Rijk wil snel uit havenschappen
Protest tegen oesterproject Dow
in
ei:
h
Appelpluk is in volle gang
Kantoorhandel
Roskam failliet
kQ
I Produktschap tegen
foorstel voor nieuw
boetesysteem vissers
Stroomstoringen op
Walcheren treffen
ruim 1600 woningen
Kraan
Arnemuiden maakt van bloembak betonblok
]ruinooge: kapitale Zeeuwse belangen op het spel
dBE:
PZC
zeeland
DONDERDAG 9 SEPTEMBER 1993
n onze verslaggever
ARNEMUIDEN - De gemeente
Arnemuiden gaat de bloem
bakken in de Langstraat vol
storten met beton. Bijna weke
lijks zijn de bakken doelwit
van vandalisme en na dat drie
kwart jaar te hebben aange
zien is de gemeente het nu zat,
aldus burgemeester drs H. Vis
ser. „Dit soort maatregelen is
inderdaad niet leuk", meldt
hij desgevraagd. „Ik zie dit
dan ook als een aanklaeht te
gen de daders."
De bloembakken hadden aan
vankelijk een tweeledig doel,
aldus de burgemeester. De
planten in de natuurstenen
bakken moesten de winkel
straat opfleuren en tegelijker
tijd ervoor zorgen dat auto's
niet te hard zouden rijden. De
bloemen worden echter keer op
keer uit de bak getrokken, zo
dat de gemeente besloten heeft
ze niet meer in te planten. In
plaats daarvan worden de bak
ken gevuld met zand en beton
en bedekt met een laagje na
tuursteen. „Nog steeds een
stukje verfraaiing", vindt Vis
ser.
De juiste verhouding van het
vulsel is met zorg in de gaten
gehouden, zodat de bakken tij
dens een strenge vorstperiode
niet uit elkaar barsten en zo
vandalen van munitie voor
zien. Het besluit de bloembak
ken niet door een andere ver
keersremmer te vervangen
geeft aan dat Arnemuiden niet
buigt voor vandalen, aldus Vis
ser. „Het is ook niet ons streven
het hele dorp vol beton te leg
gen."
ionze verslaggevers
LISSINGEN - Het Rijk wil
liet eind van het jaar uit de
juwse havenschappen tre
in, Hel kabinet heeft toch geld
londen voor de afkoopsom
e daaraan te pas komt. Minis-
j, E. Andriessen heeft de
ovincie en de gemeenten in de
ivenschappen laten weten
nncnkort te willen onderhan
den over de voorwaarden
aarouder de deelname van de
jkso verheid kan worden
icindig'd.
aankondiging van het Rijk is
de andere partners in de ha-
Sjhappoa Terneuzen en Vlis-
ïAi ogen als een verrassing geko
st. Dat Den Haag uit de
happen wil, is op zichzelf niets
iuws, wel de termijn waarop
|r itzou moeten gebeuren. „Érg
JK nbitieus", noemde de voorzit-
van beide schappen, econo-
jgecleputeerde D. J. P. Bruin-
ge, de voortvarendheid waar-
e de nationale overheid wil
Hij verzekerde dat
irovincie en de gemeen-
;i de nadruk niet op snelheid
aar op zorgvuldigheid zal ko-
i te liggen. Bruinooge: „Er
kapitale belangen voor de
yenschappen en dus ook voor
Zeeuwse economie in het ge-
W
■rle
:o
itbericht van Andriessen lijkt
saamhorigheid tussen de ha
anschappen te hebben, ver-
erkt. De Zeeuwse deelnemers
aan de twee schappen (de pro
vincie en de gemeenten Terneu
zen, Sas van Gent, Vlissingen en
Borsele) hebben afgesproken ge
zamenlijk met het Rijk te gaan
onderhandelen. Bruinooge
toonde zich verheugd over deze
blijk van eendracht: „Samen op
trekken is van groot belang om
een zo goed mogelijk resultaat
voor Zeeland te behalen."
Tactisch
Over de inzet, van de haven
schappen bij de onderhandelin
gen wilde Bruinooge zich om
tactische redenen niet uitlaten.
„Als een deelnemer uit een ge
meenschappelijke regeling weg
wil, dan kan dat natuurlijk", los
te de havenschapsvoorzitter
toch een schot voor de boeg,
„maar dan zal er wel een uit
koopsom betaald moeten wor
den. Dat is nodig om de andere
partners in staat te stellen ver
der te gaan zonder al te grote fi
nanciële risico's. Onderhande
lingen daarover zijn een moeilijk
traject, of er moet meteen vol
doende geld worden toegezegd."
