inbrekers een spel speelden
Alsof de
Afluisteraar gaat
ongemerkt zijn gang
PZC
Draadloze telefoon
reportage zaterdag 5 maart 1994 37
Ko Baijens: Iedere klip-klap stak er iemand een koevoet tussen de deuren of luiken van de verbouwde directiekeet.
foto Ruden Riemens
Blauw-Wit hielp met de afwerking. „Die
wagens stonden daar geparkeerd. Het
waren onze eerste contacten met de poli
tie en er zijn er nog vele gevolgd. Nooit
lieten we wat liggen in het gebouwtje, in
ieder geval geen geld, maar steeds von
den ze het toch nodig om de boel open te
breken. Ik heb weieens de indruk gehad
dat de inbrekers het als een spel zagen.
Je gaat toch denken dat het steeds de
zelfde lui zijn, die je dezelfde loer draai
en."
Gissen
De daders zijn nooit gepakt, dus het blijft
gissen, maar Ko Baijens denkt er het zij
ne van. „Ik rijd altijd op de fiets langs het
gebouwtje van huis naar school en terug,
iedere dag. Hoe vaak het niet is voorge
komen dat ik de deur zag klapperen, 's
morgens vroeg. Dan belde ik meteen de
politie om aangifte te doen. Altijd was er
wel iets verdwenen maar nooit veel.
Snoep, drank en dat soort dingen. Meer
valt er gewoon niet te halen."
Eén keer werd het wel heel duidelijk dat
de inbrekers een misselijk spelletje
speelden. „De hele koelkast stond vol
slachtoffers
-
1 1 II II II 1 1 1 1 1 1
met bier, echt afgeladen. Enfin, er wordt
ingebroken en de helft van het bier is
weg. De politie erbij, proces verbaal op
gemaakt en de boel weer gerepareerd en
dichtgemaakt. De volgende dag was het
gebouwtje opnieuw gekraakt. De andere
helft van het bier weg. Heel demonstra
tief hadden ze twee volle flesjes laten
staan. Alsof ze zeggen wilden: hier. dan
hebben jullie ook wat."
Met de brand, die uiteindelijk de kantine
nagenoeg verwoestte, ging het net zo.
„Eerst werden de gordijnen en de ta
felkleedjes aangestoken, kennelijk met
de bedoeling een grote brand te stichten.
Dat is niet gelukt. Doordat de luiken ge
sloten waren en het gebouw potdicht zat,
is het vuur verstikt. Op de dag dat we
met een flinke ploeg de schade zouden
gaan opruimen, konden we erheen om
een veel grotere schade in ogenschouw te
nemen: de hele tent was afgebrand. Zelf
oordeelde ik dat sloop de enige oplossing
was", zegt Baijens. Maar de verzekering
zag dat anders.
„We bleken onderverzekerd, dat schijnt
een soort natuurwet te zijn: als je verze
kerd bent en je hebt schade, is de verze
kerde som niet groot genoeg. Bovendien
vond de expert dat een deel van het ma
teriaal nog wel gebruikt kon worden. Dat
betekende aanpoten: de hele boel moest
schoon gemaakt, driekwart van het dak
vernieuwd, muren, kozijnen en vloeren
vernieuwd en de hele inboedel was on
bruikbaar geworden. Hoewel we door al
Het is dat Ko Baijens een doorzetter
is, een actieveling die nooit te be
roerd is om de handen uit de mouwen te
steken. Anders was hij er moedeloos van
geworden en had hij het bijltje, of liever:
het timmergereedschap, erbij neerge
gooid. Jarenlang werd zijn korfbalver
eniging, Blauw-Wit in löoetinge, het
slachtoffer van inbraken. Iedere klip
klap stak er iemand een koevoet tussen
de deuren of luiken van de verbouwde di
rectiekeet, die de korfballers tot kantine
diende. En iedere klip-klap was de scha
de weliswaar beperkt, maar het lapwerk
des te vervelender. Tot de inbrekers be
sloten dat de fik erin moest. Een eerste
poging mislukte, maar een tweede po
ging beroofde Blauw-Wit voor lange tijd
van zijn kantine en van een hoop geld: de
verzekering stelde de klandizie van de
korfballers niet meer op prijs.
„Vroeger hadden we zulke problemen
niet. Toen zaten we op het Wesselopark,
het sportpark hier in Kloetinge. Dertien
jaar geleden werd het te krap voor alle
sporters in het dorp. Het lag voor de
hand dat de korfbal het veld zou ruimen
en zo is het ook gebeurd. Wij konden te
recht op het sportveld van de lbo-scho-
lengemeenschap Groot Stelle, aan de
Oranjeweg tussen Goes en Kloetinge. Er
was kleedruimte maar geen kantine. We
zijn toen snel gaan uitzien naar een semi
permanent gebouwtje."
