Zeeuwse natuur is kwetsbaar Voor Vietnam-veteranen komt opheffing embargo te vroeg PZC PZC 'Gratis vliegreis na aankoop van soep of benzine' Criminelen grijpen steeds vaker naar gij zelingsmethode Slachtoffers van IRA jouwen Adams uit op vliegveld Dublin opinie en achtergrond Verzoeting en versnippering vormen actuele bedreigingen VRIJDAG 4 FEBRUARI 1994 door Chiel Jacobusse Alweer slecht nieuws over natuur en milieu. Zo zal menigeen gerageerd hebben op de in mineur gestemde com mentaren op het deze week ver schenen studierapport "De toe stand van de natuur". Staat het er echt zo beroerd voor of zijn de verhalen overdreven. En hoe ligt het in Zeeland? Op de vraag hoe het ervoor staat met de Nederlandse, en dus ook de Zeeuwse, natuur in zijn algemeenheid is nauwe lijks een antwoord te geven. "Natuur" omvat zo ongelooflijk veel kanten dat er altijd wel dingen aan te wijzen zijn die het goed doen, of die het juist heel erg slecht gaat. Daarnaast speelt het probleem dat er onvoldoende gegevens be kend zijn om een algemeen gel dende uitspraak te doen. Maal ais je op een rij zet dat het slecht gaat met korstmossen, padde stoelen, vissen, vlinders, libel len, sprinkhanen en kevers, ter wijl daartegenover alleen over vogels en zoogdieren gematigd positief wordt bericht, en bij de hogere planten goed en slecht nieuws elkaar ongeveer in even wicht houden dan word je daar als natuurbeschermer op het eerste gezicht niet vrolijker van. Verdroging, vermesting en ver zuring worden landelijk als de grote boosdoeners beschouwd. In Zeeland spelen deze zaken echter niet de hoofdrol. Van alle oorzaken die in "De toestand van de natuur 2" worden opge somd. zijn er twee die vooral in het Zeeuwse domineren: ver snippering en verzoeting. Deltawerken Verzoeting en de afname van ge- tijdegebieden zijn ongetwijfeld van verstrekkende betekenis. Ze zijn in de praktijk ook nauwe lijks terug te draaien. Achterlig gende oorzaken zijn de afdam ming van Deltawerken, zoals Grevelingen, Veerse Meer, Krammer-Volkerak en Markie- zaat. De schorren en slikken in deze gebieden hebben een snelle verzoeting ondergaan en heb ben daardoor een totaal andere flora en fauna gekregen. Dat juist de zoutminnende plan ten en dieren Zeeland tot een bij zonder gebied voor de natuur maken, zal iedereen begrijpen die de kaart van Europa bekijkt. Zo'n verbrokkeld stuk kust met alle mogelijkheden van dien is uiterst zeldzaam. Lamsoor, zee kraal en steltlopers mogen dan voor ons alledaagse verschijnin gen zijn; als je op Europese schaal kijkt zijn ze heel bijzon der. En daarom moet je con stateren dat het verlies van een aantal Deltawateren grote scha de heeft toegebracht aan de na tuurwaarden van het Deltage bied. Al doet dat niks af aan het feit dat er soms waardevolle le vensgemeenschappen voor in de plaats gekomen zijn. Het verlies door verzoeting strekt nog verder. Dijkverhogin gen hebben op veel plaatsen kwelstromen afgesneden en ook daardoor zijn zilte gebieden «binnendijks) vezoet. Verder zor gen waterpeilverlagingen in landinrichtmgsgebieden ervoor dat de uitgespaarde reservaten, ondanks alle inspanningen, vaak toch hun zilte karakter ver loren. Zout kwelwater zoekt na melijk de weg van de minste weerstand en dat betekent dat het vaak in het boerenland, waar het schade veroorzaakt, naar bo ven komt, terwijl het in reserva ten, waar de beheerders met smart op zoute kwel zitten te wachten, niet aan de oppver- vlakte komt. Aan het verdwijnen van zouten gebieden is waarschijnlijk nog lang geen einde gekomen. Vaak duurt het jarenlang voordat de gevolgen van allerlei ingrepen zich ten volle laten gelden, en je kan nu al