Het wuivend graan verdwijnt Mysterieus schaakbord voor drie spelers goed voor prijs Klanten Vie d'Or bundelen krachten op hoop van zegen I NS-leiding zal geen traan laten als er lijntjes verdwijnen Bond: verzuimplan in bouw vooralsnog zonder veel resultaat opinie en achtergrond Akkerbouwers wachten vergeefs op betere prijzen WOENSDAG 24 NOVEMBER 1993 door Ger Bosklopper Vanuit Harlingen worden momenteel de belangen be hartigd van polishouders die zwaar getroffen dreigen te wor den door de veronderstelde malversaties bij de Brabantse levensverzekeraar Vie d'Or. De telefoon in huize Van der Hidde staat roodgloeiend. Honderden mensen ('we kunnen de tel niet meer bijhouden') uit het hele land reageerden op de beschei den advertentie, die zij zater dag plaatsten. De annonce riep de 13.000 polishouders op de krachten te bundelen. Martin en Jany van der Hidde hebben ook 'een paar polissen' afgesloten bij Vie d'Or. Van der Hidde (57). bedrijfskundig advi seur, laat zich niet uit over de be dragen die daarmee zijn ge moeid. „Wij hebben in ieder ge val een leeftijd waarop we nog iets nieuw kunnen opbouwen". Dat is niet het geval bij vele an dere polishouders die belden. „Daar was iemand bij. die over veertien dagen met pensioen gaat en tussen de 300.000 en 400.000 heeft gestoken in de opbouw van een uitkering. En ie mand van zeventig jaar met een dubbele handicap. Misschien al les kwijt. Dat zijn schrijnende gevallen". Actie Van der Hidde heeft alle fractie voorzitters in de Tweede Kamer en de ministeries van justitie en financiën geïnformeerd over zijn actie. Tegelijkertijd vroeg hij om overheidsmaatregelen ter voor koming van een financiële cata strofe voor betrokkenen. De overheid is volgens Van der Hid de moreel verplicht snel actie te ondernemen. „In het bankwezen bestaat een vangnetconstructie voor het geval het bij een bank helemaal fout gaat. De verzeke ringswereld kent die regeling niet, terwijl het toezicht door de Verzekeringskamer heeft ge faald. Hoe kan het dat de Verze keringskamer en de accountant (Deloitte en Touche, red.i acht jaar lang niets hebben ont dekt?" Kaalplukteams Justitie moet zogeheten kaal plukteams op de zaak zetten, vindt Van der Hidde. Deze teams ondernamen de'voorbije jaren met behoorlijk succes in een aantal branches actie om il legaal verworven geld op te spo ren. „Het ministerie van justitie moet hiervoor in de hoogste ver snelling schakelen. De directie heeft het verdwenen geld waar schijnlijk ondergebracht in tien tallen besloten vennootschap pen op de Nederlandse Antillen. Voordatje die allemaal hebt op gespoord.... Het geld is daar niet gewoon naar toe gesluisd, er is een sluizencomplex aangelegd. Daar is maanden, zo niet jaren, aan gewerkt. Zoiets tover je niet in een week tevoorschijn". Tegen deze achtergrond betwij felt Van der Hidde of het moge lijk is voor 6 december, zoals de Verzekeringskamer wil. een fi nancieel reddingsplan op te stel len. Volgens hem zal de Verzeke ringskamer zeker niet rouwig zijn om een eventueel faillisse ment. „Dan kunnen de dossiers voorgoed dicht. Zoiets ruimt lekker op. Je bent van lastige vragen af. Na een faillissement is er immers niets meer". Mocht de huidige gang van za ken (de verzekeraar is onder cu ratele gesteld, een nieuwe direc tie poogt orde op zaken te stellen en heeft samenwerking aange boden met Van der Hidde c.s.) leiden tot de ondergang van Vie d'Or. dan is het totale ingelegde vermogen van naar schatting 650 miljoen ook weg. Van der Hidde vreest het ergste. Fonds Mogelijk melden zich voordien enkele overnamekandidaten, hoopt Van der Hidde. Zij zullen zich waarschijnlijk slechts in be perkte mate garant stellen voor