Forellen als toeristische attractie
Jnieke vondst in Oosterschelde
dagmenu...
Bij Econ Services
in Middelburg
elf man op straat
mos
.nbraken opgelost
n vakantiehuizen
Proefabonnement
uiker ontdekt van hertegewei gemaakte bijl uit Steentijd
van onze verslaggever
MIDDELBURG - Elf van de
vijfentwintig werknemers van
het bedrijf Econ Services in
Middelburg staan op straat.
Veertien personeelsleden hoe
ven voorlopig niet terug te ko
men. De rechtbank in Rotter
dam sprak dinsdag het faillisse
ment uit over Appendage Revi
sie Services (ARS), waarin al
het personeel is ondergebracht
dat voor Econ Services werkt.
Econ Services heeft ook vesti
gingen in Zuidland bij Rotter
dam en Ten Post in Groningen,
en is gespecialiseerd in de fabri
cage en het onderhoud van on
der meer afsluiters en regel klep
pen voor hoofdzakelijk de che
mische industrie. Het houdt zich
bovendien bezig met meet- en
regeltechniek.
Het bedrijf is overgenomen door
Hardenberg Beheer in Rotter
dam en blijft onder dezelfde
naam werken. Van het totale
aantal werknemers - 125 - blij
ven 58 personeelsleden in dienst
van Econ Services.
Econ Services nam twee jaar ge
leden ARS over. De activa van
het bedrijf waaronder het perso
neel) werden ondergebracht in
ARS. de passiva (zoals gebou
wen) in Econ Services. De moe
dermaatschappij was tot dins
dag de Koninklijke Eeonosto
Groep.
Volgens FN V-bestuurder G.
Frielink van het district Rotter
dam is ARS het slachtoffer ge
worden van onder meer de te
ruglopende orders in de chemie.
Hij vermoedt echter ook dat de
dumpprijzen waarmee sommige
concurrenten orders aannamen,
niet altijd met legale praktijken
verwezenlijkt konden worden.
..Zulke prijzen waren niet in alle
gevallen zuiver op de graat.
Daarvan is ARS de dupe gewor
den."
Formeel hoeven de werknemers
van het failliete concern niet op
een sociaal plan te rekenen, al
wordt daar op dit moment nog
wel door FNV en Eeonosto over
gepraat. Frielink is optimistisch
over de kans van slagen. „Ik heb
concrete aanwijzingen dat een
eventuele afvloeiingsregeling
mogelijk is."
Directeur H B. Hardenberg van
Hardenberg Beheer ziet op dit.
moment geen opleving in de eco
nomie. Hij acht het echter moge
lijk dat. naast het gedeelte van
het personeel dat opnieuw in
dienst genomen is. op termijn
meer werknemers aan de slag
kunnen.
Insluipers stelen
tv en NS-kaart
MIDDELBURG - Een woning
aan de Zuidsingel in Middel
burg heeft tussen 10 en 12 augus
tus ongewenst bezoek gehad
van insluipers. Ze namen een
kleurentelevisie en een korting
kaart van de NS mee. Er is geen
spoor van braak gevonden.
Verhuizers van formaat!
Advertentie
vier weken de PZC voor 13,-
(éénmalig binnen zes maanden)
Handtekening:
In enveloppe zonder postzegel zenden naar:
PZC. afdeling abonnementen
Antwoordnummer I23 4380 VB Vlissingen
'Bellen gaat sneller! 01 184 84216
"Prijs per dag bij een kwartaal abonnement
De PZC, 'n dijk van een krant
- zeeuwse almanak
Hij kan het maar niet laten,
die man uit Goes. Staande
uitdrukkingen zijn hem
blijkbaar met de paplepel
ingegoten en strijk en zet
miskleurt hij zijn taal er
mee.
Zo liggen mensen die slapen
bij hem altijd op één oor. Als
ze tijdig opstaan, zijn ze
vroeg uit de veren. Inbre
kers zijn lieden die behoren
tot het dievengilde en de po
litie duidt hij aan als de hei
lige Hermandad. Slaat ie
mand op de vlucht, dan laat
die man uit Goes hem de
kuierlatten nemen en ivie te
laat thuiskomt, vindt de
hond in de pot.
