Van eigen teelt en
neus warmertj es
PZC
Nicotine
in woord
en beeld
vrije tijd
ZATERDAG 26 FEBRUARI 1994 31
Een achttiende-eeuwse pijproker. De pijp rust in een sleetje. Links de kwispedoor en verder een tabaksdoos
en een asbak. foto EFG
Nicotine mag niet meer.
Nicotine is uit. Nicotine is
een bedreiging voor hart en
bloedvaten, nicotine is
levensbedreigend. De overheid
zegt het, Postbus 51 op de
televisie dus ook,
advertentieborden op huizen
en in weiden laten de mooie,
maar rokende meneren en
mevrouwen zien en moeten
daaronder hun dreigende
melding geven. Maar tot
omstreeks honderd jaar
geleden was diezelfde nicotine
meer dan eens levensreddend.
Schijndode drenkelingen
werden nogal eens tot het leven
teruggeroepen door hun in de
anus tabaksrook toe te dienen.
Nicotine komt van Nicot. en
Jean Nicot was omstreeks
1565 Frans gezant in Portugal. Hij
leerde daar de uit Amerika geïm
porteerde tabak kennen en onder
kende de aangename kanten daar
van. Vrij kort nadien werd het tot
dusver in Europa onbekende ro
ken gemeengoed.
Aan het Engelse hof was de gunste
ling van koningin Elizabeth I, de
zeevaarder Sir Walter Raleigh, de
onbezoldigde propagandist van
het roken. Sir Walter had echter
kennelijk verzuimd zijn bediende
van zijn nieuwe hobby op de hoog
te te stellen. Toen de getrouwe zijn
heer eens walmende aantrof, dacht
hij dat-ie in brand stond en doofde
hij het vuur met een kan wijn. Zon
de.
Dat alles kan men lezen in het Nie-
meyer Tabaksmuseum in Gronin
gen op de informatieve kaartjes bij
de tentoongestelde produkten
over zowat alles wat met tabak te
maken heeft. Al vrij snel na de in
troductie van de rookwaar in Eu
ropa (de Indianen waren toen al ze
ker tweeduizend jaar bezig met
hun pafke) rookten ook dames wel
pijp. Er is een schilderijtje in Gro
ningen aanwezig waarop dat
wordt getoond. Maar, zo kan men
er onder lezen, het waren slechts
vrouwen van lichte zeden die aan
de tabak verslingerd waren.
P'jP
Op schilderijen uit de Gouden
Eeuw ziet men heel vaak (Goudse)
pijpen afgebeeld. Meestal met een
tevreden gezicht erachter. Pijpen
van pijpaarde, meer dan een halve
meter lang. Brak er bij het mond
stuk wat af. dan werd de rest wat
bijgevijld en dat ging dan door. tot
er een 'kalken eindje' overbleef,
een neuswarmertje. De pijpekop-
pen werden dan achteloos wegge
gooid. Het uitbaggeren van de
Leeuwarder Prinsentuinvijver
heeft dat een jaar of wat geleden
aangetoond.
Van omstreeks 1710 af waren er
porseleinen pijpen In het Tabaks-
Een jongedame uit de jaren twintig met sigarettepijpje, op de voor
grond een rooktafeltje met sigarettenstandaard. foto EFG
museum zijn er prachtige exem
plaren van te vinden, vaak voor
zien van de naam van de eigenaren
en het jaartal waarin ze gemaakt
waren. Van de landbouwers Sik-
kema uit Buitenpost en Oud-
woude zijn de pijpekoppen uitge
stald en trouwens ook van U. P.
Bergsma uit Terwispel. Die liggen
niet ver af van het uit dezelfde tijd
daterende tabakswinkeltje, dat
ook al uit het midden van de vorige
eeuw dateert.
In hetzelfde zaaltje liggen trou
wens ook mooie bruidegomspij-
pen. Ooit was het in de noordelijke
helft van het land gebruik dat jon
gedames - in Friesland waren dat
de zusters van de bruid - hun toe
komstige zwager een fraai versier
de pijp aanboden. 'Dat waren
meestal pijpen met een mooi be
werkte kop, waarvan de steel ver
sierd was. Zo'n pijp werd dan be
waard in een mooi houten kistje
om breken te voorkomen. Hier en
daar werd namelijk beweerd dat
breuk van de huwelijks- of 'pronk-
'pijp ook gevolgen voor het huwe
lijk zou hebben Maar dat laatste
vind je niet op de bijschriften in de
vitrines van het Tabaksmuseum.