Het werd, vertelt Ko Baijens, een oude
directiekeet, die meer dan een likje verf
vergde om te worden opgeknapt. „We
zijn er jaren aan bezig geweest maar ie
dereen hielp mee. Ik ben leraar timme
ren bij Groot Stelle en ik heb die kantine
zelfs als leerlingenbouwplaats kunnen
gebruiken. Binnen de vereniging deed ie
der wat hij kon en bij het 35-jarig bestaan
van de vereniging, in 1988. konden we
een prachtig gebouwtje in gebruik ne
men. Maar toen was de ellende al begon
nen."
Nog voordat de kantine goed en wel in
gebruik was, kraakten vandalen twee
keer een auto van de aannemer die
die toestanden slecht bij kas zaten, be
sloten we het toch maar meteen goed
aan te pakken: een stenen muur tegen de
binnenkant van de houtbouw metselen.
Daarmee werd de kantine veel minder
kraakgevoelig." Met man en macht
werkten de leden van Blauw-Wit onder
leiding van Baijens een halfjaar lang om
de kantine klaar te krijgen voor het veer
tigjarig jubileum in augustus 1993. Dat
lukte, zij het dat de korfballers nog regel
matig het gereedschap ter hand nemen
voor de verdere afwerking.
„Het is natuurlijk niet alleen maar ellen
de wat de klok slaat", zegt Baijens. „We
hebben enorm veel hulp gehad, ook van
buiten de korfbalvereniging. Er kwamen
giften, bedrijven deden een duit in het
zakje, de voetbalvereniging bood ons de
kantine aan voor de nieuwjaarsreceptie
te gebruiken. Dat was allemaal heel hart
verwarmend. Alleen van de verzekering
en van de gemeente Goes hebben we een
slechte smaak overgehouden. De verze
kering gooide ons er zonder pardon uit
en een andere verzekering wilde vier keer
zoveel premie hebben. De gemeente
Goes kwam met vage beloften over het
onderhoud van de groenvoorzieningen
en de parkeerplaatsen en over de open
bare verlichting van het terrein. We moe
ten de eerste gemeentewerkman nog ver
welkomen. De enige bijdrage van de ge
meente was dat ze drie keer zijn komen
vegen, maar dat doen we zelf ook regel
matig."
De Kloetingse korfbalvereniging krab
belt er weer langzaam bovenop. Er staat
nu een degelijk gebouwtje, dat niet met
een koevoet of een schroevendraaier te
kraken valt en in het interieur zijn zoveel
mogelijk brandwerende materialen ge
bruikt. „De inbrakenreeks zal wel verder
gaan maar dan ergens anders. Wij heb
ben een alarminstallatie aangeschaft en
ik heb sterk het vermoeden dat ze dat
weten", aldus Ko Baijens.
Mieke van der Jagt
Goedenavond, met Verkerk. populaire draadloze toestellen kan zonder veel
Hoi, met Piet. Is jouw telefoon veilig? moeite met eenvoudige scannertjes worden
Sinds de reusachtige opmars van de draadloze afgeluisterd. Een groeiende groep telefoongluurders
telefoon in Nederland geen gekke vraag om een heeft er een spannende hobby aan. Om rooie oortjes
gesprek mee te beginnen. Het merendeel van de van te krijgen.
Wie met de 'ouderwetse' telefoon belt
en contact krijgt met iemand die ook
een traditioneel toestel heeft, dat nog met
een draadje rechtstreeks verbonden is
met het netwerk van PTT. hoeft zich geen
zorgen te maken. Afluisteren is weliswaar
ook dan niet uitgesloten, maar in elk geval
niet met eenvoudige middelen mogelijk.
Simpel is het wel bij draadloze toestellen.
Die vinden steeds gretiger aftrek. De Pri-
mafoonwinkel van PTT Telecom vraagt
er nog minimaal 249 gulden voor, maar ze
zijn er ook volop voor minder geld. De po
pulaire, analoge 'draadlozen', goedkoop
of duur. zijn stuk voor stuk gemakkelijk af
te luisteren. Onverschillig of ze in en om
huis worden gebruikt of in de auto.