de rechten van de polishouders. Om potentiële belangstellenden wat op te porren overweegt Van der Hidde alle polishouders te vragen 2000 per persoon te storten in een fonds. Met die 26 miljoen zouden de polishouders wellicht zelf de verzekeraar kun nen overnemen en opnieuw be ginnen. „Verschillende grote verzekeraars zijn ooit toch ook begonnen als kleine coöpera tie?" De onzekerheid onder de polis houders wordt nog eens ver groot door het feit dat het kalen derjaar 1993 ten einde loopt. Voor 1 januari moeten nieuwe betalingen zijn gedaan om de opgebouwde rechten in stand te houden. „Maar wat voor zin heeft het om nu nog te beta len?". vraagt Van der Hidde zich af. Mocht de verzekeraar echter alsnog worden gered en heeft ie mand niet betaald, dan is hij in beginsel al zijn rechten kwijt. „Een enorm dilemma". door Bart van Oortmerssen Een jaar of negen geleden kreeg Woerdenaar Guido Barnhoorn een ingeving. Het idee werd een ding en met dat ding heeft Barnhoorn zich menig uurtje aangenaam ver poosd. Twee weken geleden kreeg hij te horen dat zijn vondst door de Stichting de Nationale Ideeënlijn was be kroond met de prijs voor het beste commerciële idee van het jaar. Zodoende mocht hij in Leiden uit handen van bur gemeester Goekoop zijn prijs in ontvangst nemen. Eén ding bleef ook na voorlezing van het juryrapport onduidelijk: wat heeft Barnhoorn nou ei genlijk uitgevonden? De prijswinnaar zelf is al even min van zins meer dan een tip je van de sluier op te lichten. Zolang zijn vinding niet be schermd is door een patent, zouden er eens kapers op de kust kunnen opdoemen. „Je moet het zien in het recrea tieve vlak", verklapt Barn hoorn (33), die onder de naam GB Creation een eenmans- ontwerpbureau drijft. Zijn on derneming, gevestigd in een voorheen als garage gebruikte opslagruimte in het oude stadscentrum van Leiden, is gespecialiseerd in het ontwer pen van beurs-uitstallingen. „Mijn idee heeft ook wel raak vlakken met de standbouw", wil hij nog wel kwijt. „Je bouwt er iets mee op. dat staat er een tijdje en dan is het weer weg. Zoals met alles in het le ven". Barnhoorn kan het weten. Twee keer eerder probeerde hij een eigen bedrijfje te begin nen. twee keer liep het fout. „De eerste keer was ik 20. de tweede keer 22. Dat is veel te jong om voor jezelf te begin nen". Een brede grijns ver raadt dat hij de klap inmiddels te boven is. „De eerste keer verdiende ik in een maand 10.000 gulden. Een week later was het op. Tja. en dan kom je er achter dat de belasting ook nog wat geld wil zien". Om te eten ging Guido cement sjouwen in de bouw, maar voor iemand met een creatieve in slag en een diploma van het Nationaal Instituut voor Mid delbaar Economisch en Tech nisch Onderwijs (Nimeto) op zak, was dat toch geen levens vervulling. „Ik vond dat er mi nimaal een kantoorbaan in Prijswinnaar Guido Barnhoorn aan zijn tekentafel, met op de voorgrond zijn driepersoons-schaakbord. foto Mare de Kort/GPD moest zitten", blikt hij terug. Barnhoorn promoveerde tot postjongen bij een computer- firma in Woerden, waar hij tus sen de bedrijven door een com pleet telefoonplan voor de nieuwe vestiging uitknobbel- de. Dat gaf hem voldoende zelfvertrouwen om opnieuw voor zichzelf te beginnen. „Ei genlijk heb ik gewoon de deur opengezet", vat hij zijn tweede business-plan samen. Eén ver kochte lichtbak en menig mid dagje in een bootje op de Grift later was hij wederom terug bij af. Na een nieuw postkamer- avontuur besloot hij alles op alles te zetten om aan de slag te komen in de lijn van zijn op leiding. Standbouwer Drie jaar lang buffelde hij dag en nacht als standbouwer. Overal in Europa bouwde hij beurzen op. tot een vacature op