Zijn collega's is dit doffe
taalgebruik een doom. ja
zelfs een balk in het oog. Ze
hebben hem al een aantal
malen gevraagd of hij zijn
versleten beelden wil thuis
laten, maar hij doet dan net
of zijn naam haas is.
In zijn omgeving heeft men
nu besloten korte metten
met hem te maken.
Als hij zijn leven niet betert,
zal men hem negeren.
Pardon. Doen of hij lucht is.
De onlangs door J. Valster opgedoken bijl - gemaakt van een fossiel van een miljoen jaar oud
wei, die in 1942 werd gevonden door A. van Dijk.
- en de kleinere bijl van een hertege-
foto Ruben Oreel
PZC zeeland
gulp mfw™ ZATERDAG 14 AUGUSTUS 1993
min. 13°
max. 25
Nrd.zee 18°
Schelde 18°
Joos van Ghistelles,
de heer van Moere
en als zodanig ook baas
van het nietige Zuid-
dorpe, smokkelde in
1481 in zijn bijbel ivat
boekweitzaad mee uit
Palestina. Niemand
heeft de ridder die daad
ooit kwalijk genomen,
want door zijn toedoen
kregen de boeren in on
ze contreien er een
nieuio gewas bij om te
verbouwen. Het volk
kreeg een aanvulling
opzijn toen toch weinig
gevarieerde menu
kaart.
De smokkeldaad wordt
jaarlijks in Zuiddorpe
'westelijk herdacht met
kraampjesmarkt,
dksspelen, trimlopen
on demonstraties van
oude ambachten. Van
daag en morgen tl4 en
15 augustus i is het weer
zover. Plaats van han
delen: het dorpsplein
van het rustieke grens
dorp.
Evenementenagenda
op pagina 15
1SSINGEN - De Vlissingse
ilie heeft drie inbraken in
iailiewoningen aan de Wal-
aakust opgelost. Afgelopen
stónde betrapte de politie
afren een 35-jarige Vlissin-
[HOjheterdaad. Vrijdag werd
tófe) voorgeleid aan de offi-
[ènn justitie, die besloot de
Issworlopig achter slot en
/rille zetten.
Volgens een woordvoerder van
de Vlissingse politie zijn de twee
Vlissingers verantwoordelijk
voor drie inbraken in de week
van 4 tot en met 8 augustus. Zij
stalen audio-apparatuur, foto
toestellen, geld. sieraden en fiet
sen uit vakantiewoningen in
Zoutelande, Biggekerke en Kou-
dekerke. Een deel van de buit is
teruggevonden.
door René Hoonhorst
Forellen die door een hoepel
springen of een meter bo
ven de waterspiegel met z'n
drieën synchroon een dubbele
salto uitvoeren, zie je er niet.
Het is tenslotte geen 'forella-
rium'. Maar met een beetje ge
luk ziet de bezoeker die wat
voer in het water gooit wel een
aantal forellebekjes boven de
de kweekbakken uitkomen,
die 'Zeg ken jij de mosselman'
playbacken.
J. Claassens exploiteert de
'drijvende forellenfarm in de
haven van Breskens'. De 'vis-
boerderij' is gevestigd in de
voormalige binnenvaarttanker
Evelijn. In de buik van Evelijn,
die al ruim elf jaar ligt afge
meerd aan het steigertje tussen
visserij- en jachthaven, zwem
men forellen en andere vissen
rond. Het 'drijvende' wijst van
zelfsprekend op de huisvesting-
van de kwekerij. Maar de farm
drijft meer op gerookte, ge
kookte en gebakken vis, die
wordt opgediend in het restau
rant dat op het schip is ge
bouwd.
Dat zijn forellenfarm een toe
ristische attractie is. vindt
Claassens wel leuk. Zo lang het
om culinaire toeristen gaat.
kan zijn restaurant er alleen
maai- wel bij varen. Om niet-
fïjnproevers af te schrikken,
heeft Claassens vorig jaar een
beetje impopulaire maatregel
moeten nemen. 'Voor bezoek
aan de forellenfarm consump
tie verplicht', brommen stic
kers nu tegen mensen die het
restaurant linea recta door
banjeren naar de kweekbak
ken.
De restaurateur annex visboer
is overigens de kwaadste niet.