De havenschappen, de provincie
en de gemeenten Borsele, Mid
delburg, Sas van Gent, Terneu
zen en Vlissingen hebben eerder
dit jaar een wensenlijst met ver
beteringen in de infrastructuur
van de Zeeuwse zeehavens naar
Den Haag gezonden. De investe
ringen daarop komen in totaal
op driekwart miljard gulden uit.
Volgens Bruinooge is het 'te
makkelijk' om te veronderstel
len dat het Rijk uit de schappen
mag vertrekken wanneer een
deel van die wensen wordt inge
willigd. „Het worden ingewik
kelde onderhandelingen", be
klemtoonde hij. „Je praat over
de boekwaarde van de haven
schappen, over verwachtings-
waarde, over investeringswaar-
de en over onzekerheden in de
toekomst. Je komt dan op voor
Zeeuwse begrippen enorme be
dragen uit." Mochten de onder
handelingen eventueel vastlo
pen, dan kan de rechter worden
gevraagd een uitspraak te doen.
In 1989 kondigde het toenmalige
kabinet in het Tweede Struc
tuurschema Zeehavens al aan
dat het Rijk zich wilde terug
trekken uit de Zeeuwse haven
schappen. Eind vorig jaar liet
minister J. R. H. Maij-Weggen
van Verkeer en Waterstaat de
schappen weten dat ze nog
steeds vasthield aan dit voorne
men, maar dat ze er geen geld
voor had. Dat geld zou in een re
geerakkoord van een nieuw ka
binet gereserveerd moeten wor
den. Bruinooge veronderstelde
toen verheugd dat de rijksover
heid nog wel tot aan het eind van
de eeuw bij de havenschappen
betrokken zou blijven.
Dat het Rijk nu toch ineens de
financiële middelen heeft om
zijn terugtredingsplan ten uit
voer te brengen, komt omdat
geld dat gereserveerd is voor een
aantal projecten in de economi
sche infrastructuur dit jaar niet
zal worden uitgegeven. Dat geld
is afkomstig uit de aardgasba
ten.
Volgens burgemeester R. C. E.
Barbé van Terneuzen (hij is be
stuurslid van het havenschap in
de Kanaalzone)) hoeft het terug
treden van het Rijk uit het
Zeeuws-Vlaamse havenverband
geen grote gevolgen te hebben.
„Financieel zijn we gezond. De
toekomstperspectieven zijn
goed, we zullen het dan ook wel
redden. Toch zit er een nega
tieve zijde aan het afhaken van
de centrale overheid. De haven
schappen konden voordeel trek
ken uit de grote kennis op de mi
nisteries, profiteren van de rijks
inbreng op het gebied van de ac
quisitie. Zulke zaken zullen we
toch op eigen kracht moeten
doen en dat maakt alles toch iets
moeilijker", aldus Barbé.
monze verslaggever
ilSSINGEN - Het Produkt-
hap voor Vis en Visprodukten
niet tevreden over het nieuwe
Isvoorstel voor een nieuw
lelesysteem voor vissers. Mi-
ster drs P. Bukman (Land-
Natuurbeheer en Visse-
Iwil zonder tussenkomst van
strafrechter administratieve
nctics opleggen. Het produkt-
hap vreest dat de ongelijk-
iil tussen georganiseerde en
•georganiseerde vissers
Jft bestaan. De bewindsman
it, vindt de organisatie, het
(Voorstel bijstellen.
[dit moment maakt de Alge-
le Inspectie Dienst (AID)
het ministerie bij een gecon-
leerde overtreding proces-
op. De visser kan met
litie tot een schikking komen
ijn verhaal doen voor de eco-
nische politierechter. Vol
's Bukman leidt die werkwij-
niet tot tegenhouden van
ïschrijdingen op de vangst-
'ta, De boetes die de rechter
egt zijn meestal zo laag, dat
lonend is meer te vangen dan
oegestaan.
produktschap pleit al een
tel jaren voor de invoering
administratieve sancties,
dit moment kan alleen straf-
telijk worden opgetreden.
ewei rechters in de afgelopen
tn hogere boetes oplegden,
[volgens de organisatie nog
lm alle'gevallen worden ge-
oken van een effectief 'sanc-
liveau'. Door de invoering-
administratieve boetes kan
eon doelmatiger sanctiebe-
j worden gevoerd.
