Verenigde Naties in zwaar weer Klapband schrikbeeld chauffeur II hebt nog drie dagen om de telefoon te pakken en f 15,- te verdienen. PZC PBÏHÜ PrimafQQn Touringcarreizen relatief veilig Ombudsman geeft op veel vragen geen antwoord Kiezers willen liefs drie keer stemmen op dezelfde dag opinie en achtergrond Grote verschillen in discipline onder blauwhelmen DONDERDAG 9 SEPTEMBER 1993 4 door G. L. J. Huyser, generaal b.d. Het is uit de geschiedenis be kend dat legers tijdens hun opmars, bezetting of terugtocht tot roven kunnen overgaan. In Nederland wordt nog steeds smalend verwezen naar de vele fietsen die het Duitse leger tij dens de terugtocht naar Duits land meenam uit bezet Neder land. Iets 'meepikken' tijdens ge vechtshandelingen of geduren de een bezetting kent vele gra daties. Bekend is het jagen op souvenirs. Op het Europese ge- vechtsveld was het Duitse Mau serpistool een geliefd souvenir voor de geallieerde troepen. In de Pacific gold het Samurai- zwaard als een geliefd verzamel object. Ofschoon dit streven de eigen verzameling te verrijken niet kan worden getolereerd (en dooi de geallieerde leiding ook was verboden) kan men zich deze souvenirjacht nog wel voorstel len. Terzijde. De Japanners heb ben menigmaal de Samurai- zwaarden die naast het lijk van een Japans officier werden neergelegd voorzien van een valstrik (booby-trap). Bedenkelijker wordt, het wan neer de toegeëigende voorwer pen worden gestolen. De roof van kunstschatten is daar een klassiek voorbeeld van. Natuur lijk zit overal wel iemand die het verschil tussen mijn en dijn niet goed kent. Zo herinner ik me dat een Nederlands soldaat tijdens een oefening in Duitsland (volle vredestijd dus) zich een klas sieke klok had toegeëigend. De boer eigenaar van de klok had bij mij aangifte gedaan, omdat ik zijn boerderij als mijn commandopost voor de komen de nacht had uitgezocht. De da der was gelukkig snel ge vonden. Ik hoor de jongeman nog zeggen: „Ik zeg nog zo tegen die klok dat ie weg moest gaan. Dat deed ie niet, dus heb ik 'm maar meegenomen". Discipline Nog bedenkelijker wordt het wanneer diefstal wordt gedoogd, oogluikend toegestaan of struc tureel wordt aangemoedigd. Het tegengaan van dat soort van ver grijpen, liever gezegd het voor komen van diefstal, is een kwes tie van discipline. Eenheden waarbij bij voorbeeld diefstal, geslachtsziekte of desertie vee"l voorkomen, zijn eenheden met een slechte discipline. Ik durf zelfs zo ver te gaan dat bij het structureel voorkomen van de eerder genoemde misdrijven de betrokken eenheid vermoe delijk ook haai- operationele op dracht niet naar behoren zal kunnen uitvoeren. Kortom, het is zelfs van opera tioneel belang dat militairen zich naar buiten als goede bur gers gedragen. In dat verband is het stuitend te vernemen dat mi litairen die onder de vlag van de VN in voormalig Joegoslavië dienen, diverse civiele misdrij ven bedrijven. Handel in narcotica, handel in militaire uitrustingsstukken, ja zelfs het verhandelen van le vensmiddelen met een humani taire bestemming zijn aan de or de van de dag. Het Oekraïnse bataljon profileert zich op dat gebied het ongunstigst. Het is bekend dat Oekrainse militai ren eerst een radio bij een Neder landse eenheid stalen teneinde dat verbindingsmiddel vervol gens vrolijk aan de Serven of de Kroaten te verkopen. Maar ook Fransen en andere nationalitei ten worden in dat verband ge noemd. Voor wat betreft Nederland mag worden gesproken van een gun stige situatie (wie zegt. er iets van ons dienstplichtig systeem?). De daders van enkele lichte vergrij pen zijn onmiddellijk gestraft en bovendien naar Nederland te ruggekeerd. Bij de Oekraïners is het euvel hardnekkiger. Een verklaring