Via de Himmelsleiter een enkeltje hemel
Zeerovers zetten
koopvaardij
mes op de keel
Moderne
piraterij
Motorduivels in de Eifel
Achtervolging van veertig uur
reportage
ZATERDAG 14 AUGUSTUS 1993 31
Dat de macht van criminele piratenofganisaties zich uit
strekt tot in overheidskringen blijkt volgens IMB-leider
Eric Ellen uit twee recente incidenten in het Verre Oosten. Het
eerste betreft de schatrijke Filipijnse zakenman Emilio Chan-
co, die een kantoor bezat dat uitzag over de haven van Manil
la. Van daaruit konden helers een schip-met-lading aanwij
zen dat zij graag ivilden hebben. Chanco plaatste handlan
gers aan boord van het desbetreffende schip, die op zee de
macht grepen en de rest, van de bemanning over boord zetten.
Het schip werd daarop overgeschilderd en verkocht.
Maar Chanco werd gepakt, en veroordeeld tot celstraf in de
zwaar bewaakte Muntinlupa gevangenis. Hij stelde een aan
tal bodyguards aan om zich te beschermen tegen moordpo
gingen door voormalige klanten, maar veel baten mocht dat
niet. Hij werd op 7 april in de gevangenis gedood. Volgens de
officiële lezing zou hij tijdens een vluchtpoging zijn neerge
schoten door een beivaker.
Het tweede voorbeeld doet zich eind juli van dit jaar voor in
de internationale wateren voor de kust van China, waar het
Noordkoreaanse vrachtschip Ko Mal Shan vaart. Uit het
niets duiken vier speedboten op met zwaar geschut aan boord
en veel piraten. De Ko Mal Shan geeft geen gehoor aan de
oproep de machines te stoppen en vaart gedurende twintig
uur op volle snelheid voort. Uiteindelijk weten veertien zee
rovers het schip te enteren. Zij houden de bemanning met pi
stolen onder schot en proberen koers te zetten naar de territo
riale wateren van China, om schip en lading te kunnen buit
maken. Door aanhoudend verzet van de bemanning lukt dat
niet, waarna de rovers teruggaan naar hun speedboten. Nog
negentien uur lang achtervolgen zij de Ko Mal Shan. waarna
zij het schip, zwaar gehavend door kogels, laten gaan. De Chi
nese autoriteiten verklaren uiteindelijk officieel dat het niet
ging om piraterij, maar om een 'onderschepping'Het waar
om daarvan wordt echter nooit bekendgemaakt.
.J&m. i<
De gaskraan open en dan als een speer naar beneden. Hoe platter door de bocht, hoe stoerder.
De Himmelsleiter. de golvende oprij
laan naar de Eifel. De weg is zo recht
als een lineaal en zo breed als een boule
vard. Een weg die uitnodigt tot jakkeren.
Hier laten de weekendcoureurs hun moto
ren warmdraaien. Alles moet wijken.
Herman van Veen schreef hun lijflied: Op
zij, opzij, opzij. Maak plaats, maak plaats,
maak plaats. We hebben ongelofelijke
haast...
Een fonkelend stipje in de achteruitkijk
spiegel van je auto. Het wordt groter en
groter, razendsnel. Op het moment dat je
beseft dat het de koplamp van een motor
is, hoor je langszij al een jankend geluid.
Alsof een straaljager laag over scheert.
Een paar tellen later is de motor opnieuw
een stipje. Nu aan de horizon.
Voorbij de top wacht het serieuze werk: de
steile afdalingen, de haarspeldbochten.
Daar kun je als motorrijder pas echt laten
zien datje één bent met je machine, zadel-
vast als een rodeo-cowboy.
De Himmelsleiter is slechts het opstapje.
Motorduivels beklimmen hem sneller dan
een gewone sterveling een keukentrapje.
Monschau. Schleiden, Simmerath, Ge-
münd, Blankenheim. Idyllische dorpjes
rond de Ruhrsee, aan elkaar geschakeld
door kronkelende wegen. Geflankeerd
door nog altijd groene bomen en rood
bruine rotswanden.