de ontwerpafdeling van zijn werkgever zijn loopbaan een nieuwe wending gaf: na een ge slaagde proefopdracht kon hij als ontwerper aan de slag. „Ik heb toen op de beurs een paar hele rare dingen neergezet en daarna kreeg ik opeens van al le kanten aanbiedingen". Met een boek vol contacten en flink wat ervaring besloot hij drie jaar geleden dat baas aan eigen bureau toch het mooiste is. en deze keer lijkt het hem te lukken. Tussen zijn professionele ont werpen door is Barnhoorn met zijn HB-computer („Dat staat voor 'human brain', want geld voor een professionele ont- werpcomputer heb ik niet") al tijd eigen ideetjes blijven ont wikkelen. „Bedenken", vindt, hij. „is vooral een kwestie van anders tegen de dingen aankij ken". waarom zou je bijvoor beeld niet met z'n drieen kun nen schaken? Met het door Barnhoorn bedachte bord wordt het mogelijk. Vrij pril nog is de gedachte dat er wei eens een samenhang zou kun nen zijn tussen de mondiale volksverhuizing die elke zo mer plaatsvindt en allerhande seismografische effecten. „Stel je eens voor wat voor drukverschillen er ontstaan als zeven miljoen Fransen te gelijk op vakantie gaan!" Volgens de jury van de Ideeën- lijn kan Barnhooms winnende ingeving eveneens grote ge volgen hebben voor de omge ving. maar de diepere schoon heid ervan blijft verborgen achter een dikke mist. 'Indien recreërend Nederland ermee aan de slag gaat, zal het Hol lands landschap dusdanig verfraaid worden dat alleen daarom het idee al in aanmer king komt voor een prijs', zo meldt het juryrapport. Verder hult men zich in hardnekkig stilzwijgen. De prijs, een lang weekend Antwerpen voor twee perso nen. is niet toereikend om de HB-computer te vervangen, maar daart maakt Guido zich niet druk om. „Zo'n weekeind je komt prima uit, want het is de laatste weken waanzinnig druk geweest". Nog leuker wordt het natuurlijk als de be langstelling ertoe leidt dat zijn vinding werkelijk in productie wordt genomen. Of het zover komt is moeilijk te voorspel len. Als de kandidaat-fabri kanten eerst maar eens wisten wat het was. door Pieter Couwenbergh Aan de muur voor zijn bureau hangt een uit Elan geknipte foto van Rob den Besten, The Financial Times op schoot. De plaat is voor bestuurder Wim Korte- weg van de Vervoersbond FNV een treffende illustra tie van de nieuwe koers die de Nederlandse Spoorwe gen gaan. Den Besten wil NS naar de beurs brengen en straks kunnen lezen wat een aandeel Dutch Railroad doet op 'the stockmarket'. Niet dat Korteweg een ver klaard tegenstander is van de verzakelijking bij de NS. Integendeel, het is alleen maar goed dat het bedrijf ef ficiënter en klantgerichter werkt. Maar de risico's dat de trein op de weg daarheen uit de bocht vliegt, zijn te groot. Korteweg: „Er zit geen en kele rem op. Niemand be waakt het belang van de rei zigers of-van het personeel. De overheid niet, en ook NS zelf niet". Van Den Haag heeft de treinreiziger weinig te verwachten. Daar wordt alleen gekeken hoe de over heidsbijdrage aan het reizi gers ver voer (nu 450 miljoen) zo snel mogelijk tot een mi nimum kan worden beperkt. Dat is goed voor 's lands fi nanciën. Maar er speelt vol gens Korteweg meer mee. „Er zit nog veel oud zeer bij het ministerie van verkeer en waterstaat over de NS die jarenlang de hand ophield zonder zich te verantwoor den voor de miljoenen die het bedrijf tekortkwam. De ambtenaren ruiken nu een kans op revanche en dwin gen NS tot een snelle, harde sanering". Hij erkent dat zijn opmerkingen boud klinken, maar zegt goede contacten te hebben binnen de muren van verkeer en waterstaat. In de onderhandelingen tus sen het spoorbedrijf en het ministerie draait het met na me om het