Je hebt altijd nog
het alarmnummer
Het nieuwe
politiekorps
komt traag
op gang
Centrale meldkamer in de Vrijlandstraat in Middelburg, waar de 06-11
meldingen binnenkomen.
Over een kleine week gaat de winkel van de politie
Zeeland officieel open. De reorganisatie is dan een
feit. De nieuwe datum van afronding - 1 april 1994 -
kon zelfs na een jaar van verlenging van de fase van
voorbereiding op het nippertje worden gehaald. De
klanten kunnen komen. Er is echter geen sterveling die
verwacht dat van achter de toonbank meteen een
optimale service kan worden geboden. Het personeel
moet nog volop wennen. Aan de baas, de andere
aanpak van het werk, de vreemde collega's, de weinig
vertrouwde werkomgeving. Geruisloos een nieuwe
zaak openen is onder zulke omstandigheden
nauwelijks mogelijk. Daarom wordt er ernstig
rekening mee gehouden, dat er voorlopig nog
regelmatig klanten boos de winkel uit zullen lopen.
De politie is je beste kameraad, luidt een oude slogan.
Maar die kameraad was de laatste tijd in geen velden
of wegen meer te bekennen. En intussen ging de
verloedering van de maatschappij mooi door. Dat
leidde tot de roep om meer politie op straat, om een
grondige aanpak van de onrustbarend groeiende zware
georganiseerde criminaliteit en vooral om een
efficiënter optreden van 'de sterke arm'.
Dat gegeven heeft de basis gevormd voor de meest
ingrijpende reorganisatie die de politie ooit trof. De
herschikking van mensen en taken werd intern beleefd
als een aardverschuiving. Wat was er en hoe is het
geworden?
Voorheen had je in Nederland te maken
met politie en politie. De Zeeuwse si
tuatie voorzag in het bestaan van vier vol
ledig zelfstandig opererende gemeentelij
ke politiekorpsen: in Vlissingen, Middel
burg, Goes en Terneuzen. Daarnaast was
daar het district Zeeland van de rijkspoli
tie. Met een te Middelburg zetelende staf
en met over de provincie verspreide land-
groepen: Schouwen-Duiveland, Tholen/
St. Philipsland, Reimerswaal, Kapelle,
Borsele, de laatstelijk reeds als eenheid
opererende groepen Valkenisse, Veere en
Kortgene, West Zeeuwsch-Vlaanderen,
Midden Zeeuwsch-Vlaanderen, Hulst en
Hontenisse.
Het waren alle eigen winkels, die voor on
dersteuning konden terugvallen op het
stafbureau in Middelburg, met gespeciali
seerde diensten als de meldkamer, de ver
keersdienst, de recherche en de veldpoli
tie. Die opzet, indeling en werkwijze zijn
met de reorganisastie overboord gezet. De
vijf Zeeuwse politiekorpsen zijn nu gefu
seerd tot éér. politieregio met rond 800
personeelsleden. Daarmee is de Politie
Zeeland dan een van de 25 regiokorpsen
van Nederland geworden.
Gestoken in het nieuwe organisatiejasje
hoopt de Zeeuwse politie als onderdeel
van overheidszorg en openbaar bestuur
adequater dan voorheen de belangen van
de openbare orde, sociale rust en veilig
heid te kunnen behartigen. Voorts biedt
de nieuwe structuur meer mogelijkheden
om taken op het gebied van criminali
teitsbestrijding, milieu, verkeer en recrea
tie meer inhoud te geven, deels opererend
in zelfstandigheid, deels in samenwerking
met andere (overheids)instanties.
Continu proces
In de nieuwe situatie is er in grote mate
rekening mee gehouden dat de zware
georganiseerde criminaliteit stevig kan
worden aangepakt. In het verleden ge
beurde dat op ad hoc-basis. Binnen de
thans gevormde Regionale Eenheid, die
ook andere ondersteunende taken ver
richt, zijn nu in een continu proces rond
dertig rechercheurs in de weer om de vin
ger te krijgen achter mafia-achtige prak
tijken, waarbij vaak onder gebruikma
king van ogenschijnlijk legale dekmantel
firma's landelijk, maar ook internationaal
wordt gegrossierd in delicten. Dat kan va
riëren van wapenhandel tot handel in
drugs, van fraudepraktijken tot witwasse-
rijen. Sommige misdaadsyndicaten gaan
een gewelddadig optreden niet uit de weg.
Er zijn er zelfs bij met in liquidatiemoor-
den gespecialiseerde divisies. Uitlopers
van die netwerken zijn ook in Zeeland te
rug te vinden.
Voor de uitvoering van de dagelijkse poli
tietaak is Zeeland opgedeeld in drie dis
tricten. Het district Walcheren heeft Mid
delburg als zetel. Voor het district
Zeeuwsch-Vlaanderen is dat Terneuzen.
