Jazzpolitie wil fris
met de taal omgaan
Margriet Eshuys stapje dichter bij ideaal
Nederlandstalig
is geen genre
kunst cultuur
25
Sting samen met Bach
op Grand Gala du Disc
Financiering Rembrandts
Uyttenbogaert is rond
Dirigent David Porcelijn
naar orkest Adelaide
Conservatoria verenigd
VRIJDAG 24 SEPTEMBER 1993 ib»
Het is dat iemand anders met het
voorstel kwam. Zelf zouden ze
nooit op het idee zijn gekomen. Een
Nederlandstalige popgroep beginnen?
Dat hadden ze al eens gedaan en het
was niet echt bevallen. Maar de
voorwaarden waren aanlokkelijk: de
vrije hand en werken met Jochem
Fluitsma en Eric van Tijn. En geloof in
eigen werk en kunnen, dat was er ook
wel. Op die basis wilden Peter Groot
Kormelink en Herman Grimme wel.
Zonder naam en met het doel een cd
inet zelfgeschreven, Nederlandstalige
popsongs op te nemen, gingen ze de
studio in.
De popgroep Jazzpolitie kwam met de eerste single 'Liefdesliedjes' in top 10. Deze week kwam hun eerste cd uit. De groep gaat
vanaf 16 oktober op tournee. - fotoGPD
Ze kwamen er uit als De Jazzpo
litie. En met onmiddellijk suc
ces. Voor ze het wisten stonden ze
in de top 10 met de single Liefdes
liedjes. Eerdere pogingen om met
vlotte pop, voorzien van Neder
landse teksten, te scoren zagen
Groot Kormelink en Grimme
stranden. Splitsing heette de
groep destijds en Wind en zeilen
hoorde je wel eens op de radio,
maar daar bleef het bij.
„Een plaat is altijd een gok,"
meent Grimme. En bij De Jazzpoli-
tie viel die gok beter uit dan bij
Splitsing. Blijkbaar was de tijd er
weer rijp voor, een andere verkla
ring waarom het nu opeens wel
lukt, hebben zij ook niet. „Het mu-
ziekklimaat van tegenwoordig is
tolerant. Daarom kan een band als
Spin Doctors een hit scoren. In de
discotijd sloot het veel nauwer wat
wel en niet kon."
„Ik denk", zo vult Groot Korme
link aan, „dat mensen het wel weer
eens leuk vinden een lied met in
houd te horen. Je wordt langza
merhand gek van die house. Dan is
het prettig naar een liedje te luiste
ren dat ergens over gaat. Boven
dien klinken Nederlandse produk-
ties tegenwoordig beter dan vroe
ger. Toen klonk het echt nergens
naar. Als je nu onze plaat qua ge
luid vergelijkt met Sting, dan
schaam ik me niet."
Wilde tuin
Herman Grimme kwam midden
jaren zeventig naar Groningen. Hij
studeerde er Engels. Maakte zijn
studie ook af. „Maar ik doe er bijna
niets meer mee." Dezer dagen tien
jaar geleden liep hij Peter Groot
Kormelink tegen het lijf, die als
zanger/pianist rocktheater had ge
maakt bij Werk in Uitvoering.
Groot Kormelink, ex-student bio
logie. „Ik heb nu een hele wilde
tuin. Die studie was vooral om van
huis weg te kunnen." Een huis dat
staat in Groenlo.
Na Splitsing bleven ze samen mu
ziek schrijven. Een ambacht waar
ze de laatste jaren op bescheiden
schaal bekend mee werden. Num
mers van het Groningse duo wer
den opgenomen door Henk West
broek, Linda de Mol en Nancy
Boyd en waren te horen in 'Kinde
ren voor kinderen'. „D'r is de laat
ste tijd net van te leven," stelt
Grimme. Nu ze als De Jazzpolitie
landelijk bekendheid krijgen,
neemt het aantal opdrachten nog
eens extra toe.
Zo hebben ze voor Marco Bakker
een kerstnummer geschreven. Een
tango zowaar. „Dat was Peters
idee." Voor Grimme en Groot Kor
melink de kans over de grenzen
van hun genre heen te kijken. „Pop-
dingen heeft Marco Bakker nooit
kunnen zingen. Maar dat-ie kan
zingen, wisten we wel. Nou, we heb
ben hem alle hoeken van de toon
ladder laten zien."
Dit werk voor anderen blijven ze
doen. „Het schrijven voor anderen
gaat door. Het projectmatige
blijft." Al ligt de komende tijd het
accent nadrukkelijk op De Jazzpo
litie. Vanaf 16 oktober gaan ze op
tournee. Gekke naam trouwens.
