PZC'krullebaté
enuwenoorlog over GATT
Gaidar: front vormen tegen
partij van fascist Zjirinovski
Arafat krijgt steun in Den Haag
iti ging om laatste geschilpunten voor handelsakkoord uit de weg te ruimen
uk stopt
icevaller
,5 miljard
i schatkist
•RINT PHOTO
Proef kampementen
jonge criminelen mag
van Kamer doorgaan
Milieu-actiegroep steekt
honderden autobanden lek
fen toe zon en koud
nochtend wat neerslag, verder af en
zon, laat in de middag bewolking,
mperatuur 4 graden. De matige
oren wind draait naar zuidwest.
ie jaargang no. 294
J sdag 14 december 1993
e nummers 1,50
Vandaag
zo los te knippen of uit de krant te halen
'sta Bob Kroon
|y Knol
Pri
jVE - Met nog een etmaal
de boeg om een wereld-
handelsakkoord veilig te
is maandagavond onder
iATT-onderhandelaars in
veeen zenuwenoorlog uit-
oken.
116 betrokken delegaties
ien de tekst van de slotakte
deze vrijhandelsovereen-
st vrijwel in kannen en krui-
maar de geschillen tussen
Ihington en de Europese
tover filmrechten, bevoor-
van de Amerikaanse han-
[oot, de subsidies aan de
»ern ese vliegtuigindustrie en
idel in textiel waren gister-
t\Vf d nog niet opgelost.
on [-topman Peter Suther-
zei maandagavond nog
s optimistisch te zijn dat
woensdag 15 december alles vol
gens afspraak plechtig wordt be
zegeld. „Na wat er het afgelopen
weekeinde is bereikt, mag het nu
niet meer stuk lopen op enkele
onopgeloste vraagstukken tus
sen de Verenigde Staten en de
Europese Unie".
Voormalig Eurocommissaris
Sutherland verwacht dat mor
gen „het grootste wereldhan
delsverdrag aller tijden met een
hamerslag wordt aangenomen"
en dat de plechtige ratificatie op
15 april in de Marokkaanse stad
Marrakesj zal plaatsvinden. De
onderhandelingen over dit han
delsakkoord zijn zeven jaar gele
den begonnen in Uruguay.
Clinton
Sir Leon Brittan liet maandag
avond in Brussel weten dat er
misschien na 15 december toch
nog moet worden verder gepraat
met de Amerikanen over de laat
ste geschilpunten. Maar in
GATT-kringen gokt men erop
dat president Clinton'alles op al
les zal zetten om voor midder
nacht op 15 december het Ame
rikaanse Congres te kunnen
melden, dat het GATT-akkoord
veilig is binnengehaald.
De suggestie van Sir Leon Brit-
tan om na 15 december nog ver
der te praten, viel bij Peter Su
therland niet in goede aarde.
„Als het om details zou gaan, zie
ik geen problemen. Maar als het
conflict over bijvoorbeeld films
en tv-producties niet wordt op
gelost, dreigt het gevaar dat de
hele dienstensector van het ak
koord wordt ontrafeld".
Sir Leon Brittan voerde in Brus
sel de druk op Washington ver
der op door te zeggen dat het
ci'fervallers
gische bank
chten naar
„"Iderland
(ANP) - Bij een ban-
rval op Belgisch grondge-
in het grensplaatsje Putte
andagmorgen, net na ne-
Ünllir'cle filiaalhouder van de
drie keer in de buik gescho-
,De twee gemaskerde over-
j>ezc' rs vluchtten daarna, zonder
111 in een auto de grens over
Nederland. In het Neder-
se deel van Putte op circa
ilometer van de bank zijn
ivergestapt in een gereed
ede Nederlandse auto. Dit
een woordvoerder van de
m »acht in het Belgische Ka-
11 a bekendgemaakt.