Het derde district, dat met 'Oosterschel-
debekken' wordt aangeduid en Goes als
zetel heeft, omvat Schouwen-Duiveland,
Noord- en Zuid-Beveland, Tholen en St.
Philipsland.
Noodhulpgarantie
In het werk van alledag hanteert de politie
het principe van de noodhulpgarantie.
Dat houdt in dat het Zeeuwse korps de
garantie biedt om - voor zover het spoe
deisende kwesties betreft - in 90 procent
van het aantal gevallen binnen een kwar
tier ter plekke te zijn. De wetsdienaren
zullen zeker niet met zwaailichten en
loeiende sirene, rode stoplichten nege
rend en op twee wielen door de bocht sui
zend naar de plaats snellen waar twee au
tomobilisten beteuterd naar een verbo
gen spatbord staan te kijken. De nood
hulpgarantie betreft zaken van calami-
teuzer aard: verkrachting, aanranding,
overvallen, geweldsdelicten waar letsel
bij is, ongevallen en branden met kwetsu
ren en verdachte omstandigheden waar
bij het aannemelijk is dat personen op het
Wat de publieke functie betreft kent Wal
cheren twee bureaus met een 24-uurs toe
gankelijkheid voor het doen van aangif
ten Het gaat hier om de politiebureaus in
Middelburg en Vlissingen. Op het Wal-
cherse platteland kon het publiek tot voor
kort tijdens de kantooruren terecht op de
politieposten in Serooskerke en Zoutelan-
de. In het vervolg zijn op het Walcherse
platteland alleen de bureaus in Arnemui-
den, Zoutelande en Domburg voor het pu
bliek toegankelijk tijdens spreekuren.
Wie buiten die tijden de politie wil raad
plegen zonder dat dit telefonisch kan ge
beuren zal zich in Middelburg of Vlissin
gen aan de balie dienen te vervoegen.
In het district Oosterscheldebekken is al
leen het bureau in Goes 24 uur per dag ge
opend. Zienkzee kent zeven dagen in de
week een openingstijd gedurende de kan
tooruren. In Kruiningen. Heinkenszand
en Tholen kan men alleen door de week
tijdens de kantooruren terecht. Kapelle
en Kortgene waren in het verleden als
groepsbureaus van de rijkspolitie ook tij
dens kantooruren geopend, maar hebben
in de nieuwe situatie alleen nog maar een
spreekuurfunctie. In Zeeuwsch-Vlaande
ren zijn de bureaus Terneuzen, Hulst en
Oostburg in principe 24 uur per dag open.
Axel kent een opening tijdens kantooru
ren en het als uitvalsbasis dienst doende
bureau in Sas van Gent is open "als er ie
mand is'.
06-11
Politievoorlichter Muller wil bij het al dan
niet voor het publiek openstellen van poli
tiebureaus een opmerking kwijt: „We
moeten af van het idee dat een geopend
politiebureau in de eigen woonomgeving
ook meer politiezorg met zich mee brengt.
Je hebt dan wel een aanspreekpunt extra,
maar minder zorg Bovendien is er bij vra
gen om noodhulp nog altijd het 06-11
alarmnummer. Dan kom je direct bij de
meldkamer binnen. Dat werkt veel sneller
dan naar het dichtsbijzijnde bureau te
bellen of daar naartoe te rijden."
Sinds de zomer van 1991 de eerste stappen
zijn gezet om de reorganisatie van het
Zeeuwse politie-apparaat op gang te bren
gen is er heel wat overhoop gehaald. Dat
hield niet op bij die op zichzelf al formida
bele omslag van maar liefst vijf verschil
lende culturen. De regiovorming ging te
vens gepaard met de invoering van andere
methoden van werken, van nieuwe syste
men en het afbouwen van oude gewoon
tes. En alsof dat al niet genoeg zeer' gaf
waren daar ook nog de ernstige perikelen
rond zaken als functiewaardering en per
sonele herplaatsingen. Het resultaat is
dat er aan de vooravond van het officieel
operationeel worden van de Politie Zee
land er nog tal van procedures lopen. Voor
een twintigtal herplaatsbare politie-amb-
tenaren is in de nieuwe organisatie nog
geen passende functie gevonden. Ook de
financiële situatie, waarin het regiokorps
zich bevindt, is niet bepaald om over naar
huis te schrijvern.
Voorlichter Muller draait er niet omheen:
een aantal vanwege de reorganisatie
noodzakelijk geworden stappen is zeker
niet ten goede gekomen aan de motivatie
van een deel der dienders. „Dat merk je.
En dat moet het publiek ook merken. Het
zal nog best even duren, voordat die wrijf
punten weg zijn. En omdat er nog volop
aan de organisatie wordt getimmerd zal er
niet altijd direct politie op de stoep kun
nen staan."
Muller geeft de Zeeuwse bevolking het ad
vies om zich in die gevallen waarbij men
zich niet juist door de politie behandeld
voelt de chef van het district waarin men
woonachtig is op de hoogte te brengen
van de grieven en de klachten. „Wij willen
graag een open organisatie zijn. De reac
ties zijn voor ons de signalen om bijstellin
gen rond te krijgen."