De Jazzpolitie.
„We hadden er echt nog nooit van
gehoord voor de studio ingingen.
Ook van het nummer Jazz Police
van Leonard Cohen wisten we het
bestaan niet af. Wij hoorden de
term 'jazzpolitie' voor het eerst in
maart. Het is onderdeel van een
uitdrukking die je in opnamestu
dio's wel eens hoort: 'Pas op, ik
stuur de jazzpolitie op je af. Zo'n
opmerking wordt gemaakt als ie
mand maar wat zit te klooien en
niet strak volgens de afspraken
speelt. Wij vonden het meteen een
mooie naam. Al hebben we ons lan
ge tijd afgevraagd of het publiek er
niet door op het verkeerde been
zou worden gezet. Maar nu zijn we
er echt verguld mee," aldus Peter
Groot Kormelink.
Inmiddels is de tweede single Ze
zijn terug aan een zegetocht dooi
de hitparades begonnen. Het is een
opmerkelijk nummer. Zeker verge
leken bij het luchtige Liefdeslied
jes. Het thema van Ze zijn terug is
het rechts-radicalisme, neo-nazi's.
Het refrein: „Ze zijn terug en niet
teruggefloten. Hetzelfde slag. De
zelfde vlag. Hetzelfde lied."
Groot Kormelink: „De reacties
zijn eenduidig positief op dat lied.
We dachten nog: dit zullen som
mige radiostations wel niet willen
draaien. Chiel Montagne was een
van de eersten die Liefdesliedjes
draaide. We hadden het eerlijk ge
zegd niet verwacht, maar de eerste
die aan de telefoon hing toen Ze
zijn terug uitkwam, was Chiel
Montagne. Hij feliciteerde ons met
het nummer."
Onomwonden
Grimme en Groot Kormelink doen
alles samen. Ze zijn allebei verant
woordelijk voor zowel de tekst als
de muziek. „Peter zingt en is de be
tere tekstschrijver", stelt de toet
senist Grimme onomwonden. „Ik
beoordeel ze." Door de jarenlange
samenwerking is er een concensus
ontstaan. Een norm waaraan ze
hun werk beoordelen. „We preten
deren niet met wat nieuws te ko
men. We willen wel op een frisse
manier met het Nederlands om
gaan. We doen gewoon wat we wil
len." Waarbij het echte schaaf-
werk, ook aan de teksten, pas bij
de opnames plaatsvindt. „Bepaal
de woorden blijken op papier wel
te kunnen, maar in de praktijk
niet. Het allerbelangrijkste is de
helderheid van het idee. Als de lijn
van het-lied duidelijk is, kan het
niet mis gaan. We zijn nu zo erva
ren dat we weten dat we er altijd
uitkomen."
Maar niets op routine. „We zijn
geen liedjesfabriek. Dat zouden we
wel kunnen, maar dan ben je niet
met bezieling aan het werk." Want
werk, dat is het zeker. „Compone
ren, 't is mooi datje het kunt. Maar
laat niemand het hebben over god
delijke inspiratie. Het is werk en
dat vereist een zekere discipline.
Er lopen wat dit betreft veel te veel
mensen rond die maar een beetje
interessant lopen te doen."
De Jazzpolitie doet menig luiste
raar terugdenken aan de tijd van
de Hollandse rage rond Doe Maar,
Toontje Lager en Het Goede Doel.
Met name met deze laatste groep
wordt De Jazzpolitie nogal eens
vergeleken. Wat niet echt verwon
dering hoeft te wekken, want Henk
Westbroek, zanger van Het Goede
Doel, nam nummers van Grimme
en Groot Kormelink op. Zodat de
conclusie eerder moet luiden dat
Henk Westbroek klinkt als De
Jazzpolitie.
Zoals iedere artiest houden de he
ren niet zo van dit soort vergelij
kingen. Peter Groot Kormelink:
„Maar zo gaat dat nu eenmaal. Wat
ik vooral hoop is dat de Neder
landstalige popmuziek niet meer
als een categorie op zich wordt ge
zien. Nederlandstalig is geen gen
re. Het is één van de vele vormen
uit het brede aanbod aan popmu
ziek. Het leukst om te horen vind
ik reacties in de trant van: 'Ik hou
niet zo van Nederlandstalig, maar
dit vind ik leuk'."