Stank
Maar op zaterdag en zondag wordt de geur
van het bos verdrongen door de stank van
schroeiend rubber. Hier ligt het racecir
cuit, hier halen de motormuizen alles uit
de kast. Met ware doodsverachting rijden
de weekendcoureurs er hun illegale wed
strijden. Met duizelingwekkende vaart
slalommen ze naar beneden.
Wie mee wil tellen, passeert vlak voor een
haarspeldbocht nog snel een auto. En zo'n
bocht moet bij voorkeur ruim worden aan
gesneden. Tegenliggers moeten maar
even de berm in. Wat hebben die hier trou
wens te zoeken?
De nieuwste rage: de tijdrit. Wie daalt het
snelst een helling af. De motorrijders ver
zamelen zich op de top. Met een tussen
pauze van een minuut denderen ze één
voor één de berg af. Beneden staat iemand
klaar om met een stopwatch de tijden te
klokken. De winnaar krijgt bewonderen
de schouderklopjes van de verslagenen.
Hoofdagent Willie Krietz van de politie in
Simmerath schudt zijn hoofd. ,,Ik kijk elk
weekeinde weer mijn ogen uit. Die jon
gens spelen met hun leven. En met dat
van anderen. Waarschuwingsborden zien
ze niet, kan ook bijna niet met die snelhe
den. Ik ben heel wat gewend, maar af en
toe staat mijn hart stil als ik ze voorbij zie
scheuren. De een daagt de ander uit. Wie
durft het meest? Eigenlijk is het de pest
dat de wegen in de Eifel zo goed zijn onder
houden. Soms zou ik wensen dat het ge
woon grindpaden waren. Dan lieten ze het
wel uit hun hoofd."
De meeste ongelukken gebeuren doordat
de motorcoureurs zich gigantisch verkij
ken op een bocht. „In paniek knijpen ze
dan op het allerlaatste moment vol in de
remmen", zegt Krietz. „Dan is er geen
houden meer aan. Zo'n motor schuift met
een onder je vandaan. Al die paardekrach-
ten slaan op hol."
Wonder boven wonder vallen de gevolgen
vaak mee. Wat lakschade en een ge
schaafd motorpak. Maar de engelbewaar
der zit niet altijd achterop. Vorige week
moesten hoofdagent Krietz en zijn colle
ga's nog uitrukken omdat in de buurt van
Simmerath drie motorrijders onderuit
waren gegaan. Nederlanders, twee man
nen en een vrouw, die in een haarspeld
bocht rechtdoor waren gereden en in volle
vaart tegen de vangrail knalden. In hun
slipstream bleven zeven landgenoten met
meer geluk dan wijsheid in het zadel.
De twee mannen liggen nu in het zieken
huis met een gecompliceerde beenbreuk,
de vrouw met een verbrijzeld bekken.
Ze brachten het er nog altijd beter van af
dan een motorrijder uit Geleen die ruim
een maand daarvoor een race door de Eifel
met zijn leven moest bekopen. Een Duit
ser en een Belg waren hem eerder al voor
uitgesneld.
Doden
Wachtmeester Gunther Seitz van de poli
tie in Schleiden twijfelt er niet aan dat er
nog meer doden gaan vallen. „Dat kan
simpelweg niet uitblijven. De coureurs la
chen om de risico's. Ze denken allemaal
dat ze zo goed kunnen rijden dat hen niks
kan overkomen. Het is juist die overmoed
die zoveel slachtoffers maakt. En niet al
leen onder motorrijders. In het verleden
zijn ook al wandelaars, fietsers en automo
bilisten verongelukt omdat zo'n motor
coureur dacht dat hij aan een Grand Prix
meedeed."
Elk weekeinde weer blazen de motordui
vels met de vlam in de pijp door de bergen.
Vaak hebben hun hersens minder inhoud
dan hun motor.
Vooral populair zijn de Bundesstrasse 265
en de Panoramaweg (K2). Daar gelden op
de gevaarlijkste stukken weliswaar in-
haalverboden. maar die worden massaal
aan de motorlaars gelapt.
Snelheidscontroles zetten ook niet veel
zoden aan de dijk. Voordat de camera klik
kan zeggen, is een beetje coureur al om de
bocht verdwenen.
Bij de politie wordt daarom de roep steeds
luider om de Todesstrecken tot verboden
gebied voor motorrijders te verklaren. In
ieder geval in het weekeinde, het liefst per
manent. Maar zover is het nog niet.