is het feit dat de Oekraïnse solda ten tot de armste militairen moeten worden gerekend. Zij krijgen al een toelage in dollars en komen dan tot de ontdekking hoe plezierig het is kapitalist te zijn. Het voornemen schatrijk naar huis terug te gaan moet in een half jaar worden gerealiseerd. Vandaar de vlotte handel in al les wat niet beweegt en wat niet vast zit. Een nare bijkomstig heid is dat dit alles het imago van de Verenigde Naties ver zwakt. Iets wat op dit moment niet. goed uitkomt. Idealiter behoren troepen die onder het hoogste volkerenor- gaan opereren en die gerechtig heid moeten verdedigen, respec tievelijk humanitaire steun moet leveren, een uiterst hoge graad van discipline te hebben. Vaak moeten ze lang wachten, soms gaat de dagtaak helemaal niet door of loopt vast op strijd lustige burgers. Omstandighe den die veel van geduld en incas seringsvermogen eisen. Kunnen wij in Nederland best trots zijn op 'onze jongens', de VN als ge heel moet wat aan de verbete ring van de discipline doen. Somalië Bovendien lijkt het raadzaam eens te herijken wat nu echt van de VN wordt verwacht. De jacht op warlord Aidid in Somalië be gint de vorm te krijgen van een wraakoefening. De mislukte aanval van de Amerikaanse Rangers (technisch best een fraai staaltje) roept de vraag op waar de grenzen van de macht van de VN liggen. Het lijkt mij niet uitgesloten dat deze misluk te aanval een lang staartje zal hebben. De minste is nog dat de Verenigde Staten na 31 oktober niet meer in Somalië aanwezig zullen zijn. (31 oktober loopt het mandaat van de VN in Somalië af). De mislukte Amerikaanse actie in Somalië roept ook andere vra gen van filosofische en justitiële aard op. Zo kan men zich afvra gen bij wie men moet zijn als men een aanklacht tegen de VN wil indienen. Wie berecht de VN? En wat zijn dan de sancties? Zijn de VN op weg dezelfde metho den te gebruiken als die ze moe ten bestrijden? Allemaal nare incidenten, die gepaard gaan met mislukkingen op het politieke front. De vredes- gesprekken over voormalig Joe goslavië zijn op 2 september mislukt. Het is nauwelijks moge lijk nog iets zinnigs over de toe komst van dat gebied te schrij ven. Enige feiten. De moslim-strijd krachten zijn kwantitatief het sterkst, maar heben geen mo derne of zware bewapening. De Serven zijn het best bewapend, maar minder talrijk dan de mos lims. De Kroaten zitten er tus sen in. Het gros van de moslims woont 'verspreid' in steden (dus niet in een aaneengesloten ge bied). De moslims vertegenwoordigen 44 procent van de bevolking van Bosnië-Herzegowina en krijgen in het laatste vredesvoorstel cir ca 30 procent van het grondge bied van Bosnië. Het afwijzen van het vredesvoorstel door de moslims lijkt niet slim als men uitgaat van de status quo maar de Bosniers rekenen op de steün van de Verenigde Staten, enkele Arabische landen, Tur kije en Europese landen, waar onder Nederland. Het veld Maar zelfs als het tot een ak koord zou hebben geleid dan nog is het de vraag of het in dat gebied snel tot rust zou zijn ge komen. De dienst lijkt zonder meer al te worden uitgemaakt in het veld en niet in Genève of New York. Er zullen ongetwijfeld lokale commandanten zijn die zullen stellen: „Heb ik daar al die tijd voor gevochten?". Ook hier weel een discipline-affaire, zij het op een wat ander niveau. De VN kunnen er nauwelijks aan ont komen in dit geval gewapender hand in te grijpen. In ieder geval moet de humani taire hulp duidelijker worden af gedwongen. Circa anderhalf mil joen mensen dreigt de komende winter de overlevingsstrijd te verliezen. Als de Serven en de Kroaten de handen echt ineen slaan (om his torische redenen zal dat vermoe delijk niet snel gebeuren) dan kan