Rookstoel
Musea waar je aan dingen mag ko
men, zijn er niet zo veel. Daarom is
het wel leuk dat er op een van de
vele verdiepingen van dit mooie
gotische pand een rookstoel staat
met de uitnodiging erop te gaan
zitten. Doe je dat op de voor de
.bips liggende manier, dan ontdek
je je fout. Een klein grapje zoals dit
is nooit weg.
O ja. er is ook een porseleinen pij-
pesleetje te zien. Daarin werd de
kop van de 21 duim lange Goudse
pijp geparkeerd, om schroeiplek
ken op tafel of tapijt te voorkomen.
Vlak ernaast staat een kwispedoor
oftewel spuwpotje. De tabak was
vroeger namelijk veel scherper van
smaak dan nu en prikkelde danig
de speekselklieren
Een jaar of vijftig geleden rookte
het toen bezette Nederland driftig
eigenteelt, in eigen omgeving ge
teelde tabak. Woeste rokers, nog
niet gehinderd door kennis over
kwalijke bijverschijnselen daar
van. spraken toen vol afschuw over
het bocht dat ze destijds ook al
dwangmatig inhaleerden. Maar ze
bleven roken.
Eigen tabaksteelt heeft ons land
overigens eeuwen lang gehad In
1965 werd in het Utrechtse Ame-
rongen de laatste Nederlandse ta
bak geoogst. Niemeyer en Douwe
Egberts hadden toen de smaak al
veranderd. De restanten van die
Nederlandse oogst zijn in Gronin
gen nog te zien.
Het pand in de Groninger Brug
straat is smal en hoog - bouwgrond
in binnensteden was eeuwen gele
den ook al duur - en heeft dus veel
trappen. Voor liften was ook bij de
inrichtig ervan tot museum geen
plaats. Mensen die niet goed ter
been zijn, zullen het Tabaksmu
seum dan ook moeten mijden.
Wat waarnemingen van andere be
zoekers. Een meisje van een jaar of
vier vond dit 'een lollig museum'.
Een vrouw van een jaar of 65 met-
dochter en schoonzoon werd
steeds enthousiaster tijdens de af
daling. Men dient namelijk van
nok tot begane vloer te lopen. In
dat vooronder komt de bezoeker
dan de portretten van roken-be-
strijder dr. Lieuwe Meinsma en
rookmagiër Robert Jasper Groot-
veld tegen. Inmiddels ook al (bij
na) weer vervluchtigd. Maar de be
zoeker. roker of niet. heeft zich dan
al aangenaam verpoosd.
Jammer dat je in zo'n museum
geen pijp mag roken. Wellicht
geeft Niemeyer de bezoekers nog
eens voor onderweg een geurig
proefje mee. Maar dat 'koninklijke'
in de bedrijfsnaam is voor deze be-
drijfscollectie meer dan verdiend.
Een pronkjewailtje.
Chris Kruisinga
Noordelijk Scheepvaartmuseum'Nie-
meyer Tabaksmuseum, Brugstraat 24-
26. Groningen. Openingstijden dl tlm
zat 10-17 uur, zondag 13-17 uur
Het is alweer bijna vijftig jaar
geleden, dat de Fransman
Pierre Ghestem de wereldtitel
op zijn landgenoot Maurice Rai-
chenbach veroverde door deze
in een match met 14-6 te ver
slaan. De eerste partij van deze
historische ontmoeting was al
meteen een sensatie van de eer
ste orde. Raichenbach was al
meer dan tien jaar wereldkam
pioen en deze positie leek bijna
onaantastbaar Vos, Springer en
Keiler deden vergeefse pogingen
hem te onttronen
Ghestem had in 1945 dus wel
succes en dat zelfs met onge
woon grote cijfers. Dat laatste
moet worden toegeschreven aan
de geestelijke ontreddering, die
zich door de Tweede Wereldoor
log van de uit Poolse ouders ge
boren Maurice heeft meester ge
maakt. Nadien heeft de damwe-
reld niets meer van hem verno
men.
Die eerste partij was daarom zo
indrukwekkend, omdat Ghes
tem die won door een systeem,
dat vanaf dat momen zijn naam
zou gaan dragen. Ook heden ten
dage wordt de Ghestem-door-
stoot nog veelvuldig toegepast.