Theo Hakkert
Margriet Eshuijs ontdekte in
de schouwburgtournee, die
ze vorig jaar maakte, dat ze een
publiek heeft opgebouwd dat
niet voor de hits komt maar voor
haar. De een jaar eerder reisde ze
langs de clubs. Maar in het thea
ter voelt Eshuijs zich uiteindelijk
beter thuis, omdat ze daar ook
wat gevoeliger werk kan bren
gen. Ze was in 1986 een van de
eersten die popmuziek naar de
theaters bracht.
„Verleden jaar speelde ik het ma
teriaal van de cd Sometimes aan
gevuld met nummers van Maar
ten (Peters, componist en levens
partner, red.) die ik leuk vond.
Het publiek liep daarmee weg.
Het blijkt dat ik niet per se een
lekker kwartiertje met greatest
hits hoef te doen, ik mag doen
wat ik wil. En dat is een gewel
dige rijkdom."
Tijdens de theatertournee die
haar de komende vijf maanden
door een groot deel van Neder
land voert (maar niet door Zee
land) staat de nieuwe cd The wee
small hours centraal. Op deze
plaat zet Eshuijs weer een stap
verder naar haar artistieke ide
aal: vrijheid bij de keuze en de
uitvoering van het repertoire. Ze
is zichtbaar trots op de cd. Bij
voorbeeld als ze vertelt dat elk
beschikbaar dubbeltje in de mu
ziek is gestoken. „In plaats van
een cognacje deden we het maar
met een pilsje."
Strijkers
Dank zij een gedegen voorberei
ding en een uiterst korte opna-
meperïode van twee weken, kon
met een gelijk budget meer mu
ziek worden gemaakt. Zo zijn er
nu echte strijkers te horen, die
uitstekend op hun plaats zijn in
de composities van Maarten Pe
ters en passen bij Eshuijs' stijl.
Voor het eerst durft ze de cd nu
zelf te produceren.
Peters (als gast te horen op de cd
in een duet met Margriet) schreef
de nummers voor haar op maat.
„Ik zeg tegen hem: daar zou ik
wel iets over willen zingen. Daar
Margriet Eshuijs.
gaat hij dan voor zitten. Daar
door zijn het heel persoonlijke
liedjes geworden. Ze gaan over
hoe ik dingen voel, hoe ik in het
leven sta."
Het zal mede daaraan te danken
zijn dat Eshuijs op The wee small
hours vocaal weer prachtige
prestaties levert. Met het gevoe
lige The Waiting, over iemand die
aan het bed zit van een bekende
die moet vechten voor zijn leven,
als hoogtepunt tussen een aantal
fraaie ballads en wat snellere
nummers.
Het moet handig zijn om een
componist in huis te hebben.
„Voor mij wel", zegt Eshuijs,
„voor Maarten minder. Hij heeft
er de afgelopen maanden al zijn
tijd in moeten stoppen. Er staan
elf nieuwe nummers op maar hij
had er meer gemaakt, zodat we
konden kiezen. Hij heeft zich
echt gek zitten schrijven. 'In the
wee small hours' ja, zeg dat wel.
foto Patricia Steur
Dan kwam ik 's nachts terug uit
de schouwburg en dan vroeg ik:
'En, en?' Het is wel eens moeilijk
om een liedje te weigeren, ja.
vooral als Maarten er wel enthou
siast over is. Dan zeg ik altijd:
Nou, nee hoor, dat vind ik niks
voor Eshuijs. Maar andersom
kan ook. Hij heeft nu iets ge
schreven voor Liesbeth List, zó'n
verschrikkelijk mooi stuk. Maar
dat krijg ik dus niet. Ook al komt
het pas over een jaar op de plaat,
ik heb er maar af te blijven."
Het enige liedje dat niet van Pe
ters' hand is, is het bekende
House for sale, dat van Robert
Jan Stips een subliem strijker
sarrangement kreeg. Het num
mer, van origine een country-
song, ademt nu de sfeer van Beat
les-nummers als Eleanor Rigby
en Yesterday. Eshuijs vertelt dat
het in één keer werd opgenomen.
Tien strijkers, twee blokfluitspe
lers en een zangeres.
„Ik heb Robert Jan gevraagd om
een arrangement te maken. Hij
mocht doen wat hij wilde. Eerst
kwam hij met een idee voor trom
bones en blokfluiten. Ik heb me
toen afgevraagd of ik dat wel
mooi zou vinden. Maai' latei-
kwam hij met dit arrangement.
Hij had met samples op zijn key
board een soort schets gemaakt.
Toen hij dat bandje liet horen,
waarop hij House for sale zong
met dat Haagse Engels, vond ik
het zó schitterend."