de landkaart van Bosnië weieens in tweeën worden ge deeld. Dan is het uit 'met enig moslim-gezag. Met klem wijs ik erop dat het in Bosnië niet gaat om fundamen talisten. De moslims in Bosnië beleven een zeer tolerante vorm van de Islam. Aan de verhalen van de Serven dat zij daar 'de za ken voor óns klaren, teneinde ons tegen een moslim-overheer sing te beschermen' moet geen waarde worden gehecht. Voeg bij dit alles dat de VN geen geld meer hebben om de ver schillende acties te betalen, dan lijkt het gerechtvaardigd te stel len dat het hoogste internatio nale gezagsorgaan in grote moeilijkheden zit. En dat op het moment dat Iran en Turkije troepen concentreren aan de Azerbaidzjaanse grens. De si tuatie in Nagorny Karabach kan snel uit de hand lopen. Het ligt wel primair in de Russische in vloedssfeer, maar toch... Besturen van dubbeldekker vereist extra ervaring door Frank Timmers Een dubbeldekker is bij een plostelinge ingreep moei lijker in het spoor te houden dan een gewone touringcar. „Moet de chauffeur plotseling remmen, dan reageert de bus minder makkelijk en blijft z'n eigen weg volgen. Krijgt een dubbeldekker bij een snelheid van honderd kilometer per uur een klapband, dan is de chauf feur vrijwel kansloos. Maar dat is bij een normale bus niet an ders". Dat zegt P. Offerman, pro ductmanager van de Vakoplei ding Wegvervoer in Alphen aan den Rijn naar aanleiding van het ongeluk gistermorgen met een bus van het Amsterdamse tou- ringcarbedrijf Van Nood in Frankrijk. Offerman is dé Neder landse deskundige op het gebied van bussen, ontwikkelt oplei dingen voor buschauffeurs en geeft zelf les. Bovendien kent hij het bedrijf Van Nood goed. Leer lingen van de Vakopleiding Wegvervoer krijgen onder meer stage bij Van Nood. De chauffeur van een dubbel dekker heeft geen andere papie ren nodig dan die van een ge wone bus. De dubbeldekker ver eist echter vanwege een ander zwaartepunt, extra rijervaring en daarom doen bedrijven er goed aan alleen ervaren chauf feurs op deze bussen te laten rij den. Wettelijk vereist is dat ech ter niet. Offerman kent Van Nood als een bed.rijf dat wat dat betreft erg zorgvuldig is. „Van Nood is zeer terughoudend om een chauffeur een bus mee te geven. Voordat iemand van onze vakopleiding, die z'n rijbewijs al binnen heeft, een gewone bus mee krijgt, moet hij eerst twee jaar ervaring heb ben opgedaan", schetst hij de zorgvuldigheid van Van Nood. De omgekomen chauffeur had zeven jaar rijervaring bij het be drijf. Een gewone bus is gemiddeld 3,50 meter hoog, op een enkele uitzondering na twaalf meter lang en kan maximaal vijftig passagiers vervoeren (uitgaande van een vergelijkbare vakantie reis als de ongeluksrit Costa Brava-Nederland). Beladen heeft de touringcar een gewicht van zo'n 17.000 kilo. Een dubbel dekker is gemiddeld vier meter hoog en kan bij een lengte van twaalf meter maximaal 75 reizi gers vervoeren. Een beladen dubbeldeksbus kan tot 24.000 kilo wegen. „Bij de dubbeldekker zitten de meeste passagiers bovenin. Daardoor ligt het zwaartepunt hoger en is de bus windgevoeli ger. Maar een flinke windstoot aan de zijkant kan de bus zonder meer hebben", zegt Offerman. Dé grote angst van de buschauf feur is een. klapband. Een dub beldekker heeft twee banden voor en zes achter. Bij een lekke band voor is er geen houden aan, bij een lekke band achter heeft de chauffeur een redelijke kans om de macht over de bus te be houden. Offerman: „Gelukkig is de kwaliteit van de banden de laatste vijftien jaar zo sterk ver beterd, dat ik- al vijf jaar niet meer heb gehoord van een klap band bij een touringcar". Een touringcar met twee chauf feurs mag volgens het rijtijden besluit in een periode van dertig uur 