Daarom zal ook deze zomer nog menig
motorcoureur via de Himmelsleiter naai
de hemel vliegen.
Frank Seuntjens
e slachten Chinese vluchtelingen die in
Ukleine bootjes voor de kust van Hongkong
inddobberen massaal af. Maar ook Filipijnse
issers zijn de dupe, blijkens de vijf
(varenden die zes weken terug werden
moord. Bemanningsleden van Westerse
opvaardijschepen blijven evenmin buiten
hot: de Engelse kapitein en Filipijnse eerste
lurman van de Baltimar Zephyr werden op
december vorig jaar in koelen bloede
ëxecuteerd.
Ofschoon het aantal gevallen van mo
derne piraterij zich - najaren van ver
dubbeling - lijkt te stabiliseren, treden
zeerovers anno 19-nu steeds duivelser op.
Vanuit Engeland en Kuala Lumpur be
strijdt het International Maritime Bureau
(1MB) de piraterij, in Nederland probeert
de rivierpolitie van Rotterdam de vervol
ging van de daders op poten te zetten.
..Maar voorlopig komen we niet veel ver
der dan een nationaal meldpunt van pira
terij gevallen". verzucht brigadier-recher
cheur Arie Mudde.
Het meest in het oog springende en tege
lijk meest schrijnende voorbeeld waarbij
een Nederlandse bemanning was betrok
ken. is dat van de Antwerpse vrachtvaar
der Marta. Het schip vaart op 17 augustus
1990 met een lading tinplaten voor de kust
van Vietnam als drie met vuurwapens ge
wapende piraten aan boord klauteren en
de brug bezetten. De radio-apparatuur
wordt kapotgeschoten, de Nederlandse
kapitein krijgt een pistool tegen zijn hoofd
gedrukt en de opdracht om naar de rede
van Singapore te varen.
De bemanning van de Marta wordt be
roofd van alle persoonlijke bezittingen,
mishandeld en opgesloten in de mess-
room. Eenmaal ter plekke liggen een
sleepboot en een dekschuit klaar, met aan
boord dertig werklieden. Zij hijsen vork
heftrucks aan boord en in drie etmalen
gaat de complete lading (waarde ongeveer
6 miljoen gulden) over in de duwbak.
Zodra de piraten klaar zijn met de verla
ding, bedreigen zij de bemanning met
sancties als zij de autoriteiten in Singa
pore vertellen wat er is gebeurd. Er vallen
nog enkele schoten en de piraten vertrek
ken. maar zij nemen de kapitein als gijze
laar mee. Hij zit geruime tijd gevangen op
een vissersboot en wordt later domweg
'gedumpt' op een onbewoond eilandje. Ze
ventien dagen na de overval wordt de man
gered. Hij is zo geschokt dat hij niet meer
in actieve dienst terugkomt en ook nu nog
nauwelijks kan praten over het incident.
„Dit geval toont aan dat zeker niet alleen
gelegenheidsdieven actief zijn in de pira
terij. maar ook grote, rijke, machtige orga
nisaties", zegt Mudde van de Rotterdam
se rivierpolitie. Hij en collega A. Raijer
startten in 1989 een voorzichtige inventa
risatie van het aantal gevallen van pirate
rij waarbij Nederlandse schepen betrok
ken waren.
„Hier in het havengebied hebben we onze
bevoegdheden, maar tevens aan boord
van schepen waar ook ter wereld die Rot
terdam als thuishaven hebben. Dat bete
kent dat je de verantwoordelijkheid hebt
om ze terzijde te staan na een overval."
Al direct stuiten Mudde en Raijer op het
probleem dat moderne piraterij door geen
van de betrokken partijen wordt aange
pakt. „Een verzekeringsmaatschappij als
Lloyds houdt weliswaar gegevens bij over
het aantal claims dat binnenkomt, maar
registreert niet hoe de piraten werken en
wat hun eventuele signalement is. Dat is
het werk van de autoriteiten in Singapore,
op de Filipijnen en in Rio. plaatsen waai
de zeeroverij zich concentreert. Maar zij
hebben absoluut geen boodschap aan ver
volging van piraten. Het zijn immers niet
hun schepen die geënterd worden, niet
hun bemanningen die bedreigd worden en
niet hun ladingen die verdwijnen."