Uitgaande van wit berust het op
het principe, dat in een klassieke
stand vrij onverwacht, maar wel
op het juiste moment 28-22
wordt gespeeld ivoor zwart zou
dat uiteraard 23-29 zijn) met als
optimaal uitgangspunt 5 witte
schijven op 22-27-28-32-37 contra
zeven zwarte op 16-21-26 (dit kla
verblad is essentieel) 13-18-19-23
plus meestal nog enkele tot inac
tiviteit gedoemde schijven op de
korte vleugel. Een extra pro
bleem voor zwart kan de even
tuele aanwezigheid van een wit
te schijf op 34 vormen.
Mits goed gespeeld - en dus goed
voorbereid, anders werkt het als
een boemerang - leidt dit sys
teem tot gevoelig tempoverlies
voor zwart met alle mogelijke
nare gevolgen van dien.
Wit: P. Ghestem. Zwart: M. Rai
chenbach
Eerste partij WK match 1945
1. 32-28 18-23 2. 33-29 23x32 3.
37x28 19-24 4. 39-33 14-19 5. 41-37
20-25 6. 29x20 25x14.
De oude, vertrouwde Chefneux
opening, die weinig complica
ties oplevert.
7. 44-39 12-18 8. 46-41 7-12 9. 37-32
14-20 10. 41-37 10-14 11. 35-30 17-
21 12. 30-25 21-26 13. 31-27 1-7 14.
40-35 20-24 15. 34-30 18-23 16. 45-
40 12-18 17. 50-45 7-12 18. 37-31
26x37 19.42x31 11-17 20.47-42 17-
21 21.27-22 18x27 22.31x22 12-17.
Wit neemt het initiatief tot meer
actie in deze rustig voortkabbe
lende puur klassieke zetten-
reeks. 12-18 Mocht niet wegens
42-37. 25-20. 40x18 en 28x26 met
verlies van schijf 27.
23. 22x11 6x17 24. 36-31 21-26 25.
31-27 17-21 26. 39-34! 13-18 27. 42-
37 8-13 28. 43-39 14-20 29. 25x14
9x20 30. 30-25 4-9 31. 25x14 9x20
32. 48-43 5-10 33. 34-30 20-25 (Zie
diagram 11.
Heel minitieus heeft wit de
Ghestem-doorstoot voorbereid:
het juiste moment voor 28-22. ge
volgd door 33-28 is aangebroken.
34. 28-22!! 25x34 35. 40x20 15x24
36. 33-28! 10-14.
Niet goed was 23-29. omdat dan
kan volgen 45-40. 39-34 30-25. De
bezetting van veld 25 onder
mijnt de kracht van zwarts lange
vleugel. Wits volgende zet is de
voor dit systeem karakteristieke
lancering van een 'stopschijf op
34
37. 39-34! 14-20 38. 49-44 2-8.
Indien wit nu al te haastig het
bepaald niet onlogische 34-30
zou spelen met de intentie veld
25 te gaan bezetten, dan zou hij
van een koude kermis thuis ko
men; immers 34-30 0 23-29 1 30-
ten Ghestemsysteem: schijven
op 22 en 28. In het open systeem
ontbreekt de schijf op 28. Dat
kan ook bijzonder effectief zijn.
Op diagram 2 zien we als voor
beeld de klassieke sleutelstand
uit een partij tussen Piet Roo-
zenburg iwit) en Reinier C. Kel-
lert uit 1950
m
9
9
9
9
9 9
9
9 9
4»
O
O
O
O
O
O
O
O O
O
O
O
O
diagram 1
25? 26-31 25x34 31x33 28x39
24-29 34x12 8x37 en zwart wint.
39. 44-40 24-29 40. 35-30 20-24 41
40-35 29x40 42.45x34 3-9 43.43-39
9-14 44. 39-33 8-12.
Zwart staat nu definitief verlo
ren. Er volgde nog 45. 22-17 23-
29 46. 17x18 29x40 47. 35x44 13x2
48. 28-22 24x35 49. 22x24
en wint.
De open variant.
In deze partij zagen we het geslo-
Diagram 2
Wit speelt 1 39-34! zwart dwin
gend tot 17-21. Op 16-21 en 18-22
zou immers volgen 39-34! en wel
ke drieslag zwart ook neemt, hij
verliest. Dat is ook het geval na
24-29. omdat dan volgt 30-25
29x40; 35x44 17-21; 38-33 12-17,
44-40 17-22; 28x17 21x12: 33-28
enz. en wit wint. Men ga dit na.
Dus 39-34 17-21 2. 28-22 24-29.
Een leuke remisemogelijkheid is
14-20; 38-33 23-29 34-30 12-17.