Bijna twintig jaar liggen er tus
sen de eerste opname van House
for sale met de groep Lucifer en
het nieuwe arrangement. Wie de
twee versies met elkaar verge
lijkt hoort hoe Eshuijs zich als
zangeres heeft ontwikkeld. Min
der uithalen, veel meer emotie.
„Ik weet nog heel goed dat ik het
voor het eerst opnam. Ik dacht:
het is een droevig liedje, het gaat
over iemand die gaat scheiden.
Dus ging ik denken aan iemand
die heel erg zielig was, en dat was
het dan. Sinds die tijd heb ik het
natuurlijk vaak gezongen. Dat
liedje en ik zijn bij elkaar gaan
horen. Toen ik zelf ging scheiden
en ik moest zorgen voor brood op
de plank, kwam het ook goed van
pas dat mensen me nog kenden
van House for sale. We hadden
wel veel poeha met de Margriet
Eshuijs Band, maar we hadden in
feite veel aan dat ene nummer te
danken. En dat ik nu word geïn
terviewd over mijn nieuwe cd is
misschien wel voor vijftig pro
cent bij de gratie van dat zelfde
liedje."
Kees Groenenboom
Ik denk dat we in de nabije
toekomst in onze bejaar
denoorden - als die er nog zijn -
evenveel Sting als Bach zullen
horen. Tegenwoordig zijn de
mensen qua muzikale smaak
niet meer in geheel verschillen
de groepen in te delen, maar
luistert men zowel naar klas
sieke als naar populaire mu
ziek", zegt Kees van Twist, ma
nager cultuur van de Avro. Een
keur van bekende artiesten
van uiteenlopende pluimage
passeert daarom dinsdag 28
september en vrijdag 1 oktober
het tv-scherm voor het door de
Avro na 19 jaar van stal gehaal
de Grand Gala du Disc, voor
heen Grand Gala du Disque.
Willem Duys, die in muziek-
kringen de godfather van het
Grand Gala wordt genoemd,
presenteerde het goedbekeken
muziekprogramma in de jaren
zestig samen met onder andere
Mies Bouwman, Teddy Schol
ten. Marijke Merckens en Wil
lem van Kooten (Joost den
Draaijer).
Duys over die tijd: „Ik heb in
het begin chaotische dingen
meegemaakt, bij voorbeeld
toen Gilbert Bécaud vrijwel op
hetzelfde moment inzette als
Piet van Egmond." Op de pre
sentatie van het nieuwe Grand
Gala kwam Duys ook met een
anecdote over Mies Bouwman
die wél goed kon presenteren,
maar niets van muziek wist.
Duys had Mies Bouwman geïn
strueerd hoe zij Heintje moest
introduceren bij het kijkerspu
bliek. „Mies loopt het toneel
op, neemt een twijfelende hou
ding aan en zegt: 'ik heb zijn
tandenborsteltje gezien, zijn
pyjamaatje'. Ze was alles ver
geten, dus Mies vertelde niets
over zijn kwaliteiten als jon
genssopraan."
Het Grand Gala nieuwe stijl
wordt niet meer door Duys ge
presenteerd, maai- geheel in
nieuwe stijl, dus door een klas
sieke en popuaire presentator:
respectievelijk Cees van Dron-
gelen en Angela Groothuizen.
Duys is wél betrokken bij de
uitreiking van de Edisons, sa
men met Seth Gaaikema. „We
hebben een originele vorm be
dacht, hoe dat verklap ik nog
niet", meent Van Twist.
Sting
„Als de bruggen niet open
staan en niemand ziek. zwak of
misselijk wordt zullen de vol
gende artiesten de bühne op
stappen: Sting, Mariah Carey,
Paul Young, Patrick Bruel. Di-
na Caroll. Lisa Stansfield.
Oleta Adams, Meat Loaf. Crow
ded House, Willeke Alberti.
Toots Thielemans, Mathilde
Santing, The Scene en op klas
siek gebied zijhn dat de pianist
Christian Zacharias, de so
praan Charlotte Margiono. de
trompettist Nakarjakov, de gi
tarist John Williams en celliste
Ofra Hai-noy. Mét het Concert
Gebouw Kamerorkest en het
Metropole Orkest.
Edison
Een belangrijk onderdeel van
het Grand Gala vormt de uit
reiking van de Edison, de enige
Nederlandse onderscheiding
voor populaire en klassieke
muziek. De onderscheiding be
staat uit een in brons uitge
voerde replica van het door
beeldhouwer Pieter d'Hont ge
schapen beeld van Thomas Al-
va Edison, de man die in 1877
de 'talking machine' uitvond.