Weinig hulp
Ook van de kant van de reders blijkt aan
vankelijk niet veel hulp te verwachten.
Mudde: ..Weliswaar zijn rederijen ver
plicht aangifte te doen van.overvallen op
zee. maar sancties om die melding af te
dwingen biedt de wet niet. Bovendien is
de buit persoonlijke bezittingen van op
varenden. wat geld in de scheepskluis
vaak te gering om er moeilijk over te doen.
terwijl bij bekendmaking de goede naam
van de reder in kwestie alleen maar zou
kunnen worden aangetast."
Aan de andere kant laten de berovingen
de bemanningsleden niet onberoerd. Aan
boord van veel schepen die op het Verre
Oosten en Latijns-Amerika varen, wordt
niet alleen een sloepenrol gehouden, maar
ook een piratenrol. „Als oefening wordt
een aanval nagebootst, waarbij de beman
ning zichzelf opsluit door deurklinken te
verwijderen en deuren dicht te lassen.
Maar wat gebeurt er als piraten het roer
van bij voorbeeld een supertanker in
Recherche-brigadier Arie Mudde: In de zeepiraterij zijn grote, machtige organisaties actief. foto Jaap Rozema
werkelijkheid overnemen Zijn die lui ca
pabel om zo'n schip te varen of sturen ze
letterlijk en figuurlijk aan op een
milieuramp
De registratie die de rivierpolitie vanaf
1989 bijhoudt, toont de dramatische toe
name van het aantal overvallen op zee
aan. In 1989 kwamen 38 meldingen bin
nen, in 1990 al 75, in '91 en '92 rond de 150.
De niet gemelde aantallen zullen volgens
Mudde minstens zo hoog zijn. Uiteindelijk
zal het tot 1992 duren voordat in Neder
land daadwerkelijk stappen worden geno
men. door de Centrale Recherche Infor
matiedienst (CRI) als landelijk meldpunt
voor aangifte van piraterij aan te wijzen.
Ook internationaal komt in '92 schot in de
zaak. Het in 1990 opgerichte International
Maritime Bureau, onder leiding van oud-
politie-officier Eric Ellen, breidt zich uit
naar Kuala Lumpur, waar in november
vorig jaar het eerste internationaal sym
posium over piraterij plaatsheeft. Mudde:
„Een goed initiatief, al kwam ik er alleen
maar bazen tegen en niet de mensen met
wie ik te maken heb bij het onderzoek
naar een beroving."
Volgens Mudde en Raijer kan piraterij pas
de kop ingedrukt worden als niet slechts
preventieve maatregelen worden geno
men door de reders. „Er moet keihard wor
den opgetreden tegen de zeerovers. Nu
gaan ze nog vaak vrijuit, zodat het bero
ven van een schip vrijwel zonder risico is.
Toch zal het recherchetechnisch eenvou
dig zijn om een signalement van veel pira
ten te maken. Een van de kapers van de
Marta bij voorbeeld had een groot vrou
wengezicht op zijn borst getatoueerd.
Zo'n man herken je dus uit duizenden,
maar je moet hem wel willen vinden."
Om slagvaardiger te kunnen optreden,
bepleit Mudde internationale samenwer
king bij de opsporing van piraten, des
noods onder de vlag van Interpol. „En au
toriteiten die niet aan zo'n samenwer
kingsverband willen deelnemen, zullen
onder druk gezet moeten worden. Spreek
maar af met z'n allen dat de koopvaardij
wegblijft uit bij voorbeeld de haven van
Singapore. Dan willen ze gauw genoeg,
want dat kost geld."
Eric Ellen van het International Maritime
Bureau stelt dat de buit van in kleine
groepjes opererende zeerovers doorgaans
betrekkelijk klein is. Vietnamese vluchte
lingen worden van hun laatste schamele
bezittingen beroofd (en niet zelden over
boord gezet om door haaien te worden op
gevreten), Filipijnse vissers worden om
een draagbaar radiootje vermoord en zee
zeilers zien zich met een bezoek vereerd
omdat ze een knappe tros touw aan boord
hebben liggen. Waar Ellen met name voor
waarschuwt zijn de machtige organisaties
die de wereldzeeën onveilig maken.