22 uur rijden. De bus moet in die periode acht uur hebben stil gestaan. Een chauffeur mag vol gens Offerman 4,5 uur achtereen rijden en moet dan drie kwartier rusten. Sommige ondernemingen z,et- ten Spaanse chauffeurs in om de bus continu door te kunnen later rijden. De Nederlandse chauf feurs dragen dan bij de Frans- Spaanse grens de touringcar over en gaan rusten totdat de Spaanse chauffeurs weer terug bij de grens zijn. Van Nood heeft van dit systeem geen gebruik ge maakt, omdat de onderneming geen verre bestemmingen in Spanje heeft. Niet overtreden De woordvoerders van Van Nood zeggen dat dé chauffeurs zich desondanks „vanzelfspre kend aan het reistijdenbesluit hebben gehouden". Offerman en •de manager van het busbedrijf van de reisorganisatie OAD stel len dat het goed mogelijk is om in 22 uur van de Costa Brava naar Nederland te rijden met twee chauffeurs die zich aan de richtlijnen houden. De Vervoersbond FNV heeft her haaldelijk gewaarschuwd voor wantoestanden bij de pendel diensten. Volgens voorlichter B. Duym gaat het in deze sector de goede kant op, maar is vooral tussen de kleine ondernemingen de concurrentiestrijd zo hard, dat ze bijna niet ontkomen aan overtredingen. De OAD beves tigt dat beeld. „Als je ziet dat pendeldiensten reizen aanbie den die honderd gulden goedko per zijn dan andere, kun je met' recht denken dat er iets mis is", aldus een woordvoerder. Primafoon heeft tijdelijk een fantastische actie: wie nu een tele foon koopt vanaf f 98,- krijgt f 15,- terug voor z'n oude telefoon. Het maakt niet uit of dat een PTT Telecom-telefoon is of niet. Hij mag zelfs stuk zijn. De actie geldt niet voor een telefoontoestel dat u hebt gehuurd bij PTT Telecom. Voor iedere telefoon kunt u één oud toestel inruilen. Pak dus snel de telefoon en verdien f 15,-. U hebt nog drie dagen. Primafoon inruildagen t/m 11 september 1993. *Aanbieding geldt niet bij aankoop van de draadloze telefoon Orlando 100. De verongelukte bus belandde uiteindelijk in de berm langs de tegenovergestelde rijbaan. foto Thierry Saliou/AFP Vervoer per touringcar is populair en naar verhouding veilig. Per jaar rijden Neder landse bussen ruim 6.5 miljard reizigerskilo meters, waarvan zeker 4,5 miljard over de grens. Alleen al op Spanje en Frankrijk zijn er in 199.2 respectievelijk 9.000 en 12.500 ritten gemaakt. Voor dit jaar verwacht de branche organisatie Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) een groei van het touringcarvervoer van 5 tot 11 procent. Volgens het KNV is het met de veiligheid van het busvervoer naar verhouding goed gesteld. Recent onderzoek leert dat het vervoer per bus wereldwijd zelfs het veiligst is. Per miljard rei zigerskilometers (dat is het aantal kilometers dat bussen rijden vermenigvuldigd met het aantal reizigers) valt er in het busvervoer 0,5 dode te betreuren. Het vliegtuig scoort 5.4. de trein 6,1 en de personenauto 10,6. Het KNV tekent hierbij aan dat er geen cijfers voorhanden zijn over de situatie in West-Eu ropa, en Nederland in het bijzonder. Dat geldt bijvoorbeeld wel voor het treinvervoer. Recent onderzoek van dr. R.T. Jongerius van de Uni versiteit van Amsterdam leert bijvoorbeeld dat in Nederland in de jaren tachtig slechts 0,19 dode viel te betreuren per miljard reizi gerskilometers. KNV streeft er overigens naar om de veiligheid van het tourincarvervoer verder te vergroten. Bedrijven die zich hierin positief onderschei den kunnen wellicht in de toekomst aan spraak maken op een speciaal keurmerk. (ANP) door ANP-redacteur Patrick Selbach Het is het grootste onder zoek dat de Nationale Ombudsman in zijn bestaan uitvoerde. Hij leverde ook het dikste rapport in zijn carrière. „Het feit dat we zijn gevraagd