3. 43-39 29x40 4. 35x44 14-20 5. 38-
33 20-24 6. 33-28 24x35 7. 39-34
Via een prachtig offer uiteinde
lijk toch weer een gesloten for
matie. Na nog enkele zetten won
wit de partij.
Leo Anderson
Paul van der Sterren heeft in
de kandidatenmatch tegen
Kamsky prachtig gespeeld. Als
hij uit zijn drie op winst staande
partijen drie punten had ge
haald in plaats van een hall
punt. zou alles anders gelopen
zijn. Maar in de sport moet men
niet zeuren over gemiste kansen.
Van der Sterren is wel de laatste,
die dat doet. Toch zou het wel
eens zo kunnen zijn, dat hij een
belangrijke stap vooruit heeft
gezet. Het gevoel, dat hij niet
veel minder is dan de besten ter
wereld, moet hem kunnen inspi
reren tot nog grotere daden. Het
is niet onmogelijk, dat de jonge
Amerikaan zijn tegenstander
enigszins heeft onderschat.
Zoiets gaat ongemerkt. Er sluipt
in de geest een gevoel van supe
rioriteit, waar nauwelijks iets te
gen te doen is.
Natuurlijk is Kamsky een formi
dabele schaker. In het wereld
kampioenschap voor landen
teams (8 ploegen) in Luzern
speelde hij aan het eerste bord
van de Verenigde Staten tegen
de jonge Russische ster Vladi
mir Kramnik.
Kamsky - Kramnik, Luzern
1993.
I. d4 d5 2. c4 c6 3. Pc3 Pf6 4. Pf3 e6
5. Lg5 h6. Kramnik kiest voor
voorzichtigheid. In een partij te
gen Loek van Wely speelde hij de
Botwinnik-variant 5. dxc4 6.
e4 b5, maar zonder succes. Men
kan er zeker van zijn, dat de
Amerikanen zich terdege hier op
hadden voorbereid.
6. Lxf6 Dxf6 7. e3 Pd7 8. Ld3 g6.
Ongewoon. Andere mogelijkhe
den zijn 8.dxc4. 8. Ld6 en 8.
Dd8.
9. 0-0 Lg7 10. e4 dxc4. Ook moge
lijk is 10. dxe4 11. Pxe4. maar
dan moet zwart ook tegen een
sterk wit centrum opboksen.
II. e5 Een sterke tussenzet. Na
11 Lxc4 e5 kan zwart zich los
werken.
11.De7 12. Lxc4 0-0 13. De2 b6
14. Tfel a6 Het is lastig voor
zwart om zijn damevleugel tot
ontplooiing te brengen.
15. Ld3 Lb7 16. Le4! Veel sterker
dar. 16. Pe4. hoewel dat niet di
rect te zien is. In deze fase weet
Kamsky met subtiele middelen
zijn greep op de stelling te ver
sterken.
16. Ta7 Niet de meest ideale
stelling voor de toren.
17. Tacl b5 18. I)e3! Dreigt met
19. d5 een aanval op de ongedek
te toren op a7.
18.c5 19. d5! Briljant gespeeld.
Wit offert zijn e-pion voor de
zwarte c-pion. Het lijkt er niette
min op. dat zwart zich staande
moet kunnen houden.
19. Pxe5 20. Pxe5 LxedS 21.
dxe6ü Lxe4 Ook met andere zet
ten kan zwart de stelling niet in
evenwicht brengen Let erop.
dat ook op h6 een pion in staat.
De stelling is ineens zeer scherp
geworden
22. Pxe4 Lxb2 23 Txc5 Lg7 Er
dreigde zowel 24. Tc2 met stuk
winst als 24. Dxh6. De witte pion
op e6 wordt nu het draaipunt
voor de witte stukken.
24. Tc6 fxe6 25. Pc5 Df7 Met een
viervoudige aanval op pion e6
wint wit de geofferde pion terug.
Maar daar is het natuurlijk niet
alleen om begonnen.
26. Pxe6 Te8 27. Db3!
(Zie diagram 1
Diagram 1
Een curieuze stelling. Het paard
op e6 is diep in de zwarte stelling
gedrongen. Tartakower heeft
eens gezegd, dat je met een
paard op e6 spelenderwijs wint.
Dat is hier zeker niet het geval,
want het is^nog uiterst lastig.
Misschien, dat Kramnik zich be
ter had kunnen verdedigen dan
hij deed. maar dat hij de partij
op remise had kunnen houden,
is onwaarschijnlijk.