voorspellen dat het Door gericht beheer kan de boomkikker goed gedijen in de Zeeuwse natuur meest karakteristieke onder deel van de Zeeuwse natuur, na melijk de zoutminnende levens gemeenschappen verder achter uit zulen gaan. tenzij er verstrek kende tegenmaatregelen wor den genomen. In die zin kun je zeker constateren dat het er ook met de Zeeuwse natuur somber voorstaat. Overigens blijkt uit het rapport ook dat met gericht beheer soms fraaie resultaten bereikt kunnen worden. Een sprekend voor beeld wordt gegeven met be trekking tot de boomkikker, die in de regio Tilburg/Breda en in de Achterhoek zeer gunstig rea geert op herstel en aanleg van nieuwe poelen. In onze provincie gaat hetzelfde op voor de Boomkikkers in de Zwinstreek. Het is door middel van beheersmaatregelen ook ze ker mogelijk om nieuwe zilte le vensgemeenschappen tot ont wikkeling te brengen. Maar dan zijn wel tamelijk rigoreuze na- tuurbouwmaatregelen nodig. Een opvallend gegeven in het rapport is dat het instellen van beheersgebieden in het kader van de Relatienota geen al te ho ge waardering ondervindt. Het blijkt dat de echt belangrijke na tuurwaarden zich in beheersge bieden niet of nauwelijks kun nen ontwikkelen, terwijl het wel heel kostbaar is om deze vorm van natuurbeheer te bedrijven. Het veel goedkopere beheer van natuurreservaten, waar door de beherende organisaties overi gens ook vaak boeren worden in geschakeld. blijkt veel effectie ver te zijn. Alle aandacht zal de komende periode uit moeten gaan naar de vorming en het be heer van reservaten, want daar is voor de natuur de meeste winst te halen. En dan komt ook het tegengaan van versnippering om de hoek kijken. Allemaal kleine reser- vaatjes sorteren minder effect dan een kleiner aantal grote na tuurgebieden. Maar nog steeds raken bestaande natuurgebie den verder versnipperd. Om maar niet al te ver van huis te gaan; een eventuele W.O.V. zal ons laatste open estuarium in tweeën snijden. En dat juist weer in een gebied waar de gelei delijke overgang van zout en zoet vrijwel uniek te noemen is. Verzoeting en versnippering: dat zijn de bedreigingen die in het Zeeuwse de hoofdrol spelen. Chiel Jacobusse is medewerker van Stichting Het Zeeuwse Landschap MHSBHHMH In plaats van zegeltjesactie door Theo Haerkens Hoeveel karretjes met rijst, groente, yoghurt, blikken soep en chocolaatjes geven recht op een gratis ticket naar New York? De woordvoerder van Albert Heyn beantwoordt die vraag liever niet. Daarvoor is het nog te vroeg, want de kruidenier beraadt zich nog over deelname aan het project waarvoor een Brits bedrijf op dit moment de markt verkent. Hetzelfde geldt voor Shell en de ABN Amrobank. Air Miles International gaat er van uit dat de meeste mensen in middels genoeg hebben van de zegeltjesacties die een klokradio opleveren of handdoeken, cas settebandjes danwel zilveren le peltjes. Het bedrijf onderzoekt onder meer in Nederland of de consument niet liever een reisje maakt. Ook zijn inmiddels con tacten gelegd met de KLM en bedrijven waar de consument zijn retourtje Barcelona of Bali bij elkaar kan sparen. In Engeland en Canada kan dat al vijf jaar. Volgens directeur Philip Beard - „Reizen is opwin dend, de mensen willen vaker weg en verder" - is het een suc ces. Het afgelopen jaar zijn onge veer zeshonderdduizend Britten op reis geweest met tickets die ze verdienden door bij de super markt, het pompstation of de bank punten te verzamelen. In Engeland doen 200 bedrijven mee, zoals Shell, de National Westminster-bank en autover huurder Hertz, aldus Beard. Jaar sparen Het nieuwe van dit systeem is dat bij uiteenlopende bedrijven kan worden gespaard