S HAAG (ANP) - Het Rijk
'fldil jaar een belastingmee-
lier van ongeveer 2,5 miljard,
geld zal worden gebruikt
hel overheidstekort dit jaar
isseifiiS le brengen tot 3,75 pro-
Antlf I van het nationaal inko-
4.n, liet in het regeerakkoord
9'1? sproken niveau,
ter nog overblijft wordt be-
om betalingen voor volgend
naar voren te halen, zodat er
1994 wat meer financiële
is. Blijkt volgend jaar dat
Ri-, neevaller van blijvende aard
Jan komt er mogelijk ruimte
r lastenverlichting,
mier Lubbers heeft dat man-
meegedeeld na afloop van
,j vJ vergadering van de minis-
TeEaa('- De premier wees er op
de aard en omvang van de
evalier nog nader bestudeerd
[e ee eten worden. Bovendien kun-
zich volgend jaar tegenval-
voordoen. Er valt dus vol-
|s hem nog niets te zeggen
kans op lastenverlich-
Arafat met premier Lubbers en minister van buitenlandse zaken Kooijmans voor het Catshuis.
foto Arthur Bastiaanse/ANP
DEN HAAG (ANP) - De geloofwaardig
heid van het vredesproces in het Midden-
Oosten loopt ernstige schade op als de
uitvoering van het akkoord over Pale
stijns zelfbestuur voor langere tijd wordt
uitgesteld. PLO-leider Arafat zei dit
maandag aan het slot van zijn korte be
zoek aan Nederland.
Arafat gaf op een persconferentie aan dat
de problemen die zijn ontstaan rond de te
rugtrekking van Israëlische troepen uit de
Gaza-strook en Jericho, „serieus" zijn,
maar zei dat beide partijen hierover hoe
dan ook tot overeenstemming moeten ko
men.
De PLO-leider slaagde er het afgelopen
weekeinde niet in overleg in Cairo met de
Israëlische premier Rabin over deze te
rugtrekking. succesvol af te ronden. Voor
naamste struikelblok is hoe in het betrok
ken gebied de grenscontrole moet worden
geregeld. Zij besloten tot tien dagen uit
stel.
Volgens Arafat kunnen de Israëliërs niet
uit onder het vredesakkoord dat in sep
tember in Washington werd gesloten. Dit
akkoord voorziet in Palestijns zelfbestuur
in Gaza en Jericho. Arafat wees erop dat
Rabin en hij in de aanwezigheid van de
Egyptische president Mubarak tot een be
perkt uitstel van tien dagen hebben beslo
ten. „Geen lange periode, want we wach
ten al sinds 1948 op een oplossing voor ons
probleem", aldus de PLO-leider.
Morele steun
Arafat zei dat zijn bezoek aan Den Haag
vooral was bedoeld om morele steun te
krijgen voor een „eerlijke en snelle" uit
voering van het akkoord van Washington.
„Dat is in het belang van iedereen, ook
van West-Europa".
Premier Lubbers zei na afloop van de mi
nisterraadsvergadering maandagmid
dag. „een goed gesprek" met Arafat gehad
te hebben. Hij heeft de indruk gekregen
dat de Israëlische regering pn de PLO in
de komende tien dagen de „laatste ondui
delijkheden" kunnen wegnemen.
Nederland zal nu met de PLO en in Euro
pees verband bekijken hoe de Palestijnen
geholpen kunnen worden. Nederland is in
principe bereid veertig miljoen gulden bij
te dragen aan de bouw van een haven in de
Gazastrook. Deze toezegging hebben mi
nister Pronk Ontwikkelingssamenwer
king) en zijn collega Andriessen (Econo
mische Zaken) gisteren aan Arafat ge
daan.
c- lln het verkiezingsjaar 1994.
]en. sar het is heerlijk daarover
e denken".
kabinet besloot eerder dit
'op aandringen van Kok het
ïncieringstekort wat minder
rïrïf- 'erlagen dan het regeerak-
k0II ird voorschrijft.