'gelijkheid
Organisatie vreest dat de on-
Ikheid bij ft bestaan tussen
- hd zijn van een regio-
e§roep en vissers die niet zijn
^sloten. Begin dit jaar orga-
*rde een groot aantal vissers
verenigingen. De groep
telt contingenten en kan zelf
tuchtrechtelijke boetes op
gaan haar leden. Het pro-
p vreest dat door de
'we wet vissers die in groe-
zijn vertegenwoordigd, twee
"tel kan worden opgelegd:
administratieve boete van
tean en een sanctie vanuit
groep. Vissers die niet zijn
rganiseerd kunnen maar één
krijgen. Het produkt-
apacht dit onaanvaardbaar.
tot een effectief lik-op-stuk-
1(1 te komen moet aan alle
tea een zogeheten bestuurlij
ke waarborgsom worden opge
legd. De vissers betalen dan een
bedrag nog voordat een regel is
overtreden, waarna de visser het
geld kwijt is als toch een overtre
ding wordt geconstateerd. Het
produktschap is het ook niet
eens met Bukmans standpunt
dat rechters de vissers laag be
boeten. De laatste jaren is er
juist sprake van dat rechters ho
gere boetes opleggen. De organi
satie vindt het verder onjuist om
het motorvermogen en de lengte
van de visreis als criteria te ne
men voor de hoogte van de boe
tes. Het zou beter zijn de 'schade
aan de visbestanden' te hante
ren bij de nieuwe sanctiemaatre
gelen.
Appelpluk in een boomgaard in Oudelande.
van onze verslaggever
OUDELANDE - De fruitpluk is in volle
gang. De telers hebben seizoenwerkers
ingezet om de rijpe appels en peren uit de
takken te halen.
Een handige plukker vult in een uur een
kist met 160 tot 200 kilogram fruit. De te
lers zijn niet ontevreden over de oogst.
„Het wordt een best perejaar", weet fruit
kweker Rien van Hekken uit Oudelande.
Maar wat voor elk beroep geldt, geldt voor
de fruitteelt des te meer: aan het vak kle-
foto Willem Mieras
ven ook legio nadelen. De teler moet elk
jaar weer voldoende plukkers weten te
vinden en is sterk afhankelijk van het
weer en de markt. Eén hagelbui kan een
oogst vernietigen. Eén goede Europese
opbrengst kan de winst teniet doen.
zie ook pagina 17
Dierenbescherming: ook een schelpdier heeft gevoel
van onze verslaggever
TERNEUZEN - Zestien oesters bewa
ken sinds dinsdagavond de koelwater-
stroom van Dow Benelux bv in Terneu
zen. Het petrochemieconcern is daarmee
het eerste industriebedrijf ter wereld
dat levende organismen heelt ingescha
keld om de inname van koelwater te op
timaliseren en de uitstroom van milieu
onvriendelijke stoffen verder terug te
dringen.
Het anderhalf miljoen gulden kostende
project werd woensdag officieel gepre
senteerd. De Nederlandse Vereniging
voor de Dierenbescherming heeft ontzet
gereageerd op de nieuwe methodiek van
Dow. De vereniging wil een wettelijk ver
bod op het gebruik van oesters en klein-
dieren (zoals vissen voor controle van de
waterkwaliteit en vogels in oude drukke-
rijenl'in industriële processen.
Dow Terneuzen gebruikt voor koeling
van haai- fabrieken water uit de Wester-
schelde. Een probleem daarbij is dat de
waterinname-installatie voortdurend te
kampen heeft met de aanhechting van
mosselbroed. Wanneer dit broedsel in het
koelsysteem gaat groeien, kunnen er ver
stoppingen en lekkages ontstaan. Dow
verjaagt de mossels door bleekwater in
de koelwaterleiding te pompen. Deze do
sis chloorbleekloog belandt aan het ein
de van het systeem in de Westerschelde
en belast zo het milieu.
Om de dosering zo laag mogelijk te hou
den. zijn nu oesters ingeschakeld. De die
ren zijn zeer gevoelig en reageren ogen
blikkelijk op veranderingen van hun
leefklimaat. Op beide schelphelften van
acht oesters is met speciale tandartsen-
lijm een sensor bevestigd. De sensoren re
gistreren per seconde de beweging van de
schelpsluitspier.
Iedere reactie wordt doorgegeven aan
een computer, waardoor nauwkeurig kan
worden bepaald of de bleekwaterdose-
ring voldoende is om de schelp te doen
sluiten. Blijkt dat het geval, dan is de
hoeveelheid eveneens genoeg om het
mosselbroed uit het; koelwatersysteem te
verjagen. De acht andere oesters bij de
uitlaat yan het systeem horen zich daar
entegen prettig te voelen en dus de
schelp te openen. Een open schelp geeft
aan dat het bleekwater goed is afgebro
ken. Houdt de oester z'n klep dicht, dan
kunnen ook op dit vlak ogenblikkelijk
milieubeschermende maatregelen wor
den genomen.