Jacques Cats
punt staan een misdrijf te plegen. Verder
komt het noodhulpprincipe aan de orde
als, zo staat tamelijk plechtig in de taak
omschrijving aangegeven, 'er sprake is
van levensbedreigende situaties van men
sen of ernstige aantasting van de fysieke
of psychische gezondheid van mensen'.
Het geven van voorrang aan dit soort
spoedeisende kwesties wordt bepaald aan
de hand van de melding. Komen er zulke
verzoeken om assistentie binnen dan
wordt elders even het deukje het deukje of
de controle de controle gelaten en spoe
den de wetsdienaren zich lawaaierig naar
de plaats van het onheil. Puttend uit de in
het verleden opgedane praktijkervaring
gaat de politie er van uit, dat er zich in dit
gewest per dag ongeveer twintig gevallen
van noodhulp kunnen voordoen.
Om de garantie te kunnen waarmaken om
in noodgevallen binnen het kwartier ter
plekke te zijn heeft de Politie Zeeland de
afzonderlijke districten onderverdeeld in
voorzieningen gebieden. Walcheren heeft
er vier, het district Oosterscheldebekken
kent er zeven en het district Zeeuwsch-
Vlaanderen heeft zes verzorgingsgebie
den. In die gebieden surveilleren bij voort
during politiewagens, zodat ze vlug bij de
hand kunnen zijn als er wat ernstigs aan
de knikker is.
Geduld
In gevallen van assistentie-verlening bij
minder acute zaken zal het kunnen gebeu
ren dat het publiek enig geduld dient te
betrachten. Met name op Walcheren heeft
de nieuwe bedrijfsvoering in de aanloop
fase al situaties opgeroepen, waarbij men,
net zoals André van Duin het in zijn Pizza
lied bezingt, tot 'effe wachte' werd ge
dwongen. Dat komt omdat op Walcheren
ervoor is gekozen het politiebureau in
Middelburg als uitvalsbasis te benutten.
Is er in Vlissingen net op het moment dat
de ene surveillanceploeg de andere aflost
wat gaande dan moet er dus eerst een wa
gen uit Middelburg komen. Daardoor kan
het wel eens even duren voordat de politie
ter plekke is. In het politieblad 'Deltagolf
wordt de weg tussen de twee belangrijkste
politiebureaus al spottend de best besur-
veilleerde route genoemd.
Is voor veel politiemensen de werkplek
veranderd, ook de invulling van het werk
is aanzienlijk gewijzigd. In het verleden
werd veel specialistisch werk door onder
steunende afdelingen verricht. In de
nieuwe situatie moet de basispolitiefunc
tionaris in principe alle voorkomende za
ken zelf aanpakken en zo mogelijk ook af
handelen. Zo bestond er bijvoorbeeld in
het verleden nog een instituut als een bu
reau voorkoming misdrijven, waarnaar
het publiek kon worden verwezen voor het
vergaren van informatie over een betere
beveiliging van de persoonlijke eigen-
dommnen. Nu is het de taak van de basis
politiefunctionaris om het publiek te wij
zen op de mogelijkheden ter beveiliging.
Ook kwesties die in de oude toestand door
een afdeling als bijvoorbeeld voor jeugd-
en zedenzaken of de recherche werden af
gehandeld komen nu voor een belangrijk
deel of helemaal op het bordje van de poli
tieman aan de basis terecht. De politie
man op. straat krijgt in de verzwaarde
taakstelling wel hulp in de vorm van ken
nisoverdracht door functionarissen, die in
de oude situatie op bepaalde onderdelen
van het politiewerk specialistisch bezig
zijn geweest.
Over het zichtbaar maken van aanspreek
punten hebben de districten geen eenslui
dende aanpak gevolgd. Op Walcheren zijn
speciale politiemensen benoemd die ver
antwoordelijkheid dragen voor een be
paald deel van een verzorgingsgebied,
door het dorp fietsen en contact houden
met de woongemeenschap. Elders is dit
werk niet aan personen opgehangen,
maar wordt er in roulerende dienst opge
treden als aanspreekpunt in een dorpsge
meenschap.
Huisvesting
De huisvesting van politie-onderdelen is
binnen de politiestaf en het college van
burgemeesters nog volop in discussie. In
vulling op termijn met vervangende pan
den of nieuwbouw zal in samenhang met
de fïnanciéle consequenties nader moeten
worden bekeken.
De politie verwacht na de reorganisatie de zware criminaliteit beter aan te kunnen pakken. fotografie Lex de Meester
Op Walcheren zijn er speciale agenten aangesteld, die moeten zorgen dat de politie contact houdt met
de mensen in de straat.
De reorganisatie van het politie-apparaat betekende voor alle functionarissen een
drastische verandering van het werkklimaat.