voor het zelfde doel. Dat moet ook wel want een ticket kost snel een paar honderd gulden en dat is wat anders dan het gebruikelij ke tientjeswerk. Beard bena drukt dan ook dat invoering staat of valt met deelname van voldoende bedrijven. „De consu ment moet zijn ticket in een re delijke tijd bij elkaar kunnen sparen". Voor twee tickets naar een bestemming binnen Europa vindt hij een jaar redelijk. „Maar als mensen verder weg willen, kunnen ze natuurlijk doorspa ren". Over de resultaten van de marktverkenning wil Beard nog niets kwijt. Hij volstaat met de mededeling dat „de eerste in drukken erg positief zijn". De consument heeft belangstelling en toen het plan deze week be kend werd, meldden zich op het kantoor in Engeland spontaan Nederlandse bedrijven die mee willen doen. Wanneer er knopen worden doorgehakt, wil de direc teur niet zeggen („Als de tijd er rijp voor is"). En over de tijd die nodig is om het spaarsysteem op te zetten evenmin. Extra vervoer Ook KLM houdt zich op de vlak te. „We worden wel vaker bena derd om zaken te doen. We staan open voor voorstellen die extra vervoer opleveren", zegt een woordvoerder. Overigens deelt de nationale luchtvaartmaat schappij al gratis tickets uit aan mensen die veel vliegen. Acht vluchten in de business-klasse zijn goed voor één ticket in de economy-klasse en op vluchten naar Noord-Amerika zijn - met het oog op de concurrentie - zelfs maar vijf trips nodig. In geld uitgedrukt komt het er op neer dat acht vluchten naar New York a 41.120 een korting opleveren van 2.260, vijf re tourtjes kosten 25.700. Woord voerder P. Wellhüner realiseert zich dat het goedkoopste ticket 1045 kost. maar dan geldt een aantal beperkingen. „Je moet niet in geld rekenen, want wij ge ven een ticket cadeau". Afwachten De reiswereld wacht af wat er ge beurt. „We kunnen het nog niet overzien", zegt ANVR-directeur G Couvreur Hij hoopt wel dat de nijvere spaarders straks hun ticket bij het reisbureau afhalen. „Want anders komen er proble men" Algemeen wordt er van uitgegaan dat de tickets worden besteed aan extra vakantiereis jes. Martinair verwacht geen con currentie. „KLM vliegt niet op onze bestemmingen. Er zijn ge noeg mensen die' een weekje naar Florida gaan". Anderen in de branche vragen zich af wat de gemiddelde bur ger moet met een los ticket. Zelf een hotel regelen is altijd duur der Er zijn taalproblemen en wat gebeurt er als een lucht vaartmaatschappij plotseling failliet gaat? „Straks is het al leen leuk voor mensen met een huisje in Frankrijk". van onze correspondent in Washington Hans de Bruijn Toen Bill Clinton vorig jaar op Memorial Day een krans legde bij het indruk wekkende Vietnam-monu ment in Washington, werd hij door Vietnam-veteranen op gefluit en boe-geroep ont haald. Een aantal keerde hun president zelfs demonstratief de rug toe. Zij konden Clin ton, die destijds de militaire dienst voor Vietnam had ont doken, en actie voerde tegen de oorlog, niet aanzien. Dat uitgerekend Clinton nu het 19 jaar oude handelsem bargo tegen Vietnam wil op heffen, beschouwen zij dan ook als een nieuwe klap in het gezicht. Clinton mag dan „een bladzijde van het Amerikaan se geschiedenisboek willen omslaan", zoals men in Was hington zegt, veel Vietnam- 'vets' zijn daar nog lang niet aan toe. Evenmin als de fami lies van de 58.000 die nooit te rugkeerden. Dat besef is volgens waarne mers de belangrijkste reden dat Clinton nog aarzelt over het besluit, waarvoor hij vo rige week van de Senaat met 62 tegen 38 stemmen het groene licht kreeg. Maar deze week wees hij dat argument af. „We moeten doen wat juist is". Maar in regeringskringen wordt gevreesd