!0|gens de Miljoenennota zou
tekort dit jaar uitkomen op
Procent. Onlangs werd be-
l(t dot dat 3,8 procent zou
n 15:' omdat het rijk wat min-
?eld had uitgegeven dan ge
luid.
'fde belastingmeevaller kan
lc inl 00rspronkelijk in het regeer-
ïme- oord overeengekomen ni-
12-H u van 3,75 procent worden
iQ y laald.
oropese prijs
in Nooteboom
w 'gereikt
si'J Parpen ianpi - De co-ja-
"schrijver Cees Nooteboom
maandagavond in bet
lr'atheater in Antwerpen de
assei topese Prijs voor Literatuur
MK n voor zijn boek Het
W Wmde verhaal.
5 SC Belgische vertaalster Fran-
se Wuilmart kreeg de Euro-
,gU Prijs voor de beste verta-
erj|rï v.00r haar vertaling van Das
Hoffnung va Ernst
hods r1" 'n het Frans. Aan beide
CVC is een bedrag van 22.000
rooi 1 '44.000 gulden) verbonden.
m v J^totreiking werd bijge-
nw onddoor ongeveer 150 men-
ran® i£nder wie de Vlaamse au-
*T>,H»6o Claus.
van onze correspondent
Hans Geleijnse
MOSKOU - Vice-premier Jegor
Gaidar, waarschijnlijk de grote
verliezer van de Russische par
lementsverkiezingen. wil met
andere democratische partijen
een front vormen tegen „de fas
cist Zjirinovski". Gaidar zei dit
maandag in Moskou, nadat op
grond van voorlopige uitslagen
uit de 23 belangrijkste kiesdis
tricten duidelijk was dat com
munisten en de ultra-nationa-
Iistische Liberaal-Democrati
sche Partij van Vladimir Zjiri
novski, Gaidars Ruslands
Keuze hadden verslagen.
Volgens Gaidar hebben de de
mocraten het 'gevaar-Zjirinovs-
ki' onderschat. Gaidar weigerde
te erkennen dat de 'hervor
mingspartijen' een nederlaag
hebben geleden en de kiezers
niet gediend waren van radicale
hervormingen. Integendeel,
Gaidar en andere bestuurders
van Ruslands Keuze schreven
de tegenvallende resultaten van
hun coalitie toe aan 'verkeerde
presentatie' en 'hervormingen
die niet snel genoeg waren uitge
voerd'.
De schuld daarvoor moest wor
den gezocht in de boezem van de
regering, waar een aantal minis
ters en vice-premiers sneleran-
deringen blokkeerden, aldus de
top van Ruslands Keuze. Maar
premier Tsjernomyrdin had
maandag in een kort gesprek
met Russische journalisten een
heel ander verhaal. Hij zei dat er
met alle partijen in het nieuwe
parlement moest worden sa
mengewerkt. Tsjernomyrdin
kondigde ook aan dat de rege
ring zal worden gewijzigd.
Zonneklaar
Het is zonneklaar dat het verkie
zingsresultaat tot vertraging-
van de hervormingen gaat lei
den. Tsjernomyrdin benadrukte
dat hij steeds voorstander is ge
weest van een door de staat gere
guleerde vrije markt. Hij reken
de het tot zijn verdienste dat
Rusland „niet in één grote corn-
De winnaar van de verkiezin
gen Vladimir Zjirinovski, die
door de verliezende vice-pre
mier Jegor Gaidar als fascist
werd bestempeld.
merciële kiosk was veranderd
Die terminologie wordt gewoon
lijk tegen de radicale hervor
mers gebruikt.