„En het is niet alleen piraterij waarmee zij
schatrijk worden. Dezelfde bendes die
schepen op zee enteren en het gezag over-
nemen, varen hun drijvende buit naar een
afgelegen haven, schilderen de romp over
en veranderen de naam in die van een
schip dat binnen een paar dagen in bij
voorbeeld Hongkong wordt verwacht om
een lading op te pikken. De bendes zorgen
eenvoudigweg dat zij er met hun 'dubbel
ganger' eerder zijn en pikken de vracht in.
Op die manier wordt voor miljoenen dol
lars gestolen."
Als voorbeeld noemt Ellen het 'omkatten'
van het vrachtschip Harpers, dat begin
mei van Oost-Maleisië naar Korea vaart.
Als vracht vervoert Harpers bijna 6000 ku
bieke meter hout. met een marktwaarde
van zes miljoen gulden. Op 11 mei meldt
de gezagvoerder dat het schip noord-oost
van de Filipijnen vaart en problemen
heeft met de hoofdmotor. Daarna is niets
meer van de Harpers en zijn bemanning
vernomen. De lading blijkt echter wel op
gedoken en zou te koop zijn aangeboden.
Rechercheurs van het 1MB worden even
wel sterk tegengewerkt in hun pogingen
de miljoenenvracht te achterhalen. Uit
hun onderzoek blijkt wel dat een andere
voorraad hout uit Indonesië, bestemd
voor China, binnenkort zal verdwijnen.
Diefstal op bestelling dus.
Een derde lucratieve tak van 'handel' is
het vervoer van illegale emigranten uit
China naar Westerse landen. Ellen: „Van
één bende is bekend dat die per maand
tien van dergelijke transporten regelt,
waarbij de emigranten gemiddeld 15.000
dollar betaleQ voor een overtocht. De
schepen waarmee wordt gevaren zijn niet
altijd even krakkemikkig, maar als de reis
langer duurt dan gedacht, komen de pas
sagiers wel zonder eten en drinken te zit
ten. Soms slaan de emigranten aan het
muiten en worden ze pardoes overboord
gezet. Over hun lot horen wij in het Wes
ten bijna nooit iets. Dat is de tragedie van
het hele verhaal: we jagen óp de daders
van een aantal incidenten waarbij Wester
se slachtoffers zijn gevallen, maar geen
mens bekommert zich om de tientallen
autochtonen die het leven laten in de
strijd met piraten. Hun leven is niet meer
waard dan een goedkoop horloge."
Jurriaan Geldermans
The Amsterdam Summer University houdt van
18 tot en met 20 augustus in het Nederlands
Scheepvaartmuseum in Amsterdam een zomer
cursus over heden en verleden van de piraterij.
De voertaal is Engels.
i* IW et hun Honda's, Kawasaki's, Suzuki's en andere 'buikschuivers'
J. van vooral Japans fabrikaat, maken ze elk weekeinde de Eifel
onveilig. Motorrijders uit alle windstreken sturen hun racemachines
richting bergen om er een dagje naar hartelust te scheuren. Alleen of
niet een hele bende. De gaskraan open en dan als een speer naar
beneden. Hoe platter door de bocht, hoe stoerder. Als het even kan,
nioeten de vonken van het asfalt spatten. En dan 's avonds moe maar
roldaan weer naar huis.
Als ze geluk hebben, tenminste. Want niet iedereen is het gegeven
honderd paardekrachten of meer te temmen. Daarom eindigt zo'n
dollemansrit niet zelden in hospitaal of lijkenhuis. Ook deze zomer gaan
de Eifel de waaghalzen weer massaal op hun bek. De Duitse politie
telde deze zomer al tientallen gewonden en drie doden. Onder de
slachtoffers opvallend veel Nederlanders. Waarschuwingsborden helpen
niet, snelheidscontroles evenmin. Ten einde raad overweegt de politie
nu de gevaarlijkste wegen maar af te sluiten voor motoren. De Eifel
Sperrgebiet für Motorradfahrer?
Waarschuwingsborden helpen niet, snelheidscontroles evenmin.