Het biologische wapen tegen de onge
node gasten is bedacht door drs H. Jen-
ner van KEMA Milieu Services en spe
ciaal voor Dow uitgewerkt door ir L. Pa
ping van de afdeling procesontwikkeling
naftakrakers van het Terneuzense che
miebedrijf. Volgens Paping levert de
nieuwe methodiek het concern een forse
besparing op. „We hoeven nu niet langer
extra koelwater in te nemen (de conven
tionele manier van werken), omdat het
mosselbroed de aanvoer deels blokkeer
de. En aan de andere kant hoeven er ach
teraf geen extra maatregelen worden ge
nomen om het milieu te beschermen. Die
totale investering van anderhalf miljoen
gulden hebben we binnen twee jaar te
rugverdiend". aldus Paping.
De Dierenbescherming is allerminst
overtuigd van de goede bedoelingen van
Dow Terneuzen. Volgens de vereniging is
er sprake van een verkapte bezuiniging
waar oesters de dupe van worden. „Ver
schrikkelijk", reageert woordvoerder N.
Dorland van het hoofdkantoor in Den
Haag. „De dieren worden gebruikt voor
iets waar met alle technische kennis van
tegenwoordig waarschijnlijk wel alterna
tieven voor kunnen worden bedacht. Dit
is toch idioot. Er wordt bleekwater door
een pijp gepompt om mossels te doden en
oesters mogen zich vervolgens laten wel
gevallen dat ze allerlei giftige stoffen door
hun lichaam krijgen om de bewust ver
oorzaakte vervuiling weer recht te trek
ken. Men beseft niet dat men met levende
wezens te maken heeft. Dieren hebben al
tijd nog zoiets als intrinsieke waarde.
Zelfs een oester is geen ding, maai- heeft
ook een gevoelsleven", aldus Dorland.
Dow Benelux gebruikt sinds gisteren
oesters als bewakers: zestien met senso
ren uitgeruste schelpdieren helpen het
bedrijf de inname van koelwater te opti
maliseren en de uitstroom van milieu
onvriendelijke stoffen terug te dringen.
foto Peter Nicolai
van onze verslaggever
ARNEMUIDEN - Ruim acht
honderd woningen in Arnemui
den en Nieuw- en Sint Joosland
hebben in de nacht van dinsdag
op woensdag zonder stroom ge
zeten als gevolg van een uitzon
derlijk lange stroomstoring. De
zogenaamde 10.000 Volt-sto-
ring, een defect in de kabel van
een transformatorhuisje, trad
om 3.15 uur op. Pas tegen 7.30
uur slaagde de storingsdienst
van Delta Nutsbedrijven erin
de stroomvoorziening weer op
gang te krijgen. In dezelfde
nacht, omstreeks 5.51 uur, raak
ten ook ongeveer achthonderd
verbruikers in Biggekerke,
Koudekerke en Vlissingen-
Lammerenburg van stroom ver
stoken.
Districtschef G. A. Fokker van
Deltan spreekt van een 'gecom
pliceerde storing' in Arnemui
den, omdat het defect moeilijk
was te vinden. Normaal gespro
ken wijst meting van een ver
dachte kabel snel uit of sprake is
van kortsluiting; dit keer was de
storing gemaskeerd, omdat het
er op leek dat de kabel zichzelf
'min of meer had hersteld'..
GOES MODESTAD
l! «EXT VAX HAUTE WELKOM OP ON'ZH
M0DISCH KLASSIEKE SHOW
morgen 10 september
14.00 iiui' op de Grote Markt
te Goes
TOEGANG IS GRATIS
Steutel Herenmode
Bliek Modehuis
AnneMarel
Modehuis Berco
Dies Kosten
De storing trof drieëntwintig
transformatorhuisjes. Die zor
gen voor de stroomvoorziening-
in heel Nieuw- en Sint Joosland,
de helft van Arnemuiden en de
Quarlespolder. De storing trof
vooral boerenbedrijven, die
moesten wachten met het mel
ken van koeien, en ook de warme
bakker in Nieuw- en Sint Joos
land, die pas tegen elf uur vers
brood had.
Kabel
In Arnemuiden was de storing
vermoedelijk te wijten aan een
versleten verbindingsmof, in
Koudekerke ging het om een be
schadigde kabel. Daar was voor
de helft van de aansluitingen het
leed na een half uur geleden en
om 6.45 uur was de storing ge
heel verholpen. Op het verdeel
punt in Biggekerke zijn tijdelijk
meer verbruikers aangesloten,
omdat Deltan in Vlissingen be
zig is met de vervanging van
twee vermogenstransformato
ren, De twee stroomstoringen
staan overigens los van elkaar.