De apparatuur die meeluisteren mogelijk
maakt, is vrij te koop. Een beetje scanner
van nog geen duizend gulden is voldoende
om telefoongesprekken uit de lucht te
plukken. Zelfs een pocketscanner, die
overal in de binnenzak is mee te nemen,
kan het. Niks geen ingewikkelde toestan
den met het aftappen van draadjes en het
plaatsen van grote antennes. Een klein
kastje met een kleine antenne is voldoen
de en haalt een, voor de liefhebbers, fasci
nerende wereld in huis. Een handige hob
byist knutselt zijn eigen spul in elkaar en
schroeft de mogelijkheden op, waardoor
hij of zij zonder problemen gesprekken in
een straal van 1,5 tot 2 kilometer rond de
woning kan beluisteren.
„Je weet niet wat je hoort. Weekend en
Privé kunnen er niet aan tippen", zegt een
scannerbezitter. Aanvankelijk volgden
scannerfreaks in groten getale het doen en
laten van brandweer en politie. Als er er
gens iets aan de hand was, rukten ze mas
saal uit om de schade met eigen ogen op te
nemen. De aandacht van veel scannerbe
zitters is inmiddels verlegd naar telefoon
gesprekken. „Daar kunnen politie en
brandweer niet tegenop. Die weten dat er
massaal wordt meegeluisterd en zeggen
bijna niets meer."
Pijnlijk
De moderne gluurder gaat ongemerkt zijn
gang. Zij bellen; hij luistert. Hij hoeft niet
dichtbij te komen, blijft altijd anoniem.
Kan dat kwaad? Er zijn mensen die het
niet erg vinden dat iemand meeluistert,
zelfs niet als het over diepste gevns en per
soonlijke dingen gaat. Maar dat gaat na
tuurlijk lang niet altijd op. Bovendien
gaan veel gesprekken ook over andere za
ken die niet voor derden bestemd zijn.
Enkele uren meeluisteren bij een van de
vele scannerbezitters die het afluisteren
van telefoongesprekken tot hobby heb
ben gemaakt, is voldoende om de keihar
de realiteit door te laten dringen. De scan
ner pikt de persoonlijkste en vertrouwe-
lijkste gesprekken op. Extra pijnlijk is dat
de persoon die het draadloze toestel in
handen heeft altijd in de buurt woont en
dus vaak te achterhalen is door de luister
vink.
„Je hoort gesprekken over het sexleven
van bepaalde mensen, over gebroken rela
ties, over zakelijke beslommeringen, fi
nanciële problemen van mensen, over fa
milie- en burenruzies, iemand die zijn
nieuwe geheime telefoonnummer door
geeft aan familie", somt een 'luisteraar'
op, die er op staat dat hij anoniem blijft.
Andere schrijnende voorbeelden zijn twee
ouderlingen die via de telefoon vertrouwe
Wie draadloos wil telefoneren en niet afgeluisterd wenst te worden, doet er goed aan
een toestel te kiezen dat op hoge frequentie én digitaal uitzendt.
lijke informatie uitwisselen over lidmaten
van hun kerk, leraren die onderling de
problemen van een scholier bespreken...
Bankrekening
„Ik had het ding een keer aanstaan en
toen hoorde ik iemand het saldo op haar
bankrekening opvragen. Ze moest daar
voor een toegangscode intoetsen. Die co
de is simpel aan de hand van de tonen te
achterhalen."
Niet alleen onschuldige hobbyisten luiste
ren mee. Misbruik van informatie die uit
de lucht wordt geschept, ligt voor de
hand. bij voorbeeld als een gesprek gaat
over op vakantie gaan. Als de ongewenste
luisteraar kwaad wil, weet hij precies wan
neer en hoelang een bepaald pand vrij is.
Het kan erger: afpersing, manipulatie...
Ook op kleine schaal. Neem een man die
'draadloos' een prostituée bestelt en later
wordt geconfronteerd met iemand die
dreigt het aan zijn vrouw te vertellen. Een
dader is moeilijk te achterhalen.
Het probleem is dat vrijwel niemand zich
realiseert dat de mogelijkheid bestaat om
telefoongesprekken af te luisteren. Ie
mand die zelf een draadloos toestel heeft,
zou het kunnen weten, want het staat
meestal wel ergens in de gebruiksaanwij
zing, maar wie leest die helemaal?.
Wie zelf belt met een vertrouwd toestel
staat er natuurlijk helemaal niet bij stil.
Hij of zij belt en vertelt... Het is niet te ho
ren dat er aan de andere kant iemand met
een draadloos toestel in de hand zit. dat af
te luisteren is.
