zuster gaf een openhartig
antwoord, dat echter via de ou
ders van een der kinderen in de
lokale krant terecht kwam.
Was het echt nodig, zo vroeg
het bezorgde paar. om kinde
ren van deze leeftijd voor te
lichten over orale seks met
marsrepen?
Via de lokale krant bereikte
het gerucht de landelijke pers,
en nog voor de school er erg in
had, stond de minister van on
derwijs al met zijn oordeel
klaar. Hij maakte die wereld
kundig tegenover een zaal vol
nonnen: ..Ik ben van afschuw
vervuld over het feit dat erg
jonge kinderen blootgesteld
worden aan dit soort dingen."
Maar terwijl de minister een
onderzoek gelastte naar de
praktijken op de basisschool,
schoten de kivaliteitskranten
de arme verpleegster te hulp.
Een commentaarschijver in
The Independent herinnerde
zich zijn eigen seksuele voor
lichting op school nog, en ana
lyseerde: „De uitdaging was al
tijd om de leraar het schaam
rood op de kaken te bezorgen
met netelige vragen. Alleen de
meest zelfverzekerde leraar
overleefde dit verhoor, dat
geen ander doel diende dan in
zicht te krijgen in zijn persoon
lijke seksleven."
De verpleegster had het dus
nog niet zo slecht gedaan,
maar de regeling was nu niet
meer van haar morale stok
paard af te slaan. De minister
van onderwijs kreeg steun van
zijn collega van gezondheids
zorg, die dezelfde dag nog een
boek verbood dat scholen ge
bruikten voor hun seksuele
voorlichting. Hij had het boek-
werkje gelezen en vond het
'vies', een kivalificatie die won
deren deed voor de oplage.
Ondertussen vrezen ivij ouders
dat met al deze beknibbelingeti
op de seksuele voorlichting on
ze dochter straks alleen nog
maar met haar vragen bij ons
terecht kan. Welisivaar weten
wij nu van het mars-feestje,
maar op een grondige kennis
van de seksuele gewoontes in
dit land zouden wij ons niet
graag willen beroemen. On
langs weer werd er een dood
Lagerhuislid gevonden die was
gehuld in damesondergoed,
een vuilniszak over zijn hoofd
had en een sinaasappel in zijn
mond. Van die techniek had
den wij ook nog nooit gehoord.
We zouden bijna denken dat
normale copidatie in Engeland
niet bestaat. Maar dat is geluk
kig niet zo. Het aantal zwan
gerschappen onder tiener
meisjes is hier zeven keer zo
groot als in Nederland.