bedrag dat het rijk over heeft voor het reizi- gersvervoer. De NS willen 200 miljoen, maar Maij vindt zestig miljoen meer dan ge noeg. „Veel meer zal het niet worden", meent Korteweg. „Den Besten krijgt de bood schap dat het best nog wat efficiënter en goedkoper kan". Onhandig Dat hebben de Spoorwegen ook een beetje aan zichzelf te wijten, want ze hebben het spel volgens de FNV'er on handig gespeeld. „Ze heb ben meteen enthousiast ver klaard zelfstandig verder te gaan. Pas daarna zijn ze gaan rekenen. Als ze eerst hadden geroepen dat het echt niet kon, hadden ze er nu financieel veel meer uit kunnen slepen. Dom. Ze hebben waarschijnlijk ge dacht dit varkentje wel eventjes te wassen. Zoals Ploeger ook steeds met meer geld terugkwam uit Den Haag". De harde opstelling van de overheid zal de NS uiteinde lijk dwingen tot het sluiten van een aantal onrendabele lijnen en het schrappen van nog meer arbeidsplaatsen. „Dat is onvermijdelijk. De recessie zorgt er nu al voor dat de snelheid uit de groei van het reizigersvervoer is. De stevige tariefsverhogin gen zullen de aanwas nog verder aantasten, zodat het bedrijf wel moet snijden". In 1998, zo voorspelt de bondsman, zal een aantal onrendabele lijnen in de bui tengewesten worden geslo ten. Zonder dat er ook maar één Kamerlid zal proteste ren. „Wie maakt zich in Den Haag nu druk om een lijntje in Drenthe, waar alleen schoolkinderen en oudjes in zitten. Openbaai- vervoer en milieu zijn toch geen items meer. Kijk naai- de verkie zingsprogramma's. Werkge legenheid en criminaliteit voeren de boventoon". Toch zijn die verlieslijdende verbindingen vooral voor de ouderen van groot belang. „Mijn moeder reist altijd met een omweg naar Am- hem, omdat ze dan bij het overstappen enkel het per ron hoeft over te steken. Als die lijn verdwijnt, moet ze de trappen af en op en onder het spoor door naar een ander perron. Dat doet ze niet, om dat ze zich niet veilig voelt. De plannen voor conduc- teurloze stoptreinen zal dat gevoel van onveiligheid al leen maar doen toenemen". Rendement De leiding van NS zal geen traan laten als straks niet overal meer een trein rijdt. De tucht van de markt, noemt president-directeur Den Besten het. En met hem de nieuwe generatie mana gers. die bij NS is boven ko men drijven. Rendement, winst, return-on-investment zijn de nieuwe magische woorden. Wie het nog heeft over de maatschappelijke functie van de Spoorwegen kan beter ander werk zoe ken. Oppositie is er volgens Korteweg nauwelijks bin nen het bedrijf. De meeste NS'ers hebben eieren voor hun geld gekozen. Al lijkt daar een kentering in te komen. De bestuurder wordt op zijn werk en in de trein regelmatig aangespro ken door NS'ers, die moeite hebben met de puur com merciële koers. „Ze zijn on gerust over hun toekomst. Over hun baan, de kwaliteit van het werk. Machinisten dreigen met acties omdat ze niet alleen rondjes rond de kerk willen rijden. Conduc teurs vrezen te worden ver vangen door jonge en goed kopere NS'ers en het loket- personeel ziet argwanend toe hoe steeds meer ver koopautomaten worden ge plaatst. Je merkt dat Den Besten zijn krediet bij het personeel verliest". Voor de nabije toekomst ziet Korteweg alleen maar ho gere tarieven en minder trei nen. Hij bladert door het concept businessplan van het reizigersbedrijf. Hij wijst op de enige concrete verbe teringen: meer fietsenstal lingen en gegarandeerde ca tering op de intercity's. Het beleid om het ziektever zuim in de bouw terug te dringen, levert niet of nauwe lijks resultaat op. Dat conclu deert het district Gelderland van de Bouw- en Houtbond FNV uit een enquête onder haar le den. Een kleine meerderheid van die leden is