Greenpoint
Is er wat aan te doen? Natuurlijk, bellen
met een traditioneel toestel doet wonde
ren, mits de gesprekspartner hetzelfde
doet. Wie toch per se draadloos wil, moet
meer geld uittrekken. Een toestel dat vrij
wel niet af te luisteren is, omdat het op ho
ge frequentie én digitaal uitzendt, is veel
duurder. De zogenaamde Greenpoint-te-
lefoons zijn hier een voorbeeld van. Die
kosten, inclusief basisstation, ruim 1200
gulden.
Zo'n toestel is niet alleen in en om huis te
gebruiken, maar eventueel ook onderweg.
Binnen een straal van 150 meter van een
van de 5000 Greenpoint-stations van PTT
in Nederland kun je ermee bellen, maar
niet gebeld worden. PTT heeft, sinds de
introductie van dit systeem in september
1992. pas 20.000 van deze toestellen ver
Een draadloze telefoon, al dan niet gemonteerd in de auto, maakt telefoneren vrijwel overal mogelijk, maar een met scanner
gewapende luistervink pikt de persoonlijkste en vertrouwelijkste gesprekken op.
kocht. Een reclamecampagne en een lager
bedrag op het prijskaartje moeten voor
betere verkoopresultaten zorgen.
Resteert de vraag wat de ongewenste luis
teraars bezielt om hun apparatuur af te
stemmen op de frequentie van telefoonge
sprekken.
„Je bent bezig met techniek. Vroeger was
het een bakkie, toen een politiescanner,
een luchtvaartontvanger. Van het een
komt het ander. Toen ik zelf een draadloos
toestel had gekocht, vroeg ik me af hoe
dat werkte. Tot mijn verbazing ontdekte
ik dat de gesprekken simpel af te luisteren
waren. Dan sta je raar te kijken, zeker als
je ook gesprekken van anderen opvangt.
Lange tijd waren dat incidenten, maar de
laatste tijd neemt het hand-over-hand
toe. Steeds meer mensen bellen blijkbaar
draadloos. Zij beseffen niet dat een ander
kan meeluisteren.'
Veel mensen weigeren ook te geloven dat
het mogelijk is. zo hebben de luistervin
ken ervaren. „Ik zeg het wel eens tegen ie
mand. maar dan hoor je altijd: dat is on
mogelijk; mijn toestel is beveiligd. Die
mensen halen twee dingen door elkaar.
Hun toestel is beveiligd tegen het gevaar
dat de buurman op hun kosten telefoneert
of meeluistert met een ander draadloos
toestel, maar niet tegen afluisteren met
een scanner."
Mensen die het wel willen weten, hebben
maatregelen genomen. „Ik ken iemand
die heeft twee telefoons: een draadloze en
een rood traditioneel toestel. Als het ge
sprek echt ergens over gaat. pakt hij de
rode."
Schandaal
Veel zakenmensen zijn. hoewel het ge
bruiksgemak minder is. inmiddels overge
stapt op Greenpoint-telefoons. Ze willen
geen ongewenste luisteraars als ze zaken
doen. De meeste vips hoef je wat dit be
treft niets meer te vertellen. Ze zijn door
schade en schande wijs geworden. Hoe be
roemder, hoe gevaarlijker het is om een te
lefoongesprek te voeren, zo leert de recen
te geschiedenis. Het Engelse koningshuis
werd in een schandaal gedompeld, nadat
intieme telefoongesprekken tussen
kroonprins Charles en prinses Diana wa
ren afgeluisterd en in de publiciteit ge
bracht.
In Nederland overkwam minister Ritzen
min of meer hetzelfde. Een privégesprek
dat hij via de autotelefoon voerde, werd
afgeluisterd, opgenomen en later uitge
zonden via een regionaal radiostation.
Uiteindelijk kan niemand, zelfs de hoog
ste regeringsleider niet, er zeker van zijn
dat zijn telefoongesprek privé blijft. In
1983. tijdens de Falkland-oorlog tussen
Engeland en Argentinië, is dat weer eens
bewezen. Een Britse radio-amateur on
derschepte toen gesprekken tussen pre
mier Margaret Thatcher en haar perschef
die op de Falkland Eilanden zat. De ge
sprekken gingen via de kortegolf.
De luistervinken zijn niet bang dat ze na
dit verhaal geen gesprek meer kunnen op
pikken. „Het zou eigenlijk het beste zijn,
maar de mensen geloven het toch niet en
blijven bellen met hun goedkope draad
loze toestellen."
Anne Boer