Minister van financiën Fjodo-
rov, een erkend voorstander van
de bezuinigingsrecepten die in
ternationale geldschieters Rus
land voorschrijven, voorspelde
maandag dat de kiezersuit
spraak tot instabiliteit in het ka
binet zal leiden. Hij meende ech
ter dat de economische koers
niet zal worden gewijzigd, zo
lang president Jeltsin staats
hoofd blijft,
Dit leek allerminst zeker. Jelt-
sins woordvoerder Kostikov had
al aangekondigd dat de presi
dent positieve punten zag in de
partijprogramma's van LDPR
en communisten. In een maan
dagavond uitgegeven verkla
ring laat de president uitdrukke
lijk weten garant te staan voor
„de onomkeerbaarheid van de
democratische hervormingen".
Over de economische politiek
wordt echter niets gezegd.
Ernstige fout
Leidende politici uit Ruslands
Keuze hebben Jeltsin al verwe
ten Zjirinovski's winst en die
van de communisten in de hand
te hebben gewerkt omdat de
president zich niet eenduidig
achter hun partijcoalitie had op
gesteld. Jeltsins voormalige ver
trouweling Gennadi Boerboelis
noemde dit „een ernstige fout
van de president".
Een element waar het presiden
tiële kamp vertrouwen uit put. is
dat het referendum over de
Grondwet voor Jeltsin een suc
ces is geworden. De uiteindelijke
uitslag ligt waarschijnlijk ruim
boven de benodigde vijftig pro
cent.
Stand
Volgens de laatste voorlopige
uitslagen haalde Zjirinovski's
partij na telling in 37 van de 89
kiesdistricten 23.27 procent van
de stemmen, de communisten
10.78 en hun politieke vrienden
van de Agrarische Unie 8,82 pro
cent. Tegenover deze ruim 42.8
procent kunnen de democrati
sche partijen slechts 28,3 pro
cent stellen, waarvan 14.96 pro
cent naar Ruslands Keuze gaat
en de rest naar partijen die ge
matigde hervormingen willen,
zoals het coalitieblok^ van de
econoom Javlinski (6,71) en de
Russische Eenheidspartij van
vice-premier Sjachrai (6,62). De
partij Vrouwen van Rusland en
de Democratische Partij behaal
den respectievelijk 8,76 en 5.43
procent.
„buiten alle proporties" zou zijn
wanneer de Verenigde Staten
het GATT-akkoord zou laten
stranden op de amusementsin
dustrie.
Hoewel het GATT-akkoord zich
maandagavond volgens de
Franse minister van buitenland
se zaken Juppé „op honderd me
ter voor de finish" bevond, moes
ten de ministers van buitenland
se zaken, handel en landbouw
van de Europese Unie. die .spe
ciaal voor de GATT in Brussel
bijeen waren, een definitief oor
deel nog opschorten. Zeer waar
schijnlijk komen ze woensdag
ochtend opnieuw bij elkaar.
Films
De hardste noot om te kraken, is
de audio-visuele sector. Daaron
der vallen zowel het aantal uren
Amerikaanse films op de Euro
pese televisie alsmede de tijd
stippen waarop die worden uit
gezonden. auteursrechten die
via bisocoopkaartjes worden
geïnd als de nieuwe technolo
gieën op audio-visueel gebied.
De ministers van de Europese
Unie (voorheen de EG) noemden
het samen met Sir Leon alleszins
redelijk dat Europa haar eigen
cultuur wil beschermen. Zo eist
de EU onder meer dat het Ameri
kaanse aandeel in de Europese
tv-uren de 49 procent niet mag
overschrijden. „We hebben het
hier over een Amerikaanse in
dustrie die al 80 procent van de
Europese markt beslaat- Je kunt
dit geen industrie noemen die
voor zijn overleven vecht", aldus
Sir Leon Brittan.
Het Japanse kabinet heeft
maandag een belangrijkste ob
stakel voor het GATT-akkoord
weggenomen door opheffing van
het verbod op de import van
rijst,
zie ook pagina 3
Greta Garbo was
droevige vrouw
LONDEN (RTR/DPA) - Particu
liere brieven van de in afzonde
ring" gestorven filmster Greta
Garbo, waarin zij een droevige
vrouw blijkt die het afschuwe
lijk vond alleen te zijn, zijn
maandag tijdens een veiling in
Londen verkocht voor 58.600
gulden.