overigens wel van mening dat werkgevers zich voldoende inspannen om het verzuim terug te dringen. De bond pleit voor meer finan ciële prikkels voor werkgevers. Werkgevers- en werknemersor ganisaties in de bouw kwamen vorig jaar tijdens de cao-onder handelingen een omvangrijk programma overeen om het tra ditioneel hoge ziekteverzuim (tot twaalf procent) in de sector terug te dringen. De bouwbon den wisten daarmee het inleve ren van vakantiedagen bij ziekte te voorkomen. Het verzuim in de bouw ligt hoog door de soms zware (weersomstandigheden waaronder moet worden ge werkt. Uit de enquête onder de leden, waaraan 1285 bouwvakkers deelnamen, blijkt dat het ver zuim nauwelijks is verminderd. Volgens 62 procent van de leden die op het enquête-verzoek rea geerde. werken de plannen niet. Wel vindt 51 procent dat de be drijven genoeg doen om het ver zuim terug te dringen. In 48 pro cent van de gevallen blijkt er binnen het bedrijf een arbo (ar- beidsomstandigheden)-plan te zijn opgesteld. De 1285 FNV-!( den zijn werkzaam in 704 bou; bedrijven door de hele provinct waaronder 22 bedrijven van vij honderd werknemers of meer. In 57 procent van de gevalle zijn de ploegbazen bereid mf het personeel te overleggen ovt het al dan niet voortgaan vs het werk bij slechte weersorr standigheden. In een kleim meerderheid van de bedrijve (51 procent) is er geen terugkee: plan voor zieke werknemers. 1: 38 procent van de bedrijvend overigens nog steeds geen sprö ke van een gedegen registratl van het ziekteverzuim. Sancties Van de ondervraagden zegt ff procent dat ploegbazen en werf gevers opmerkingen over ai beidsomstandigheden serieus neemt, maar ruim de helft meldi dat geen sprake is van enig» ziektebegeleiding. De Bouw- en Houtbond zegt da de resultaten pleiten voor nc< meer financiële prikkels vod werkgevers om een echt ver zuimbeleid op te zetten. Indiei werkgevers öf werknemers cao bepalingen niet naleven, m(# het mogelijk zijn om sancties treffen. Volgens de bond heeft het al schaffen van de Ziektewet eer positief effect op het verzuimbo leid bij werkgevers. Zij worden dan immers zelf verantwoorde lijk voor ziekte-uitkeringen. De akkerbouwers kunnen hun veel geuite wens om graan voor een stevige prijs te ver bouwen, wel vergeten. Hun vertegenwoordigers in het COPA, het overkoepelend orgaan van de landbouworganisaties in de Europese Unie (EU, voorheen de EG), noemen dat een illusie. De bouwboeren zullen ermee moeten leven dat het graan niet weer de spilfunctie zal krijgen die het ooit heeft gehad: als het met het graan goed ging, ging het veelal met de andere produkten ook goed. Zij moeten leren leven met een lage graan prijs en als compensatie een steun voor hun inko men. Graan was de kurk van de Europese akkerbouw. Het gewas is betrekkelijk gemakkelijk te telen. Als de prijs goed was. waren de grote akkerbouwlan den in Europa geel van het koren. De Nederlandse bouwboeren hadden daar veel baat bij. In ons land wordt weliswaar maar 1 procent van de EU-pro- duktie geteeld, maar een goede graanprijs voor kwam dat in andere landen ons specialisme - aard appelen - te veel werd nageaapt. Op het moment dat er te veel graan kwam en de prijs daalde, ontstond overal verdringing. In speci fieke graanlanden als Frankrijk en Duitsland gin gen steeds meer boeren over naar aardappelen. Daar zakte de prijs dus ook van. Nederlandse ak kerbouwers stortten zich op de teelt van groente en ook daar daalde de prijs. Aanvankelijk werd nog even gedacht aan incidentele uitvluchten, maar toen die verdringing een paar jaar aanhield, was het wel duidelijk: er is veel geld geïnvesteerd in de andere teelten en dus krijgt de verdringing een duurzaam