27. Kh8 28. g3 Het eerste dat
wit moet doen is de ontpenning
van het paard langs de e-lijn.
Daarna komen de zwakke zwar
te koningsvleugelpionnen aan
de beurt
28.Df5 29. Te2! Ineens blijkt de
formidabele kracht van het
paard. De vreselijke dreiging is
30. Pxg7! met winst van groot
materiaal.
Gata Kamski
29.Tae7 30. Txa6 Lf6 Hoe zwak
de zwarte stelling geworden is
blijkt uit 30.Le5? 31. Pf4! Lxf4
32. Txe7 Txe7 33. Ta8t met
winst.
31. Te3 Kh7 32. Tf3 De5 33. Pf4
Db2 34. Dd3. Dreigt Dxg6> De
witte koningsaanval leidt nu tot
snelle winst.
34. Te4 35. Kg2! Dd4 36. Dxb5
T8e7 Zwart overschreed de tijd.
Zijn stelling is hopeloos. Een
zeer sterke partij van de jonge
Amerikaan. Mede door dit resul
taat wonnen de Amerikanen de
eerste prijs voor de Oekraine.
Rusland. Armenië en IJsland.
Nederland had zich niet voor de
finale kunnen plaatsen.
Kamsky is een rationele speler,
die zich niet gauw tot verwikke
lingen laat verleiden, hetgeen
niet betekent, dat hij altijd de
veiligste weg kiest. Een andere
Kamsky leert men kennen uit de
volgende partij tegen mede PC A-
kandidaat Shirov.
Gata Kamsky - Alexey Shirov.
Dortmund 1992. 1. d4 d5 2. c4 c6
3. Pf3 Pf6 4. Pc3 e6 5. cxd5 exd5
De ruilvariant van het dame
gambiet. Hij leidt meestal tot
overzichtelijk positioneel spel.
Ditmaal gaat het anders
6. Lg5 Le7 7. Dc2 g6 Met de be
doeling 8. Lf5. Kamsky neemt de
handschoen op en steekt het
vuurtje aan.
8. e4 0-0 9. e5 Pe4 10. Lh6 Niet
goed was 10. Lxe7 Dxe7 11. Pxe4
dxe4 12. Dxe4 Db4+. een moge
lijkheid. die deze opening vaak
voorkomt.
10.Te8 11. Ld3 Pxc3 12. bxc3 c5
13. h4ü Een zet van krukken en
cracks. De h-lijn wordt openge
maakt en zwart gaat zoef. zoef.
zoef mat (Fischer)
13.cxd4 14. h5! Gooit olie op
het vuur. Als men eenmaal een
scherpe variant heeft gekozen,
moet men doorgaan. Elke kleine
aarzeling leidt dan tot verderf
14. g5 Zwart heeft niet beter,
want er dreigde vernietiging met
15. hxg6 hxg6 16 Lxg6.
15.1.xh7^ Kh8 16. Lg6ü De loper
is hier voorlopig onkwetsbaar.
16. Le6 17. Pxd4 Dc8 18. Dd2!
Dreigt bij gelegenheid ook nog
f4 Zwart neemt daarom noodge
dwongen een stukoffer aan. Dan
heeft hij tenminste wat mate
riele compensatie voor zijn
slechte stelling.
18. fxg6 19. hxg6 Kg8 20. Tel!
Eerst even rustig c3 verdedigen
alvorens de beslissende klap uit
te delen.
20. Pc6 21. Lxg5 Dc7 22. Lxe7
Txe7 Ook 22 Dxe5~ helpt niet:
23 Kfl Txe7 24. Tel Df6 25 Pxe6
Txe6 26. Txe6 Dxe6 27. Th8
Kxh8 28. Dh6^ Kg8 29. Dh7r Kf8
30. g7^ en wint.
23. K fl Tae8 24Te 1 Tg7 Of 24
Pxe5 25. Dh6 uit.
25. Dh6 Kf8 26. Th4 Pxd4 27.
Dh8v Tg8 28. Df6t Lf7 29. Dxf7+
Dxf7 30. gxfï Zwart geeft het op.
Probleem van de week.
(Zie diagram 2)
Diagram 2
Wormald, 1858. Wit: Kh3. Da2.
Td3. Pe5, Pg3, pionnen op f2 en
h4 Zwart. Kf4. Tb6. Td7. Pc3.