een onder zoek in te stellen naar de jongerenrellen op 8 mei zie ik als een teken van vertrou wen in onze richting. Ik hoop dat het een bijdrage kan leveren aan het open bare debat over grootscha lig politieoptreden in de toekomst." Ombudsman M. Ousting is tevreden. Het lijvige rapport ten spijt, blijven veel vragen over het politieoptreden onbeant woord. Trad de mobiele een heid nu voor het eerst op na dat of voordat er stenen wer den gegooid uit de menigte bij de Kneuterdijk? Waf was nu de rol van de „autono men" die vooral in politie kring als aanstichters van de rellen zijn aangewezen? Wie was nu precies verantwoor delijk voor de gebrekkige communicatie tussen de ver scheidene politie-onderde- len ter plaatse? Deze vragen speelden een belangrijke rol in de discussies die kort na 8 mei tussen politie en organi satie van de demonstratie en in de media werden gevoerd. Het rapport blijft op deze punten onbevredigend. Vol gens politiefunctionarissen en andere getuigen werd er vóór de eerste charge met stenen („klinkers, tegels") gegooid. Video-opnamen van de politie tonen evenwel niet aan dat er werkelijk ste nen door de lucht vlogen. De ombudsman noemt het uit eindelijk „aannemelijk" dat er naar de ME'ers is gegooid. Tijdens de presentatie van het rapport liéten enkele vertegenwoordigers van jon gerenorganisaties weten de ze conclusie niet te begrij pen. „Er zijn genoeg verkla ringen die aangeven dat de eerste charge een overtrok ken reactie van de politie is geweest," aldus één van hen. Autonomen De rol van de autonomen tij dens de demonstratie komt evenmin goed uit de verf. Oosting is in algemene zin „teleurgesteld" over de komst van personen naar manifestaties die andere za ken in de zin-hebben dan al leen protesteren..Het woord „autonomen" nam hij tij dens de persbijeenkomst maar één maal in de mond. De Haagse politie had daaj tijdens en na de rellen geen problemen mee: de autono men waren de belangrijkste aanstichters van de ongerei geldheden, stelde ze zondei enige nuance of definitie. Uil het rapport blijkt dat ovei het aantal autonome jonge- ren tijdens de demonstratie de schattingen sterk uiteen lopen. De aantallen volgen; getuigen variëren van vijf tol 500. Of ze daadwerkelijk de grootste relschoppers zijn geweest, laat Oosting in het midden. De Nationale Ombudsman geeft duidelijk aan dat erge- regeld iets tout ging in d( communicatie tu'ssen de ver scheidene politieonderdelen en tussen politie en demon stranten. Vooral dat laatste bleek tijdens de rellen reden voor paniek en ongecontro leerde bewegingen van d( menigte die niet goed wis', waarheen te gaan. Ook het' eigenhandig optreden var,; twee Haagse rechercheurs] die op eigen houtje demon stranten inrekenden, valt in deze op. Oosting kan in zijn rappoit alleen dé gedragingen van groepen en organisatie; beoordelen. Dat leidt tot eert algemene uitspraak overdi deels gebrekkige communi catie. Hij doet dat zonder man en paard te noemen Oosting stelt dat de comma nicatie onderdeel van natte beraad moet zijn in de Haag se gemeenteraad, in de poli- tie-opleiding en in de Twee de Kamer. De jongerenorga» nisaties hopen echter wel dat de namen worden ge-, noemd van de personen dit direct verantwoordelijk zijr voor het escaleren van de de monstratie. De ombudsman is gerustge steld dat het optreden van de ME niet geheel, in zijn ter minologie, als „onbehoor lijk" moet worden afgescM- derd. „Het is goed dat eer belangrijke mate van profes sionaliteit aan de dag is ge legd. En dat mag men var een professionele politieor ganisatie ook verwachten' De ombudsman heeft 4 stellige verwachting dat zj rapport niet in de la w dwijnt. „Ik ben ervan om tuigd dat mijn bevinding nog op