De meer dan 40 brieven, geschre
ven tussen 1923 en 1984 aan haar
Zweedse vriendin de actrice Mi
mi Pollak, zijn het tweede deel
van een correspondentie waarin
Garbo haar hart luchtte over het
leven, relaties en haar obsessie
incognito te blijven. „Ik ben be
droefd en voel me niet goed en
bevreesd.", schreef de beroemde
actrice in haar laatste brief aan
Pollak.
De brieven werden telefonisch
gekocht door een anonieme bie
der, zo deelde Sotheby's in Lon
den mee.
Garbo trok zich in 1941, op het
hoogtepunt van haar roem, te
rug uit het openbare leven en
overleed in 1990 in New York op
84-jarige leeftijd. Eerder had zij
zich fel afgezet tegen de filmwe
reld van Hollywood.
Doden bij aanval
blanke racisten
in Zuid-Afrika
van onze correspondent
JOHANNESBURG - Twee
zwarten zijn om het leven geko
men en vijf ernstig gewond bij
een terreuractie, die volgens de
Zuidafrikaanse politie het
werk was van blanke racisten.
De aanval vond maandagoch
tend vroeg plaats op een kruis
punt even buiten Johannes
burg.
De twee auto's met de slachtof
fers werden van de weg gereden
en tot. stoppen gedwongen door
de bestuurders van twee andere
personenwagens. De slachtof
fers werden door een groep van
acht of tien geüniformeerde,
Afrikaans sprekende blanken
gesommeerd de auto's te verla
ten en het veld in te lopen. Daar
na werd het vuur op hen ge
opend. Een 11-jarige jongen en
een 21-jarige man werden dood
geschoten. terwijl drie mannen
gewond raakten.
Mest
De Tweede Kamer is gisteren
akkoord gegaan met de voor
stellen van het kabinet voor een
nieuw mestbeleidIedere boer
moet 7ia 1 januari 1995 een mine-
ralenboekhouding bijhouden.
Veeboeren die buiten hun (mine-
raleniboekje gaan worden na 1
januari 1996 beboet,
akkerbouwers na l ja- A
nuari 1998.
Werkloosheid
De werkloosheid in Zeeland
blijft toenemen. Begin 1992 was
het werkloosheidpercentage
nog 5.5 procent van de beroeps
bevolking. Eind vorige maand
ivas dit 7,9 procent. Walcheren
loopt met 9,9 procent voorop.
Zeeuwsch-Vlaanderen volgt met
7,3 procent en in de
rest van Zeeland is 6,8 A O
procent werkloos. I O
De Bruin
Erik de Brum mag van de Inter
nationale Amateur Atletiek Fe
deratie voorlopig meedoen aan
alle ivedstrijden. De IAAF heeft
besloteti de vrijspraak van do
pegebruik door de tuchtcommis-
sie van de KNAU te respecteren.
Eind april valt pas de definitieve
beslissing. Erik, de Bruin noem-
1de de uitspraak een
stap in de goede rich- A C
ting. I w
Opinie en achtergrond: 2; Binnen- en buitenland: 3,4
en 5; Financiën en economie: 6; Radio en televisie: 7;
Provincie: 9, 10, 11 en 13; Sport: 15, 16 en 17.
DEN HAAG (ANP) - Een meer
derheid van de Tweede Kamer
heeft het experiment met jeugd
werkinrichtingen maandag
avond groen licht gegeven. Al
leen de VVD en Groen Links wa
ren tegen. Dat bleek tijdens een
debat over jeugdwelzijnsbeleid
in de Tweede Kamer.
Na de suggestie van minister
president Lubbers vorig jaar om
voor ontspoorde jongeren kam
pementen met veel tucht en
werk in te richten, hadden alle
partijen op het CDA na zo hun
bedenkingen.