dat deze zaak hem nog lang zal achtervol gen. Alle reden dus om voor zichtig te werk te gaan. Politiek zijn de VS toe aan her stel van de economische ban den met het land dat voor de Amerikanen zo'n traumatisch begrip is geworden. Het be drijfsleven staat te trappelen om het sterk groeiende land met zijn 70 miljoen inwoners 'binnen te trekken'. Het gaat om miljarden. Alleen al vlieg tuigfabriek Boeing denkt 80 passagiersvliegtuigen ter waarde van vijf miljard dollar te kunnen leveren Vermisten De VS kenden al een handels embargo tegen Noord-Viet- nam sinds 1964, dat na hun smadelijke vertrek uit Zuid- Vietnam in 1975 werd uitge breid tot de toen verenigde re publiek. De rechtvaardiging was dat Amerikaanse bedrij ven geen zaken konden doen met de communistische vij and. Maar hoewel dat commu nisme inmiddels is verruild voor een soort staatskapitalis- Dozen met Coca Cola worden donderdag een winkel in Hanoi binnengedragen. Ondanks hel embargo waren Amerikaanse produkten in Vietnam op grote schaal beschikbaar. Ze werden via China en Cambodja het land binnengesmokkeld, foto Hoang Dinh/AFP me, is er voor veel Amerikanen reden genoeg om het embargo te handhaven. Toetssteen is niet de Vietna mese politiek, maar duidelijk heid over het lot van de 2200 Amerikaanse soldaten die tij dens de oorlog verdwenen en waarvan sindsdien nooit meer iets is gehoord. Zij zijn gedood of door de Noordvietnamezen gevangen genomen. Af en toe verschijnen berichten dat van die krijgsgevangenen nog en kelen in leven zouden zijn. Maar bewijs daarvoor is nooit boven tafel gekomen. Vorig jaar verschafte Vietnam gegevens over ruim tweehon derd vermisten, wat door Was hington als een bemoedigend teken werd beschouwd. In de cember keerde Winston Lord. staatssecretaris voor Aziati sche aangelegenheden, van een reis door Vietnam terug met de boodschap dat het be wind daar bereid was alle me dewerking te verlenen bij het oplossen van de vele raadsels rond de vermiste Amerikanen. Clinton vroeg daarop de Se naat om een uitspraak over opheffing van het handelsem bargo. enerzijds als beloning voor de medewerking en an- derszijds als stimulans om nog meer opening van zaken te ge ven. Maar de uitslag van de stemming van vorige week verraste zelfs de president. Volgens enquêtes is niet meer dan 46 procent van de Ameri kanen voor opheffing van het handelsembargo, en 40 pro cent tegen. Tegenwicht De Democratische senator John Kerry en de Republikein John McCain, beiden gedeco reerde Vietnam-veteranen, zeiden dat het „tijd is om de oorlog achter ons te laten". Volgens McCain, die zelf zes jaar krijgsgevangene van de Noord-Vietnamezen was, is het „in het belang van de VS om een economisch sterk Viet nam te hebben als tegenwicht voor de groeiende economi sche en militaire macht van China". In Washington wordt gesteld dat opheffing van het embargo nog niet betekent dat de VS ook de diplomatieke betrek kingen met Vietnam normali seert. Dat zou teveel ineens zijn. Maar zelfs die terughou dendheid gaat voor veel Viet- nam-veteranen die destijds het vuile werk moesten op knappen nog te ver. De or ganisaties van de 27 miljoen Amerikaanse veteranen van alle oorlogen kondigden een golf van protestacties aan. „Amerikaanse veteranen zul len bedrijven die hun winsten belangrijker vinden dan de be langen van de krijgsgevange nen en hun families nooit ver geten of vergeven", zei Bruce Thiesen, voorzitter van hef drie miljoen leden tellende American Legion. Andere or ganisaties hebben aangekon digd bij de Congres-verkiezin gen van eind dit jaar actie te zullen gaan voeren tegen se natoren en afgevaardigden die Clinton in zijn voornemen