veel plaatsen tem het licht worden" gehoudj|| En dat is goed." door Wilfred Scholten Ongeveer 40 procent van de kiezers wil dat de verkie zingen voor de gemeenteraad, de Tweede Kamer en het Euro pees Parlement volgend jaar op één dag gehouden worden. Als dat niet mogelijk is, vindt 37 procent dat deze verkiezingen - zoals bedoeld - op drie verschil lende dagen moeten worden ge houden. Het idee van premier Lubbers om de verkiezingen voor de Tweede Kamer en voor de gemeenteraad beide op 2 maart te houden, wordt reso luut verworpen: slechts acht procent van de kiezers voelt daarvoor. Dit blijkt uit een intern, vertrou welijk onderzoek van de PvdA. De uitslag is des te opmerkelij ker, omdat PvdA-voorzitter Rottenberg het plan van Lub bers steunt om de kamerverkie zingen te vervroegen. Daarmee gaat hij echter - net als Lubbers - in tegen de wens van zijn eigen kiezers. Terwijl in totaal acht procent van de kiezers het voor stel steunt, is dat wat de PvdA- en CDA-aanhang betreft nog la ger: zeven procent. Het meest zien de VVD-stemmers (15 pro cent) nog in het plan van Lub bers, dat momenteel door zijn ambtenaren wordt voorbereid. De minister-president wil dobr het vervroegen van de kamer verkiezingen van 3 mei naar 2 maart de mogelijkheid bieden dat het nieuwe kabinet zelf de begroting voor 1995 kan maken. Als de verkiezingen gewoon in mei worden gehouden, moet het huidige kabinet een 'technische begroting' opstellen, die geen beleidswijzingen mag bevatten. Op die manier wordt 1994 poli tiek gezien een 'verloren' jaar. De kiezers vinden dit geen door slaggevend argument, zo blijkt uit; het representatieve PvdA- onderzoek. Liever gaan zij vol gend jaar slechts één maal naar de stembus om hun volksverte genwoordigers voor raad. Ka mer en Europees Parlement te kiezen. Uit het onderzoek blijkt dat de aanhang van alle vier de grote partijen er ongeveer het zelfde over denkt. De VVD-kie- zers zijn het minst hiervot vinden (39 procent), de Dfó zers het meest (45). De aan! van CDA (41 procent) en F (44) zitten daar tussen. Vrijwel eensgezind zijn de zers ook over de alternate Slechts zeven procent ziet® het samenvoegen van de kï verkiezingen en die voor lid ropees Parlement (op 9 j Vrijwel geen enkele steunt het voorstel om voor de Ts? Kamer gewoon op 3 mei na) stembus te gaan en de leden het Europees Parlement e: gemeenteraad op één dag te zen (1 procent voorstanden» Karwei niet af De leden van de Tweede K zijn er ook nog lang niet uil CDA-fractie vindt dat alls het oude moet blijven: ge* de drie verkiezingen op drie schillende dagen houden, argument van Lubbers itf geen indruk. „Er liggen noj noeg wetsvoorstellen dia* handeid moeten worden, karwei is nog niet af. Vervr# verkiezingen zouden dit doorkruisen", aldus woord' ster Tegelaar. PvdA-woordvoerder De Ci( het met zijn voorzitter eens het uit oogpunt van 'beste! ke vernieuwing' gewenst is de kiezers minder dan drie! naar de stembus gaan. Maai ke combinatie de meest f ste is, weet de PvdA'er nog. Aan alle alternatieven J voor- en nadelen. Het g® probleem is dat de kamervi zing de lokale verkiezingen veel meer) kan gaan dom® Dat is voor D66 de reder, geen standpunt in te nemer kamerlid Scheltema wacN ver eerst het voorstel van mier Lubbers af. Wiet] (VVD) onderzoekt mom? de staatsrechtelijke moge'! den van de combinatie daarna wordt gekeken wal de liberalen het meest we® is. GroenLinks houdt net» CDA het liefst vast aan» staande afspraak, maar een lichte voorkeur voorss voeging van de verki® voor Kamer en Europees! ment. Franse VN-mililairen in het centrum van de belegerde Bosnische hoofdstad Sarajevo. foto Reuter

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1993 | | pagina 4