Lh2. pionnen op c7 en f3. Mat in 3
zetten. Opnieuw een parel uit de
zeer oude doos. Een tip: Interfe
rentie is weer het sleutelwoord.
Oplossing van de vorige week.
Cheney. 1860. Wit: Kb8. Tb3.
Lhl. Lg7, Pd6, pionnen op b4. g3
en g4. Zwart: Kd4. pionnen op
d7, e6, e5, f5 en g5. Mat in drie zet
ten. Ook dit probleem was baan
brekend Het motief, dat in dit
probleem voor het eerst werd ge
bruikt. heet sindsdien een che-
ney.
Cor Jansen
Nederland heeft een reputa
tie opgebouwd waar het
gaat om het organiseren van
aansprekende evenementen.
Caransa was indertijd de trend
setter en inmiddels is een illus
tere reeks ontstaan van sterk be
zette internationale toernooien.
Het Forbo-toernooi is een van de
laatste loten aan de stam en ze
ker niet de minste. Een interna
tionale tophit ook. De Deense fe-
AV5
a AHB10
AH4
HB1098
H432
A 4
N
W O
1086
a 97632
A 953
V654
B97
a V85
Diagram 1
deratie bijvoorbeeld huurde een
dubbeldeksbus en zond de com
plete nationale top, 40 spelers in
totaal, richting Kurhaus in
Scheveningen.
Voorafgaand aan het toernooi
vond het traditionele treffen
plaats tussen parlementariërs
en parlementaire pers, met als
deelnemers bovendien een groot
aantal genodigden.
De winnaars van deze wedstrijd
mochten 's avonds aantreden te
gen het sterke team van de Ver
enigde Staten, de latere win
naars van het hoofdtoernooi.
Een eer die ondermeer te beurt
viel aan de waarnemend burge
meester van Amsterdam, Frank
de Grave, die een koppel vormde
met WD-kamerlid Henk Kor
thals. Ze kregen het daarbij op te
nemen tegen Polowan-Lev. Sa
muel Lev. vroeger een vaste
keus voor het Israëlische team.
is een van de meest ervaren spe
lers ter wereld. Zie diagram 11
Korthals (allen kwetsbaar)
opende de westhand met lHa.
Polowan als noord doubleerde.
Oost paste, zuid ISch. west2Ru.
noord 3Sch en zuid 3SA.
Lev had na partners informatie
doublet weinig keus. Hij moest
bieden en koos in arren moede
voor ISch. alhoewel ISA mis
schien meer in aanmerking zou
zijn gekomen. Op 3Sch zat hij
bepaald niet te wachten en hij
besloot alsnog tot 3SA.
West kwam uit het HaB, voor
zuids vrouw. Nu volgde drie ron
den klaveren en west kreeg het
daarbij al moeilijk; hij gooide
een schoppen en een ruiten af.
Ruiten naar de vrouw werd ge
volgd door de vierde klaveren,
zuid en west harten weg, leidend
tot:
(Zie diagram 2)
AH
H109
H4
A
B872
V
A
A5
a
N
W O
z
953
65
B9
zuid 2K1. noord 2Ru, zuid 2Sch,
noord 3K1 en zuid 3SA.
Willem Gosschalk kwam uit met
Ha 10, voor zuids boer. Zuid telde
maar acht slagen en besloot tot
een actie die maar weinigen zou
den verzinnen; hij speelde direct
harten na! Oost nam haar slagen
in die kleur, zuid en west schop
pen weg, noord ruiten.
4
754
AHB643
4» H107
A V106
7
108
V653
108
V982
a V65
N
W O
z
A BI082
AH963
105
a B2
Diagram 2
Nu volgde HaA en vervolgens
schoppen. Arme west mocht vier
slagen incasseren, maar moest
daarna ruiten spelen, waarna
met RuB en RuA de laatste twee
slagen werden gemaakt.
Een andere 3SA gaf in de finale
stof tot spreken in de wedstrijd
tussen Modalfa en Engeland:
(Zie diagram 3)
Noord (OW kwetsbaar) opende
lRu, Bep Vriend als oost lHa,
A AH97
VB2
7
4» A9843
Diagram 3
Schoppen na bracht zuid aan
slag Die speelde SchH en Gos
schalk zat gevangen. Als hij zijn
ruiten inkort tot een driekaart
maakt zuid vier slagen in die
kleur en klaveren weg geeft de
leider ook al negen slagen. Ook
als oost geen harten doorspeelt
maakt zuid zijn contract: hij
staat dan simpel een klaverslag
af aan west.
Ton Schipperheyn