De onderscheiding is te verge
lijken met de Grammy Award
in de VS, de Grand Prix du dis
que in Frankrijk en de Deut-
scher Schallplattenpreis in
Duitsland. Willem Duys en Di-
mitri Frenkel Frank hebben in
1960 de prijs in Nederland inge
steld.
Jan van Stipriaan Luis-
cius
Grand Gala du Disc: Dinsdag 28
september (Ned. 1, 21.30 uur) en
vrijdag 1 oktober (Ned. 1,20.26 uur).
Sting treedt volgende week op in het Grand Gala du Disc.
foto Sam Jones
Het Rijksmuseum is er in geslaagd de ontbrekende twee miljoen gul
den in te zamelen voor de aankoop van Rembrandts Portret van
Johannes Uyttenbogaert. Het museum kocht het portret van de Remon
strantse predikant afgelopen december voor ruim 17 miljoen gulden
van een Amerikaanse particulier. Het grootste deel van dit bedrag
werd opgebracht door de overheid, het bedrijfsleven en particuliere
fondsen.
Het ontbrekende geld is de afgelopen maanden opgebracht door giften
van enkele bedrijven en stichtingen en veel particulieren, aldus een
woordvoerder van het museum. Daarbij waren veel leden van de Re
monstrantse Broederschap. Het schilderij uit 1633 is inmiddels schoon
gemaakt en gerestaureerd. Samen met zes andere recent gerestaureer
de Rembrandts maakt het tot 1 november deel uit van de expositie
'Rembrandt in nieuw licht' in de eregalerij van het museum.
De Nederlandse dirigent David Porcelijn (46) is benoemd tot chef-diri
gent en artistiek directeur van het Adelaide Symphony Orchestra in
Zuid-Australië. Porcelijn zal tevens jaarlijks minstens een opera-produk-
tie dirigeren bij de State Opera of South-Australia. Tevens zal hij nauw
samenwerken met het Tasmanian Symphony Orchestra. In totaal zal
Porcelijn vijf maanden per jaar in Australië werkzaam zijn,
Australië is wel vaker het werkterrein geweest van Nederlandwe dirigen
ten: Willem van Otterloo en Hubert Soudant vervulden er chef-dirigent-
schappen. Edo de Waart is thans chef-dirigent van het orkest in Sydney,
naast zijn artistiek leiderschap van het Muziekcentrum van de Omroep
in Hilversum.
Porcelijn wil dat voor 'zijn' orkest in Adelaide een aparte, nieuwe con
certzaal komt. Momenteel repeteert en concerteert het symfonieorkest
in een cultureel centrum dat slechts aan 900 bezoekers plaats biedt. Ge
let op de omvang van de Zuid-Australische stad. die circa 1,5 miljoen
inwoners telt, is volgens Porcelijn een grote concertzaal noodzakelijk die
aan minstens een 1800 bezoekers plaats biedt. De Australische overheid
staat welwillend tegenover dit plan.
De directeuren van de conservatoria in Amsterdam. Den Haag,
Utrecht en Rotterdam hebben een vereniging tot Behartiging van
de Belangen van Hoogwaardig Muziekvakonderwijs opgericht. Ze willen
de internationale kwaliteit van het onderwijs aan de conservatoria bewa
ken nu de invoering van de tweefasenstructuuvoor de deur staat. De vier
conservatoria behoren tot de top van het Nederlandse muziekvakonder
wijs.
De in totaal twaalf Nederlandse conservatoria reageerden afgelopen
maart verdeeld op het advies van de commissie-Van Beers over de twee-
fasenstructuur voor het muziekonderwijs. Na een eerste fase van vier jaar
mogen alleen de zeer getalenteerden aan maximaal vier conservatoria
nog twee jaar doorstuderen, aldus het advies. Veel conservatoriumdirec
ties zijn bang dat daardoor hun instellingen degraderen tot een tweede-
rangs-insituut.
De oprichters van de vereniging vrezen dat de verdeeldheid zal leiden tot
een politiek compromis waarbij het aantal van vier tweefasen-conserva
toria wordt uitgebreid tot zeven of acht. Dat betekent een versnippering
van de kwaliteit, menen T. Hartsuiker (Amsterdam). F. de Ruiter (Den
Haag), J. Floore (Rotterdam) en J. de Jong (Utrecht). De vereniging staat
open voor andere conservatoria die de doelstellingen onderschrijven. Ze
moeten zich wel onderwerpen aan een advies van een onafhankelijke
commissie van deskundigen uit het nationale en internationale mu
ziekleven.