Minister Dales
neemt nieuwe
sirene in gebruik
MIDDELBURG - Minister C. I.
Dales van Binnenlandse Zaken
neemt maandag 20 september
in Middelburg de eerste sirene
van het nieuwe Waarschu
wingssysteem in gebruik. Om
ongeveer 16.15 uur zal in Mid
delburg ook het geluid van de
sirene te horen zijn.
Om misverstanden te voorko
men - een dergelijke sirene is ge
woontegetrouw op de eerste
maandag van de maand te horen
- informeert de gemeente Mid
delburg de bevolking in adver
tenties en publikaties in kranten
en huis-aan-huisbladen over de
ze afwijkende gang van zaken.
■H
van onze verslaggeefster
MIDDELBURG - Zeelands
grootste kantoorvakhandel
Roskam Kantoorefficiency in
Middelburg is failliet ver
klaard. Woensdag heeft de
rechtbank het faillissement uit
gesproken. Het was de stap naar
nieuwbouw op het industrieter
rein Arnestein die het bedrijf de
kop heeft gekost. In augustus
1992 betrok Roskam het nieuwe
pand. De investeringen vielen
veel hoger uit dan oorspronke
lijk de bedoeling was. Bij Ros
kam werken zestien mensen.
Volgens eigenaar R. Boone
speelden meer factoren een rol
dan alleen de verhuizing van de
Dampoortweg naar de Arne-
steinweg. „Op dat moment had
den we ook te veel mensen in
dienst. Daarom is er eerder dit
jaar een sanering geweest. Ook
onze voorraden waren te groot
en die konden we niet terug
schroeven". verklaart een te
leurgestelde Boone.
Onlangs kondigde de bank aan
de kraan dicht te draaien. Voor
R. Boone was dit de aanleiding
om een faillissement aan te vra
gen, ook al heeft het bedrijf vol
gens hem nog voldoende toe
komstperspectief. „De omzet
was, ondanks de recessie, naar
verwachting. We zouden zeker
binnen onze begroting zijn ge
bleven. We hebben mogelijkhe
den genoeg."
Het personeel stond woensdag
nog niet op straat. Boone wil de
zaak open houden, mits curator
mr J. Boogaard daarvoor toe
stemming geeft. „Zo lang het
mag. ga ik door. Ik heb hierover
overeenstemming bereikt met
de participanten. Vandaag of
morgen verwacht ik een ant
woord van de curator."
Met het faillissement van Ros
kam gaat een oud familiebedrijf
verloren. Vorig jaar bestond de
kantoorvakhandel 55 jaar. Het
bedrijf begon als kantoorboek
handel annex drukkerij in de
Kromme Weele in Middelburg.
Naast de verkoop van kantoor
artikelen en kantoormachines
verzorgt Roskam projectinrich
ting.
Zakkenrollers
GOES - Twee winkelende vrou
wen zijn woensdagmiddag in
Goes het slachtoffer geworden
van zakkenrollers. Een inwoon
ster van Wissenkerke werd van
haar knip beroofd in een winkel
aan het Kolvenicrshof. In de
portemonnee zat tweehonderd
gulden aan contant geld.
De geldbuidel van een andere
vrouw, afkomstig uit Haarlem,
werd in de Gasthuisstraat ge
rold.
Het sanitair op dat Goese
kantoor functioneert niet
'meer geheel naar behoren.
Vooral het kraanwerk. in
hel personeelskeukentje
iverkt nogal stroefjes: vaak
dient er enige spierkracht
aan te pas te komen om de
kraan te sluiten.
Die spierkracht ontbrak,
gisteren echter. En zo kon
het gebeuren dat een vrou
welijk personeelsliddat in
eenzaamheid haar arbeid
verrichtte, bij het zetten van
een kopje thee danig in pa
niek geraakte. Hoe ze ook
wurmde en morrelde, de
ivarm-waterkraan blééf een
stomende straal produce
ren.
Wat doet een mens in zo'n
gevalDat deed zij dus ook:
de loodgieter bellen.
De gehele middag klonk
vanuit dat keukentje een
krachtig geklater. Tot ein
delijk. vele honderden liters
water later, de Man met de
Tang arriveerde.
De ambachtsman bezag de
situatie mei kennersblik en
had de zaak binnen één se
conde onder controle.
„En denk erom mevrouw
tje", sprak hij voordat-ie het
kantoor weer met een grijn
slach verliet, „voortaan ivèl
de goeie kant opdraaien,
hè