Een gezin met vier kinderen of
een rugzaktoerist hoeft echt
geen vier-gangen-maaltijd te
bestellen om een glimp van de
forellen op te vangen. „In het
seizoen was het vaak zo druk
op het schip dat de mensen die
kwamen eten bijna niet aan
een tafel konden gaan zitten.
Aan de bar hangen was al hele
maal onmogelijk door al het ge
loop. Vandaar dat we tegen
woordig een consumptie ver
plicht stellen." Maar als een
kleuter met een gulden in de
hand om een zakje forellevoer
vraagt, zal Claassens niet
streng tegen het kind zeggen
dat het eerst zelf iets dient te
consumeren alvorens de vissen
gevoederd mogen worden.
Gouden handel
Het lijkt de leek dè gouden
handel. Je verkoopt de farm-
gangers forellevoer en spaart
zelf geld aan voer en arbeid uit.
De vetgemeste vissen verkoop
-
- uitgestort. Het regent en de
meeste verblijfsrecreanten
houden zich schuil.
Gekleed
De families Bansemer en
Höing uit Bocholt en Borken
zijn het binnen zitten echter
zat. Door een beetje regen laten
ze zich niet afschrikken: de
bakvissen-in-spe Janine (7). Jill
(6). Katja (4) en Mona (2) zeker
niet. Volgens goed-germaanse
traditie zijn ze er trouwens op
gekleed. Modern bovendien.
Geen saai blauw of geel; nee
laarzen, capes en zuidwesters
in alle kleuren van de regen
boog.
De forellen zijn een beetje
moeilijk te zien in het troebele
water. Af en toe is er wat ge
spartel waar te nemen als een
hongerige vis een aanval op
iets eetbaars doet. Vader
Höing tilt de kleine Mona op en
wijst haar - afgeleid door acti
viteiten in de haven - op 'gros
se Schiffe' die in de bak rond-
foto Oscar van Beest
zwemmen. Moeder Höing en de
Bansemertjes moeten er om la
chen en pa is zelf ook niet te be
roerd om zich, met Mona nog
op de arm. om te draaien en de
peuter te wijzen op een 'grosser
Fisch' die net de haven binnen
vaart.
Mona ziet in de hard oranje ge
schilderde baggeraar een
'brandweerboot'. Een hogere
macht wil die misvatting even
rechtzetten en bewijst door het
openzetten van de hemelslui
zen dat Breskens even geen
blusboot nodig heeft. Verstok
te hengelaars willen nog wel
eens verkondigen dat regen het
ingrediënt is voor 'prima vis-
weer'. De Duitse vakantiegan
gers denken daar iets anders
over. Ze zijn al lang blij dat ze
de dure foto-apparatuur in het
Nieuwvlietse vakantiehuisje
hebben gelaten. Die bagger-
boot zal morgen toch vanaf een
duintop ook nog wel voor de
lens te krijgen zijn?
bng
jnze verslaggever
ISSINGEN - Een unieke
dst. Zo omschrijft tweede
servator van het Koninklijk
uffs Genootschap der We-
sfhappen J. M. Moraal het
nverp dat J. Valster ruim
week geleden opdook in de
ilerschelde. Het is tegelij-
tijdeen fossiel uit de Ijstijd
sbu- fgn werktuig uit de Steen
den het doet vermoeden dat
land zo'n tien- tot vijftien-
>end jaar geleden perma-
werd bewoond en niet al
door jagers of nomaden
Z rd bezocht, zoals tot dusver
gaangenomen. „Ik moest bij-
in een dwangbuis toen dat
!;aan boord werd gebracht",
iMoraal. „Zo blij was ik."
telde duiker als de conserva-
eeeit aan dat wetenschappe-
onderzoek nog moet uitwij-
hoe bijzonder de vondst pre-
is. Maar met een grote slag
de arm durven zij toch wel de
orieën prijs te geven die de
idst hun heeft ingegeven.
;er is in ieder geval dat het
om een fragment van een
vorpen gewei van een hert
meer dan een miljoen jaar
•den heeft geleefd in een war-
periode van de Ijstijd.'In te-
g tot wat veel mensen
to, wisselden koude en
warmere perioden zich in de Ijs
tijd af, vertelt Moraal. Van zoog
dieren die in zo'n warmere pe
riode leefden, worden regelma
tig fossielen gevonden in de Oos
terschelde. Zo beschikt het
Zeeuws Genootschap over onge
veer vijftien versteende hertege
weien. Maar het bijzondere is
dat dit fossiel al in de Steentijd is
gevonden door mensen die er
een bijl van hebben gemaakt.