steunen. De organisatie van familiele den van vermiste Amerikaan se soldaten mobiliseert haar leden. „Schande over de Se naat. die zaken boven morali teit stelt", zei Dolores Alfond. voorzitster van de club in The New York Times. Maar met zijn geringe morele gezag als het over Vietnam gaat. boft Clinton dat hij zich dit keer achter de rug van het Congres kan verschuilen. door Pieter van de Vliet en Piet Arp Criminelen gebruiken snel ler zwaar geweld. Elke week vallen er gemiddeld twee doden. Het willekeurig gijzelen van mensen neemt toe. Dat con cluderen onderzoekers van het ministerie van justitie en van het Instituut voor Criminologie in Groningen. Zelfs als het een betrekkelijk ge ring misdrijf betreft, grijpen ver dachten sneller naar zware mid delen, zoals gisteren weer eens bleek. Een van autodiefstal ver dachte man gijzelde een agente en schoot bij zijn aanhouding in Overveen vier keer op het arres tatieteam van de Haarlemse po litie. Naar schatting zijn een paar honderdduizend illegale vuur wapens in omloop. Volgens M. Kruissink van het Wetenschap pelijk Onderzoeks en Documen tatiecentrum (WODC) van het ministerie van justitie is het hoog tijd hier onderzoek naar te doen. Want het aantal schietpar tijen neemt toe. In 1992 vielen hierdoor gemiddeld twee doden per week. Bijna elke dag werd er geschoten. Meestal betrof het liquidaties in de onderwereld. Maar ook het aantal onschuldige slachtoffers steeg. Soms werden toevallige voorbijgangers door kogels ge troffen. Tien jaar eerder waren 'nog maar' negentien doden per jaar te betreuren bij nog geen honderd schietpartijen. Grof geweld Frans Timmerman van het Gro ningse Instituut voor Criminolo gie zegt dat de waarde van een mensenleven in het crimini circuit afneemt. Dat heeft me te maken met de betere beve ging van banken en gevanger sen. Het wordt moeilijker bij 1 geld te komen. Met grof gewi dringen criminelen banken b nen. Met shovels en vrachti gens worden puien in puin ge den. Het blijft meestal niet dreiging met vuurwapens, wordt meteen geschoten, al w het maar om te intimideren, het geld niet gauw op tafel koi worden bankpersoneel en kli ten bedreigd, of zelfs gegijze Bewaarders in zwaar beveilig gevangenissen lopen evenee een groot risico. „De zwakste 1 ten in de schakel is de men zegt Frans Timmerman. Te veilig Timmerman vindt dat mi worden opgepast met beve gingen. Ze kunnen een a rechts effect hebben. „We m ten niet zo ver gaan als in Ar rika. Daar zijn portiers van fl gebouwen bewapend. Hotel mers zijn van tenminste drie i ten voorzien. Alleen de arme ken zijn niet beveiligd en di concentreert zich de ellend Hij vindt het beter geld te stei in het voorkomen van misd ven. zoals het begeleiden jongeren die dreigen af te glij< naar de zelfkant. „Banen vriendinnetjes zijn in dat zicht belangrijk". Timmerman heeft onlangs onderzoek gedaan naar wap bezit bij Groningse jongei Veertig procent had een wap doorgaans een mes. Meer drie procent had een vuur pen. Het bedenkelijke was het wapenbezit als norm werd ervaren. van onze correspondent in Londen Cees van Zweeden Gerry Adams, de leider van Sinn Fein, is donderdag bij terugkeer uit Amerika ont haald op een betoging. Toen hij op de luchthaven van Dublin aankwam stond daar een veer tigtal demonstranten. Zij droe gen borden met teksten als 'Mijn Vrouw Werd Door de IRA Vermoord'. Het onthaal van Adams in Ier land stond in schril contrast met dat in Amerika. Een man, de 58- jarige Maurice Healy, liep op Adams af en schreeuwde: „Jij fascist, jij psychopatische kloot zak!" Healy zegt door de IRA ontvoerd en gemarteld te zijn ge weest. Het protest was georganiseerd