De VVD handhaafde die mening
maandag. Dijkstal: „Stop met
dit plan en geef het geld voor dit
experiment aan de bestaande
instellingen, die al veel langer
hetzelfde doel nastreven.
Ook Lankhorst van GroenLinks
vindt dat het experiment niet in
de jeugdhulpverlening thuis
hoort. „Het is een ongerijmde en
ontoelaatbare oprekking van
ons rechtsstelsel".
Het gaat om een proef voor 50
jongeren. Doelgroep zijn jeugdi
gen tussen de 18 en 23 jaar die
hebben bekend een ernstig mis
drijf zoals inbraak of geweldple
ging te hebben gepleegd.
De proef heeft betrekking op de
arrondissementen Amsterdam,
Alkmaar. Almelo en Rotterdam
en start rond de jaarwisseling.
De jongeren moeten eerst drie
tot zes maanden de onderbouw
in de strafinrichting Veenhuizen
(20 plaatsen) doorlopen. Daar
werken ze in de bossen of op de
heide, wordt hen discipline en
sociale vaardigheden bijge
bracht en oriënteren ze zich op
een beroep of opleiding.
Vervolgens stromen ze door
naar de bovenbouw in Almelo (5
plaatsen). Rotterdam (6) en
Hoorn (9). Die staat gedurende
een periode van drie tot zes
maanden in het teken van scho
ling en opleiding. Mislukt dat
door een slechte motivatie, dan
wordt de destreffende persoon
naar een gesloten penitentiaire
inrichting gestuurd. Daarna
worden ze nog zes maanden be
geleid.
Pretpark
BOTTROP (AP) - De filmmaat
schappij Warner Bros. heeft
maandag een plan bekendge
maakt voor de bouw van een
amusementspark en studiocom
plex in Bottrop bij Düsseldorf.
In het pretpark komen attrac
ties en shows die geïnspireerd
zijn door films als Batman, Bugs
Bunny, Police Academy en Das
Boot. Het project, dat nog moet
worden goedgekeurd door de
Duitse overheid, zal 900 banen
opleveren.
MET MAN EN MACHT ER TEGEN-
pjjtt^AAN EN DAN ZIJN WE GEREED
Lange Vorststraat 36
4461 JP Goes
AMERSFOORT (ANP) - De actiegroep „Het milieu bevrij
dingsfront" heeft op het stationsemplacement Amersfoort
in het weekeinde honderden banden van nieuwe auto's ka
pot gestoken. Het gaat om£41 Volkswagens, Audi's en Seats.
Ze stonden gereed op het rangeerterrein van de spoorwegen
om naar volkswagenimporteur Pon in Leusden te worden
vervoerd. Volgens de spoorwegpolitie ontdekten medewer
kers van de spoorwegen pas maandagochtend de kapolge-
stoken banden.
Uit anonieme telefoontjes van het milieu bevrijdingsfront,
aan de media, waaronder het ANP. valt af te leiden dat de
groep in de nacht van zaterdag op zondag actief moet zijn
geweest. Pon kan nog geen definitief schadebedrag noemen
omdat eerst geïnventariseerd moet worden om wat voor
soort banden het gaat. Onder hetzelfde type auto kunnen op
verzoek van de klant vaak verschillende bandensoorten ge
monteerd zijn. Het vervangen van de banden is ook een ar
beidsintensief karwei, zo zegt de importeur.
Pon ziet zich in elk geval genoodzaakt alle banden te vervan
gen om niet het risico te lopen dat gebreken onopgemerkt
blijven. „Als het de milieu-activisten erom te doen is milieu
vriendelijke acties te houden dan schieten ze hun doel wel erg
ver voorbij", zegt woordvoerster I. de Zaaijer van Pon. „We
zitten nu met driehonderd gloednieuwe banden die onbruik
baar zijn geworden en vernietigd moeten worden."