In 1942 vond de Vlissinger A. van
Dijk op het strand bij Domburg
een bijl, gemaakt van een gewei.
Maar dat gewei dateerde uit de
zelfde periode als het werktuig
zelf. Voorzover Moraal weet is in
Nederland nog nooit eerder een
bijl gevonden, gemaakt van een
fossiel. „Die mensen die dat ding
vonden waren niet stom, die be
grepen wel dat het een gewei
was", licht hij toe. „Maar ze moe
ten verbaasd zijn geweest over
het gewicht en de hardheid. Het
was echt een kwaliteitsbijl, kei
en keihard." Het fossiel is moge
lijk aangescherpt, want het ver
toont haksporen en krassen.
De eenentwintig centimeter lan
ge en vijf centimeter brede bijl
weegt ongeveer zevenhonderd
gram, de iets kleinere bijl van
Van Dijk slechts driehonderd.
Een verschil dat verder opvalt is
dat in de fossiel-bijl een rond gat
is geboord, terwijl de Van Dijk-
bijl een ovalen steel had. Dat
kan toeval zijn. maar het zou ook
kunnen betekenen dat de laat
ste later is gemaakt, toen men
sen hadden ontdekt dat een ova
len steel meer stevigheid biedt.
Valster en Moraal hopen de hou-
tresten die in de bijl zijn achter
gebleven te kunnen dateren met
de radioactieve koolstofme
thode. Door meting van de
radioactiviteit kan een behoor
lijk betrouwbare schatting wor
den gemaakt van de tijd waaruit
de bijl stamt. Nu houdt Moraal
het op ongeveer tien- tot vijftien
duizend jaar geleden. Omdat ja
gers en nomaden in die tijd ver
moedelijk niet al te veel werktui
gen meenamen, vindt hij de
vondst een ondersteuning voor
zijn theorie, dat Zeeland rond
die tijd permanent werd be
woond.
De precieze vindplaats wil Val
ster niet noemen. Hij houdt het
op de 'westelijke Oosterschelde'.
De duiker, zelf lid van het
Zeeuws Genootschap, heeft be
dongen dat zijn vondst ergens in
Zeeland wordt tentoongesteld.
Maar eerst gaat de bijl voor we
tenschappelijk onderzoek naar
de Rijksdienst voor Bodem
vondsten in Amersfoort.
De Duitse families Bansemer en Höing bij de forellenbak.
grote voordeel van de eigen
kwekerij is dat de consument
de forel 'bij wijze van spreken
de pan in ziet zwemmen'. De
zorgen van de ondernemer val
len echter niet op. Sommige
kweekforel went niet aan het
zoute water van de Wester-
schelde en legt het loodje: in de
zomer wil het zeewater nog wel
eens te warm worden; de net
ten die de vissen in de Evelijn
houden, scheuren soms en ook
het voeren van de vis is eerder
een na- dan een voordeel.
„De beesten worden regelma
tig overvoerd. Wat dat betreft,
is een forel een beetje stomme
vis. Hij vreet gewoon door. ook
als hij al meer dan genoeg heeft
gehad." De beste kweekforel
sluit Claassens dan ook regel
matig af voor gulle strooiers.
Deze midweekse dag worden er
niet te veel lekkernijen over de
forellen en hun maatjes - er
zwemt ook ergens een grote
rog, die Claassens van een
sportvisser heeft overgenomen
je vervolgens als 'kwaliteitsfo-
rel' tegen een afgewogen prijs
aan de mensen die even daar
voor de volgende generatie vis
sen aan een maaltje hebben ge
holpen. Het is weliswaar verve
lend dat je zelf kweekgoed
moet uitzetten en de vetgemes
te vissen moet bereiden, maar
de kosten zijn toch minimaal.
Claassens lacht een beetje als
een farmer met kiespijn. Was
het maar zo eenvoudig. Het
Elke dag uw eigen PZC voor 1,06