door FAIT (Families Against In timidation and Terror), een ver eniging voor mensen die het slachtoffer zijn geweest van ter rorisme. Fait verschaft onder meer 'veilige huizen' aan men sen die door terroristen zijn be dreigd. Een van de betogers was Alan McBride. wiens vrouw en vader drie maanden geleden om kwamen bij een aanslag. Veel Britten hebben verbijsterd gereageerd op de carnavaleske ontvangst van Adams in Ame rika. Engelands grootste krant, de Sun, schreef dat Clinton nu ook bloed aan zijn handen he Hij verleende immers Ada een visum. Paniekvoetbal Hoewel Adams in televisie-inl views in Amerika zei geen p soonlijke banden met de IRA hebben, werd zijn chauffeur d derdag ontmaskerd als een terrorist. Francis Gildernew, Adams in New York rondre had twaalf jaar gevangenisst uitgezeten wegens terroristisc activiteiten. Volgens de Bri pers woont de man nu in Ar rika, waar hij geld inzamelt v( de IRA. De Britse minister voor Noo Ierland. Sir Patrick Mayhi kondigde aan binnen twee ken een nieuw vredesinitiatie zullen lanceren. De aankon ging werd in Londen gezien 'paniekvoetbal'. De minister: na de Adams-show weer de tc willen zetten. Sinn Fein, de politieke pa van de IRA, weigert nog stef 'ja' te zeggen tegen het vred voorstel dat de premiers van 1 Verenigd Koninkrijk en Ierla vorig jaar deden. Adams wil heldering' over het vredespl De Britse regering is echter n bereid die te geven, omdat ze beschouwt als het begin van derhandelingen. En die ond handelingen kunnen pas a: vangen als de IRA de wapf heeft neergelegd, aldus Londf redactie FFFFF I II I I FFFFf PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Hoofdredactie: M. P. Dieleman, algemeen hoofdredacteur; C. van der Maas, hoofdredacteur commentaar; A. L. Oosthoek, adjunct-hoofdredacteur. Eindredactie: K. Cijsouw en J. D. van Scheijen. Bureauredactie provincie: M. E. Ernens-Abrahamse; B. Goudswaard; P. C. de Jonge; S. C. Osman; M. T. O. van der Vleuten; I. D. A. M. Russel; J. P. van de Sande; J. P. Verbeek. Redactie binnen- en buitenland: M. S. van Reems (chef); G. J. Kers; J. P. H Noot; C. J, Schets; W. P. Staat. Sportredactie: R. Thannhauser (chef); J. F. D. Bakker; E. L. Ramakers; T. J. van den Velde; K. L. de Vries. Redactie bijlagen: A. L. Kroon (chef); J. van Damme: F. P. J. Doeleman: J. A. M. Tabbers; A. Zevenbergen. Vormgeving: A. A. Adriaanse; N. Geelhoed; A. F. Schreurs; W. M. J. Verstuyf. Systeembeheer: C. W. M. Keuning. Nieuwsdienst: M. Antonisse (chef). Algemeen verslaggevers (Vlissingen): W. A. Bareman; J. C M. Cats; W. J. van Dam; A. M. van der Jagt; B. Jansen (plv. chef nieuwsdienst); H. O. Postma; E J. Rozendaal; M. J. Schrier; A. J. Snel; H. van der Werf; M. van Zuilen (Den Haag). Regio Bevelanden/Noord-Zeeland: F. B. Balkenende (chef); M. van Barneveld; I. M. Dekker; M. A. de Jongh; A.W.C. Mullink; M. E. Woudenberg. Regio Walcheren (Vlissingen): A. A. van der Sluis (chef); R. Bosboom; Y. Hoekstra; N. J. C. Kluijtmans; C. M J Sondervan (ondernemend Zeeland). Regio Zeeuwsch-Vlaanderen (Terneuzen): C A. M. van Gremberghe (chef); J. J. Heijt; R. E. A, Hoonhorst; M. Modde. Correspondenten Nederlandse Pers Associatie (NPA): A Knol (Brussel); P. de Vries (Brussel); H. B Hoogendijk (Berlijn); J. W. M. Gertsen (Parijs); C. van Zweeden (Londen); R. Hellinga (Boedapest): A. Bloemendaal (Tel Aviv); E. J. A. van der Linden (Rome): S. van Rijn (Willemstad); J. A. Geleijnse (Moskou); D R M de Wit (Madrid); W. Bunschoten (Paramaribo): J. A. M de Bruijn (Washington): F. J. M. van der Houdt (Nairobi). P. G. W. van Nuijsenburg (Johannesburg).

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1994 | | pagina 2