karakter. Om de boeren tegemoet te komen, besloot de vroe gere landbouwcommissaris in de EU. Ray MacS- harry, inkomenssteun te verlenen. In beginsel loopt dat systeem in 1996 af. maar het COPA vreest dat het daarna zal worden voortgezet. door Willem Stegenga Logisch De gedachte om het graan weer de spilfunctie van weleer te geven, is logisch, zegt Henk Letschert, internationaal secretaris van de drie Nederlandse landbouworganisaties. „Ik denk echter dat het een illusie is. De politieke ontwikkeling is van dien aard, dat de graanprijs blijft dalen. Ik weet het. de positie van de Nederlandse akkerbouwer wordt er door verzwakt". De Franse graanboeren kunnen met een lage prijs en de inkomenscompensatie redelijk uit de voeten, zegt hij. Van die zijde zal weinig aandrang komen de zaak om te gooien. In Nederland krijgen de ak kerbouwers te weinig. De toeslag is in handen van de overheid. Doorgaans niet de meest betrouw bare partner, hebben de boeren in de loop der jaren ondervonden. Letschert: „Wij moeten nu trachten garanties voor die toeslag te krijgen". Zijn Belgische collega Noël Devisch, ooit werk zaam in het kabinet van oud-landbouwcommissa ris Frans Andriessen, denkt er niet anders over. „Ik maak mij niet veel illusies dat er wat zal verande ren. De keuze van MacSharry was een verkeerde, maar ik zie geen betere térugkomen. Het systeem zal zelfs worden ingebakken in het GATT-ak- koord". Wijze mannen, want hoogleraren, in ons land heb ben een ander systeem bedacht. Elke boer 1000 per hectare en afzien van alle andere steun en sub- Een verdwijnend beeld sidies. Devisch geeft het idee weinig kans. „Poli tiek is het niet haalbaar. Wie extensief boert, zal er blij mee zijn, wie intensief boert niet. Voor die laat- sten is het zelfs een vorm van discriminatie". „Er is natuurlijk wat voor te zeggen. Je hoort al gauw dat er dan ook heel wat ambtenaren in Brus sel weg kunnen. Ach, er zijn er maar zes- tot zeven honderd die zich met landbouw bezighouden, dus zoveel helpt dat ook niet", aldus Devisch. „Je hoort ook al dat met die hectare-toeslag alle fraude in Italië weg zou zijn. Daar zit wat in, maar je zult zien dat het niet werkt". De COPA-vertegenwoordigers denken bovendien dat de melkquotering in de EU ook na het jaar 2000 zal blijven. In Nederland zijn stromingen die er wel vanaf willen. Letschert: „Er is een vermogen bij de veehouders opgebouwd met die quota. Wil je wat veranderen, dan zou je daar nu al over moeten na denken hoe je daar mee omgaat. Eén ding is zeker: de veehouders willen de quotering handhaven". Devisch: „Er zit zoveel geld in quota. Tegen het jaar 2000 is de helft van alle quota gekocht. Die kun je dan niet meer afschaffen. Er wordt immers op geïnvesteerd. Ik ken bovendien geen quotering die ooit is afgeschaft. De zittende boeren willen er niet vanaf, die zitten immers op een berg geld". Hij voert nog een argument aan dat de quotering in het zadel houdt. „Het zuivelbeleid zorgt op dit mo- foto Pieter Honhoff ment voor weinig problemen in de Europese Unie. In de politiek heerst dan de regel dat je zo'n sys teem niet moet veranderen". Devisch denkt wel dat de quota straks wat minder waard zullen worden en dat de melkprijs - mede door het GATT - met 5 tot 10 procent zal dalen. Mogelijk dat de landen die zich in 1995 bij de EU aansluiten - Noorwegen, Finland, Zweden en Oos tenrijk - ook wat extra melk zullen krijgen. De visch: „Dat zal echter niet leiden tot aardverschui vingen. Ook het feit dat er daarmee een nieuwe markt voor de huidige twaalf lidstaten zal ont staan, zal geen grote veranderingen teweeg bren gen". (GPD)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1993 | | pagina 2